Deborah Gordon: What ants teach us about the brain, cancer and the Internet

Deborah Gordon: Beyin, kanser ve internet hakkında karıncalar bize ne öğretebilir

Çeviri: Ayşegül Şenyiğit Gözden geçirme: Sevkan Uzel

I study ants

Karıncaları inceliyorum;

in the desert, in the tropical forest

çölde, tropik ormanlarda

ve mutfağımda.

and in my kitchen,

and in the hills around Silicon Valley where I live.

Ayrıca, yaşadığım Silikon Vadisi civarındaki tepelerde.

I've recently realized that ants

Geçenlerde şunu fark ettim ki karıncalar

are using interactions differently

farklı çevrelerde

in different environments,

farklı etkileşimlerde bulunuyorlar.

and that got me thinking that we could learn from this

Bunun bize başka sistemler hakkında bir şeyler

about other systems,

öğretebileceğini düşündüm.

like brains and data networks that we engineer,

Örneğin beyinler ve mühendisliğini yaptığımız veri ağları,

and even cancer.

hatta kanser.

So what all these systems have in common

Tüm bu sistemlerdeki ortak nokta

is that there's no central control.

merkezi bir kontrole sahip olmayışları.

An ant colony consists of sterile female workers --

Bir karınca kolonisi, çevrede dolaşırken gördüğünüz

those are the ants you see walking around —

kısır dişi işçiler ile

and then one or more reproductive females

yumurta bırakan bir veya birkaç

who just lay the eggs.

doğurgan dişiden oluşur.

They don't give any instructions.

Doğurgan dişiler kraliçe olarak adlandırılsalar da,

Even though they're called queens,

hiçbir emir vermezler;

they don't tell anybody what to do.

kimseye ne yapacağını söylemezler.

So in an ant colony, there's no one in charge,

Yani bir karınca kolonisinde yönetici yoktur

and all systems like this without central control

ve merkezi kontrolün olmadığı böyle tüm sistemler

are regulated using very simple interactions.

çok basit etkileşimlerle düzenlenirler.

Ants interact using smell.

Karıncalar kokuyu kullanarak birbiriyle etkileşir.

They smell with their antennae,

Antenleriyle koklarlar

and they interact with their antennae,

ve birbiriyle etkileşimde antenlerini kullanırlar,

so when one ant touches another with its antennae,

böylece bir karınca anteniyle diğerine dokunduğunda

it can tell, for example, if the other ant

örnek olarak, diğer karıncayla

is a nestmate

aynı yuvayı paylaşıp paylaşmadığını

and what task that other ant has been doing.

veya diğer karıncanın hangi görevde bulunduğunu anlayabilir.

So here you see a lot of ants moving around

Burada hareket halinde birçok karınca görüyorsunuz,

and interacting in a lab arena

tüp geçitlerle diğer iki alana bağlanan

that's connected by tubes to two other arenas.

bir laboratuvar alanında etkileşiyorlar.

So when one ant meets another,

Bir karınca diğeriyle karşılaştığında,

it doesn't matter which ant it meets,

hangi karıncayla karşılaştığı önemli değil,

and they're actually not transmitting

aslında birbirlerine karmaşık

any kind of complicated signal or message.

bir sinyal veya mesaj göndermiyorlar.

All that matters to the ant is the rate

Bir karınca için önemli olan

at which it meets other ants.

diğer karıncalarla karşılaşma hızıdır.

And all of these interactions, taken together,

Tüm bu etkileşimler birlikte ele alındığında

produce a network.

bir ağ oluşturuyor.

So this is the network of the ants

İşte bu alanda hareket halinde gördüğünüz

that you just saw moving around in the arena,

karıncaların oluşturduğu ağ

and it's this constantly shifting network

ve bu ağ sürekli olarak değişen

that produces the behavior of the colony,

aynı zamanda koloninin davranışını düzenleyen bir ağ,

like whether all the ants are hiding inside the nest,

yani tüm karıncaların yuvada saklanıp saklanmayacağını

or how many are going out to forage.

veya kaçının dışarı besin aramaya gideceğini düzenlemek gibi.

