What I learned as a prisoner in North Korea | Euna Lee

Translator: Joseph Geni Reviewer: Camille Martínez

Çeviri: Merve Kolşen Gözden geçirme: Figen Ergürbüz

I recently read about what the young generation of workers want

Yakın zamanda Harvard Business Review'de genç çalışanların

in Harvard Business Review.

isteklerine dair bir yazı okudum.

One thing that stuck out to me was: don't just talk about impact,

Beni etkileyen şey: etkiden bahsetmek

but make an impact.

yerine etkiyi sen yarat.

I'm a little bit older than you,

Sizden biraz daha yaşlıyım,

maybe much older than you,

belki çok daha yaşlı,

but this is exactly the same goal that I had when I was in college.

fakat, ben üniversitedeyken hedefim tam da buydu.

I wanted to make my own impact for those who live under injustice;

Adaletsizlik altında yaşayan insanlar için bir etki yaratmak istedim.

it's the reason that I became a documentary journalist,

Böylece belgeselci gazeteci oldum

the reason I became

ve Kuzey Kore'de 140 gün

a prisoner in North Korea for 140 days.

mahkum olarak tutulmama sebep olan da bu, yani benim işim.

It was March 17, 2009.

17 Mart 2009,

It is St. Patrick's Day for all of you,

herkes için Aziz Patrick Günü olan o gün,

but it was the day that turned my life upside down.

benim hayatımın alt üst olduğu gündü.

My team and I were making a documentary about North Korean refugees

Ekibimle, Çin'de insani olmayan şartlarda yaşayan Kuzey Koreli

living below human life in China.

mültecilerle ilgili belgesel çekiyorduk.

We were at the border.

Sınırdaydık.

It was our last day of filming.

Son günümüzdü.

There was no wire fence

Sınır olduğuna dair bir dikenli tel,

or bars

parmaklık

or sign to show that it is the border,

ya da işaret yoktu.

but this is a place that a lot of North Korean defectors use

Ancak, birçok Kuzey Koreli burayı kaçış

as an escape route.

rotası olarak kullanırdı.

It was still winter,

Hala kış mevsimiydi

and the river was frozen.

ve nehir donmuştu.

When we were in the middle of the frozen river,

Orada, donmuş nehrin ortasında,

we were filming about the condition of the cold weather

Kuzey Korelilerin özgürlükleri için verdikleri mücadele uğruna

and the environment

katlanmak zorunda

that North Koreans had to deal with

kaldıkları soğuk havayı ve zorlu koşulları

when they seek their freedom.

filme alıyorduk.

And suddenly, one of my team members shouted,

Birdenbire ekipten biri bağırdı:

"Soldiers!"

"Askerler"

So I looked back,

Arkaya baktığımda,

and there were two small soldiers in green uniforms with rifles,

yeşil üniformalı ve tüfekli, iki küçük askerin

chasing after us.

peşimizde olduğunu gördüm.

We all ran as fast as we could.

Koşabildiğimiz kadar hızlı koştuk.

I prayed that, please don't let them shoot my head.

Başıma ateş etmesinler diye dua ediyordum.

And I was thinking that,

Çin topraklarına ulaşırsam

if my feet are on Chinese soil,

güvende olacağımı

I'll be safe.

düşünüyordum.

And I made it to Chinese soil.

Çin topraklarına girmeyi başardım.

Then I saw my colleague Laura Ling fall on her knees.

Ve ardından İş arkadaşım Laura Ling'in dizlerinin üstüne düştüğünü gördüm.

I didn't know what to do at that short moment,

O kısa zamanda ne yapacağımı bilemedim.

but I knew that I could not leave her alone there

Ancak, "Euna, bacaklarımı hissetmiyorum"

when she said, "Euna, I can't feel my legs."

dediğinde onu orada öylece bırakamazdım.

In a flash, we were surrounded by these two Korean soldiers.

Bir anda, iki Koreli asker tarafından sarıldık.

They were not much bigger than us,

Bizden çok daha yapılı yani iri yarı değillerdi,

but they were determined to take us to their army base.

ancak bizi askeri karargaha götürmekte kararlılardı.

I begged and yelled for any kind of help,

Çin'den birinin geleceği umuduyla

hoping that someone would show up from China.

yalvardım yakardım ve yardım istedim.

