Seth Berkley: HIV and flu -- the vaccine strategy

Seth Berkley: HIV ve grip -- aşı stratejileri

Çeviri: Ayşe Demirel Gözden geçirme: Sancak Gülgen

Do you worry about what is going to kill you?

Sizi neyin öldüreceğinden endişe eder misiniz?

Heart disease, cancer,

Kalp hastalığı, kanser,

a car accident?

araba kazası?

Most of us worry about things we can't control,

Pek çoğumuz kontrol edemeyeceğimiz

like war, terrorism,

savaş, terörizm,

the tragic earthquake that just occurred in Haiti.

Haiti'deki trajik deprem gibi şeylerden endişe duyarız.

But what really threatens humanity?

Ama insanlığı gerçekten tehdit eden nedir?

A few years ago, Professor Vaclav Smil

Bir kaç yıl önce, Prof. Vaclav Smil

tried to calculate the probability

tarihi değiştirmeye yetecek büyüklükte

of sudden disasters

ani felaketlerin olasılık hesabını

large enough to change history.

yapmaya çalıştı.

He called these,

Bunlara

"massively fatal discontinuities,"

"ağır öldürücü devamsızlıklar"

meaning that they could kill

adını verdi, yani bunların önümüzdeki

up to 100 million people

50 yıl içinde 100 milyon kişiyi

in the next 50 years.

öldürebileceğini düşündü.

He looked at the odds of another world war,

Yeni bir dünya savaşı olasılığını düşündü,

of a massive volcanic eruption,

büyük bir volkanik patlamanın,

even of an asteroid hitting the Earth.

hatta bir asteroid'in dünyaya çarpabileceğini.

But he placed the likelihood of one such event

Ama bütün bunların en tepesine olasılığı en yüksek

above all others

ihtimal ile yerleştirdiği

at close to 100 percent,

yani yaklaşık %100 ihtimal verdiği

and that is a severe flu pandemic.

şiddetli bir grip salgınıydı.

Now, you might think of flu

Siz grip için şunu düşünebilirsiniz;

as just a really bad cold,

kötü bir soğuk algınlığı.

but it can be a death sentence.

Ama grip bir ölüm fermanı da olabilir.

Every year, 36,000 people in the United States

USA'da her sene 36.000 kişi mevsimsel gripten dolayı

die of seasonal flu.

hayatını kaybediyor.

In the developing world, the data is much sketchier

Gelişen ülkelerde veriler çok daha tuhaf ama

but the death toll is almost

ölüm yüzdesi kesinlikle

certainly higher.

daha yüksek.

You know, the problem is if

Problem bu virüsün ara sıra

this virus occasionally mutates

çok çarpıcı bir şekilde mutasyona

so dramatically,

uğrayıp, aslında

it essentially is a new virus

yeni bir virüs haline gelmesi.

and then we get a pandemic.

Böyle durumlarda pandemiler oluşuyor

In 1918, a new virus appeared

1918'de ortaya çıkan yeni bir virüs

that killed some 50 to 100 million people.

kontrolsüz bir yangın gibi yayılıp dünyada

It spread like wildfire

50-100 milyon kişinin ölümüne neden oldu.

and some died within hours of developing symptoms.

Bazıları belirtilerin ortaya çıkmasından saatler sonra öldüler.

Are we safer today?

Bugün güvende miyiz?

Well, we seem to have dodged

Bu sene hepimizi korkutan öldürücü

the deadly pandemic this year

pandemiden sıyırmış gibi

that most of us feared,

duruyoruz, ama bu tehlike

but this threat could reappear at any time.

her an tekrar kapımızı çalabilir.

The good news is that

İyi haber ise tarihte şu an

we're at a moment in time

bilim, teknoloji globalleşmenin

when science, technology, globalization is converging

birbirine yaklaşıp daha önce eşi benzeri görülmemiş

to create an unprecedented possibility:

bir şekilde, bütün ölümlerin beşte biri ve

the possibility to make history

dünyada emsalsiz acılara yol açan

by preventing infectious diseases

enfeksiyon hastalıklarının

that still account for one-fifth of all deaths

önlenebilmesi için beraber çalıştıkları

and countless misery on Earth.

bir süreç yaşamaktayız.

We can do this.

Bunu başarabiliriz.

We're already preventing millions of deaths

Var olan aşılar ile zaten milyonlarca ölüme

with existing vaccines,

şu an dahi engel oluyoruz.

and if we get these to more people,

Ve bunları insanlara daha da çok

we can certainly save more lives.

ulaştırabilirsek, daha çok yaşam kurtaracağız.

But with new or better vaccines

Ama yeni veya daha iyi sıtma, TBC,

for malaria, TB, HIV,

HIV, pnömoni, diyare

pneumonia, diarrhea, flu,

grip aşıları ile dünya üzerindeki

we could end suffering

zamanın başlangıcından beri var olan

that has been on the Earth since the beginning of time.

bütün bu acılara bir son da verebiliriz.

So, I'm here to trumpet vaccines for you.

Size aşıların ilanı için buradayım.

But first, I have to explain why they're important

Ama önce, size neden önemli olduklarını anlatmalıyım.

because vaccines, the power of them,

Çünkü bu aşılar, aşıların gücü aslında

is really like a whisper.

bir fısıltı gibi.