A brain actually works in the same way,

Bir beyin de aslında aynı yolla çalışır,

but what's great about ants is

that you can see the whole network as it happens.

fakat karıncalarda muhteşem olan

tüm ağı gerçekleştiği anda görebilmenizdir.

There are more than 12,000 species of ants,

Yaşama uygun her türlü çevrede

in every conceivable environment,

12.000'den fazla çeşit karınca yaşar

and they're using interactions differently

ve çeşitli çevresel faktörlerlerle başa çıkmak için

to meet different environmental challenges.

farklı etkileşimlerde bulunurlar.

So one important environmental challenge

Her sistemin başa çıkmak zorunda olduğu

that every system has to deal with

çevresel sorunlardan biri

is operating costs, just what it takes

işletme maliyetidir.

to run the system.

Yani sistemi çalıştırmak için gerekenlerin sağlanması.

And another environmental challenge is resources,

Bir başka çevresel sorun kaynaklardır,

finding them and collecting them.

kaynakları bulmak ve toplamak.

In the desert, operating costs are high

Çölde işletme maliyeti fazladır;

because water is scarce,

çünkü su azdır.

and the seed-eating ants that I study in the desert

Ayrıca çölde incelediğim tohum yiyen karıncalar

have to spend water to get water.

su bulmak için su harcamak zorundalardı.

So an ant outside foraging,

Yani bir karınca besin bulmaya çıktığında,

searching for seeds in the hot sun,

sıcak güneş altında tohum ararken

just loses water into the air.

kaybettiği suyu havaya verir.

But the colony gets its water

Ama koloni de yediği tohumların

by metabolizing the fats out of the seeds

dışındaki yağı özümseyerek su elde eder.

that they eat.

So in this environment, interactions are used

Yani bu çevrede, etkileşimler

besin bulmaya karınca göndermek için kullanılır.

to activate foraging.

An outgoing forager doesn't go out unless

Bir işçi, geri dönen işçilerle yeterli miktarda

it gets enough interactions with returning foragers,

etkileşime girmediyse dışarı çıkmaz.

and what you see are the returning foragers

Burada geri dönen işçileri görüyorsunuz.

going into the tunnel, into the nest,

Tünelden yuvaya giriyorlar

and meeting outgoing foragers on their way out.

ve yolları üzerindeki diğer işçilerle karşılaşıyorlar.

This makes sense for the ant colony,

Bu koloni için mantıklı bir şey

because the more food there is out there,

çünkü dışarda ne kadar fazla yiyecek varsa

the more quickly the foragers find it,

işçiler onu o kadar hızlı bulup

the faster they come back,

o kadar çabuk geri döner

and the more foragers they send out.

ve daha fazla işçi dışarı yollanır.

The system works to stay stopped,

Olumlu bir şey olmadığı sürece

unless something positive happens.

sistem durmadan çalışacaktır.

So interactions function to activate foragers.

Yani etkileşimler, işçileri harekete geçirmeye yarar.

And we've been studying the evolution of this system.

İşte biz bu sistemin evrimi üzerinde çalışmaktayız.

First of all, there's variation.

İlk olarak, çeşitli varyasyonlar var.

It turns out that colonies are different.

Görünüşe bakılırsa, koloniler birbirinden farklı.

On dry days, some colonies forage less,

Yağmursuz günlerde bazı koloniler daha az besin arıyor,

so colonies are different in how

yani koloniler su harcayarak tohum arama

they manage this trade-off

between spending water to search for seeds

ve tohum bularak su elde etme

arasındaki dengeye

and getting water back in the form of seeds.

farklı şekillerde karar veriyorlar.

Biz bazı kolonilerin neden

And we're trying to understand why

some colonies forage less than others

diğer kolonilerden daha az besin aradığını,

by thinking about ants as neurons,

sinirbilimden modeller kullanarak,

using models from neuroscience.

karıncaları nöronlar olarak düşünerek anlamaya çalışıyoruz.

