E.O. Wilson calls for an Encyclopedia of Life

E.O.Wilson ve Dünya'da Yaşamı Kurtarma Üzerine

Çeviri: Ugur Parlar Gözden geçirme: Isil Arican

I have all my life wondered what "mind-boggling" meant.

Bütün yaşamım boyunca "hayret verici" ifadesinin ne olduğunu merak edip durdum.

After two days here, I declare myself boggled, and enormously impressed,

Burada geçirdiğim 2 günden sonra, kendimi hayrete düşmüş, muazzam biçimde etkilenmiş ilan ediyorum,

and feel that you are one of the great hopes --

ve sizin en büyük umutlardan biri olduğunuzu hissediyorum

not just for American achievement in science and technology,

Bilim ve teknolojide sadece Amerika'nın başarısı için değil

but for the whole world.

aynı zamanda bütün dünyanınki için de.

I've come, however, on a special mission on behalf of my constituency,

Öte yandan buraya, kendi seçmenlerimin adına özel bir görev ile geldim.

which are the 10-to-the-18th-power -- that's a million trillion --

Ki onlar sayıları 10 üssü 18 olan - bu bir milyon trilyon demek -

insects and other small creatures, and to make a plea for them.

böcekler ve diğer küçük yaratıklar, ve onlar için bir ricada bulunacağım.

If we were to wipe out insects alone, just that group alone, on this planet --

Eğer bu gezegende sadece böcekleri yok edecek olsak, sadece o grubu,

which we are trying hard to do --

-- ki bunu yapmak için oldukça da uğraşıyoruz--

the rest of life and humanity with it would mostly disappear from the land.

bununla beraber yaşamın geri kalanı ve insanlık sadece bir kaç ay gibi bir sürede

And within a few months.

büyük ölçüde yeryüzünden kaybolurdu.

Now, how did I come to this particular position of advocacy?

Şimdi, nasıl geldim bu belirgin savunma pozisyonuna?

As a little boy, and through my teenage years,

Küçük bir çocukken ve ergenlik yıllarım boyunca,

I became increasingly fascinated by the diversity of life.

yaşamın çeşitliliği beni gitgide büyülemişti.

I had a butterfly period, a snake period, a bird period, a fish period, a cave period

Benim bir kelebek dönemim, bir yılan dönemim, bir kuş dönemim, bir balık dönemim, bir mağara dönemim

and finally and definitively, an ant period.

ve nihayet ve kesin olarak, bir karınca dönemim oldu.

By my college years, I was a devoted myrmecologist,

Üniversite yıllarımda, kendimi adamış bir karınca ekoloğuydum,

a specialist on the biology of ants,

ve karıncaların biyolojisi üzerinde uzmandım.

but my attention and research continued to make journeys

Fakat ilgim ve araştırmam

across the great variety of life on Earth in general --

yeryüzünün genelinde yaşamın muazzam çeşitliliği arasında yolculuklar yapmaya devam etti.

including all that it means to us as a species, how little we understand it

Buna bir tür olarak bu muazzam çeşitliliğin bizim için ne anlam ifade ettiği, bu çeşitliliği ne kadar az anladığımız

and how pressing a danger that our activities have created for it.

ve ona karşı eylemlerimizin ortaya çıkardığı tehlikenin nasıl bastırmakta olduğu da dahil.

Out of that broader study has emerged a concern and an ambition,

Böyle kapsamlı bir çalışmadan, size etmekte olduğum niyetin içinde kristalize olmuş

crystallized in the wish that I'm about to make to you.

bir ilgi ve uzun zamandır güdülen büyük bir hedef ortaya çıktı.

My choice is the culmination of a lifetime commitment

Benim seçimim, büyüdüğüm yer olan Florida yarımadası üzerinde Alabama'nın körfez kıyısında başlayan

that began with growing up on the Gulf Coast of Alabama, on the Florida peninsula.

hayat boyu bir adanmışlığın zirve noktasıdır .

As far back as I can remember, I was enchanted by the natural beauty of that region

Hatırladığım kadarıyla, o bölgenin doğal güzelliğinden ve

and the almost tropical exuberance of the plants and animals that grow there.

ve neredeyse tropik bir kuşakta olabilecek bir canlılığa sahip olan oradaki bitkilerden ve hayvanlardan büyülenmiştim.

