E.O. Wilson calls for an Encyclopedia of Life

73,112 views ・ 2007-04-05

TED


Proszę kliknąć dwukrotnie na poniższe angielskie napisy, aby odtworzyć film.

Tłumaczenie: Veronice Kulka Korekta: Ewa Bielczyk
00:25
I have all my life wondered what "mind-boggling" meant.
0
25700
5000
Całe życie zastanawiałem się nad znaczeniem słowa "zdumiewające"
00:30
After two days here, I declare myself boggled, and enormously impressed,
1
30700
10000
Po 2 dniach stwierdzam, że jestem pod wrażeniem tego przedsięwzięcia
00:40
and feel that you are one of the great hopes --
2
40700
6000
czuję że jesteście jedną z wielkich nadziei.
00:46
not just for American achievement in science and technology,
3
46700
6000
Nie tylko dla osiągnięć USA w dziedzinie nauki i technologii
00:53
but for the whole world.
4
53700
2000
lecz nadzieją dla całego świata.
00:55
I've come, however, on a special mission on behalf of my constituency,
5
55700
8000
Jednakże przyszedłem z misją, w imieniu mojego okręgu wyborczego,
01:03
which are the 10-to-the-18th-power -- that's a million trillion --
6
63700
9000
którym jest milion bilionów insektów
01:12
insects and other small creatures, and to make a plea for them.
7
72700
14000
i innych małych istot. Przyszedłem zaapelować w ich obronie.
01:26
If we were to wipe out insects alone, just that group alone, on this planet --
8
86700
6000
Gdybyśmy wyplenili insekty na naszej planecie --
01:32
which we are trying hard to do --
9
92700
4000
co tak usilnie próbujemy robić --
01:36
the rest of life and humanity with it would mostly disappear from the land.
10
96700
9000
prawdopodobnie reszta życia zniknęłaby z nimi.
01:45
And within a few months.
11
105700
2000
W ciągu paru miesięcy.
01:47
Now, how did I come to this particular position of advocacy?
12
107700
6000
Zastanawiacie się pewnie jak doszedłem do tego stanowiska.
01:53
As a little boy, and through my teenage years,
13
113700
6000
Gdy byłem małym chłopcem i nastolatkiem
01:59
I became increasingly fascinated by the diversity of life.
14
119700
3000
coraz bardziej fascynowała mnie różnorodność życia.
02:02
I had a butterfly period, a snake period, a bird period, a fish period, a cave period
15
122700
12000
Miałem okresy zainteresowania wężami, ptakami, rybami, jaskiniami,
02:14
and finally and definitively, an ant period.
16
134700
4000
jednak ostatecznie skupiłem się na mrówkach.
02:18
By my college years, I was a devoted myrmecologist,
17
138700
5000
Podczas nauki na uczelni byłem oddanym myrmekologiem
02:23
a specialist on the biology of ants,
18
143700
2000
-- prawdziwym specjalistą w tej dziedzinie.
02:25
but my attention and research continued to make journeys
19
145700
5000
Swoje pasje i badania kontynuowałem w trakcie podróży
02:30
across the great variety of life on Earth in general --
20
150700
4000
poprzez odkrywanie wielkiej różnorodności życia na Ziemi.
02:34
including all that it means to us as a species, how little we understand it
21
154700
8000
Zdałem sobie sprawę, jak słabo ją rozumiemy
02:42
and how pressing a danger that our activities have created for it.
22
162700
7000
i jak niebezpieczne są nasze działania.
02:49
Out of that broader study has emerged a concern and an ambition,
23
169700
5000
Z mojej głębokiej analizy wypłynęły niepokoje i ambicje,
02:54
crystallized in the wish that I'm about to make to you.
24
174700
5000
skrystalizowane w życzeniu, które zamierzam wam przedstawić.
02:59
My choice is the culmination of a lifetime commitment
25
179700
5000
Moim wyborem jest skupienie się na życiowym zobowiązaniu
03:04
that began with growing up on the Gulf Coast of Alabama, on the Florida peninsula.
26
184700
7000
które zrodziło się na Gulf Coast of Alabama, na Florydzie, gdzie dorastałem.