So just as a neuron adds up its stimulation

Tıpkı bir nöronun diğer nöronlardan gelen

from other neurons to decide whether to fire,

uyarıyla ateşlenmeye karar verip vermemesi gibi,

an ant adds up its stimulation from other ants

bir karınca da diğer karıncalardan gelen uyarıyla

to decide whether to forage.

besin arama konusunda karar verir.

And what we're looking for is whether there might be

Bizim aradığımız şey farklı koloniler arasında,

small differences among colonies

bir karıncanın besin aramaya karar vermeden önce

in how many interactions each ant needs

kaç karıncayla iletişime geçmesi gerektiği

before it's willing to go out and forage,

konusunda küçük farklılıklar olup olmadığı.

because a colony like that would forage less.

Çünkü böyle bir koloni daha az besin arardı.

And this raises an analogous question about brains.

Bu da beyinle ilgili benzer bir soruyu akla getiriyor.

We talk about the brain,

Beyin hakkında konuşuyoruz

but of course every brain is slightly different,

fakat elbette her beyin biraz farklıdır.

and maybe there are some individuals

Bazı insanlarda

or some conditions

veya bazı durumlarda

in which the electrical properties of neurons are such

nöronlar, elektriksel özelliklerinden dolayı

that they require more stimulus to fire,

ateşlenmek için daha fazla uyarıya ihtiyaç duyuyor olabilir.

and that would lead to differences in brain function.

Bu da beyin fonksiyonu konusunda çeşitli farklılıklar oluşturur.

So in order to ask evolutionary questions,

Böylece evrimsel sorular sormak amacıyla,

we need to know about reproductive success.

üreme başarısını bilmemiz gerek.

This is a map of the study site

Bu 28 yıldır izlediğim, ki bir koloni ömrü

where I have been tracking this population

yaklaşık bu kadardır,

of harvester ant colonies for 28 years,

hasatçı karınca popülasyonunun bulunduğu

which is about as long as a colony lives.

çalışma alanının bir haritası.

Each symbol is a colony,

Her bir sembol bir koloni

and the size of the symbol is how many offspring it had,

ve sembolün büyüklüğü kaç yavru verdiğini gösteriyor;

because we were able to use genetic variation

çünkü ebeveyn ve yavruları eşleştirmek için

to match up parent and offspring colonies,

genetik varyasyonları kullanabiliyoruz.

that is, to figure out which colonies

Yani, hangi koloninin,

hangi ebeveyn koloninin evladı olan

were founded by a daughter queen

kraliçe tarafından kurulduğunu anlayabiliyoruz.

produced by which parent colony.

And this was amazing for me, after all these years,

Bu benim için inanılmazdı. Bunca yıldan sonra,

to find out, for example, that colony 154,

çok uzun zamandır bildiğim,

örneğin 154. koloninin büyük büyükanne olduğunu

whom I've known well for many years,

is a great-grandmother.

anlamak benim için inanılmazdı.

Here's her daughter colony,

İşte onun evlat kolonisi,

here's her granddaughter colony,

işte onun torun kolonisi,

bunlar da onun torun çocuğu kolonileri.

and these are her great-granddaughter colonies.

And by doing this, I was able to learn

Bu sayede, hangi günün besin aramaya çıkılmayacak

that offspring colonies resemble parent colonies

kadar sıcak olduğu konusunda verdikleri karar bakımından

in their decisions about which days are so hot

evlat kolonilerin ebeveyn kolonilere benzediklerini öğrenebildim.

that they don't forage,

and the offspring of parent colonies

Ebeveyn kolonilerin evlatları

live so far from each other that the ants never meet,

birbirlerinden o kadar uzakta yaşıyorlardı ki, karıncalar asla karşılaşmıyordu;

so the ants of the offspring colony

dolayısıyla evlat koloninin karıncaları

can't be learning this from the parent colony.

bunu ebeveyn koloniden öğrenmiş olamazdı.