One day when I was only seven years old and fishing,

Bir gün, ben daha sadece 7 yaşında ve balık tutarken,

I pulled a "pinfish," they're called, with sharp dorsal spines, up too hard and fast,

bir iğnebalık - sırtlarından çıkan keskin iğneler yüzünden böyle adlandırılıyor - yakaladım oldukça sert ve hızlıca oltadan çektim,

and I blinded myself in one eye.

ve bir gözümü körelttim.

I later discovered I was also hard of hearing,

Daha sonradan keşfettim ki ben aynı zamanda işitmekte de güçlük çekiyordum

possibly congenitally, in the upper registers.

sanırım doğuştandı ve tiz sesler konusundaydı.

So in planning to be a professional naturalist --

Profesyonel bir doğa bilimcisi olmayı planlarken

I never considered anything else in my entire life --

yaşamım boyunca başka hiçbir şey olmayı düşünmedim.

I found that I was lousy at bird watching and couldn't track frog calls either.

Farkettim ki kuş gözlemciliğinde kötüydüm ve kurbağaların seslerini de takip edemiyordum.

So I turned to the teeming small creatures

Bunun üzerine kalabalık halde yaşayan,

that can be held between the thumb and forefinger:

başparmak ile işaret parmağı arasında tutulabilen o küçük yaratıklara döndüm:

the little things that compose the foundation of our ecosystems,

Ekosistemlerimizin temelini oluşturan küçük şeylerdir onlar.

the little things, as I like to say, who run the world.

O küçük şeyler, söylemek istiyorum, dünyayı asıl idare eden canlılardır.

In so doing, I reached a frontier of biology so strange, so rich,

Böylece bunu yaparken, biyolojide öyle ilginç, öyle zengin bir sınıra ulaştım ki

that it seemed as though it exists on another planet.

sanki bu sınır başka bir gezegende varolmuş gibi görünüyordu.

In fact, we live on a mostly unexplored planet.

Aslında, biz çoğu keşfedilmemiş bir gezegende yaşıyoruz.

The great majority of organisms on Earth remain unknown to science.

Yeryüzündeki organizmaların büyük bir çoğunluğu bilim için hala bir bilinmez konumundadır.

In the last 30 years, thanks to explorations in remote parts of the world

Geçtiğimiz 30 yıl içinde, dünyanın uzak köşelerinde yapılan keşifler

and advances in technology,

ve teknolojideki gelişmeler sayesinde

biologists have, for example, added a full one-third of the known frog and other amphibian species,

biyologlar, örnek olarak, bilinen kurbağa türlerinin ve hem karada hem suda yaşayabilen başka türlerin tam 1/3'ünü ekleyerek

to bring the current total to 5,400,

toplam sayıyı 5400'e getirdi.

and more continue to pour in.

ve daha fazlası da gelmeye devam ediyor.

Two new kinds of whales have been discovered, along with two new antelopes,

2 yeni balina türü ile beraber 2 yeni antilop türü,

dozens of monkey species and a new kind of elephant --

düzinelerce maymun türleri ve yeni bir türü fil de keşfedildi.

and even a distinct kind of gorilla.

ve hatta farklı tür bir goril türü de!

At the extreme opposite end of the size scale, the class of marine bacteria,

Büyüklük ölçüsünün tam tersi tarafında ise, bir deniz bakterisi türü,

the Prochlorococci -- that will be on the final exam --

Prochlorococci - final sınavında soracağım bunu -

although discovered only in 1988, are now recognized as likely the most abundant organisms on Earth,

sadece 1988'de keşfedilmesine rağmen, bugün Yeryüzünde büyük bir olasılıkla en bol bulunan organizmalardır.

and moreover, responsible for a large part of the photosynthesis that occurs in the ocean.

ve dahası, bu bakteriler okyanusta olan fotosentezin büyük bir kısmından da sorumludur.

These bacteria were not uncovered sooner

Bu bakterilerin varlığı daha önce tespit edilemedi, çünkü

because they are also among the smallest of all Earth's organisms --

çünkü bu bakteriler Yeryüzündeki organizmaların en küçükleri arasında yer alıyor.

so minute that they cannot be seen with conventional optical microscopy.

O kadar ufaklar ki, geleneksel optik mikroskop ile bile görülemezler.

Yet life in the sea may depend on these tiny creatures.

Ancak denizlerdeki yaşam bu ufacık canlılara bağlı olabilir.

These examples are just the first glimpse of our ignorance of life on this planet.

