Unveiling the genius of multi-touch interface design | Jeff Han

Jeff Han bilimde büyük bir buluş olan dokunmatik ekranını tanıtıyor

Çeviri: yasin alp aluç Gözden geçirme: Sancak Gülgen

I'm really excited to be here today.

Bugün burada olduğum için çok heyecanlıyım,

I'll show you some stuff that's just ready to come out of the lab,

çünkü laboratuvarımdan yeni çıkardığım bir şeyi

literally, and I'm really glad that you guys

göstermek üzereyim, bunu ilk görenler sizler olacağınız için çok memnunum,

are going to be among the first to see it in person,

çünkü bunun gerçekten makinelerle olan ilişkimizi

because I really think this is going to really change

derinden değiştireceğine inanıyorum.

the way we interact with machines from this point on.

Now, this is a rear-projected drafting table.

Bu geriden gösterim yapan bir çizim ekranı. 36 inç genişliğinde,

It's about 36 inches wide

and it's equipped with a multi-touch sensor.

ve çoklu dokunmatik bir sensör eklenmiş durumda. Bir telefon kulübesinde

Normal touch sensors that you see,

veya interaktif yazı tahtalarında gördüğünüz normal dokunmatik sensörler

like on a kiosk or interactive whiteboards,

can only register one point of contact at a time.

bir anda sadece bir noktayı algılayabilir.

This thing allows you to have multiple points at the same time.

Bu alet size aynı anda birden fazla nokta işaretleme imkanı veriyor.

They can use both my hands; I can use chording actions;

İki elimi de kullanabilirim, kiriş hareketleri yapabilirim,

I can just go right up and use all 10 fingers if I wanted to.

ve istersem 10 parmağımı aynı anda kullanabilirim.

You know, like that.

İşte böyle.

Now, multi-touch sensing isn't completely new.

Çoklu dokunmatik sensörler tamamen yeni değiller.

People like Bill Buxton have been playing around with it in the '80s.

Örneğin, Bill Buxton 80'lerden beri bunlarla oynuyor.

However, the approach I built here is actually high-resolution,

Ama, burada benim ürettiğim gerçekten yüksek-çözünürlüklü, düşük maliyetli,

low-cost, and probably most importantly, very scalable.

ve sanırım en önemlisi, görüntü yakınlaştırılabilir.

So, the technology, you know,

Teknoloji şu an buradaki en heyecan verici şey değil, daha çok

isn't the most exciting thing here right now,

other than probably its newfound accessibility.

onun yeni bulduğumuz erişilebilecek noktaları bizi heyecanlandırıyor.

What's really interesting here is what you can do with it

Burada ilginç olan, onunla neler yapabileceğimiz,

and the kind of interfaces you can build on top of it.

ve üstüne neler ilave edebileceğimiz. Şimdi görelim.

So let's see.

So, for instance, we have a lava lamp application here.

Mesela, burada bir lav ışığı uygulamamız var. Gördüğünüz gibi,

Now, you can see,

I can use both of my hands to kind of squeeze and put the blobs together.

iki elimi baloncukları toplayıp bir araya getirmek için kullanabiliyorum.

I can inject heat into the system here,

Sisteme bu şekilde ısı enjekte edebiliyorum,

or I can pull it apart with two of my fingers.

veya iki parmağım ile ayırabilirim.

It's completely intuitive; there's no instruction manual.

Bu tamamen sezgisel; bunun bir el kitabı yok.

Arayüz kayboluyor.

The interface just kind of disappears.

This started out as a screensaver app

Bu uygulama bir ekran koruyucu olarak başladı, doktora öğrencisi

that one of the Ph.D. students in our lab, Ilya Rosenberg, made.

Ilya Rosenberg yaptı. Ama, sanırım asıl kullanılması gereken yer burası.

But I think its true identity comes out here.

Now what's great about a multi-touch sensor is that, you know,

Çoklu dokunmatik sensör ile ilgili harika olan şey şu,

I could be doing this with as many fingers here,

bunu buradaki tüm parmaklar ile gerçekleştirebilirdim,

but of course multi-touch also inherently means multi-user.

ama çoklu dokunmatik aynı zamanda çok kullanıcılı anlamına geliyor.