03:11
As far back as I can remember, I was enchanted by the natural beauty of that region
27
191700
9000
Odkąd pamiętam, byłem oczarowany pięknem natury tego regionu
03:20
and the almost tropical exuberance of the plants and animals that grow there.
28
200700
6000
i prawie tropikalną obfitością roślin i zwierząt, które tam występowały.
03:26
One day when I was only seven years old and fishing,
29
206700
4000
Pewnego dnia mając 7 lat, udałem się na ryby,
03:30
I pulled a "pinfish," they're called, with sharp dorsal spines, up too hard and fast,
30
210700
8000
złowiłem 'pinfish' - mają ostre kolce na grzbiecie -
03:38
and I blinded myself in one eye.
31
218700
2000
jednak zrobiłem to nieumiejętnie i zraniłem się w oko.
03:40
I later discovered I was also hard of hearing,
32
220700
3000
Później odkryłem także, że słabo słyszę,
03:43
possibly congenitally, in the upper registers.
33
223700
3000
prawdopodobnie od urodzenia, w górnych rejestrach.
03:46
So in planning to be a professional naturalist --
34
226700
5000
Więc planując bycie profesjonalnym przyrodnikiem --
03:51
I never considered anything else in my entire life --
35
231700
3000
nic w moim całym życiu nie było równie ważne --
03:54
I found that I was lousy at bird watching and couldn't track frog calls either.
36
234700
7000
okazało się, że jestem kiepski w obserwowaniu ptaków i namierzaniu skrzeczących żab.
04:02
So I turned to the teeming small creatures
37
242700
4000
Więc skupiłem swoja uwagę na małym stworzeniu,
04:06
that can be held between the thumb and forefinger:
38
246700
5000
które mogłem trzymać między kciukiem a palcem wskazującym:
04:11
the little things that compose the foundation of our ecosystems,
39
251700
7000
tak małe rzeczy, a w zasadzie tworzą fundament naszych ekosystemów.
04:18
the little things, as I like to say, who run the world.
40
258700
5000
Małe rzeczy, tak to lubię nazywać, które tworzą świat.
04:23
In so doing, I reached a frontier of biology so strange, so rich,
41
263700
8000
W ten sposób dotarłem do granicy biologii tak dziwnej i bogatej,
04:31
that it seemed as though it exists on another planet.
42
271700
6000
że wydawać by się mogło, że istnieje na innej planecie.
04:37
In fact, we live on a mostly unexplored planet.
43
277700
4000
Wprawdzie żyjemy na w większości nieodkrytej planecie.
04:41
The great majority of organisms on Earth remain unknown to science.
44
281700
5000
Większość organizmów pozostaje nieznana nauce.
04:46
In the last 30 years, thanks to explorations in remote parts of the world
45
286700
6000
W ciągu ostatnich 30 lat, dzięki poszukiwaniom
04:52
and advances in technology,
46
292700
2000
w odległych częściach świata i rozwojowi technologii,
04:54
biologists have, for example, added a full one-third of the known frog and other amphibian species,
47
294700
10000
np. biolodzy odkryli jedną trzecią gatunków żab i innych płazów,
05:04
to bring the current total to 5,400,
48
304700
4000
których liczebność obecnie wynosi łącznie 5,4 tys.
05:08
and more continue to pour in.
49
308700
2000
I kontynuując ...
05:10
Two new kinds of whales have been discovered, along with two new antelopes,
50
310700
6000
zostały odkryte dwa nowe rodzaje wielorybów oraz antylop,
05:16
dozens of monkey species and a new kind of elephant --
51
316700
4000
dziesiątki gatunków małp oraz nowy gatunek słonia
05:20
and even a distinct kind of gorilla.
52
320700
3000
A nawet odrębny rodzaj goryli.
05:23
At the extreme opposite end of the size scale, the class of marine bacteria,
53
323700
10000
Na samym końcu w skali wielkości: nowy rodzaj bakterii morskich,
05:33
the Prochlorococci -- that will be on the final exam --
54
333700
6000
Prochlorococci -- to będzie na egzaminie końcowym --
05:39
although discovered only in 1988, are now recognized as likely the most abundant organisms on Earth,
55
339700
9000
choć odkryte dopiero w 1988 r., są uznawane za najliczniejsze organizmy na Ziemi .
05:48
and moreover, responsible for a large part of the photosynthesis that occurs in the ocean.