Bu örnekler sadece bu gezegendeki yaşam konusundaki bilgisizliğimize kısa bir bakış.

Consider the fungi -- including mushrooms, rusts, molds and many disease-causing organisms.

Mantar türlerini bir düşünün - mantarlar, paslar, küfler ve birçok hastalık yaratan organizmalar da buna dahil.

60,000 species are known to science,

Bilimsel olarak 60,000 tür biliniyor,

but more than 1.5 million have been estimated to exist.

fakat 1.5 milyondan fazla türün yaşadığı tahmin edilmekte.

Consider the nematode roundworm, the most abundant of all animals.

Yuvarlak solucanları bir düşünün, bütün hayvanlar arasında en yaygın olan onlardır.

Four out of five animals on Earth are nematode worms --

Dünya'daki 5 hayvandan 4'ü yuvarlak solucandır.

if all solid materials except nematode worms were to be eliminated,

Yuvarlak solucanlar dışındaki bütün katı maddeler ortadan kaldırılmış olsaydı

you could still see the ghostly outline of most of it in nematode worms.

Yine de o maddelerin silik anahatlarını yuvarlak solucanların içinde görebilirdiniz.

About 16,000 species of nematode worms

Yaklaşık 16,000 yuvarlak solucan türü

have been discovered and diagnosed by scientists;

bilim insanları tarafından keşfedildi ve tanımlandı.

there could be hundreds of thousands of them, even millions, still unknown.

Onlardan hala bilinmeyen yüzbinlercesi, hatta milyonlarcası bile olabilir.

This vast domain of hidden biodiversity is increased still further

Bu gizli biyoçeşitliliğin uçsuz bucaksız alanı

by the dark matter of the biological world of bacteria,

bakterilerin biyolojik dünyasının karanlık maddesi ile hala büyümekte.

which within just the last several years

Ki bu son birkaç yıl içinde

still were known from only about 6,000 species of bacteria worldwide.

hala dünya çapında yaklaşık 6,000 kadar bakteri türünden olduğu biliniyordu

But that number of bacteria species can be found in one gram of soil,

Fakat bu sayıdaki bakteri türü 1 gram toprakta bile bulunabilir

just a little handful of soil, in the 10 billion bacteria that would be there.

sadece küçük bir avuç toprağın içinde, 10 milyar bakteri olması mümkündür.

It's been estimated that a single ton of soil -- fertile soil --

Bir ton toprağın - verimli toprağın -

contains approximately four million species of bacteria, all unknown.

yaklaşık 4 milyon bakteri türü içerdiğini tahmin ediyorum, hepsi de bilinmeyen türler.

So the question is: what are they all doing?

Peki soru şu: ne yapıyor bunların hepsi?

The fact is, we don't know.

Gerçek şu ki, bunu bilimiyoruz.

We are living on a planet with a lot of activities, with reference to our living environment,

Biz içinde bir çok aktivitenin olduğu bir gezegende

done by faith and guess alone.

sadece inanç ve tahmin ile ilişkilendirdiğimiz bir çevrede yaşıyoruz.

Our lives depend upon these creatures.

Yaşamlarımız bu yaratıklara bağlı.

To take an example close to home: there are over 500 species of bacteria now known --

Eve yakın bir örnek alalım: ağzımızda ve boğazımızda simbiyotik olarak

friendly bacteria -- living symbiotically in your mouth and throat

yaşayanö bilinen sadece 500 tür bakteri var -dost olan bakteriler -

probably necessary to your health for holding off pathogenic bacteria.

büyük olasılıkla sağlığınız için hastalık yapan bakterileri dışarıda tutabilmek adına gerekliler.

At this point I think we have a little impressionistic film

Bu noktada sanırım küçük empresyonist bir filmimiz var.

that was made especially for this occasion.

Özellikle bu duruma uygun olsun diye yapılmış bir film

And I'd like to show it.

ve bunu size göstermek istiyorum.

Assisted in this by Billie Holiday.

Billie Holiday'in de katılımıyla

(Video)

(video)

And that may be just the beginning!

Ve bu sadece bir başlangıç olabilir!

The viruses, those quasi-organisms among which are the prophages,

Virüsler, "prophasias" arasındaki o sözde- organizmalar

the gene weavers that promote the continued evolution in the lives of the bacteria,

Bakterilerin yaşamları içinde devam eden evrimi destekleyen o gen dokumacıları -

are a virtually unknown frontier of modern biology, a world unto themselves.

modern biyoloji için neredeyse bilinmez bir sınırdır, tamamen kendi içinde bir dünya.

