Lawrence Lessig: The unstoppable walk to political reform

Lawrence Lessig: Siyasi reforma giden durdurulamaz yürüyüş

Çeviri: Samet Ergisi Gözden geçirme: Fatih Yuvacı

So a chip, a poet and a boy.

Bir çip, bir şair ve bir delikanlı.

It's just about 20 years ago,

Bundan yaklaşık 20 yıl önce,

June 1994, when Intel announced

Haziran 1994'de İntel

that there was a flaw

Pentium çiplerinin çekirdeğinde

bir üretim hatası olduğunu duyurdu.

at the core of their Pentium chip.

Deep in the code of the SRT algorithm

Bölünmelerin tekrarlayan kayan noktaları için gerekli olan

to calculate intermediate quotients necessary

ara kesitleri hesaplayan

for iterative floating points of divisions --

SRT algoritma kodunun derinlerinde--

I don't know what that means, but it's what it says on Wikipedia —

Ne demek olduğunu bilmiyorum, Wikipedia'da yazan neyse o--

there was a flaw and an error

bir üretim hatası ve

that meant that there was a certain probability

yapılan hesaplamanın sonucunun belirli bir olasılık dahilinde

that the result of the calculation would be an error,

yanlış çıkacağını belirten bir hata vardı

and the probability was one out of every

ve bu olasılık

360 billion calculations.

her 360 milyarda bir oluşuyordu.

So Intel said your average spreadsheet

Sonrasında İntel ortalama elektronik tablonuzun

would be flawed once every 27,000 years.

her 27.000 yılda bir hatalı olabileceğini söyledi.

They didn't think it was significant,

Bunu kayda değer bulmuyorlardı

but there was an outrage in the community.

ancak toplum içinde bir öfke hakimdi.

The community, the techies, said, this flaw

Topluluk, teknikerler

has to be addressed.

bu hatanın düzeltilmesi gerektiğini söylediler.

They were not going to stand by quietly

İntel onlara bu çipleri verdiği için

as Intel gave them these chips.

sessiz kalmayacaklardı.

So there was a revolution across the world.

Böylelikle dünya çapında bir devrim gerçekleşmiş oldu.

People marched to demand --

İnsanlar talepleri için yürüdüler--

okay, not really exactly like that —

tamam, tam olarak böyle değil--

but they rose up and they demanded

ama ayaklandılar ve İntel'den

that Intel fix the flaw.

hatayı düzeltmesini istediler.

And Intel set aside 475 million dollars

Ve İntel 475 milyon dolarlık bir bütçeyi

to fund the replacement of millions of chips

milyonlarca çipin değiştirilmesi için

to fix the flaw.

kullanılmak üzere ayırdı.

So billions of dollars in our society

Böylece her 360 milyar hesaplamada bir kez

was spent to address a problem

ortaya çıkabilecek bir problemi çözmek için

which would come once out of every 360 billion

toplumumuzda milyarlarca para

calculations.

harcandı.

Number two, a poet.

İki numara, bir şair.

This is Martin Niemöller.

Bu Martin Niemöller.

You're familiar with his poetry.

Onun bir şiirine aşinasınız.

Around the height of the Nazi period,

Nazi döneminin yükseldiği sıralar,

he started repeating the verse,

o şu dörtlüğü tekrarlamaya başlamıştı,

"First they came for the communists,

"Önce komünistler için geldiler,

and I did nothing,

bense hiçbir şey yapmadım,

did not speak out because I was not a communist.

tek kelime konuşmadım çünkü komünist değildim.

Then they came for the socialists.

Sonra sosyalistler için geldiler.

Then they came for the trade unions.

Sonra sendikalar için geldiler.

Then they came for the Jews.

Sonrasında Yahudiler için.

And then they came for me.

Ve sonra benim için geldiler.

But there was no one left to speak for me."

Fakat benim için konuşacak kimse kalmamıştı."

Now, Niemöller is offering a certain kind of insight.