56
348700
7000
Są też odpowiedzialne za dużą część fotosyntezy w oceanach.
05:55
These bacteria were not uncovered sooner
57
355700
4000
Tych bakterii nie odkryto wcześniej,
05:59
because they are also among the smallest of all Earth's organisms --
58
359700
5000
gdyż należą one do najmniejszych organizmów na Ziemi --
06:04
so minute that they cannot be seen with conventional optical microscopy.
59
364700
6000
są tak małe, że nie można ich zobaczyć przy użyciu konwencjonalnego mikroskopu optycznego.
06:10
Yet life in the sea may depend on these tiny creatures.
60
370700
4000
Życie w morzu może zależeć od tych drobnych istot.
06:14
These examples are just the first glimpse of our ignorance of life on this planet.
61
374700
5000
Te przykłady to jedynie rzut oka na naszą niewiedzę życia na tej planecie .
06:19
Consider the fungi -- including mushrooms, rusts, molds and many disease-causing organisms.
62
379700
7000
Weźmy grzyby – kapeluszowe, rdze, pleśnie i wiele chorobotwórczych.
06:26
60,000 species are known to science,
63
386700
4000
Dotąd 60 tys. gatunków jest znanych nauce,
06:30
but more than 1.5 million have been estimated to exist.
64
390700
4000
a szacuje się istnienie ponad 1,5 miliona .
06:34
Consider the nematode roundworm, the most abundant of all animals.
65
394700
6000
Spójrzmy na nicienie, jest ich najwięcej ze wszystkich zwierząt.
06:40
Four out of five animals on Earth are nematode worms --
66
400700
8000
Cztery na pięć zwierząt na Ziemi to nicienie --
06:48
if all solid materials except nematode worms were to be eliminated,
67
408700
4000
gdyby wszystkie ciała stałe oprócz nicieni zostały wyeliminowane,
06:52
you could still see the ghostly outline of most of it in nematode worms.
68
412700
7000
nadal moglibyśmy zobaczyć upiorny zarys większości z nich w nicieniach.
06:59
About 16,000 species of nematode worms
69
419700
5000
Około 16 000 gatunków nicieni
07:04
have been discovered and diagnosed by scientists;
70
424700
3000
zostało odkrytych i sklasyfikowanych przez naukowców;
07:07
there could be hundreds of thousands of them, even millions, still unknown.
71
427700
5000
jednak mogą istnieć nawet miliony gatunków jeszcze nieznanych.
07:12
This vast domain of hidden biodiversity is increased still further
72
432700
5000
Ta ogromna domena ukrytej bioróżnorodności wciąż wzrasta
07:17
by the dark matter of the biological world of bacteria,
73
437700
6000
przez ciemną materię biologicznego świata bakterii,
07:23
which within just the last several years
74
443700
6000
która zaledwie w przeciągu paru minionych lat
07:29
still were known from only about 6,000 species of bacteria worldwide.
75
449700
7000
obejmowała zaledwie 6 tys. gatunków bakterii na całym świecie,
07:36
But that number of bacteria species can be found in one gram of soil,
76
456700
6000
Jednak taką liczbę gatunków bakterii można znaleźć w 1 g gleby,
07:42
just a little handful of soil, in the 10 billion bacteria that would be there.
77
462700
9000
w jednej garści gleby może znajdować się ponad 10 miliardów bakterii.
07:51
It's been estimated that a single ton of soil -- fertile soil --
78
471700
5000
Szacuje się, że jedna tona żyznej gleby
07:56
contains approximately four million species of bacteria, all unknown.
79
476700
8000
zawiera około czterech milionów gatunków bakterii, które są nieznane.
08:04
So the question is: what are they all doing?
80
484700
8000
Pytanie jest takie: co one wszystkie robią?
08:12
The fact is, we don't know.
81
492700
3000
Faktem jest, że tego nie wiemy.
08:15
We are living on a planet with a lot of activities, with reference to our living environment,
82
495700
9000
Źyjemy na planecie z wieloma możliwościami, z nawiązaniem do środowiska,
08:24
done by faith and guess alone.
83
504700
4000
w oparciu tylko o wiarę i szacunki.
08:28
Our lives depend upon these creatures.
84
508700
4000
Nasze życie zależy od tych istot.