And so our next step is to look

Bu yüzden, bir sonraki adımımız

for the genetic variation underlying this resemblance.

bu benzerliği vurgulayan genetik varyasyona bakmaktı.

So then I was able to ask, okay, who's doing better?

Böylece, pekala, kim daha iyi beceriyor, diye sorabildim.

Over the time of the study,

Çalışma süresi boyunca ve özellikle son 10 yılda,

and especially in the past 10 years,

there's been a very severe and deepening drought

Amerika'nın güneybatısında çok ciddi ve derinleşen bir kuraklık oldu.

in the Southwestern U.S.,

and it turns out that the colonies that conserve water,

Sonunda anlaşıldı ki, suyu saklayan koloniler,

that stay in when it's really hot outside,

dışarısı çok sıcak olduğunda içeride kalanlar

ve böylece daha fazla yiyecek almayı gözden çıkaranlar,

and thus sacrifice getting as much food as possible,

are the ones more likely to have offspring colonies.

genellikle evlat koloniye sahip olanlardı.

So all this time, I thought that colony 154

Yani tüm bu zaman boyunca, 154. koloninin

was a loser, because on really dry days,

bir kaybeden olduğunu düşünmüştüm, çünkü gerçekten kuru günlerde,

there'd be just this trickle of foraging,

sadece bir damla arama oluyordu.

while the other colonies were out

Bu arada diğer koloniler aramaya çıkıyorlar,

foraging, getting lots of food,

bir çok yiyecekle dönüyorlardı;

but in fact, colony 154 is a huge success.

ama aslında, 154. koloni muazzam bir başarıydı.

She's a matriarch.

Bir aile reisiydi.

She's one of the rare great-grandmothers on the site.

Bölgedeki nadir büyük büyükannelerden biriydi.

To my knowledge, this is the first time

Bildiğim kadarıyla,

doğal bir hayvan popülasyonunda

that we've been able to track

the ongoing evolution of collective behavior

süregiden bir kollektif davranışın evrimini

in a natural population of animals

ilk kez takip edebiliyorduk.

and find out what's actually working best.

Böylece neyin en çok işe yaradığını bulabiliyorduk.

Now, the Internet uses an algorithm

Artık, Internet verinin akışını düzenlemek için

to regulate the flow of data

bir algoritma kullanıyor;

that's very similar to the one

bu hasatçı karıncaların

that the harvester ants are using to regulate

toplayıcıların akışını düzenlemek için

the flow of foragers.

kullandıklarına çok benziyor.

And guess what we call this analogy?

Tahmin edin, bu benzerliğe ne isim veriyoruz?

The anternet is coming.

Anternet geliyor.

(Applause)

(Alkışlar)

So data doesn't leave the source computer

Yani veri, eğer seyahat edebilmesi için

unless it gets a signal that there's enough bandwidth

yeterli bant genişliği yoksa

for it to travel on.

kaynak bilgisayarı terketmiyor.

In the early days of the Internet,

Internetin ilk zamanlarında,

when operating costs were really high

operasyon harcamaları gerçekten yüksekken

and it was really important not to lose any data,

ve herhangi bir veriyi kaybetmemek çok önemliyken,

then the system was set up for interactions

sistem veri akışını etkinleştirecek

to activate the flow of data.

etkileşimler için ayarlanmıştı.

It's interesting that the ants are using an algorithm

Karıncaların yakın zamanda icat ettiğimize

that's so similar to the one that we recently invented,

benzer bir algoritmayı kullanıyor olması ilginçtir;

but this is only one of a handful of ant algorithms

ancak bu bildiğimiz bir avuç karınca algoritmasının

that we know about,

sadece bir tanesi.

and ants have had 130 million years

Karıncaların gerçekten iyi olan bir çoğunu

geliştirmek için 130 milyon yılı vardı

to evolve a lot of good ones,

and I think it's very likely

ve sanıyorum,

that some of the other 12,000 species

diğer 12 bin türün bazısı

are going to have interesting algorithms

şimdiye kadar duymadığımız veri ağları için

for data networks

ilginç olacak algoritmalara

that we haven't even thought of yet.

sahip olacaklar.