When they work, they can make history,

Aşılar işe yaradıklarında tarih yazarlar,

but after a while

ama bir süre sonra,

you can barely hear them.

isimlerini bile nadiren duyarsınız.

Now, some of us are old enough

Aramızda bazılarımız kollarında yuvarlak

to have a small, circular scar on our arms

yara izleri olacak kadar yaşlılar, bu izler

from an inoculation we received as children.

çocukken aldıkları bir aşılamanın izi.

But when was the last time you worried about smallpox,

Çiçek hastalığı, geçen yüzyılda yarım milyardan fazla

a disease that killed half a billion people last century

insanın ölümüne neden oldu ve artık aramızda yok, bu konuda

and no longer is with us?

en son ne zaman endişelendiniz?

Or polio? How many of you remember the iron lung?

Yada çocuk felci -- kaçınız demir akciğeri anımsıyor?

We don't see scenes like this anymore

Artık böyle sahnelere şahit olmuyoruz

because of vaccines.

çünkü aşılar var.

Now, it's interesting

Bilirsiniz, aslında 30 kadar tuhaf

because there are 30-odd diseases

hastalığı aşı ile tedavi edebiliyoruz ama

that can be treated with vaccines now,

ilginç olan hali hazırda

but we're still threatened by things like HIV and flu.

HIV ve grip gibi şeyler ile tehdit ediliyor olmamız.

Why is that?

Bu neden?

Well, here's the dirty little secret.

İşte bu işin küçük ve kirli muamması.

Until recently, we haven't had to know

Yakın zaman dek, aslında bir aşının

exactly how a vaccine worked.

nasıl çalıştığını bilmemiz gerekmiyordu.

We knew they worked through old-fashioned trial and error.

Eski model deneme yanılma yolu ile çalışıp çalışmadıklarına bakıyorduk.

You took a pathogen, you modified it,

Bir patojeni alıp, modifiye edersiniz,

you injected it into a person or an animal

bir hayvan veya insana enjekte eder,

and you saw what happened.

onlara ne olduğuna bakarsınız.

This worked well for most pathogens,

Bu yol patojenlerin çoğunda işe yarar,

somewhat well for crafty bugs like flu,

grip gibi kurnaz böceklerin bir kısmında da,

but not at all for HIV,

ama insanların

for which humans have no natural immunity.

doğal bağışıklığının hiç olmadığı HIV de asla....

So let's explore how vaccines work.

O zaman aşılar nasıl çalışır bakalım.

They basically create a cache

Basit olarak bağışıklık sisteminizde

of weapons for your immune system

gerektiğinde aktive olacak bir

which you can deploy when needed.

silah zulası yaratırlar.

Now, when you get a viral infection,

Yani viral bir enfeksiyona yakalandığınızda

what normally happens is it takes days or weeks

normalde bir kaç gün veya haftada vücudunuz buna

for your body to fight back

karşı tüm gücüyle

at full strength,

savaşmaya başlar

and that might be too late.

ve bu çok geç olabilir.

When you're pre-immunized,

Önceden bağışıklandıysanız,

what happens is you have forces in your body

bu vücudunuzdaki bu spesifik düşmanı hemen

pre-trained to recognize

tanıyacak şekilde bir ön eğitim alan

and defeat specific foes.

bir takım güçlere sahip olursunuz.

So that's really how vaccines work.

Yani aşılar böyle çalışır.

Now, let's take a look at a video

Şimdi videoya bakalım, bunu topluma

that we're debuting at TED, for the first time,

ilk defa burada yani TED'de duyuruyoruz,

on how an effective HIV vaccine might work.

başarılı bir HIV aşısı nasıl çalışabilir?

(Music)

(müzik)

Narrator: A vaccine trains the body in advance

Bir aşı vücudunuza spesifik bir saldırganı nasıl

how to recognize and neutralize

tanıyacağınız ve nötralize edeceğiniz

a specific invader.

konusunda eğitim verir.

After HIV penetrates the body's mucosal barriers,

HIV vücudun mukoza bariyerini geçtikten sonra immun

it infects immune cells to replicate.

hücreleri etkileyerek çoğalmaya başlar.

The invader draws the attention

Saldırgan bağışıklık sisteminizin

of the immune system's front-line troops.

ilk askeri birliklerinin dikkatini çeker.

Dendritic cells, or macrophages,

Dentritik hücreler veya makrofajlar,

capture the virus and display pieces of it.

virüsü ele geçirip, yüzeylerinde parçalarını teşhir eder.

Memory cells generated by the HIV vaccine

HIV aşısı ile oluşturulan bellek hücreler

are activated when they learn

ön askeri birliklerde HIV olduğunu

HIV is present from the front-line troops.

öğrendiklerinde aktive olurlar.

These memory cells immediately deploy

Bu bellek hücreler hemen tam olarak

the exact weapons needed.

gerekli olan silahları harekete geçirirler.

Memory B cells turn into plasma cells,

Bellek B hücreler plazma hücrelerine dönüşür,

which produce wave after wave

ve üst üste spesifik antikorları

of the specific antibodies

salgılamaya başlarlar,

that latch onto HIV

bu antikorlar HIV'e yapışır

to prevent it from infecting cells,

ve öldürücü T hücre birlikleri

while squadrons of killer T cells

HIV ile enfekte olmuş hücreleri

seek out and destroy cells

arayıp imha ederken, yeni hücrelerin

that are already HIV infected.

enfekte olması da engellenmiş olur.