Chris could be interacting with another part of Lava,

Chris buraya gelip lavın bir diğer tarafında çalışabilir,

while I play around with it here.

ben buralarda oynarken. Yeni bir şekil verme aleti hayal edebilirsiniz,

You can imagine a new kind of sculpting tool,

where I'm kind of warming something up, making it malleable,

buradaki bölümü ısıtıyorum, sonra şekil veriyorum,

and then letting it cool down and solidifying in a certain state.

sonra soğuyup belli bir şekilde katılaşmaya bırakıyorum.

Google should have something like this in their lobby.

Google'ın lobisinde böyle bir alet hoş olurdu. (Gülüşmeler)

(Laughter)

I'll show you a little more of a concrete example here,

Size bir şey göstereceğim -- daha somut bir örnek, bu yüklerken.

as this thing loads.

This is a photographer's light-box application.

Bu bir fotoğrafçının ışık kabini uygulaması.

Again, I can use both of my hands to interact and move photos around.

İki elimi birden kullanıp, resimlerin yönünü değiştirebiliyorum.

But what's even cooler is that if I have two fingers,

Ama daha da iyisi, eğer iki parmağımı kullanırsam,

I can actually grab a photo and then stretch it out like that really easily.

bir resmi tutup, kolaylıkla böyle büyütebilirim.

I can pan, zoom and rotate it effortlessly.

Kolayca açısını değiştirebilir, yakınlaştırıp uzaklaştırabilirim, döndürebilirim.

I can do that grossly with both of my hands,

Bunu iki elimle de yapabilirim,

or I can do it just with two fingers on each of my hands together.

ya da bir elimdeki iki parmağımla da yapabilirim.

If I grab the canvas, I can do the same thing -- stretch it out.

Eğer taslağı yakalarsam, aynı şeyleri yapabilirim -- büyütebilirim.

I can do it simultaneously, holding this down,

Aynı anda yapabilirim, bunu bu şekilde tutarken,

and gripping on another one, stretching this out.

bir resmi seçip, onu bu şekilde büyütebilirim.

Again, the interface just disappears here.

Yine, arayüz burada kayboluyor.

There's no manual.

Herhangi bir kullanma kılavuzu yok. Bu özellikle daha önce

This is exactly what you expect,

especially if you haven't interacted with a computer before.

bir bilgisayar kullanmadıysanız tam aradığınız şey.

Now, when you have initiatives like the $100 laptop,

Şimdi, eğer 100 dolarlık laptoplar gibi girişimleriniz varsa,

I kind of cringe at the idea

bu tanıtacağımız yeni jenerasyondan, insanların

of introducing a whole new generation to computing

bu standartta mouse ve windows kursör arayüzü ile bilgisayar kullanacağından korkardım.

with this standard mouse-and-windows-pointer interface.

This is something that I think is really the way

Şu andan itibaren bana göre makinalar ile bu şekilde

we should be interacting with machines from now on.

etkileşimde olmalıyız. (Alkışlar)

(Applause)

Now, of course, I can bring up a keyboard.

Tabi ki bir klavye çıkarabilirim.

(Laughter)

And I can bring that around, put that up there.

Bunu alabilirim, buraya koyabilirim.

Obviously, this is a standard keyboard,

Gördüğünüz gibi, bu standart bir klavye,

but of course I can rescale it to make it work well for my hands.

ama tabi ki bunu elimin büyüklüğüne göre büyütebilirim.

That's really important, because there's no reason in this day and age

Bu gerçekten önemli, çünkü teknolojinin geldiği bu seviyede

that we should be conforming to a physical device.

fiziksel bir alete uyum sağlamamız için bir neden yok.

That leads to bad things, like RSI.

Bu RSI gibi kötü şeylere neden olur.

We have so much technology nowadays

Bugünlerde teknolojimiz çok gelişti, artık

that these interfaces should start conforming to us.

arayüzler bizlere ayak uydurmalı.

There's so little applied now to actually improving

Şu ana kadar çok az bir kısmı uygulandı

the way we interact with interfaces from this point on.

bundan sonra arayüzler ile etkileşimimiz gelişecektir.

This keyboard is probably actually the really wrong direction to go.

Bu klavyelerde yaptığımız gelişmeler büyük ihtimalle yanlış yönde.

You can imagine, in the future, as we develop this kind of technology,

Düşünün, gelecekte bu tür teknolojiyi geliştirdiğimizde,

a keyboard that kind of automatically drifts as your hand moves away,

eliniz hareket ettiğinde otomatik olarak hareket eden ve

and really intelligently anticipates which key you're trying to stroke.

elinizin hangi tuşu aradığını anlayabilecek zekada klavyeler yaratılacak.