08:32
To take an example close to home: there are over 500 species of bacteria now known --
85
512700
8000
Może teraz wesoły przykład: istnieje ponad 500 gatunków znanych bakterii --
08:40
friendly bacteria -- living symbiotically in your mouth and throat
86
520700
5000
przyjaznych bakterii -- żyjących symbiotycznie w ustach i gardle
08:45
probably necessary to your health for holding off pathogenic bacteria.
87
525700
7000
prawdopodobnie koniecznych do obrony układu immunologicznego .
08:52
At this point I think we have a little impressionistic film
88
532700
4000
Teraz myślę, że mogę zaprezentować trochę impresjonistyczny filmik,
08:56
that was made especially for this occasion.
89
536700
2000
który był zrobiony specjalnie na tą okazję.
08:58
And I'd like to show it.
90
538700
2000
Bardzo chciałbym go pokazać.
09:01
Assisted in this by Billie Holiday.
91
541700
3000
Przy muzycznym wsparciu ♪Billie Holiday♪
09:04
(Video)
92
544700
122000
(video)
11:06
And that may be just the beginning!
93
666700
3000
I to może być tylko początek!
11:09
The viruses, those quasi-organisms among which are the prophages,
94
669700
6000
Wirusy, te prawie-organizmy, wśród których znajdują się profagi --
11:15
the gene weavers that promote the continued evolution in the lives of the bacteria,
95
675700
7000
tkacze genów sprzyjający ciągłej ewolucji bakterii --
11:22
are a virtually unknown frontier of modern biology, a world unto themselves.
96
682700
9000
są praktycznie nieznanymi granicami współczesnej biologii, światem dla nich samych.
11:31
What constitutes a viral species is still unresolved,
97
691700
4000
Wciąż nie wiadomo, co decyduje o odrębności gatunku wirusa,
11:35
although they're obviously of enormous importance to us.
98
695700
4000
chociaż są one dla nas ogromnie ważne.
11:39
But this much we can say: the variety of genes on the planet in viruses
99
699700
6000
Tyle możemy powiedziec: różnorodność genów wirusów
11:45
exceeds, or is likely to exceed, that in all of the rest of life combined.
100
705700
7000
może przekraczać ją u całej reszty organizmów razem wziętych,
11:53
Nowadays, in addressing microbial biodiversity,
101
713700
3000
Obecnie, w sprawie bioróżnorodności bakteryjnej,
11:57
scientists are like explorers in a rowboat launched onto the Pacific Ocean.
102
717700
6000
naukowcy są jak badacze na łódce wypuszczonej na Ocean Spokojny.
12:03
But that is changing rapidly with the aid of new genomic technology.
103
723700
5000
To się zmienia dzięki nowym technologiom genomowym..
12:08
Already it is possible to sequence the entire genetic code of a bacterium in under four hours.
104
728700
7000
Możliwe jest zsekwencjonowanie całego genomu bakterii w mniej niż 4 godziny.
12:15
Soon we will be in a position to go forth in the field with sequencers on our backs --
105
735700
6000
Wkrótce będziemy w stanie pójść dalej w tej dziedzinie --
12:21
to hunt bacteria in tiny crevices of the habitat's surface
106
741700
6000
będziemy polować na bakterie w małych szczelinach ich siedlisk,
12:27
in the way you go watching for birds with binoculars.
107
747700
4000
w sposób, w jaki oglądamy ptaki przez lornetkę.
12:31
What will we find as we map the living world, as, finally, we get this underway seriously?
108
751700
8000
Co znajdziemy podczas poszukiwań życia, gdy potraktujemy to poważnie?
12:39
As we move past the relatively gigantic mammals, birds, frogs and plants
109
759700
5000
Kiedy przejdziemy obok stosunkowo wielkich ssaków, ptaków, żab i roślin
12:44
to the more elusive insects and other small invertebrates and then beyond
110
764700
6000
do bardziej nieuchwytnych owadów i innych bezkręgowców, a potem dalej --
12:50
to the countless millions of organisms in the invisible living world
111
770700
5000
do niezliczonych milionów organizmów, które żyją w niewidzialnym świecie
12:55
enveloped and living within humanity?
112
775700
4000
nieznanym świecie, we wnętrzu ludzkości.