The virus is defeated.

Virüs yenilir.

Without a vaccine,

Aşı olmadığında ise,

these responses would have taken more than a week.

bu cevapların oluşması bir haftadan uzun zaman alıyor.

By that time, the battle against HIV

O zamana dek zaten HIV'e karşı verilen

would already have been lost.

savaş çoktan kaybedilmiş oluyor.

Seth Berkley: Really cool video, isn't it?

Çok havalı bir video, değil mi?

The antibodies you just saw in this video,

Bu videoda iş başında gördüğünüz antikorlar

in action, are the ones that make most vaccines work.

çoğu aşının işe yaramasını sağlayan antikorlar.

So the real question then is:

Yani buradaki asıl soru şu;

How do we ensure that your body makes

Vücudumuzda tam olarak HIV veya grip için

the exact ones that we need to protect

gerekli olan antikorların yapılmasını

against flu and HIV?

nasıl sağlayacağız?

The principal challenge for both of these viruses

Bu iki virüs için de en temel sıkıntımız

is that they're always changing.

onların sürekli değişiyor olması.

So let's take a look at the flu virus.

Grip virüsüne göz atalım.

In this rendering of the flu virus,

Grip virüsü bu görüntüsünde

these different colored spikes are what it uses to infect you.

var olan bu değişik renkteki çıkıntılar sayesinde sizi enfekte ediyor.

And also, what the antibodies use is a handle

Ve ayrıca antikorların da bunları yakalamak ve

to essentially grab and neutralize the virus.

virüsü nötralize etmek için bu tutmaçlara ihtiyacı var.

When these mutate, they change their shape,

Bunlarda bir mutasyon olduğunda şekilleri değişiyor

and the antibodies don't know what they're looking at anymore.

ve antikorlar artık neyi aradıklarını bilemez hale geliyorlar.

So that's why every year

Bu sebeple de her sene

you can catch a slightly different strain of flu.

bir parça daha farklı bir grip virüsu suşuna yakalanıyorsunuz.

It's also why in the spring,

Yine bu sebeple bahar aylarında

we have to make a best guess

bir sonraki sene hangi yeni üç suşun

at which three strains are going to prevail the next year,

bir sene sonrasında hüküm süreceğini tahmin edip, bunları

put those into a single vaccine

tek bir şırınganın içine yerleştirip

and rush those into production for the fall.

sonbahardaki üretime yetiştirmemiz gerekiyor.

Even worse,

Daha da kötüsü,

the most common influenza -- influenza A --

en sık görülen grip olan Influenza A

also infects animals

insanlarla yakın ilişki içindeki

that live in close proximity to humans,

hayvanları da enfekte ediyor ve bunlar

and they can recombine

bu belirli hayvan gruplarında

in those particular animals.

yeniden birleşebiliyorlar.

In addition, wild aquatic birds

Ek olarak, vahşi su kuşları

carry all known strains

influenzanın bilinen bütün

of influenza.

suşlarını taşıyorlar.

So, you've got this situation:

Yani şöyle bir durum oluyor,

In 2003,

2003'de

we had an H5N1 virus

H5N1 virüsü vardı ve bu virüs

that jumped from birds into humans

kuşlardan insanlara atlayarak, bir kaç

in a few isolated cases

özel durumda mortalite oranı

with an apparent mortality rate of 70 percent.

%70'e varan aşikar durumlara neden oldu.

Now luckily, that particular virus,

Şanslıydık ki bu özel virüs o dönemde

although very scary at the time,

çok korku yaratmış olsa da,

did not transmit from person to person

insandan insana çok daha kolay

very easily.

bulaşmıyordu.

This year's H1N1 threat

Bu seneki H1N1 tehditi ise

was actually a human, avian, swine mixture

aslında insan-kuş-domuz karışımıydı

that arose in Mexico.

ve Mexico'da ortaya çıktı.

It was easily transmitted,

Çok kolay bulaşıyor olmasına rağmen

but, luckily, was pretty mild.

şansımıza orta derecede güçlüydü.

And so, in a sense,

Yani bir açıdan şansımız

our luck is holding out,

gerçekten yaver gidiyor,

but you know, another wild bird could fly over at anytime.

ama her an tepemizden başka bir kuş uçabilir.

Now let's take a look at HIV.

Şimdi de HIV virüsüne bakalım.

As variable as flu is,

Grip virüsü kadar değişken ama

HIV makes flu

grip virüsü HIV'e kıyasla

look like the Rock of Gibraltar.

Cebelitarık kayası gibi duruyor.

The virus that causes AIDS

AIDS'e sebep olan bu virüs

is the trickiest pathogen

bilim adamlarının şimdiye dek

scientists have ever confronted.

karşılaştıkları en düzenbaz patojen.

It mutates furiously,

Çılgın gibi mutasyona uğruyor.

it has decoys to evade the immune system,

Bağışıklık sistemini aldatacak hileler yapıyor.

it attacks the very cells that are trying to fight it

Kendisi ile bizzat savaşacak olan hücrelere saldırıyor.

and it quickly hides itself

Ve kendisini de çabucak

in your genome.

genlerinize saklıyor.