So -- again, isn't this great?

Evet -- yeniden, harika değil mi?

(Laughter)

Seyirci: Laboratuvarın nerede?

Audience: Where's your lab?

Jeff Han: I'm a research scientist at NYU in New York.

Jeff Han: Ben New York Üniversitesi'nde araştırma görevlisiyim.

Here's an example of another kind of app. I can make these little fuzz balls.

Burada başka bir uygulama örneği var. Bunları küçük tüy topları yapabilirim.

It'll remember the strokes I'm making.

Yaptığım vuruşları hatırlayacak. Tabi ki bunu tüm parmaklarımla yapabilirim.

Of course I can do it with all my hands.

It's pressure-sensitive.

Dokunuşuma duyarlı olduğunu fark edebilirsiniz.

What's neat about that is,

Bu aletin güzel yanı, az önce gösterdiğim gibi görüntüyü hızlı bir şekilde

I showed that two-finger gesture that zooms in really quickly.

büyütmeniz için iki parmak yeterli. Çünkü bir büyütme aletine

Because you don't have to switch to a hand tool

or the magnifying glass tool,

veya bir başka menüye gerek yok;

devamlı olarak büyütebilirsiniz, hepsi aynı anda.

you can just continuously make things

in real multiple scales, all at the same time.

I can create big things out here,

Burada büyük şeyler yaratabilirim, buraya başladığım notaya çok hızlı

but I can go back and really quickly go back

to where I started, and make even smaller things here.

dönebilir ve daha küçük şeyler yapabilirim.

This is going to be really important

Veri görüntüleme gibi şeylere başladığımız için bu çok önemli

as we start getting to things like data visualization.

olacak. Mesela, sanırım hepimiz Hans Rosling'in konuşmasını beğendik,

For instance, I think we all enjoyed Hans Rosling's talk,

and he really emphasized the fact I've been thinking about for a long time:

ve gerçekten uzun zamandır düşündüğüm bir gerçeği vurguladı:

We have all this great data,

hepimiz bu bilgiye sahibiz ama bir sebepten ötürü orada öylece duruyor.

but for some reason, it's just sitting there.

We're not accessing it.

Onu kullanmıyoruz. Bana göre bunun bir sebebi, -- grafik, görüntüleme,

And one of the reasons why I think that is

will be helped by things like graphics and visualization and inference tools,

netice araçlarından hepimiz faydalanacağız.

but I also think a big part of it

Sanırım büyük bir çoğunluğu daha iyi arayüzlere sahip olmaya başlayacak,

is going to be having better interfaces,

to be able to drill down into this kind of data,

buradaki büyük resim ile uğraşırken bu tür verilere erişebilmek için.

while still thinking about the big picture here.

Let me show you another app here. This is called WorldWind.

Bu da WorldWind adlı başka bir uygulama.

It's done by NASA.

NASA tarafından yapıldı. Hepimiz Google Earth'ü görmüşüzdür;

We've all seen Google Earth;

this is an open-source version of that.

bu da onun açık-kaynaklı versiyonu gibi. NASA'nın uzun yıllar boyu

There are plug-ins to be able to load in different data sets

topladığı farklı verileri yüklemek için özel bir uygulaması.

that NASA's collected over the years.

As you can see, I can use the same two-fingered gestures

Gördüğünüz gibi, yakınlaşmak için

aynı iki parmak hareketini kullanıyorum. Yine, hiçbir arayüz yok.

to go down and go in really seamlessly.

There's no interface, again.

It really allows anybody to kind of go in --

Herkese istediği kadar gidebilme imkanı sunuyor -- ve, tam olarak beklediğinizi yapıyor.

and it just does what you'd expect, you know?

Tekrar, burada arayüz yok. Arayüz hemen kayboluyor.

Again, there's just no interface here. The interface just disappears.

I can switch to different data views.

Farklı bir veri görüntüsüne geçebilirim. Bu uygulamanın güzelliği de bu. İşte böyle.

That's what's neat about this app here.

NASA's really cool.

NASA gerçekten harika. Bu farklı renklere ayıran

These hyper-spectral images are false-colored so you can --

elektromanyetik görünüme sahip -- bitkileri ayırt etmek için harika. Şuraya geri gidelim.

it's really good for determining vegetative use.