What constitutes a viral species is still unresolved,

Viral türleri nelerin oluşturduğu hala çözülememiştir,

although they're obviously of enormous importance to us.

tabi bizim için açıkçası muazzam bir önem de taşıyorlar.

But this much we can say: the variety of genes on the planet in viruses

Fakat şunu söyleyebiliriz en azından: Gezegenimizdeki virüslerde bulunan genlerin çeşitliliği

exceeds, or is likely to exceed, that in all of the rest of life combined.

geri kalan bütün yaşamın toplamında bulunan genlerin çeşitliliğini aşar yada neredeyse aşmaktadır.

Nowadays, in addressing microbial biodiversity,

Bugünlerde mikrobiyal biyoçeşitlilikten bahsederken,

scientists are like explorers in a rowboat launched onto the Pacific Ocean.

bilim insanları Pasifik Okyanusuna sandalla açılmış kaşifler gibidirler.

But that is changing rapidly with the aid of new genomic technology.

Fakat bu durum yeni genom teknolojisinin yardımıyla hızla değişiyor

Already it is possible to sequence the entire genetic code of a bacterium in under four hours.

Çoktandır bir bakterinin bütün genetik kodunu 4 saatten kısa bir sürede sıralayabilmek mümkün.

Soon we will be in a position to go forth in the field with sequencers on our backs --

Yakında bakterileri yaşam bölgelerinin yüzeyelerindeki küçük çatlaklardan yakalayabilmek için

to hunt bacteria in tiny crevices of the habitat's surface

sıralayıcıların desteği ile bu alanda daha ilerilere gidebilecek pozisyonda olacağız.

in the way you go watching for birds with binoculars.

tıpkı kuşları dürbün ile izlemeye gider gibi.

What will we find as we map the living world, as, finally, we get this underway seriously?

Peki, yaşayan dünyayının haritasını yaparken, nihayet bu oluşum sürecini ciddi olarak anlarken ne bulacağız?

As we move past the relatively gigantic mammals, birds, frogs and plants

Göreli olarak devasa olan memelilerden, kuşlardan, kurbağalardan ve bitkilerden

to the more elusive insects and other small invertebrates and then beyond

anlaşılması daha zor olan böceklere ve diğer küçük omurgasızlara ve ötesine geçerken -

to the countless millions of organisms in the invisible living world

görünmeyen dünyada yaşayan sayısız milyonlarca organizmaya

enveloped and living within humanity?

insanlığın içinde ve onunle sarmalanmış halde yaşayan organizmalara geçerken ne bulacağız?

Already what were thought to be bacteria for generations

Çoktandır, nesiller boyunca bakteri olarak düşündüğümüz şeyin

have been found to compose, instead, two great domains of microorganisms:

iki büyük mikroorganizma alanından ibaret olduğu bulundu:

true bacteria and one-celled organisms the archaea,

Hakiki bakteriler ve "archaea" denen tek hücreli organizmalar,

which are closer than other bacteria to the eukaryota, the group that we belong to.

ki bunlar diğer bakterilere, ait olduğumuzu ökaryot grubundan daha yakındırlar.

Some serious biologists, and I count myself among them,

Bazı ciddi biyologlar, ki ben de kendimi onlardan biri sayarım,

have begun to wonder that among the enormous and still unknown diversity of microorganisms,

şunu merak etmeye başladılar, mikroorganizmaların muazzam ve hala bilinmeyen çeşitliliği içinde

one might -- just might -- find aliens among them.

insan - belki de - yabancı canlıları bulabilir.

True aliens, stocks that arrived from outer space.

Dış uzaydan gelmiş gibi görünen hakiki yabancılar.

They've had billions of years to do it,

Bu canlıların özellikle de bu gezegendeki biyolojik evrimin erken dönemleri süresince

but especially during the earliest period of biological evolution on this planet.

bunu sağlamak için milyarlarca yılları vardı,

We do know that some bacterial species that have earthly origin

Biliyoruz ki dünyaya ait kökenlere sahip bazı bakteri türleri

are capable of almost unimaginable extremes of temperature

neredeyse hayal edilmesi zor olan uç sıcaklık derecelerine

and other harsh changes in environment,

ve çevredeki diğer sert değişimleri ayak uydurma yetisine sahiptirler.

including hard radiation strong enough and maintained long enough to crack the Pyrex vessels

Buna büyüyen bakteri popülasyonunun etrafındaki cam kapları çatlatabilecek kadar güçlü olan ve uzun süreli radyasyon da dahil.

around the growing population of bacteria.

kadar güçlü olan ve uzun süreli radyasyon da dahil.