12:59
Already what were thought to be bacteria for generations
113
779700
6000
To, co uważane było za bakterie od pokoleń
13:05
have been found to compose, instead, two great domains of microorganisms:
114
785700
6000
zostało podzielone na dwie wielkie domeny:
13:11
true bacteria and one-celled organisms the archaea,
115
791700
4000
prawdziwych bakterii i jednokomórkowych Archaea,
13:15
which are closer than other bacteria to the eukaryota, the group that we belong to.
116
795700
7000
którym bliżej od innych bakterii do Eukaryota - grupy, do której należymy,
13:22
Some serious biologists, and I count myself among them,
117
802700
5000
Niektórzy poważni biolodzy, w tym ja, zaczęli się zastanawiać,
13:27
have begun to wonder that among the enormous and still unknown diversity of microorganisms,
118
807700
9000
czy wśród tej różnorodności nieznanych mikroorganizmów
13:36
one might -- just might -- find aliens among them.
119
816700
5000
można odnaleźć -- ale tylko można -- kosmitę.
13:41
True aliens, stocks that arrived from outer space.
120
821700
5000
Prawdziwego kosmitę, przybyłego z kosmosu.
13:46
They've had billions of years to do it,
121
826700
2000
Mieli miliardy lat żeby to zrobić,
13:48
but especially during the earliest period of biological evolution on this planet.
122
828700
7000
zwłaszcza podczas najwcześniejszego okresu ewolucji.
13:55
We do know that some bacterial species that have earthly origin
123
835700
4000
Wiemy, że niektóre gatunki bakterii o ziemskim pochodzeniu
13:59
are capable of almost unimaginable extremes of temperature
124
839700
8000
potrafią przetrwać niewyobrażalnie wysoką temperaturę
14:07
and other harsh changes in environment,
125
847700
2000
i inne trudne zmiany środowiska.
14:10
including hard radiation strong enough and maintained long enough to crack the Pyrex vessels
126
850700
8000
W tym silne promieniowanie, zdolne zniszczyć szkło borowo-krzemowe
14:18
around the growing population of bacteria.
127
858700
3000
wśród rosnącej populacji bakterii .
14:21
There may be a temptation to treat the biosphere holistically
128
861700
6000
Może istnieć pokusa do traktowania biosfery całościowo,
14:27
and the species that compose it as a great flux of entities
129
867700
6000
a tworzących ją gatunków jako strumień podmiotów,
14:33
hardly worth distinguishing one from the other.
130
873700
4000
nie wartych rozróżniania.
14:37
But each of these species, even the tiniest Prochlorococci,
131
877700
5000
Ale każdy z tych gatunków, nawet najdrobniejsze Prochlorococci,
14:42
are masterpieces of evolution.
132
882700
2000
są arcydziełami ewolucji.
14:44
Each has persisted for thousands to millions of years.
133
884700
6000
Każdy przetrwał tysiące, nawet miliony lat,
14:50
Each is exquisitely adapted to the environment in which it lives,
134
890700
4000
Każdy z nich jest znakomicie przystosowany do środowiska,
14:54
interlocked with other species to form ecosystems upon which our own lives depend
135
894700
7000
połączony z innymi gatunkami, tworząc ekosystemy, od których zależy nasze życie
15:01
in ways we have not begun even to imagine.
136
901700
4000
nawet nie wyobrażamy sobie jak bardzo.
15:05
We will destroy these ecosystems and the species composing them
137
905700
4000
Zniszczymy te ekosystemy i gatunki, które je tworzą
15:09
at the peril of our own existence --
138
909700
3000
stwarzając niebezpieczeństwo dla naszego własnego istnienia --
15:12
and unfortunately we are destroying them with ingenuity and ceaseless energy.
139
912700
9000
i niestety niszczymy je z pomysłowością i nieustającą energią.
15:21
My own epiphany as a conservationist came in 1953, while a Harvard graduate student,
140
921700
10000
Moje własne objawienie przyszło w 1953, byłem absolwentem Harvardu,
15:31
searching for rare ants found in the mountain forests of Cuba,
141
931700
3000
szukałem rzadkich mrówek w górach na Kubie.
15:35
ants that shine in the sunlight --
142
935700
2000
Mrówek, które błyszczały -- metalicznym zielonym
15:37
metallic green or metallic blue, according to species, and one species, I discovered, metallic gold.