So what happens when operating costs are low?

Peki işletme masrafları düşük olduğunda ne olur?

Tropiklerde işletme masrafları düşüktür;

Operating costs are low in the tropics,

because it's very humid, and it's easy for the ants

çünkü çok nemlidir ve karıncaların dışarıda

to be outside walking around.

dolaşabilmeleri kolaydır.

But the ants are so abundant

Ancak tropiklerdeki karıncalar

çok fazla ve çeşitlidir.

and diverse in the tropics

that there's a lot of competition.

O nedenle çok fazla rekabet vardır.

Bir türün kullandığı kaynak ne olursa olsun,

Whatever resource one species is using,

another species is likely to be using that

başka bir tür de aynı zamanda

muhtemelen onu kullanıyordur.

at the same time.

So in this environment, interactions are used

Yani bu çevre içinde, etkileşimler

in the opposite way.

ters biçimde kullanılır.

The system keeps going

Sistem, olumsuz bir şey olmadığı sürece

unless something negative happens,

devam eder.

and one species that I study makes circuits

Çalıştığım bir tür, yem arayan karıncaların

in the trees of foraging ants

going from the nest to a food source and back,

ağaçlarında devriye geziyordu.

Yuvadan yemek kaynağına ve tekrar geriye,

just round and round,

sadece döne döne,

unless something negative happens,

olumsuz bir şey olmadığı sürece,

like an interaction

başka türlerin karıncaları ile

with ants of another species.

bir etkileşim gibi.

So here's an example of ant security.

İşte karınca güvenliğine dair bir örnek.

In the middle, there's an ant

Ortada, bir karınca

plugging the nest entrance with its head

diğer bir türle etkileşimlere cevap olarak

in response to interactions with another species.

yuva girişini kafasıyla kapatıyor.

Those are the little ones running around

Şunlar, karınları havaya doğru dönmüş

with their abdomens up in the air.

etrafta koşturup duran küçükler.

But as soon as the threat is passed,

Ancak tehdit geçer geçmez,

the entrance is open again,

giriş tekrar açılıyor.

and maybe there are situations

Belki bilgisayar güvenliğinde

in computer security

where operating costs are low enough

kalıcı bir güvenlik duvarı

that we could just block access temporarily

ya da kalesi kurmak yerine

işletme masraflarının yeterince düşük olduğu,

in response to an immediate threat,

ki ani bir tehdite karşı geçici olarak

and then open it again,

erişimi engellediğimiz

instead of trying to build

ve sonra tekrar açtığımız,

a permanent firewall or fortress.

durumlar vardır.

So another environmental challenge

Tüm sistemlerin baş etmek zorunda olduğu

that all systems have to deal with

is resources, finding and collecting them.

çevresel güçlük kaynaklardır,

onları bulmak ve toplamak.

And to do this, ants solve the problem

Bunu yapmak için, karıncalar

kollektif toplama sorununu çözmüşlerdir,

of collective search,

and this is a problem that's of great interest

Bu sorun şu anda robotik konusunda

right now in robotics,

çalışanları ilgilendiriyor.

because we've understood that,

Çünkü anladık ki,

rather than sending a single,

tek bir, karmaşık, pahalı robotu

sophisticated, expensive robot out

başka bir gezegeni keşfetmeye

to explore another planet

or to search a burning building,

ya da yanan bir binayı aramaya

yollamak yerine, çok minimal

that instead, it may be more effective

bilgi değiş tokuşu yapan

to get a group of cheaper robots

daha ucuz bir grup robotu almak

exchanging only minimal information,

daha etkili olabilir.

and that's the way that ants do it.

Karıncaların yaptığı da budur.

So the invasive Argentine ant

İstilacı Arjantin karıncası

makes expandable search networks.

genişleyebilir araştırma ağları kurar.