Here's a slide looking at

Bu slide'da grip virüsünün

the genetic variation of flu

genetik bir çeşidine bakıyorsunuz

and comparing that to HIV,

ve bunu HIV ile kıyasladığınızda

a much wilder target.

çok daha vahşi bir hedef görüyorsunuz.

In the video a moment ago,

Bir dakika önceki videoda

you saw fleets of new viruses launching from infected cells.

enfekte hücrelerden yayılan yeni virüs filoları gördünüz.

Now realize that in a recently infected person,

Yeni enfekte olmuş birinde bu gemilerden

there are millions of these ships;

milyonlarcasının olduğunu ve her birinin de

each one is just slightly different.

bir parça daha farklı olduğunu düşünün

Finding a weapon that recognizes

Bunların hepsini tanıyacak ve bertaraf

and sinks all of them

edecek bir silah bulabilmek

makes the job that much harder.

işimizi çok daha zorlaştırıyor.

Now, in the 27 years since HIV

HIV'in AIDS'in etkeni olduğunun

was identified as the cause of AIDS,

ortaya konmasından sonra geçen bu 27 senede

we've developed more drugs to treat HIV

tüm diğer virüslerin toplamından daha fazla sayıda

than all other viruses put together.

HIV'i tedavi edecek ilaç geliştirdik.

These drugs aren't cures,

Bu ilaçlar şifa sağlamıyor

but they represent a huge triumph of science

ama yine de büyük bilimsel zaferlere örnekler,

because they take away the automatic death sentence

çünkü HIV tanısının konmasından sonraki otomatik ölüm

from a diagnosis of HIV,

fermanını, en azından bu ilaçları alanlar için,

at least for those who can access them.

ortadan kaldırma konusunda başarılılar.

The vaccine effort though is really quite different.

Aşı çabasıysa aslında biraz daha farklı.

Large companies moved away from it

Büyük firmalar bilimin çok zor olduğu ve

because they thought the science was so difficult

aşıların da büyük ticari başarı getirmediği düşüncesiyle

and vaccines were seen as poor business.

aşı çalışmalarından uzaklaştılar.

Many thought that it was just impossible to make an AIDS vaccine,

Hatta bir çoğu AIDS için bir aşı yapmanın imkansız olduğunu düşündü,

but today, evidence tells us otherwise.

ama bugün yeni bilgiler tam tersini söylüyor.

In September,

Eylül ayında,

we had surprising but exciting findings

Tayland'da yapılan klinik bir deneyden

from a clinical trial that took place in Thailand.

şaşırtıcı ve heyecan verici bilgiler sağladık.

For the first time, we saw an AIDS vaccine work in humans --

İlk defa AIDS aşısının insanlarda işe yaradığını gözlemledik,

albeit, quite modestly --

oldukça mütevaziydi ama olsun.

and that particular vaccine was made

Bu spesifik aşı yaklaşık 10 yıl öncesinde

almost a decade ago.

yapılmış olan bir aşıydı.

Newer concepts and early testing now

Yeni konseptler ve erken deneyler şu an

show even greater promise in the best of our animal models.

hayvan modelleri üstünde çok daha büyük başarı vaad ediyorlar.

But in the past few months, researchers have also isolated

Geçen bir iki ay içinde, araştırmacılar enfekte birinin kanından

several new broadly neutralizing antibodies

pek çok yeni ve yok edici antikoru

from the blood of an HIV infected individual.

aşikar şekilde izole etmeyi de başardılar.

Now, what does this mean?

Bu ne demek oluyor?

We saw earlier that HIV

Daha önceden HIV'in

is highly variable,

değişken olduğunu,

that a broad neutralizing antibody

ve geniş bir nötralize edici antikorun

latches on and disables

üzerine tutunup virüsün çeşitli

multiple variations of the virus.

varyasyonlarını etkisizleştirdiğini biliyorduk.

If you take these and you put them

Bunları alıp maymun modellerinizden

in the best of our monkey models,

en iyilerine koyarsanız, enfeksiyona

they provide full protection from infection.

tamamen koruma sağlamış olursunuz.

In addition, these researchers found

Ek olarak, bu araştırmacılar HIV'in üzerinde

a new site on HIV

antikorların tutunabileceği

where the antibodies can grab onto,

yeni bir bölge de buldular.

and what's so special about this spot

Bu bölge ile çok özel olan şey ise

is that it changes very little

virüsun mutasyonu sırasında

as the virus mutates.

bu bölgenin çok az değişmesi.

It's like, as many times

Yani virüs kıyafetlerini ne kadar

as the virus changes its clothes,

sıkça değiştirse de, hala aynı

it's still wearing the same socks,

çorapları giymeye devam ediyor,

and now our job is to make sure

ve bizim işimiz de insan vücudunu

we get the body to really hate those socks.

bu çoraplardan nefret eder hale getirmek.

So what we've got is a situation.

Yani yeni bir durumumuz var.

The Thai results tell us

Thai sonuçları bize, AIDS için

we can make an AIDS vaccine,

bir aşı yapabileceğimizi söylüyor.

and the antibody findings

Ve antikor bulguları da

tell us how we might do that.

bunu nasıl yapacağımızı anlatıyor.