143
937700
8000
lub niebieskim, a jeden gatunek, który odkryłem -- metalicznym złotym.
15:45
I found my magical ants, but only after a tough climb into the mountains
144
945700
5000
Znalazłem swoje magiczne mrówki po ciężkiej wspinaczce,
15:50
where the last of the native Cuban forests hung on,
145
950700
4000
gdzie widziałem ostatnie z rodzimych kubańskich lasów,
15:54
and were then -- and still are -- being cut back.
146
954700
6000
które były wtedy i nadal są wycinane.
16:00
I realized then that these species
147
960700
3000
Zdałem sobie wtedy sprawę, że te gatunki
16:03
and a large part of the other unique, marvelous animals and plants on that island --
148
963700
6000
i olbrzymia część innych unikalnych zwierząt i roślin wyspy --
16:09
and this is true of practically every part of the world --
149
969700
5000
i tak jest praktycznie we wszystkich zakątkach świata --
16:14
which took millions of years to evolve, are in the process of disappearing forever.
150
974700
5000
które mają za sobą miliony lat ewolucji, obecnie zanikają.
16:19
And so it is everywhere one looks.
151
979700
5000
I tak to wygląda wszędzie.
16:24
The human juggernaut is permanently eroding Earth's ancient biosphere by a combination of forces
152
984700
8000
Ludzka ślepa niszczycielska siła zubaża ziemską biosfere przez połączenie sił,
16:32
that can be summarized by the acronym "HIPPO," the animal hippo.
153
992700
5000
które można określić jako "HIPPO", hipopotam.
16:37
H is for habitat destruction, including climate change forced by greenhouse gases.
154
997700
7000
H to niszczenie siedlisk, zmiany klimatyczne z powodu gazów cieplarnianych.
16:44
I is for the invasive species like the fire ants, the zebra mussels, broom grasses
155
1004700
8000
I to gatunki inwazyje jak mrówki ogniste, racicznice, wiechliny
16:52
and pathogenic bacteria and viruses that are flooding every country, and at an exponential rate -- that's the I.
156
1012700
11000
oraz patogenne bakterie i wirusy zalewające każde państwo - to 'I".
17:03
The P, the first one in "HIPPO," is for pollution.
157
1023700
4000
Pierwsze 'P' w "HIPPO" oznacza zanieczyszczenia.
17:07
The second is for continued population, human population expansion.
158
1027700
6000
Drugie 'P' dopowiada za rozwój ludzkiej populacji.
17:13
And the final letter is O, for over-harvesting --
159
1033700
3000
Ostanie 'O' odpowiada za wyniszczenia --
17:16
driving species into extinction by excessive hunting and fishing.
160
1036700
4000
wymieranie gatunków poprzez nadmierne polowania i połowy.
17:20
The HIPPO juggernaut we have created, if unabated, is destined --
161
1040700
6000
Siła "HIPPO", którą stworzyliśmy, jeśli nie ustanie, spowoduje --
17:26
according to the best estimates of ongoing biodiversity research --
162
1046700
4000
według szacunków badań nad bioróżnorodnośćią --
17:30
to reduce half of Earth's still surviving animal and plant species
163
1050700
5000
że połowa gatunków roślin i zwierząt na Ziemi
17:35
to extinction or critical endangerment by the end of the century.
164
1055700
5000
wyginie lub będzie krytycznie zagrożona pod koniec wieku.
17:40
Human-forced climate change alone -- again, if unabated --
165
1060700
5000
Ludzka siła zmienia klimat -- i znowu, jeśli to nie ustanie --
17:45
could eliminate a quarter of surviving species during the next five decades.
166
1065700
6000
może wyeliminowac nawet ćwierć gatunków w ciągu 50 lat.
17:51
What will we and all future generations lose
167
1071700
4000
Co stracimy my i wszystkie przyszłe pokolenia,
17:55
if much of the living environment is thus degraded?
168
1075700
4000
jeśli znaczna częśc żyjącego otoczenia zostanie w ten sposób zniszczona?