There may be a temptation to treat the biosphere holistically

Biyosferi ve onu oluşturan, birbirinden ayırmanın imkansız olduğu

and the species that compose it as a great flux of entities

farklı türleri büyük bir varlık akışı olarak

hardly worth distinguishing one from the other.

bütünsel bir şekilde değerlendirmek cazip gelebilir.

But each of these species, even the tiniest Prochlorococci,

Fakat bu türlerin her biri, hatta en ufak Prochlorococci bile,

are masterpieces of evolution.

evrimin başyapıtlarıdır.

Each has persisted for thousands to millions of years.

Her biri binlerce yıldan milyonlarcasına dek varlıklarını sürdürdü.

Each is exquisitely adapted to the environment in which it lives,

Her biri kendi içinde yaşadıkları çevreye mükemmel biçimde adapte oldular,

interlocked with other species to form ecosystems upon which our own lives depend

diğer türlerle kenetlenip kendi yaşamlarımızın bağlı olduğu ekosistemleri oluşturdular.

in ways we have not begun even to imagine.

hem de daha hayal bile etmeye başlamadığımız şekilde.

We will destroy these ecosystems and the species composing them

Biz bu ekosistemleri ve onları oluşturan türleri yok edeceğiz

at the peril of our own existence --

kendi varlığımızı tehlikeye atmak pahasına -

and unfortunately we are destroying them with ingenuity and ceaseless energy.

ve ne yazık ki onları dahice ve bitmek tükenmeyen bir enerji ile yok ediyoruz.

My own epiphany as a conservationist came in 1953, while a Harvard graduate student,

Doğayı koruyan bir insan olarak kendi sezgisel kavrayışım, 1953 yılında ben daha Harvard'da bir master öğrencisiyken geldi

searching for rare ants found in the mountain forests of Cuba,

Küba'nın dağ ormanlarında nadir olarak bulunan karıncaları ararken.

ants that shine in the sunlight --

Günışığında parlayan karıncalar -

metallic green or metallic blue, according to species, and one species, I discovered, metallic gold.

metalik yeşil veya metalik mavi ve keşfettiğim bir diğer tür, metalik altın rengi.

I found my magical ants, but only after a tough climb into the mountains

Ancak dağların içine yapılan zor bir tırmanıştan sonra son kalan yerel Küba ormanlarının

where the last of the native Cuban forests hung on,

sıkıca tutunduğu yerlerde kendi sihirli karıncalarımı buldum.

and were then -- and still are -- being cut back.

ki o zamanlar da bile bu ağaçlar kesiliyorlardı, şimdi de öyle.

I realized then that these species

O zaman farkettim ki bu türler

and a large part of the other unique, marvelous animals and plants on that island --

ve adada bulunan diğer eşsiz, harika hayvanların ve bitkilerin büyük bir çoğunluğu -

and this is true of practically every part of the world --

ki bu hemen hemen dünyanın her yerinde olan durumdur--

which took millions of years to evolve, are in the process of disappearing forever.

evrimleşmesi milyonlarca yıl almış olan canlılar, sonsuza dek yok olma sürecinin içindeler.

And so it is everywhere one looks.

Ve baktığınız her yerde de durum aynı.

The human juggernaut is permanently eroding Earth's ancient biosphere by a combination of forces

İnsan yapımı "canavar" kalıcı olarak Yeryüzünün kadim biyosferini

that can be summarized by the acronym "HIPPO," the animal hippo.

HIPPO (hayvan olan hippo) kısaltması ile özetelenebilecek bir güçler kombinasyonu ile aşınıdırıyor.

H is for habitat destruction, including climate change forced by greenhouse gases.

H "habitat yıkımı" için; buna sera gazlarının yol açtığı iklim değişimi de dahil..

I is for the invasive species like the fire ants, the zebra mussels, broom grasses

I ateş karıncaları, zebra midyeleri, çalılar gibi "istilacı türler" ve

and pathogenic bacteria and viruses that are flooding every country, and at an exponential rate -- that's the I.

her ülkeye artan bir oranda akın eden patojenik bakteri ve virüsler için - işte bu I.