Niomeller içgüdünün belirli bir türünü gösteriyor.

This is an insight at the core of intelligence.

Bu zekanın özünde bir içgüdü.

We could call it cluefulness.

Buna bir nevi farkındalık diyebiliriz.

It's a certain kind of test:

Belli bir testi var:

Can you recognize

Saklı bir tehdidi fark edip

an underlying threat and respond?

karşılık verebilir misiniz?

Can you save yourself or save your kind?

Kendinizi ya da türünüzü kurtarabilir misiniz?

Turns out ants are pretty good at this.

Bu konuda karıncalar oldukça iyi olabiliyor.

Cows, not so much.

İnekler, o kadar da değil.

So can you see the pattern?

Peki siz fark edebilir misiniz?

Can you see a pattern and then recognize

Şekli gördükten sonra tanıyıp

and do something about it? Number two.

bu konuda bir şeyler yapabilir misiniz? İki numara.

Number three, a boy.

Üç numara, bir delikanlı.

This is my friend Aaron Swartz.

Bu benim arkadaşım Aaron Swartz.

He's Tim's friend.

Tim'in arkadaşı.

He's friends of many of you in this audience,

Bu dinleyiciler arasındaki çoğunuzun arkadaşı

and seven years ago,

ve yedi yıl önce,

Aaron came to me with a question.

Aaron bir soruyla yanıma geldi.

It was just before I was going to give my first TED Talk.

Tam da ilk TED konuşmamı yapmamdan önceydi.

I was so proud. I was telling him about my talk,

Çok gururluydum. Ona konuşmamdan bahsediyordum,

"Laws that choke creativity."

"Yaratıcılığı baskılayan yasalar."

And Aaron looked at me

Ve Aaron bana baktı,

and was a little impatient, and he said,

ben biraz sabırsızdım ve dedi ki,

"So how are you ever

"Peki bahsettiğin bu sorunları

going to solve the problems you're talking about?

nasıl çözeceksin?

Copyright policy, Internet policy,

Telif hakkı yükümlülüğü, İnternet yükümlülüğü,

how are you ever going to address those problems

bu sorunları nasıl halledeceksin?

so long as there's this fundamental corruption

ki bu temel yolsuzluk

in the way our government works?"

hükümetin çalışma şekli olmuşken ?

So I was a little put off by this.

Biraz hevesimi kaçırmıştı bu.

He wasn't sharing in my celebration.

Benimle kutlama yapmıyordu.

And I said to him, "You know, Aaron,

Ve ona dedim ki, "Biliyorsun, Aaron,

it's not my field, not my field."

bu benim alanım değil, benim alanım değil."

He said, "You mean as an academic, it's not your field?"

"Bir akademisyen olarak mı benim alanım değil diyorsun?" dedi.

I said, "Yeah, as an academic, it's not my field."

"Evet, bir akademisyen olarak, benim alanım değil." dedim.

He said, "What about as a citizen?

dedi ki, "Bir vatandaş olarak düşünsen?

As a citizen."

Bir vatandaş."

Now, this is the way Aaron was.

Aaron böyleydi işte.

He didn't tell. He asked questions.

Konuşmadı. Sorular sordu.

But his questions spoke as clearly

Ama soruları benim dört yaşımdaki sarılmam kadar

as my four-year-old's hug.

net konuşuyordu.

He was saying to me,

Bana diyordu ki,

"You've got to get a clue.

"Bir ipucu yakalamalısın.

You have got to get a clue, because there is

Bir ipucu yakalamalısın, çünkü

a flaw at the core of the operating system

bu demokrasinin işletim sisteminin merkezinde

of this democracy,

bir hata var

and it's not a flaw every one out of 360 billion times

ve bu hata her 360 milyarda bir demokrasimiz bir karar vermeye çalışırken

our democracy tries to make a decision.

ortaya çıkmıyor.

It is every time,

Her zaman,

every single important issue.

her bir önemli konuda var.

We've got to end the bovinity of this political society.