18:01
Huge potential sources of scientific information yet to be gathered,
169
1081700
4000
Ogromne potencjalne źródła informacji naukowej muszą zostać zebrane,
18:05
much of our environmental stability
170
1085700
4000
większość naszej stabilności w środowisku
18:09
and new kinds of pharmaceuticals and new products of unimaginable strength and value --
171
1089700
7000
i nowe rodzaje leków i produktów o niewyobrażalnej sile i wartości --
18:16
all thrown away.
172
1096700
3000
wszystkie odrzucone.
18:19
The loss will inflict a heavy price
173
1099700
3000
Straty będą dużo kosztować --
18:22
in wealth, security and yes, spirituality for all time to come,
174
1102700
7000
bogactwo, bezpieczeństwo i tak, duchowość.
18:29
because previous cataclysms of this kind --
175
1109700
2000
Ponieważ poprzednie tego rodzaju kataklizmy--
18:31
the last one, that ended the age of dinosaurs --
176
1111700
2000
ostatni zakończył epokę dinozaurów --
18:34
took, normally, five to 10 million years to repair.
177
1114700
6000
pozostawiają szkody, których naprawienie zajmuje od 5 do 10 mln lat.
18:40
Sadly, our knowledge of biodiversity is so incomplete
178
1120700
4000
Niestety wiedza o różnorodności biologicznej jest tak niekompletna,
18:44
that we are at risk of losing a great deal of it before it is even discovered.
179
1124700
5000
że możemy ją stracić zanim ją w ogóle odkryjemy.
18:49
For example, even in the United States, the 200,000 species known currently
180
1129700
9000
Np. nawet w USA, 200 tys. gatunków obecnie znanych
18:58
actually has been found to be only partial in coverage;
181
1138700
7000
zostało uznanych za jedynie część istniejących,
19:05
it is mostly unknown to us in basic biology.
182
1145700
5000
ich podstawowa biologia jest w większości nieznana.
19:10
Only about 15 percent of the known species have been studied well enough to evaluate their status.
183
1150700
7000
Tylko 15% znanych gatunków zbadano na tyle, by ocenić ich stan.
19:17
Of the 15 percent evaluated, 20 percent are classified as "in peril,"
184
1157700
6000
Z tego 20% uznawanych jest za zagrożone.
19:23
that is, in danger of extinction.
185
1163700
2000
Są one zagrożone wyginięciem.
19:25
That's in the United States.
186
1165700
2000
Tak jest w Stanach Zjednoczonych.
19:27
We are, in short, flying blind into our environmental future.
187
1167700
7000
Krótko mówiąc, jesteśmy ślepi na przyszłość środowiska.
19:34
We urgently need to change this.
188
1174700
2000
Musimy pilnie to zmienić.
19:36
We need to have the biosphere properly explored
189
1176700
4000
Musimy całkowicie poznać biosferę,
19:40
so that we can understand and competently manage it.
190
1180700
4000
abyśmy mogli ją zrozumieć i właściwie nią zarządzać.
19:44
We need to settle down before we wreck the planet.
191
1184700
4000
Musimy się uspokoić zanim całkowicie zniszczymy naszą planetę.
19:48
And we need that knowledge.
192
1188700
1000
Definitywnie potrzebujemy tej wiedzy.
19:49
This should be a big science project equivalent to the Human Genome Project.
193
1189700
5000
Powinien to być duży projekt, porównywalny do Human Genome Project
19:54
It should be thought of as a biological moonshot with a timetable.
194
1194700
5000
Powinno się o nim myśleć jako o biologicznym locie w kosmos z harmonogramem.
19:59
So this brings me to my wish for TEDsters,
195
1199700
4000
To prowadzi mnie to mojego życzenia dla wszystkich TEDersów
20:03
and to anyone else around the world who hears this talk.
196
1203700
3000
i do wszystkich ludzi oglądających to przemówienie,
20:06
I wish we will work together to help create the key tools
197
1206700
6000
chciałbym, abyśmy mogli pracować, by tworzyć kluczowe narzędzia,
20:12
that we need to inspire preservation of Earth's biodiversity.
198
1212700
4000
których potrzebujemy, aby zachować różnorodność biologiczną na Ziemi.
20:16
And let us call it the "Encyclopedia of Life."
199
1216700
4000
Nazwijmy to "Encyklopedią Życia".