Here I was, being stubborn

Eğitimli ve silahlı askerlere karşı

towards a trained soldier with a gun.

inatla direnmeye çalışıyordum.

I looked at his eyes.

Gözlerine baktım.

He was just a boy.

Sadece bir çocuktu.

At that moment, he raised his rifle to hit me,

O anda, bana vurmak için tüfeği kaldırdı.

but I saw that he was hesitating.

Tereddüt ettiğini gördüm.

His eyes were shaking,

Gözleri titriyordu

and his rifle was still up in the air.

ve tüfeği hala havadaydı.

So I shouted at him,

Sonunda "Peki, tamam, sizinle geliyoruz"

"OK, OK, I'll walk with you."

diye bağırdım.

And I got up.

Ayağa kalktım.

When we arrived at their army base,

Karargaha vardığımızda,

my head was spinning with these worst-case scenarios,

kafamda en kötü senaryolar dönüyor ve doğrusu arkadaşımın durumu da

and my colleague's statement wasn't helping.

tüm bunları daha kötü bir hale getiriyordu.

She said, "We are the enemy."

"Biz düşmanız" dedi.

She was right: we were the enemy.

Haklıydı, düşmandık.

And I was supposed to be frightened, too.

Benim de korkmam gerekiyordu.

But I kept having these odd experiences.

Ancak yaşadığım şey daha çok, tuhaf bir deneyimdi.

This time, an officer brought me his coat

Sonra bir görevli, ısınmam için bana

to keep me warm,

kendi montunu getirdi.

because I lost my coat on the frozen river

Askerlerle mücadele ederken montumu

while battling with one of these soldiers.

orada, o donmuş nehirde, kaybetmiştim.

I will tell you what I mean by these odd experiences.

Tuhaf bir deneyim derken ne demek istediğimi size şöyle anlatayım.

I grew up in South Korea.

Güney Kore'de büyüdüm.

To us, North Korea was always the enemy,

Bizim için, doğduğumdan bu yana, hatta daha da önceden beri,

even before I was born.

Kuzey Kore hep düşmandı.

South and North have been under armistice for 63 years,

Kuzey ve Güney Kore, Kore Savaşından bu yana,

since the end of the Korean War.

63 yıldır ateşkes halindeler.

And growing up in the South in the '80s and '90s,

Çocukluğum 80'ler ve 90'larda Güney'de geçti

we were taught propaganda about North Korea.

ve o zamanlar okulda Kuzey Kore karşıtı propaganda müfredata dahildi.

And we heard so many graphic stories,

O kadar çok sayıda çizgi roman serisi okurduk ki

such as, a little young boy being brutally killed

mesela bunlardan birisinde kahraman, sırf "Komünistleri sevmiyorum"

by North Korean spies just because he said,

dediği için, Kuzey Koreli casuslar tarafından acımasızca öldürülen

"I don't like communists."

küçük bir çocuktu.

Or, I watched this cartoon series

Kuzey Kore'nin o dönemdeki ilk liderini temsil eden

about a young South Korean boy defeating these fat, big, red pig,

şişko, büyük, kırmızı bir domuzla savaşan ve onu mağlup eden

which represented the North Koreans' first leader at the time.

Güney Koreli, genç bir çocuğu anlatan bu çizgi filmi izlerdik.

And the effect of hearing these horrible stories over and over

Bu korkunç hikayeleri sürekli dinlemenin

instilled one word in a young mind:

etkisiyle genç zihinlerimize aşılanan tek bir şey vardı:

"enemy."

"düşman"

And I think at some point, I dehumanized them,

Bir noktada sanırım artık onları insan olarak düşünmemeye başladım

and the people of North Korea became equated

Kuzey Korelileri,

with the North Korean government.

Kuzey Kore hükümetiyle özdeşleştirdim.

Now, back to my detention.

Şimdi, tutuklanmama dönelim.

It was the second day

Hücredeki

of being in a cell.

ikinci günümdü.

I had not slept since I was out at the border.

Sınırdan geçtiğimden beri uyumamıştım.

This young guard came to my cell

Genç gardiyan hücreme geldi

and offered me this small boiled egg

ve bana haşlanmış yumurta ikram etti.

and said, "This will give you strength to keep going."

"Devam edebilmen için güç sağlar" dedi.

Do you know what it is like,

Düşmandan nezaket görmenin

receiving a small kindness in the enemy's hand?

nasıl bir şey olduğunu bilir misiniz?