Bu siyasi toplumda duyarsızlığı bitirmeliyiz.

We've got to adopt, it turns out,

Karınca-biçimli davranış diye bilinen

the word is fourmi-formatic attitude --

kelimeyi benimsememiz lazım. --

that's what the Internet tells me the word is --

kelimenin ne olduğuyla ilgili Internet'in söylediği bu --

the ant's appreciative attitude

Bizim bu sorunu fark edip

that gets us to recognize this flaw,

türümüzü ve halklarımızı kurtarmamızı sağlayan

save our kind and save our demos.

karıncanın takdir edilesi davranışıdır.

Now if you know Aaron Swartz,

Şimdi eğer Aaron Swartz'ı tanıyorsanız,

you know that we lost him

kendisini yaklaşık bir yıl önce

just over a year ago.

kaybettiğimizi bilirsiniz.

It was about six weeks

TED konuşmamı yapmamdan

before I gave my TED Talk,

yaklaşık altı hafta önceydi,

and I was so grateful to Chris

Chris'e benden bu TED konuşmasını yapmamı istediğinde

that he asked me to give this TED Talk,

çok minnettar olmuştum

not because I had the chance to talk to you,

sadece size bir konuşma fırsatı yakaladığım için değil,

although that was great,

gerçi çok iyiydi ,

but because it pulled me out of an extraordinary depression.

ayrıca beni olağanüstü bir depresyondan çıkartmasıydı.

I couldn't begin to describe the sadness.

Üzüntümü ifade etmeye başlayamadım.

Because I had to focus.

Çünkü odaklanmalıydım.

I had to focus on, what was I going to say to you?

Size ne anlatacağıma odaklanmalıydım.

It saved me.

Bu beni kurtardı.

But after the buzz, the excitement,

Ama coşkudan, heyecandan,

the power that comes from this community,

bu topluluktan gelen gücün sonrasında

I began to yearn for a less sterile,

daha az verimsiz,

less academic way to address these issues,

daha az akademik yolla anlattığım bu sıkıntıları

the issues that I was talking about.

çözme isteği duydum.

We'd begun to focus on New Hampshire

Bu siyasi harekete bir hedef olarak

as a target for this political movement,

New Hampshire'a odaklanabilirdik

because the primary in New Hampshire

çünkü New Hampshire'ın ilk seçimleri

is so incredibly important.

inanılmaz derecede önemli.

It was a group called the New Hampshire Rebellion

New Hampshire İsyanı isimli bir grup

that was beginning to talk about, how would we make

bu yolsuzluğu 2016'da nasıl asli sorun olarak

this issue of this corruption central in 2016?

ortaya koyabiliriz diye düşünmeye başlamıştı.

But it was another soul that caught my imagination,

Ama benim hayal gücümü zorlayansa başka bir ruhtu,

a woman named Doris Haddock, aka Granny D.

Büyükanne D diye de bilinen Doris Haddock isimli bir kadın.

On January 1, 1999, 15 years ago,

1 Ocak 1999, 15 yıl önce,

at the age of 88, Granny D started a walk.

88 yaşında Büyükanne D yürümeye başladı.

She started in Los Angeles

Los Angeles'tan başlayıp

and began to walk to Washington, D.C.

Washington'a doğru

with a single sign on her chest that said,

yalnızca göğsündeki bir yazıyla yürümeye başladı.

"campaign finance reform."

"Ekonomik Reform Mücadelesi"

Eighteen months later,

On sekiz ay sonra,

at the age of 90,

90 yaşındayken,

she arrived in Washington with hundreds following her,

içlerinde onunla yürüyebilmek için arabasıyla

including many congressmen who had gotten in a car

şehir dışına yaklaşık bir mil (1.5 km) yol gitmiş kongre üyeleri dahil

and driven out about a mile outside of the city

yüzlerce insan eşliğinde

to walk in with her.

Washington'a ulaştı.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

Now, I don't have 13 months

Şimdi, benim ülke çapında

to walk across the country.

yürümek için 13 ayım yok.