20:20
What is the "Encyclopedia of Life?" A concept that has already taken hold
200
1220700
4000
Czym jest "Encyklopedia Życia" -- ideą, która się rozwija
20:24
and is beginning to spread and be looked at seriously?
201
1224700
4000
i jest warta rozpowszechniania i naszych starań.
20:28
It is an encyclopedia that lives on the Internet
202
1228700
3000
Jest to encyklopedia internetowa
20:31
and is contributed to by thousands of scientists around the world.
203
1231700
5000
do której powstania przyczyniło się tysiące biologów z całego świata.
20:36
Amateurs can do it also.
204
1236700
3000
Również amatorzy mogą ją tworzyć.
20:39
It has an indefinitely expandable page for each species.
205
1239700
5000
Posiada ona dowolnie dużo miejsca dla każdego gatunku.
20:44
It makes all key information about life on Earth accessible to anyone,
206
1244700
6000
To czyni najważniejsze informacje o życiu na Ziemi dostępnymi
20:50
on demand, anywhere in the world.
207
1250700
2000
dla każdego,,na żądanie, gdziekolwiek na świecie.
20:52
I've written about this idea before,
208
1252700
4000
Pisałem o tym pomyśle wcześniej i wiem,
20:56
and I know there are people in this room who have expended significant effort on it in the past.
209
1256700
7000
że są tu ludzie, którzy poświęcili znaczy wysiłek w tym kierunku.
21:03
But what excites me is that since I first put forward this particular idea in that form,
210
1263700
8000
Cieszy mnie, że od czasu, gdy po raz pierwszy przedstawiłem ten pomysł,
21:11
science has advanced.
211
1271700
2000
nauka posunęła się o wiele dalej.
21:13
Technology has moved forward.
212
1273700
3000
Technologia posunęła się naprzód.
21:16
Today, the practicalities of making such an encyclopedia,
213
1276700
4000
Praktyczność takiej encyklopedii polega na tym, że
21:20
regardless of the magnitude of the information put into it, are within reach.
214
1280700
6000
niezależnie od ilości informacji, są one na wyciągnięcie ręki.
21:26
Indeed, in the past year, a group of influential scientific institutions
215
1286700
4000
W ubiegłym roku grupa wpływowych instytucji naukowych
21:30
have begun mobilizing to realize this dream.
216
1290700
4000
zaczęła dążyć w kierunku spełnienia tego marzenia.
21:34
I wish you would help them.
217
1294700
3000
Chciałbym, żebyście im pomogli.
21:37
Working together, we can make this real.
218
1297700
3000
Pracując razem, możemy to zrobić.
21:41
The encyclopedia will quickly pay for itself in practical applications.
219
1301700
5000
Encyklopedia szybko przyda się w praktycznych zastosowaniach.
21:46
It will address transcendent qualities in the human consciousness, and sense of human need.
220
1306700
6000
Przemówi do transcendentnych jakości ludzkiej świadomości i poczucia ludzkiej potrzeby.
21:52
It will transform the science of biology in ways of obvious benefit to humanity.
221
1312700
6000
Przekształci naukę biologii w sposób oczywiście korzystny dla ludzkości.
21:58
And most of all, it can inspire a new generation of biologists
222
1318700
5000
A przede wszystkim może zainspirować nowe pokolenie biologów,
22:03
to continue the quest that started, for me personally, 60 years ago:
223
1323700
5000
aby kontynuować poszukiwania, które dla mnie osobiście rozpoczęły się 60 lat temu:
22:08
to search for life, to understand it and finally, above all, to preserve it.
224
1328700
5000
Aby szukać życia, zrozumieć je i w końcu -- przede wszystkim -- chronić je.
22:13
That is my wish. Thank you.
225
1333700
2000
To jest moje życzenie. Dziękuję.
O tej stronie

Na tej stronie poznasz filmy z YouTube, które są przydatne do nauki języka angielskiego. Zobaczysz lekcje angielskiego prowadzone przez najlepszych nauczycieli z całego świata. Kliknij dwukrotnie na angielskie napisy wyświetlane na stronie każdego filmu, aby odtworzyć film od tego miejsca. Napisy przewijają się synchronicznie z odtwarzaniem filmu. Jeśli masz jakieś uwagi lub prośby, skontaktuj się z nami za pomocą formularza kontaktowego.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7