This strategy, working backwards

Bu yeni strateji, yani geriye doğru işleyen

from an antibody to create a vaccine candidate,

antikordan aşı adayı geliştirme tekniği, daha önce

has never been done before in vaccine research.

aşı araştırmalarında hiç yapılmamıştı.

It's called retro-vaccinology,

Buna retro(geriye doğru)-aşılama deniliyor

and its implications extend

ve aslında sadece HIV'den

way beyond that of just HIV.

çok daha fazlasını içeriyor.

So think of it this way.

Şöyle düşünün.

We've got these new antibodies we've identified,

Tanımladığımız yeni antikorlarımız var, ve bunlar

and we know that they latch onto many, many variations of the virus.

virüsün pek çok ayrı varyasyonunun üstüne de tutunabiliyor.

We know that they have to latch onto a specific part,

Çok özel bir kısıma tutunmaları gerektiğini de biliyoruz,

so if we can figure out the precise structure of that part,

yani bu çok özel kısmın yapısını tam olarak şekillendirebilirsek

present that through a vaccine,

ve bunu bir aşı ile verebilirsek,

what we hope is we can prompt

bağışıklık sisteminizi uyarıp bunlara

your immune system to make these matching antibodies.

uygun antikorlar yapmalarını sağlayabilmeyi umud ediyoruz.

And that would create

Ve bu da evrensel

a universal HIV vaccine.

bir HIV aşısı yaratmış olmamız demek.

Now, it sounds easier than it is

Kulağa aslında olduğundan daha

because the structure actually looks more like

kolay geliyor, çünkü bu yapı aslında sarı bağlanma

this blue antibody diagram

bölgesine bağlı olan şu mavi

attached to its yellow binding site,

antikorun şekline benziyor.

and as you can imagine, these three-dimensional structures

Ve hayal edebildiğiniz üzre, bu üç boyutlu yapılar üstünde çalışması

are much harder to work on.

çok zor olan yapılar.

And if you guys have ideas to help us solve this,

Bunu çözmek için fikri olan birileri varsa da

we'd love to hear about it.

onu dinlemekten mutluluk duyarız.

But, you know, the research that has occurred from HIV now

Aslında HIV hakkında yapılmaya başlayan çalışmalar, şimdi

has really helped with innovation with other diseases.

pek çok hastalık için de yenilik getirmiş durumda.

So for instance, a biotechnology company

Örneğin bioteknoloji firmalarından birisi

has now found broadly neutralizing

influenzaya karşı nötralize edici

antibodies to influenza,

olduğu kadar grip virüsünü de

as well as a new antibody target on the flu virus.

hedef alan yeni bir antikor buldu.

They're currently making a cocktail --

Şu anda şiddetli ve savaşılamaz

an antibody cocktail -- that can be used to treat

grip vakalarını tedavi edebilmek için yeni bir

severe, overwhelming cases of flu.

kokteyl hazırlamakla meşguller.

In the longer term, what they can do

Uzun vadede yapabilecekleri şey ise bu

is use these tools of retro-vaccinology

retro-aşılama araçları ile gribe karşı

to make a preventive flu vaccine.

koruyucu bir aşı olacak.

Now, retro-vaccinology is just one technique

Akılcı aşı dizaynı denilen alanın içinde

within the ambit of so-called rational vaccine design.

retro-aşılama kullanılan tekniklerden sadece birisi.

Let me give you another example.

Size bir örnek daha vereyim.

We talked about before the H and N spikes

Az önce sizinle grip virüsünün üstündeki

on the surface of the flu virus.

H ve M çıkıntılarından bahsetmiştik.

Notice these other, smaller protuberances.

Şimdi bu diğer daha küçük kabartılara bakın.

These are largely hidden from the immune system.

Bunlar genellikle bağışıklık sisteminden saklanırlar.

Now it turns out that these spots

Şimdi ortaya çıkan şeyse bunların

also don't change much when the virus mutates.

virüs mutasyonu ile de değişmedikleri.

If you can cripple these with specific antibodies,

Bunları spesifik antikorlar ile zayıflatırsanız,

you could cripple all versions of the flu.

grip virüsünün bütün çeşitlerini de elimine etmiş olursunuz.

So far, animal tests indicate

Şimdiye kadar yapılan hayvan testleri

that such a vaccine could prevent severe disease,

böyle bir aşının ılımlı derecede bir hastalık geçirebilseniz de

although you might get a mild case.

şiddetli geçebilecek vakaların önünü aldığını gösteriyor.

So if this works in humans, what we're talking about

Yani bu insanlarda çalışırsa, biz şu anda evrensel bir grip

is a universal flu vaccine,

aşısından bahsediyoruz demektir;

one that doesn't need to change every year

her sene değişmek zorunda kalmayacak

and would remove the threat of death.

ve ölüm tehditini ortadan kaldıracak bir aşı.

We really could think of flu, then,

İşte o zaman grip için "sadece kötü bir

as just a bad cold.

soğukalgınlığı" olarak bahsedebiliriz.

Of course, the best vaccine imaginable

Elbette, hayal edilebilecek en iyi aşı ancak onu

is only valuable to the extent

ihtiyaç duyan herkese ulaştırabilmemiz

we get it to everyone who needs it.

durumunda değerli hale gelecek.