I've got three kids who hate to walk,

Yürümekten nefret eden üç çocuğum,

and a wife who, it turns out,

bazı gizemli sebepler için

still hates when I'm not there

orada olmadığım zaman

for mysterious reasons,

nefret eden bir karım var.

so this was not an option,

Yani bu bir seçenek değildi

but the question I asked,

fakat sorduğum soru şuydu,

could we remix Granny D a bit?

Büyükanne D'yi biraz olsun yenileyemez miydik?

What about a walk not of 3,200 miles

Ocak'ta 3.200 mil (5.150 km) yerine

but of 185 miles across New Hampshire

New Jampshire boyunca 185 millik (300 kmlik) bir yürüyüş

in January?

nasıl olurdu ?

So on January 11,

Böylece 11 Ocak'ta,

the anniversary of Aaron's death,

Aaron'un ölüm yıl dönümünde,

we began a walk that ended on January 24th,

24 Ocak'ta, Büyükanne D'nin doğduğu günde biten

the day that Granny D was born.

bir yürüyüşe başladık.

A total of 200 people joined us across this walk,

New Hampshire'in en tepesinden en aşağısına kadar

as we went from the very top to the very bottom of New Hampshire

bu sorunu konuşarak gittiğimiz

talking about this issue.

yürüyüş boyunca toplamda 200 kişi bize katıldı.

And what was astonishing to me,

Ve beni hayretler içinde bırakan,

something I completely did not expect to find,

görmeyi kesinlikle tahmin etmediğim şey ise

was the passion and anger

bu sorunu konuştuğumuz herkeste var olan

that there was among everyone that we talked to about this issue.

tutku ve öfkeydi.

We had found in a poll that 96 percent of Americans

Bir ankette gördük ki Amerikalıların yüzde 96'sı

believe it important to reduce the influence

politikada paranın etkisinin azaltılmasının

of money in politics.

önemli olduğuna inanıyor.

Now politicians and pundits tell you,

Şimdi politikacılar ve uzmanlar bu konuyla ilgili

there's nothing we can do about this issue,

yapabileceğimiz herhangi bir şey olmadığını,

Americans don't care about it,

Amerikalıların durumu umursamadığını söylüyor.

but the reason for that is

Fakat bunun nedeni ise

that 91 percent of Americans

Amerikalıların yüzde 91’inin

think there's nothing that can be done about this issue.

bu sorunla ilgili bir şey yapılamayacağını düşünmesidir.

And it's this gap between 96 and 91

96 ile 91 arasındaki bu fark

that explains our politics of resignation.

kabullenme politikamızı açıklıyor.

I mean, after all, at least 96 percent of us

Demek istiyorum ki,sonuçta en azından yüzde 96’mız

wish we could fly like Superman,

Süpermen gibi uçabilmeyi dilerken,

but because at least 91 percent of us believe we can't,

yüzde 91’imiz bunu gerçekleştiremeyeceğimizi bildiği için

we don't leap off of tall buildings every time

her içimizden geldiği zaman

we have that urge.

yüksek binalardan atlamıyoruz.

That's because we accept our limits,

Bunun nedeni ise bu reform için yaptığımız gibi

and so too with this reform.

limitlerimizi kabullenmemizdir.

But when you give people the sense of hope,

Ama insanlara umut duygusunu verdiğiniz zaman,

you begin to thaw that absolute sense of impossibility.

mutlak imkansızlığı eritmeye başlıyorsunuz.

As Harvey Milk said, if you give 'em hope,

Harvey Milk’in dediği gibi eğer onlara umut verirseniz,

you give 'em a chance, a way to think

değişimin mümkün olduğuna dair düşünmesi için

about how this change is possible.

bir şans verirsiniz.

Hope.

Umut.