The P, the first one in "HIPPO," is for pollution.

P, "HIPPO"nun ilk P'si, "kirlilik" için

The second is for continued population, human population expansion.

İkinci P ise artan kalabalık, "insan nüfusundaki artış" için.

And the final letter is O, for over-harvesting --

ve son harf O ise "aşırı avlanma" için -

driving species into extinction by excessive hunting and fishing.

türleri gereğinden fazla avlanma ve balıkçılık ile yokoluşa sürüklediği için.

The HIPPO juggernaut we have created, if unabated, is destined --

Yarattığımız bu HIPPO canavarı, eğer tam güç devam ederse -

according to the best estimates of ongoing biodiversity research --

şu anda devam eden biyoçeşitlilik araştırmasının en iyi tahminlerine göre -

to reduce half of Earth's still surviving animal and plant species

Yeryüzünde hala hayatta kalmayı başaran hayvan ve bitki türlerinin yarısını azaltarak

to extinction or critical endangerment by the end of the century.

bu yüzyılın sonunda bu türleri yokoluşa yada kritik tehlike noktasına götürecek.

Human-forced climate change alone -- again, if unabated --

İnsan kaynaklı iklim değişimi - yine, eğer tam güç devam ederse -

could eliminate a quarter of surviving species during the next five decades.

hayatta kalmayı başarabilen türlerin dörtte birini önümüzdeki 50 yıl içinde ortadan kaldırabilir.

What will we and all future generations lose

Peki, yaşayan çevre bu şekilde zedelenirse

if much of the living environment is thus degraded?

biz ve bütün gelecek nesiller ne kaybedeceğiz?

Huge potential sources of scientific information yet to be gathered,

Bilimsel bilginin büyük potansiyel kaynakları henüz toparlanamadı,

much of our environmental stability

çevresel istikrarımızın çoğu

and new kinds of pharmaceuticals and new products of unimaginable strength and value --

ve yeni tür farmakolojik ürünler ve gücü ve değeri hayal edilmesi olanaksız yeni ürünler -

all thrown away.

hepsi boş verildi.

The loss will inflict a heavy price

Biyoçeşitlilikteki bu kayıbın gelecekteki refah, güvenlik ve

in wealth, security and yes, spirituality for all time to come,

ve evet, spiritüellikte; vereceği zararlar ağır olacak.

because previous cataclysms of this kind --

Buna benzer bir önceki benzer bir felaket -

the last one, that ended the age of dinosaurs --

dinozorların çağını sona erdirmişti -

took, normally, five to 10 million years to repair.

ki onarılması normalde 5 ile 10 milyon yıl arasında bir zaman aldı.

Sadly, our knowledge of biodiversity is so incomplete

Ne yazık ki, biyoçeşitlilik konusunda bilgimiz o kadar eksik ki

that we are at risk of losing a great deal of it before it is even discovered.

daha onu tam olarak keşfedemeden muazzam bir miktarını kaybetme riski ile karşı karşıyayız.

For example, even in the United States, the 200,000 species known currently

Örnek olarak, Birleşik Devletlerde bile şu anda kısmen bilinen

actually has been found to be only partial in coverage;

200.000 tür var ve bunların çoğu

it is mostly unknown to us in basic biology.

temel biyolojide bilmediğimiz türler.

Only about 15 percent of the known species have been studied well enough to evaluate their status.

Bilinen türlerin sadece %15 kadarı durumlarının değerlendirebilmesini olanaklı kılacak kadar iyi araştırıldı.

Of the 15 percent evaluated, 20 percent are classified as "in peril,"

Değerlendirilen bu %15'in, %20'si "tehlike altında" olarak sınıflandırıldı.

that is, in danger of extinction.

Bu, yokolma tehlikesi altında demek.

That's in the United States.

Bu Birleşik Devletlerdeki durum.

We are, in short, flying blind into our environmental future.

Kısacası, çevresel geleceğimize kör olarak uçuyoruz.

We urgently need to change this.

Acilen bu durumu değiştirmeliyiz.

We need to have the biosphere properly explored

Biyosferin uygun olarak keşfedilmesine ihtiyacımız var

so that we can understand and competently manage it.

ancak böylece onu anlayabilir ve idare edebilecek yetide olabiliriz.

We need to settle down before we wreck the planet.

Gezegeni enkaza dönüştürmeden sakinleşip durulmamız gerekli.