So to do that, we have to combine

Bunu başarmak için de akıllı aşı dizaynını

smart vaccine design with smart production methods

akıllı üretim metodları ile birleştirmemiz gerekiyor,

and, of course, smart delivery methods.

ve elbette, akıllı dağıtım metodlarıyla da.

So I want you to think back a few months ago.

Şimdi bir kaç ay öncesini düşünmenizi istiyorum.

In June, the World Health Organization

Haziran'da Dünya Sağlık Örgütü 41 yıl içinde

declared the first global

ilk evrensel grip pandemisinin

flu pandemic in 41 years.

yaşanacağını bildirdi.

The U.S. government promised

Amerika hükümeti de grip salgını için

150 million doses of vaccine

150 milyon doz aşıyı Ekim ayının

by October 15th for the flu peak.

15'inden önce hazır edeceğine söz verdi.

Vaccines were promised to developing countries.

Bu aşıları gelişmekte olan ülkelere vermeye söz verdiler.

Hundreds of millions of dollars were spent

Yüzlerce milyon dolar harcanarak aşı üretiminde

and flowed to accelerating vaccine manufacturing.

mevcut akışın hızlanması sağlandı.

So what happened?

Peki ne oldu?

Well, we first figured out

İlk defa grip aşılarını nasıl yapacağımızı,

how to make flu vaccines, how to produce them,

bunları nasıl üretime sokacağımızı 1940'ların

in the early 1940s.

başında bulduk.

It was a slow, cumbersome process

Çok yavaş giden hantal bir işlemdi

that depended on chicken eggs,

ve tavuk yumurtalarına bağımlıydı,

millions of living chicken eggs.

milyonlarca canlı tavuk yumurtası.

Viruses only grow in living things,

Virüsler sadece canlı şeylerin içinde yaşar

and so it turned out that, for flu,

ve grip için de tavuk yumurtalarının

chicken eggs worked really well.

son derece yaralı olduğu ortaya çıkmış oldu.

For most strains, you could get one to two doses

Suşların çoğu için yumurta başına bir veya iki

of vaccine per egg.

doz kadar aşı elde ediliyordu.

Luckily for us,

Çok şanslıyız ki,

we live in an era of breathtaking

nefes kesici biomedikal gelişmeler

biomedical advances.

devrinde yaşıyoruz.

So today, we get our flu vaccines from ...

Yani bugün, bizler grip aşılarımızı...

chicken eggs,

...hala tavuk yumurtaları...

(Laughter)

(kahkahalar)

hundreds of millions of chicken eggs.

yüzlerce milyon tavuk yumurtası.

Almost nothing has changed.

Yani, neredeyse hiç bir şey değişmedi.

The system is reliable

Sistem, bilirsiniz, güvenilir bir sistem.

but the problem is you never know how well

Ama sorun şu ki bir suşun ne kadar iyi

a strain is going to grow.

gelişeceğini tam olarak bilemiyoruz.

This year's swine flu strain

Bu senenin domuz gribi suşu

grew very poorly in early production:

ilk üretimlerde çok az üredi,

basically .6 doses per egg.

yani yumurta başına sadece 6 doz.

So, here's an alarming thought.

Ve işte telaşlandıran bir düşünce.

What if that wild bird flies by again?

Şu vahşi kuş ya yeniden buralarda uçarsa?

You could see an avian strain

Yeni bir kuş suşunun

that would infect the poultry flocks,

kümes hayvanlarını etkilediğini

and then we would have no eggs for our vaccines.

ve aşılar için hiç yumurtamız kalmadığını düşünün.

So, Dan [Barber], if you want

Yani, Dan Barber, eğer istiyorsan

billions of chicken pellets

balık çiftliklerinde kullanmak için

for your fish farm,

milyarlarca tavuk topu var,

I know where to get them.

ve nereden alabileceğini biliyorum.

So right now, the world can produce

Şu anda dünya 3 suşluk bir grip aşısından

about 350 million doses

senede yaklaşık 350 milyon

of flu vaccine for the three strains,

doz üretmeyi başarabiliyor.

and we can up that to about 1.2 billion doses

Ve bunu da yaklaşık 12 milyar doza çıkarabiliriz,

if we want to target a single variant

özellikle domuz virüsü gibi tek bir çeşit suş

like swine flu.

için üretecek olursak...

But this assumes that our factories are humming

Ama bu düşünce fabrikalarımızın da tam gaz çalışması

because, in 2004,

durumunda geçerli,

the U.S. supply was cut in half

çünkü 2004'de tek bir fabrikanın

by contamination at one single plant.

kontamine olmasıyla ABD miktarı yarı yarıya azalmıştı.

And the process still takes

Ve üretim İşlem de hala

more than half a year.

yarım seneden uzun sürüyor.

So are we better prepared

Yani 1918'de olduğumuzdan

than we were in 1918?

daha mı hazırlıklıyız?

Well, with the new technologies emerging now,

Bu yeni teknolojilerin doğuşu ile aslında

I hope we can say definitively, "Yes."

kesinlikle "evet" demeyi umud ediyorum.

Imagine we could produce enough flu vaccine

Şu an tüm dünyadaki herkes için yetecek

for everyone in the entire world

miktarda grip aşısını, Amerika'da

for less than half of what we're currently spending

aptığımız harcamanın yarısı maliyetinde

now in the United States.