Whenever they were kind to me, I thought the worst case

Ne zaman bana kibar davransalar, bu kibarlıktan sonra gelecek

was waiting for me after the kindness.

en kötü senaryoyu düşündüm.

One officer noticed my nervousness.

Bir görevli, gergin olduğumu fark etti.

He said, "Did you think we were all these red pigs?"

Az önce size gösterdiğim çizgi filmi kast ederek

referring to the cartoon that I just showed you.

"Bizim kırmızı domuzlar olduğumuzu mu düşünüyordun? " dedi.

Every day was like a psychological battle.

Her gün psikolojik bir savaştı.

The interrogator had me sit at a table

Sorgulayıcı, beni haftanın altı günü

six days a week

oturtup, duymak istediği

and had me writing down about my journey, my work,

itirafı alana kadar hikayemi,

over and over until I wrote down the confession that they wanted to hear.

işlerimi tekrar tekrar yazmamı istedi.

After about three months of detention,

Tutuklamadan üç ay sonra,

the North Korean court sentenced me

Kuzey Kore mahkemesi beni

to 12 years in a labor camp.

12 yıl çalışma kampıyla cezalandırdı.

So I was just sitting in my room to be transferred.

Transfer edilmek için odamda oturuyordum.

At that time, I really had nothing else to do,

Yapacak bir işim olmadığından etrafı izliyorken

so I paid attention to these two female guards

iki kadın gardiyan dikkatimi çekti.

and listened to what they were talking about.

Ne konuştuklarını dinledim.

Guard A was older,

Gardiyan A daha yaşlıydı,

and she studied English.

İngilizce okumuştu.

She seemed like she came from an affluent family.

Zengin bir aileden geliyor gibiydi.

She often showed up with these colorful dresses,

Sıklıkla renkli elbiseler giyer

and then loved to show off.

ve bunları göstermeyi severdi.

And Guard B was the younger one,

Gardiyan B, genç olanıydı.

and she was a really good singer.

Gerçekten, çok iyi bir şarkıcıydı.

She loved to sing Celine Dion's "My Heart Will Go On" --

Celine Dion'un My Heart Will Go On şarkısını söylemeyi çok severdi.

sometimes too much.

Bazen aşırı fazla severdi.

She knew just how to torture me without knowing.

Farkında olmadan bana işkence ediyordu ve bu konuda oldukça başarılıydı.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

And this girl spent a lot of time in the morning to put on makeup,

Bu kız, genç kızların bir çoğu gibi,

like you can see in any young girl's life.

sabahları makyaj yapmaya çok fazla zaman harcardı.

And they loved to watch this Chinese drama,

Daha kaliteli bir yapım olan, Çin dramasını seyretmekten

a better quality production.

çok hoşlanırlardı.

I remember Guard B said,

Gardiyan B'nin "Bunu seyrettikten sonra

"I can no longer watch our TV shows after watching this."

kendi dizilerimizi seyredemiyorum" dediğini hatırlıyorum.

She got scolded

Kendi ülkelerinin dizilerini

for degrading her own country's produced TV shows.

küçümsediği için azarlandı.

Guard B had more of a free mind than Guard A,

Gardiyan B, Gardiyan A'dan daha açık görüşlüydü.

and she often got scolded by Guard A whenever she expressed herself.

Ne zaman konuşsa Gardiyan A tarafından azarlanırdı.

One day, they invited all these female colleagues --

Bir gün, bütün kadın iş arkadaşlarını,

I don't know where they came from --

nereden geldiklerini bilmiyorum

to where I was held,

benim tutulduğum yere davet ettiler.

and they invited me

Beni de gardiyanlar odasına

to their guard room

davet ettiler

and asked

ve bana Amerika'da

if one-night stands really happen in the US.

gerçekten tek gecelik ilişkilerin olup olmadığını sordular.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

This is the country where young couples are not even allowed

Burası, genç çiftlerin, toplum arasında el ele tutuşmalarına bile

to hold hands in public.

izin verilmeyen bir ülkeydi.

I had no idea where they had gotten this information,

Bu bilgiyi nereden almışlardı bilemiyorum,

but they were shy and giggly even before I said anything.

ama ben daha bir şey söylemeden bile utanmışlardı ve kıkırdıyorlardı.