They're good at dealing with the main problem

Kollektif araştırma ana sorunuyla

of collective search,

baş etmede iyidirler;

which is the trade-off between

bu da çok detaylı araştırma

searching very thoroughly

ve her yönüyle ele almanın

and covering a lot of ground.

arasında yapılmış bir değiş tokuştur.

And what they do is,

when there are many ants in a small space,

Şunu yaparlar:

Küçük bir alanda çok karınca varsa,

then each one can search very thoroughly

her biri çok detaylı bir şekilde araştırabilir;

because there will be another ant nearby

çünkü yakınında, oralarda bir yerde,

searching over there,

başka bir karınca araştırıyordur.

but when there are a few ants

Ancak ne zaman daha büyük bir alanda

in a large space,

daha az karınca varsa,

then they need to stretch out their paths

o zaman daha geniş bir alanı

kapsayabilmek için yollarını genişletirler.

to cover more ground.

I think they use interactions to assess density,

Sanırım yoğunluğu değerlendirmek için etkileşimleri kullanıyorlar.

so when they're really crowded,

Böylece gerçekten kalabalık olduklarında,

they meet more often,

and they search more thoroughly.

daha sık karşılaşıyorlar

ve daha detaylıca araştırıyorlar.

Different ant species must use different algorithms,

Farklı karınca türleri farklı algoritmalar kullanıyor olmalılar,

because they've evolved to deal with

çünkü farklı kaynaklarla baş etme konusunda

different resources,

evrimleşmişlerdir.

and it could be really useful to know about this,

Bunu bilmek de gerçekten işe yarayabilir

ve bu yüzden, geçenlerde

and so we recently asked ants

to solve the collective search problem

Uluslararası Uzay İstasyonu'nun

zorlu yerçekimsiz ortamındaki

in the extreme environment

of microgravity

kollektif araştırma sorununu

in the International Space Station.

çözmelerini istedik karıncalardan.

When I first saw this picture, I thought,

Bu resmi ilk gördüğümde şöyle düşündüm:

Oh no, they've mounted the habitat vertically,

"Ah hayır, yuvayı dikey inşa etmişler."

but then I realized that, of course, it doesn't matter.

Ancak sonra fark ettim ki, bu elbette önemli değildi.

So the idea here is that the ants

Yani fikir şu, karıncalar duvara ya da yere

are working so hard to hang on

ya da ne derseniz deyin,

to the wall or the floor or whatever you call it

tutunmak için o kadar fazla çalışıyorlar ki,

that they're less likely to interact,

etkileşme ihtimalleri daha az oluyor.

and so the relationship between

Böylece ne kadar kalabalık oldukları

how crowded they are and how often they meet

ve ne sıklıkla karşılaştıkları arasındaki

would be messed up.

ilişki karışıyor.

We're still analyzing the data.

Hala bu veriyi analiz ediyoruz.

I don't have the results yet.

Henüz sonuçlar elime ulaşmadı.

But it would be interesting to know

Ancak dünya üzerindeki farklı çevrelerde

how other species solve this problem

diğer türlerin bu sorunu nasıl çözdüğünü

in different environments on Earth,

bilmek ilginç olurdu.

and so we're setting up a program

Böylece tüm dünyadaki çocukları

to encourage kids around the world

farklı türlerle bu deneyi tekrarlamaları için

to try this experiment with different species.

teşvik eden bir program kuruyoruz.

It's very simple.

Bu çok basit.

It can be done with cheap materials.

Ucuz malzemelerle yapılabilir.

Ve bu şekilde, karınca kollektif araştırma

And that way, we could make a global map

of ant collective search algorithms.

algoritmasının küresel haritasını çıkarabiliriz.

And I think it's pretty likely that the invasive species,

Sanıyorum, istilacı türler,

the ones that come into our buildings,

binalarımıza gelenler,

are going to be really good at this,

bu konuda gerçekten iyi olacaklar.

because they're in your kitchen

Çünkü mutfağınızdalar,

because they're really good at finding food and water.

çünkü yiyecek ve su bulma konusunda gerçekten çok iyiler.