üretebildiğimizi hayal edin.

With a range of new technologies, we could.

Yeni teknolojilerin menzilinde, bunu yapabiliriz.

Here's an example:

Bir örnek.

A company I'm engaged with has found

Benim bağlı olduğum bir şirket, bağışıklık sistemini de

a specific piece of the H spike of flu

uyaran, grip virüsünün H çıkıntısına

that sparks the immune system.

ait spesifik bir parçayı buldu.

If you lop this off and attach it

Eğer bunu keserseniz ve

to the tail of a different bacterium,

çok güçlü bağışık yanıt oluşturan

which creates a vigorous immune response,

farklı bir bakterinin kuyruk kısmına eklerseniz,

they've created a very powerful flu fighter.

çok güçlü bir grip savaşcısı yaratmış olursunuz.

This vaccine is so small

Bu aşı o kadar küçük ki,

it can be grown in a common bacteria, E. coli.

E.coli gibi sıradan bakterilerin içinde de büyütülebilir.

Now, as you know, bacteria reproduce quickly --

Bildiğiniz gibi bakteriler çok hızlı ürüyorlar.

it's like making yogurt --

Bu yoğurt yapmak gibi.

and so we could produce enough swine origin flu

Yani şu an kullanılan metodların maliyetinin küçük bir kısmı ile

for the entire world in a few factories, in a few weeks,

bir kaç hafta içinde, bir kaç fabrikada, bütün dünyaya

with no eggs,

yetecek miktarda

for a fraction of the cost of current methods.

aşıyı, hemde hiç yumurta kullanmadan üretmek mümkün.

(Applause)

(alkışlar)

So here's a comparison of several of these new vaccine technologies.

Bu çok çeşitli yeni aşı teknikleri ile ilgili bir kıyaslama.

And, aside from the radically increased production

Ve radikal olarak artmış olan üretimin yanı sıra

and huge cost savings --

ve tabii ki maliyetten edilen karın,

for example, the E. coli method I just talked about --

az önce bahsettiğim E.coli yönteminde olduğu gibi

look at the time saved: this would be lives saved.

kazanılan zaman bir bakın--bu kurtarılan hayatlar demek.

The developing world,

Gelişmekte olan dünya ise

mostly left out of the current response,

çoğunlukla güncel yansımaların haricinde tutuldukları halde

sees the potential of these alternate technologies

bu alternatif teknolojilerin potansiyelini görüyor

and they're leapfrogging the West.

ve Batı ile birdirbir oynuyor.

India, Mexico and others are already

Hindistan, Meksiko ve diğerleri

making experimental flu vaccines,

deneysel grip aşıları yapmaya başladılar

and they may be the first place

ve bu aşıların da ilk defa yerlerde

we see these vaccines in use.

kullanıldığını göreceğiz.

Because these technologies are so efficient

Çünkü bu yeni teknolojiler göreceli ucuz oldukları

and relatively cheap,

kadar son derece etkililer,

billions of people can have access to lifesaving vaccines

eğer nasıl dağıtacağımızı bulursak milyarlarca insanın

if we can figure out how to deliver them.

bu hayat kurtaran aşılara ulaşması mümkün.

Now think of where this leads us.

Bunların bizi götürdüğü yere bakın.

New infectious diseases

Her yıl yada bir kaç yılda bir

appear or reappear

yeni bir enfeksiyon hastalığı

every few years.

oluşup yok oluyor.

Some day, perhaps soon,

Bir gün, muhtemelen de yakın,

we'll have a virus that is going to threaten all of us.

hepimizi birdeb tehdit eden bir virüse sahip olacağız.

Will we be quick enough to react

Milyonlar ölmeden önce yeteri kadar

before millions die?

hızlı hareket edebilecek miyiz?

Luckily, this year's flu was relatively mild.

Şansımıza bu seneki virüs saldırgan değildi.

I say, "luckily" in part

Bu "şanslıyız" kısmını

because virtually no one in the developing world

gelişmekte olan dünyada hiç kimse aşılanmamış

was vaccinated.

olduğu için söylüyorum.

So if we have the political and financial foresight

Eğer politik ve finansal öngörü ile yatırımlarımızı

to sustain our investments,

desteklersek, bütün bunlara

we will master these and new tools of vaccinology,

ve aşılama için yeni teknolojik araçlara hükmedebiliriz.

and with these tools we can produce

Ve bu araçlar ile, herkes için ucuza mal

enough vaccine for everyone at low cost

edebileceğimiz miktarda aşı yaparak

and ensure healthy productive lives.

sağlıklı ve üretken yaşamları garanti altına alabiliriz.

No longer must flu have to kill half a million people a year.

Artık grip virüsü senede yarım milyon kişiyi öldürmemeli.

No longer does AIDS

AIDS de aynı şekilde

need to kill two million a year.

senede 2 milyon kişiyi öldürmemeli.

No longer do the poor and vulnerable

Artık fakir ve savunmasız kişiler , yada

need to be threatened by infectious diseases,

aslında hiç kimse, bir enfeksiyon hastalığı ile

or indeed, anybody.

tehdit edilmemeli.

Instead of having Vaclav Smil's

Vaclav Smil'in öngördüğü şekilde

"massively fatal discontinuity" of life,

hayata ait "ağır öldürücü devamsızlıklar"ı

we can ensure

yerine hayatın devamlılığını

the continuity of life.

garanti altına almalıyız.