And hope is the one thing that we, Aaron's friends,

Umut ki bizim, yani Aaron’un arkadaşlarının,

failed him with, because we let him

onun bu duygusunu kaybetmesine izin vererek

lose that sense of hope.

başarısızlığa uğrattığımız tek şey.

I loved that boy like I love my son.

O çocuğu kendi oğlum gibi severdim.

But we failed him.

Ama onu başarısızlığa uğrattık.

And I love my country,

Ben ülkemi seviyorum

and I'm not going to fail that.

ve onu başarısızlığa uğratmayacağım.

I'm not going to fail that.

Onu başarısızlığa uğratmayacağım.

That sense of hope, we're going to hold,

Her ne kadar bu mücadelemiz imkansız gibi gözükse de

and we're going to fight for,

tutup savaşacağımız şey

however impossible this battle looks.

bu umut duygusu olacak.

What's next?

Sırada ne var?

Well, we started with this march with 200 people,

Biz 200 kişi ile bu yürüyüşü başlattık,

and next year, there will be 1,000

seneye ocak ayında ise

on different routes

1000 kişi farklı istikametlerde yürüyecek

that march in the month of January

yürüyecek ve Concord’da

and meet in Concord to celebrate this cause,

bu davayı kutlamak için buluşacaklar

and then in 2016, before the primary,

ve 2016’da birincil seçimlerden önce,

there will be 10,000 who march across that state,

eyalet boyunca yürüyecek ve Concord’da

meeting in Concord to celebrate this cause.

bu davayı kutlayacak 10,000 kişi olacak.

And as we have marched, people around the country

Biz yürüyüşe başladığımızda ülkenin farklı yerlerinden insanlar,

have begun to say, "Can we do the same thing

“Kendi eyaletimizde biz de aynı şeyi yapabilir miyiz?”

in our state?"

diye sormaya başladılar.

So we've started a platform called G.D. Walkers,

Bu yüzden bizde B.D. Yürüyüşçüleri isimli,

that is, Granny D walkers,

yani Büyükanne D. Yürüyüşçüleri,

and Granny D walkers across the country

yürüyüşçülerinin ülke çapında bu reform için

will be marching for this reform. Number one.

yürüyüş yapacağı bir parti programı başlattık. Bir numara.

Number two, on this march,

Bu yürüyüşte iki numara olan

one of the founders of Thunderclap, David Cascino,

Thunderclap’ın kurucularından birisi, David Cascino

was with us,

bizimleydi

and he said, "Well what can we do?"

ve dedi ki, “Peki ne yapabiliriz?”

And so they developed a platform,

Böylelikle bugün bildirilecek olan

which we are announcing today,

ve bize bu reform düşüncesine adanmış seçmenleri

that allows us to pull together voters

çekme imkanı sağlayacak

who are committed to this idea of reform.

bir parti programı başlattılar.

Regardless of where you are,

Nerede olduğunuza bakılmaksızın,

in New Hampshire or outside of New Hampshire,

New Hampshire’ın içinden veya New Hampshire’ın dışından ,

you can sign up and directly be informed

kayıt olabilir ve direkt olarak adayların bu konuda

where the candidates are on this issue

nerede oldukları ile ilgili bilgilendirilirsiniz.

so you can decide who to vote for

Bu sayede olasılığı gerçeğe dönüştürme görevi için

as a function of which is going

kime oy vereceğinize

to make this possibility real.

karar verebilirsiniz.

Ve sonunda üç numara, en zor olanı.

And then finally number three, the hardest.

We're in the age of the Super PAC.

Artık Super PAC (siyasi eylem komitesi) çağındayız.

Indeed yesterday, Merriam announced

Gerçekten de dün, Merriam,

that Merriam-Webster will have Super PAC as a word.

Merriam-Webster’in Super PAC’i bir kelime olarak alacağını duyurdu.

It is now an official word in the dictionary.

Artık sözlükte resmi bir kelime.

So on May 1, aka May Day,

Mayday olarak da bilinen 1 Mayıs’da

we're going to try an experiment.

bir şey deneyeceğiz.