So the most familiar resource for ants

Şimdi, karıncalar için en tanıdık kaynak

is a picnic,

bir pikniktir.

and this is a clustered resource.

Bu kümelenmiş bir kaynaktır.

When there's one piece of fruit,

Bir parça meyve olduğunda,

there's likely to be another piece of fruit nearby,

yakınlarda başka bir parça olma olasılığı vardır.

and the ants that specialize on clustered resources

Kümelenmiş kaynaklar konusunda uzman karıncalar

use interactions for recruitment.

diğerlerini toplama için etkileşimi kullanır.

So when one ant meets another,

Böylece bir karınca diğerine rastladığında

or when it meets a chemical deposited

ya da başkası tarafından yere bırakılan

on the ground by another,

bir kimyasal ile karşılaştığında,

then it changes direction to follow

etkileşim yönünü takip edebilmek için

in the direction of the interaction,

yönünü değiştirir

and that's how you get the trail of ants

ve pikniğinizi paylaşan karınca izine

sharing your picnic.

bu şekilde ulaşırsınız.

Now this is a place where I think we might be able

Burası, karıncalardan kanser hakkında bir şeyler

to learn something from ants about cancer.

öğrenebileceğimi düşündüğüm yer.

I mean, first, it's obvious that we could do a lot

Yani, öncelikle, bedenlerimizde kanserin gelişimini

to prevent cancer

by not allowing people to spread around

destekleyen toksinleri etrafa saçan

or sell the toxins that promote

ya da satan insanlara

izin vermeyerek, kanseri engellemek için

the evolution of cancer in our bodies,

çok şey yapabileceğimiz aşikar.

but I don't think the ants can help us much with this

Ancak karıncaların bu konuda pek yardımcı olabileceğini

sanmıyorum çünkü karıncalar asla kendi kolonilerini zehirlemez.

because ants never poison their own colonies.

But we might be able to learn something from ants

Ancak kanserin tedavisi ile ilgili karıncalardan

about treating cancer.

bazı şeyler öğrenebiliriz.

There are many different kinds of cancer.

Kanserin bir çok farklı türü var.

Each one originates in a particular part of the body,

Her biri bedenin belirli bir bölgesinde ortaya çıkıyor

and then some kinds of cancer will spread

ve sonra bazı tür kanserler dağılıyor.

or metastasize to particular other tissues

Ya da belirli diğer dokulara sıçrama yaparak

where they must be getting resources that they need.

gereksinim duyduğu kaynaklara oralardan ulaşıyor.

So if you think from the perspective

Yani eğer erken metastatik kanser hücresi

of early metastatic cancer cells

bakış açısıyla düşünecek olursanız,

as they're out searching around

for the resources that they need,

ihtiyaç duydukları kaynakları araştırırken,

eğer bu kaynaklar kümelenmiş ise,

if those resources are clustered,

they're likely to use interactions for recruitment,

diğer karıncaları toplamak için muhtemelen etkileşimleri kullanacaklardır.

and if we can figure out how cancer cells are recruiting,

Eğer kanser hücrelerinin nasıl diğerlerini topladığını çözebilirsek,

then maybe we could set traps

o zaman yerleşmeden onları yakalayacak

to catch them before they become established.

tuzakları kurabiliriz.

So ants are using interactions in different ways

Yani karıncalar muazzam çeşitli ortamlarda

in a huge variety of environments,

farklı yollarla etkileşimler kullanıyorlar.

and we could learn from this

Bundan da, merkezi kontrol olmadan çalışan

about other systems that operate

diğer sistemlerle ilgili

without central control.

bir şeyler öğrenebiliriz.

Using only simple interactions,

Sadece basit etkileşimleri kullanarak,

ant colonies have been performing

130 milyon yıldan fazla bir zamandır,

amazing feats for more than 130 million years.

karınca kolonileri inanılmaz başarılar gösteriyor.

We have a lot to learn from them.

Onlardan öğrenecek çok şeyimiz var.

Thank you.

Teşekkürler.

(Alkışlar)

(Applause)