I think we all forgot that I was their prisoner,

Sanırım, hepimiz benim tutsak olduğumu bir süreliğine unuttuk

and it was like going back to my high school classroom again.

ve orada lise yıllarıma, lisedeki sınıfıma dönmüş gibiydim.

And I learned that these girls also grew up watching a similar cartoon,

Bu kızların da benzer çizgi filmlerle büyüdüklerini öğrendim.

but just propaganda towards South Korea and the US.

Tek farkı propagandanın Güney Kore ve ABD karşıtı olmasıydı.

I started to understand where these people's anger was coming from.

Bu kızların kızgınlıklarının nereden geldiğini anlamaya başladım.

If these girls grew up learning that we are enemies,

Bu kızlar, düşman olduğumuzu düşünerek büyüdülerse

it was just natural that they would hate us

bizden nefret etmeleri normaldi,

just as I feared them.

tıpkı benim onlardan korkmam gibi.

But at that moment, we were all just girls

O anda hepimiz benzer ilgi alanlarını

who shared the same interests,

paylaşan ve bizi ayıran

beyond our ideologies that separated us.

ideolojilerden uzak kızlardık.

I shared these stories with my boss at Current TV at the time

Eve döndükten sonra bu hikayeleri,

after I came home.

patronumla paylaştım.

His first reaction was,

İlk tepkisi şu oldu:

"Euna, have you heard of Stockholm Syndrome?"

"Stockholm Sendromu diye bir şey duydun mu?"

Yes, and I clearly remember

Evet, korku duyduğumu

the feeling of fear

ve tehdit edildiğimi,

and being threatened,

politika konuşurken

and tension rising up between me and the interrogator

beni sorgulayan kişiyle aramızda tansiyonun yükseldiğini

when we talked about politics.

açıkça hatırlıyordum.

There definitely was a wall that we couldn't climb over.

Gerçekten aşamayacağımız bir duvar vardı.

But we were able to see each other as human beings

Ancak, ailelerimizden, günlük hayattan,

when we talked about family,

çocuklarımızın geleceği

everyday life,

ile ilgili konuşurken

the importance of the future for our children.

biz birbirimizi insan olarak görebildik.

It was about a month before I came home.

Eve gelmeden bir ay önceydi.

I got really sick.

Hastalanmıştım.

Guard B stopped by my room to say goodbye,

Gardiyan B, veda etmek için uğramıştı.

because she was leaving the detention center.

Tutuklama merkezinden ayrılıyordu.

She made sure that no one watched us,

Bizi kimsenin izlemediğinden ve duymadığından

no one heard us,

emin olunca,

and quietly said,

sessizce "Umarım iyi olur ve

"I hope you get better

yakın zamanda ailene kavuşursun"

and go back to your family soon."

dedi.

It is these people --

Bu insanlar,

the officer who brought me his coat,

bana montunu veren görevli,

the guard who offered me a boiled egg,

bana yumurta ikram eden gardiyan,

these female guards who asked me about dating life in the US --

ABD'deki flört ilişkileriyle ilgili sorular soran kadın gardiyanlar --

they are the ones that I remember of North Korea:

Kuzey Kore'ye dair hatırladıklarım onlar.

humans just like us.

Bizim gibi insanlar.

North Koreans and I were not ambassadors of our countries,

Kuzey Koreliler ve ben, ülkelerimizin elçileri değiliz.

but I believe that we were representing

Ancak, insan ırkını temsil ettiğimizi

the human race.

düşünüyorum.

Now I'm back home and back to my life.

Şimdi eve ve hayatıma geri döndüm.

The memory of these people has blurred as time has passed.

Zaman geçtikçe bu insanlarla ilgili anılarım bulanıklaşıyor.

And I'm in this place

Ben burdayım ve Kuzey Kore'nin

where I read and hear about North Korea provoking the US.

ABD'yi provoke ettiğini okuyor ve duyuyorum.

I realized how easy it is

Onları yeniden düşman olarak görmenin

to see them as an enemy again.

ne kadar da kolay olduğunu fark ettim.

But I have to keep reminding myself that when I was over there,

Oradayken, düşmanımın gözlerindeki nefretin ötesinde

I was able to see humanity

insanlığı görebildiğimi, bunu başardığımı,

over hatred

sürekli olarak kendime

in my enemy's eyes.

hatırlatmak zorundayım.

Thank you.

Teşekkürler

(Applause)

(Alkışlar)