We're going to try a launching

Tüm Super PAC’leri

of what we can think of as a Super PAC

sonlandıracağını düşünebildiğimiz bir Super PAC

to end all Super PACs.

başlatmayı deneyeceğiz.

And the basic way this works is this.

Bu işlerin temel yolu budur.

For the last year, we have been working

Geçen yıl boyunca,

with analysts and political experts

Birleşik Devletler Kongresi’nde

to calculate, how much would it cost

temel reformu mümkün kılacak yeterli oyu sağlamanın

to win enough votes in the United States Congress

ne kadar tutacağını hesaplamak için

to make fundamental reform possible?

analistlerle ve siyasi uzmanlarla çalıştık.

What is that number? Half a billion? A billion?

Bu rakam ne? Yarım milyar? Bir milyar?

What is that number?

Bu rakam ne?

And then whatever that number is,

Artık rakam ne olursa olsun,

we are going to kickstart, sort of,

bir nevi para toplayıp fon oluşturacağız

because you can't use KickStarter for political work,

çünkü KickStarter’ı politik işlerde kullanamıyorsunuz

but anyway, kickstart, sort of,

ama yine de kısmen para desteği alınmış olacak.

first a bottom-up campaign

İlk olarak insanların

where people will make small dollar commitments

iddialı hedeflere ulaşma şartıyla

contingent on reaching very ambitious goals,

ufak çaplı dolar taahhütünde bulundukları

and when those goals have been reached,

hiyerarşik düzenli bir kampanya başlatacağız

we will turn to the large dollar contributors,

ve bu hedeflere ulaşıldığında ise

to get them to contribute to make it possible

paranın siyaseti etkileme şeklini değiştirmek için

for us to run the kind of Super PAC necessary

bu meseleyi kazanmamızda gerekli olan

to win this issue,

Super PAC’i işletebilmemiz için insanların katkıda bulunacağı

to change the way money influences politics,

büyük dolar katılımcılarına dönüşeceğiz .

so that on November 8,

Böylelikle 8 Kasım’da,

which I discovered yesterday is the day

dün fark ettim ki

that Aaron would have been 30 years old,

Aaron 30 yaşında olmuş olacaktı,

on November 8,

8 Kasım’da

we will celebrate 218 representatives

bu temel reform düşüncesine adanmış

in the House and 60 Senators

Beyaz Saray’daki 218 temsilcimizi

in the United States Senate

ve Birleşik Devletler Senatosu’ndaki

who have committed to this idea

60 senatörümüzü

of fundamental reform.

kutlayacağız.

So last night, we heard about wishes.

Geçen gece, dilekleri dinledik.

Here's my wish.

Bu da benim dileğim.

May one.

Belki birisi.

May the ideals of one boy

Bir gencin hayalleri bir ulusu,

unite one nation behind one critical idea

hepimizin aslında tek bir insan

that we are one people,

olduğumuz fikrinin arkasında birleştirebilsin.

we are the people who were promised a government,

Biz ki bir hükümete bağlanmış insanlarız.

a government that was promised to be

Hükümet ise yalnızca insanlara bağlı olduğunu

dependent upon the people alone, the people,

vaat etmiş bir hükümet, insanlara,

who, as Madison told us,

Madison’un söylediği gibi

meant not the rich more than the poor.

yoksuldan daha zengin olmayanlar.

May one.

Belki birisi.

And then may you, may you join this movement,

Ve belki siz, belki siz bu akıma katılırsınız.

not because you're a politician,

Bir politikacı olduğunuz için değil,

not because you're an expert,

bir uzman olduğunuz için değil

not because this is your field,

bu sizin alanınız olduğu için değil

but because if you are,

ama eğer,

you are a citizen.

eğer bir vatandaşsanız.

Aaron asked me that.

Aaron bana bunu sormuştu.

Now I've asked you.

Şimdi de ben size sordum.

Çok teşekkür ederim.

Thank you very much.

(Applause)

(Alkışlar)