What the world needs now are these new vaccines,

Şu anda dünyanın bu yeni aşılara ihtiyacı var

and we can make it happen.

ve bizler bunu başarabiliriz.

Thank you very much.

Çok teşekkürler.

(Applause)

(alkışlar)

Chris Anderson: Thank you.

CA: Teşekkürler

(Applause)

(alkışlar)

Thank you.

Teşekkürler

So, the science is changing.

Yani, bilim değişiyor.

In your mind, Seth -- I mean, you must dream about this --

Aklında, Seth--yani bu konuda bir hayalin vardır--

what is the kind of time scale

aklındaki zaman skalası nedir

on, let's start with HIV,

yani önce HIV için dersek,

for a game-changing vaccine that's actually out there and usable?

raflarda duran ve kullanılabilen ve oyunu değiştiren bir aşı için?

SB: The game change can come at any time,

SB: Oyun her an değişebilir

because the problem we have now is

çünkü şu anki sorunumuz, insanlarda işe

we've shown we can get a vaccine to work in humans;

yarayan bir aşının varlığını gördük ama şimdi

we just need a better one.

daha iyisine ihtiyacımız var.

And with these types of antibodies, we know humans can make them.

Ve bu tip antikorlarla, artık insanların da bunu yapabileceğini biliyoruz.

So, if we can figure out how to do that,

Eğer bunu yapmanın yolunu bulursak

then we have the vaccine,

aşıyı bulmuşuz demektir.

and what's interesting is there already is

Ve ilginç olan aslında problemi de çözmeye

some evidence that we're beginning to crack that problem.

başladığımıza dair bir takım bulgularımız da mevcut.

So, the challenge is full speed ahead.

yani zorluk tam gaz ileriye gitmekte.

CA: In your gut, do you think it's probably going to be at least another five years?

CA: İçten söylersen, bir beş yıl daha alacak diye düşünüyor musun?

SB: You know, everybody says it's 10 years,

SB: Malum herkes 10 yıl diyor, ama son 10 yıldır

but it's been 10 years every 10 years.

her sene 10 yıldan bahsediliyor.

So I hate to put a timeline

Bu sebeple de bilimsel buluşlar için

on scientific innovation,

belirli bir zaman belirtmekten

but the investments that have occurred are now paying dividends.

hiç hoşlanmıyorum ama yapılan yatırımlar artık karşılığını veriyor.

CA: And that's the same with universal flu vaccine, the same kind of thing?

CA: Ve bu evrensel grip aşısı için de geçerli, aynı çeşitte bir şey değil mi?

SB: I think flu is different. I think what happened with flu is

SB: Bence grip biraz daha farklı. Grip ile ilgili aslında bir deste

we've got a bunch -- I just showed some of this --

dolusu--bir kaç tanesinden bahsettim-- gerçekten

a bunch of really cool and useful technologies that are ready to go now.

son derece klas ve kullanışlı yeni teknolojiler artık kullanıma hazır.

They look good. The problem has been that,

Gayet iyi gözüküyorlar. Aslında şimdiye kadar olan şey

what we did is we invested in traditional technologies

güvenilir oldukları ve kendimizi rahat hissettirdikleri için geleneksel

because that's what we were comfortable with.

teknolojilere yatırım yapmış olmamızdan kaynaklanıyor.

You also can use adjuvants, which are chemicals you mix.

Adjuvanlar da kullanabilirsiniz, bunlar karıştırdığımız kimyasallar.

That's what Europe is doing, so we could have diluted out

Şu anda Avrupa'nın yaptığı da bu, elimizdeki grip miktarını sulandırıp

our supply of flu and made more available,

daha fazlasını hazır hale getirebilirdik ama

but, going back to what Michael Specter said,

bugün Michael Specter'ın dediklerine geri dönersek

the anti-vaccine crowd didn't really want that to happen.

aşı karşıtı kalabalık bunun olmasını pek istemedi.

CA: And malaria's even further behind?

CA: Ya sıtma, daha da mı arkada kaldı?

SB: No, malaria, there is a candidate

SB: Hayır, sıtma için bir adayımız var

that actually showed efficacy in an earlier trial

ilk deneylerinde başarılı olduğu ispatlandı ve

and is currently in phase three trials now.

şu anda faz üç çalışmalara başlanmış durumda.

It probably isn't the perfect vaccine, but it's moving along.

En mükemmel aşı değil ama ilerleme kaydediyor.

CA: Seth, most of us do work where every month,

CA: Seth, bizler her ay çalıştığımız yerlerde

we produce something;

bilirsin birşeyler üretiyoruz ve bundan dolayı da

we get that kind of gratification.

bir tür memnuniyet duyuyoruz.

You've been slaving away at this for more than a decade,

Sen bu konuda 10 yıldan fazladır köle gibi çalışıyorsun,

and I salute you and your colleagues for what you do.

bu yüzden seni ve tüm meslektaşlarını selamlıyorum.

The world needs people like you. Thank you.

Dünyanın senin gibi insanlara ihtiyacı var. Teşekkür ederim.

SB: Thank you.

SB: Teşekkür ederim.

(Applause)

(Alkışlar)