And we need that knowledge.

ve bu bilgiye ihtiyacımız da var.

This should be a big science project equivalent to the Human Genome Project.

Bu İnsan Genom Projesine eşdeğerde büyük bir bilim projesi olmalı.

It should be thought of as a biological moonshot with a timetable.

Bu proje Ay'a çıkma projesine eşdeğer, zaman kısıtına sahip biyolojik bir proje olarak düşünülmeli.

So this brings me to my wish for TEDsters,

Böylece bu beni TED'ciler için olan dileğime getiriyor,

and to anyone else around the world who hears this talk.

ve dünyanın herhangi bir yerinde bu konuşmayı dinleyenler için de.

I wish we will work together to help create the key tools

Dilierim ki birlikte çalışıp Yeryüzünün biyoçeşitliliğini koruma konusunda

that we need to inspire preservation of Earth's biodiversity.

bizi heveslendirecek önemli yöntemleri geliştirebiliriz.

And let us call it the "Encyclopedia of Life."

ve buna da "Yaşam Ansiklopedisi" diyelim.

What is the "Encyclopedia of Life?" A concept that has already taken hold

Nedir bu "Yaşam Ansiklopedisi" - çoktandır yandaş bulan,

and is beginning to spread and be looked at seriously?

yayılmaya ve içeriğine ciddi biçimde bakılmaya başlanan bir kavram mı?

It is an encyclopedia that lives on the Internet

Bu Internet üzerinde yaşayan bir ansiklopedi

and is contributed to by thousands of scientists around the world.

dünyanın dört bir yanındaki binlerce bilim insanı tarafından katkıda bulunuluyor.

Amateurs can do it also.

Amatörler de katkıda bulunabilir.

It has an indefinitely expandable page for each species.

Her bir canlı için sınırsızca genişletilebilen bir sayfası var.

It makes all key information about life on Earth accessible to anyone,

Yeryüzünde yaşam hakkındaki bütün anahtar bilgileri herhangi bir kişi için ulaşılabilir hale getiriyor.

on demand, anywhere in the world.

İsteyen herkes için, dünyanın neresinde olursa olsun.

I've written about this idea before,

Bu fikri daha önce yazmıştım,

and I know there are people in this room who have expended significant effort on it in the past.

ve biliyorum ki bu salonda bu ansiklopedi için geçmişte önemli çabalar sarfetmiş insanlar var.

But what excites me is that since I first put forward this particular idea in that form,

Fakat beni asıl heyecanlandıran şey, bu belli fikri ilk olarak ortaya attığım günden bu yana

science has advanced.

bilimin gelişmiş olması.

Technology has moved forward.

Teknoloji ilerledi.

Today, the practicalities of making such an encyclopedia,

Bugün böyle bir ansiklopediyi yapabilmenin pratikliği,

regardless of the magnitude of the information put into it, are within reach.

içine konulan bilginin boyutuna bakılmaksızın, mümkün.

Indeed, in the past year, a group of influential scientific institutions

Gerçektende geçtiğimiz yıl bir grup sözü geçen bilim enstitütüsü

have begun mobilizing to realize this dream.

bu hayali gerçekleştirmek için harekete geçti.

I wish you would help them.

Onlara yardım edeceğinizi umud ediyorum.

Working together, we can make this real.

Birlikte çalışarak bunu gerçekleştirebiliriz.

The encyclopedia will quickly pay for itself in practical applications.

Pratik uygulamalarda ansiklopedi kendi maliyetini çıkaracaktır.

It will address transcendent qualities in the human consciousness, and sense of human need.

İnsan bilincindeki aşkın niteliklere ve bir insani isteklere de hitap edecektir.

It will transform the science of biology in ways of obvious benefit to humanity.

Biyoloji bilmini insanlık için açıkça yararlı olacak hale dönüştürecektir.

And most of all, it can inspire a new generation of biologists

Ve hepsinden önemlisi, bu ansiklopedi yeni nesil biyologlara başlamış arayışları için

to continue the quest that started, for me personally, 60 years ago:

ilham verebilir-- ki benim için bu 60 yıl önce başlamıştı:

to search for life, to understand it and finally, above all, to preserve it.

Yaşamı aramak, onu anlamak ve nihayet - ve hepsinden ötesi - onu korumak.

That is my wish. Thank you.

İşte budur benim dileğim. Teşekkür ederim.