Well, let's go back to this.

Haritalama uygulamaları hakkında en harika şey --

The great thing about mapping applications --

2D değil, bir çeşit 3D olması. Çoklu dokunmatik arayüzle,

it's not really 2D, it's 3D.

So, again, with a multi-point interface, you can do a gesture like this --

böyle bir hareket yapabilirsiniz -- böylece etrafı böyle eğip bükebilirsiniz.

so you can be able to tilt around like that --

(Surprised laughter)

Bu basit bir 2D yaklaşma ve hareket ettirmeden ibaret değil.

It's not just simply relegated to a kind of 2D panning and motion.

This gesture is just putting two fingers down --

Bu geliştirdiğimiz hareket ile iki parmağınızı buraya koyuyorsunuz,

it's defining an axis of tilt -- and I can tilt up and down that way.

eğim için bir eksen belirliyor, ve ben de ona göre eğip bükebiliyorum.

We just came up with that on the spot,

Bu tam bu durum için bulduğumuz bir çözüm,

it's probably not the right thing to do,

belki yapılması gereken şey değil

but there's such interesting things you can do with this interface.

ama böyle bir arayüzle yapabileceğiniz bir çok ilginç şey var.

It's just so much fun playing around with it, too.

Böyle oynamak çok eğlenceli aynı zamanda. (Gülüşmeler)

(Laughter)

And so the last thing I want to show you is --

Göstermek istediğim son şey --

I'm sure we can all think of a lot of entertainment apps

eminim böyle bir aletle yapabileceğimiz

that you can do with this thing.

bir çok eğlence uygulaması aklınıza gelmiştir.

I'm more interested in the creative applications we can do with this.

Ben daha çok bu tür yaratıcı uygulamalarla ilgiliyim.

Now, here's a simple application here -- I can draw out a curve.

İşte basit bir uygulama-- Bir eğri çizebiliyorum.

And when I close it, it becomes a character.

Ve eğriyi kapattığımda bir karakter haline geliyor.

But the neat thing about it is I can add control points.

Güzel olan yanı ise, kontrol noktaları ekleyebilirim.

And then what I can do is manipulate them with both of my fingers at the same time.

Şimdi de parmaklarımla eş zamanlı olarak onu hareket ettirebilirim.

And you notice what it does.

Ne olduğunu görebiliyorsunuz.

It's kind of a puppeteering thing,

Bir çeşit kuklacılık, çizmek için

where I can use as many fingers as I have to draw and make --

ihtiyacım olan parmak sayısı kadar parmağımı kullanabilirim --

Now, there's a lot of actual math going on under here

Burada kontrol noktalarını tutmak ve doğru

for this to control this mesh and do the right thing.

şeyi yapmak için çok fazla matematiksel işlem var.

This technique of being able to manipulate a mesh here, with multiple control points,

Yani, buradaki cismi kontrol noktaları ile hareket ettirme tekniği,

gerçekten teknolojinin son harikası olarak değerlendirilmeli.

is actually state of the art.

It was released at SIGGRAPH last year.

Geçen sene Siggraph'ta tanıtıldı,

It's a great example of the kind of research I really love:

hayranı olduğum bir araştırma çeşidinin mükemmel bir örneği.

Her şeyin doğru olanı yapması için gereken gücü hesaplıyor,

all this compute power to make things do the right things,

intuitive things, to do exactly what you expect.

sezgisel şeyleri. Umduğunuz şeyi gerçekleştiriyor.

So, multi-touch interaction research is a very active field right now in HCI.

Çoklu dokunmatik araştırmaları şu anda HCI (Human Computer Interaction- İnsan Bilgisayar Etkileşimi)'da çok aktif bir alan.

I'm not the only one doing it, a lot of other people are getting into it.

Bunu yapan sadece ben değilim, bununla uğraşan bir sürü kişi var.

This kind of technology is going to let even more people get into it,

Böyle bir teknoloji daha da fazla kişinin uğraşmasını sağlayacak,

I'm looking forward to interacting with all of you over the next few days

ve sizlerle önümüzdeki günlerde ilgili alanlara

nasıl uygulayabileceğimiz hakkında konuşmak için sabırsızlanıyorum.

and seeing how it can apply to your respective fields.

Teşekkür ederim.

Thank you.

(Alkışlar)

(Applause)