What I learned as a prisoner in North Korea | Euna Lee

Translator: Joseph Geni Reviewer: Camille Martínez

Translator: Chau Dang Reviewer: Quinn Ng

I recently read about what the young generation of workers want

Gần đây tôi có đọc qua mong muốn của thế hệ lao động trẻ

in Harvard Business Review.

trên Harvard Business Review.

One thing that stuck out to me was: don't just talk about impact,

Tôi ấn tượng một điều: thay vì nói suông,

but make an impact.

hãy bắt tay vào làm!

I'm a little bit older than you,

Tuổi đời của tôi

maybe much older than you,

có thể ít nhiều lớn hơn bạn,

but this is exactly the same goal that I had when I was in college.

nhưng đây chính là mục tiêu tôi hướng tới thời Đại học.

I wanted to make my own impact for those who live under injustice;

Tôi muốn giúp đỡ những người phải chịu đựng bất công;

it's the reason that I became a documentary journalist,

đó là lý do tôi trở thành một nhà báo chính luận,

the reason I became

dẫn tới việc tôi trở thành tù nhân

a prisoner in North Korea for 140 days.

ở Bắc Triều Tiên trong 140 ngày.

It was March 17, 2009.

Vào ngày 17 tháng 3 năm 2009,

It is St. Patrick's Day for all of you,

trùng ngày Thánh Patrick của các bạn,

but it was the day that turned my life upside down.

cũng là cái ngày định mệnh khiến cuộc sống tôi xáo trộn.

My team and I were making a documentary about North Korean refugees

Nhóm của tôi và tôi đang làm phim tài liệu về người tị nạn Bắc Triều Tiên

living below human life in China.

không được sống như con người ở Trung Quốc.

We were at the border.

Chúng tôi lúc đó đang ở biên giới.

It was our last day of filming.

Vào ngày cuối cùng quay phim,

There was no wire fence

không có hàng rào dây,

or bars

thanh chắn,

or sign to show that it is the border,

hay dấu hiệu nào cho thấy là đường biên giới cả,

but this is a place that a lot of North Korean defectors use

nhưng đây là nơi thuận lợi để đào thoát

as an escape route.

khỏi Bắc Triều Tiên.

It was still winter,

Thời điểm đó vẫn còn là mùa đông,

and the river was frozen.

lạnh đến mức con sông bị đóng băng.

When we were in the middle of the frozen river,

Khi chúng tôi đang ở giữa dòng sông,

we were filming about the condition of the cold weather

quay phim về điều kiện thời tiết giá rét

and the environment

và môi trường

that North Koreans had to deal with

mà người Bắc Triều Tiên phải đối mặt

when they seek their freedom.

để tìm được tự do.

And suddenly, one of my team members shouted,

Và đột nhiên, một thành viên trong nhóm tôi hét lên,

"Soldiers!"

"Quân lính đến!"

So I looked back,

Tôi vừa quay lại,

and there were two small soldiers in green uniforms with rifles,

thì có hai binh sĩ dáng người thấp bé, mặc quân phục xanh lá và mang súng trường

chasing after us.

đuổi theo chúng tôi.

We all ran as fast as we could.

Chúng tôi chạy nhanh hết mức có thể.

I prayed that, please don't let them shoot my head.

Tôi thầm cầu nguyện mình không bị nã súng vào đầu.

And I was thinking that,

Và tôi còn nghĩ rằng,

if my feet are on Chinese soil,

chỉ cần đặt chân lên đất Trung Quốc,

I'll be safe.

tôi sẽ được an toàn.

And I made it to Chinese soil.

Sau khi tôi vào được đất Trung Quốc,

Then I saw my colleague Laura Ling fall on her knees.

một đồng nghiệp của tôi Laura Ling bị té ngã trên đất.

I didn't know what to do at that short moment,

Tôi không biết phải làm gì trong thời điểm tích tắc đó,

but I knew that I could not leave her alone there

tôi chỉ biết rằng tôi sẽ không bỏ mặc cô ấy.

when she said, "Euna, I can't feel my legs."

Lúc cô ấy nói, "Euna, chân tôi mất cảm giác rồi."

In a flash, we were surrounded by these two Korean soldiers.

Trong chớp mắt, chúng tôi bị bao vây bởi hai người lính người Hàn lúc nãy.

They were not much bigger than us,

Họ không cao to gì so với bọn tôi,

but they were determined to take us to their army base.

nhưng rất quyết liệt muốn giải chúng tôi về căn cứ quân sự.

I begged and yelled for any kind of help,

Tôi đã cầu xin và gào thét cầu giúp đỡ,

hoping that someone would show up from China.

hi vọng rằng sẽ có người xuất hiện từ phía Trung Quốc.

Here I was, being stubborn

Tôi của lúc đó vẫn cứng đầu

towards a trained soldier with a gun.

trước họng súng của chiến sĩ đã được huấn luyện.

I looked at his eyes.

Tôi nhìn vào mắt của cậu ta,

He was just a boy.

nhận ra sự ngây thơ trong mắt.

At that moment, he raised his rifle to hit me,

Lúc đó, cậu ta giơ súng lên định đánh tôi,

but I saw that he was hesitating.

nhưng tôi nhìn ra được chút lưỡng lự.

His eyes were shaking,

Ánh mắt run run,

and his rifle was still up in the air.

cậu ấy vẫn không thể nào xuống tay.

So I shouted at him,

Vì vậy, tôi hét vào mặt anh ta,

"OK, OK, I'll walk with you."

"Được rồi, được rồi, tôi sẽ đi cùng anh."

And I got up.

Và tôi đứng dậy đi.

When we arrived at their army base,

Khi chúng tôi tới căn cứ quân đội của họ,

my head was spinning with these worst-case scenarios,

đầu tôi xoay mòng mòng với hàng loạt viễn cảnh xấu nhất,

and my colleague's statement wasn't helping.

cộng thêm lời nói của người đồng nghiệp, tôi lại càng bi quan.

She said, "We are the enemy."

Cô ấy nói, "Chúng ta là kẻ thù của họ."

She was right: we were the enemy.

Cô ấy nói đúng: bọn tôi là kẻ địch với họ.

And I was supposed to be frightened, too.

Và đáng nhẽ ra tôi cũng nên sợ hãi.

But I kept having these odd experiences.

Nhưng tôi lại liên tục có những trải nghiệm khó hiểu.

This time, an officer brought me his coat

Lần này, một sĩ quan đem tới cái áo khoác

to keep me warm,

để giữ ấm cho tôi,

because I lost my coat on the frozen river

vì tôi bị mất áo khoác trên dòng sông bị đóng băng

while battling with one of these soldiers.

khi đang giằng co với một tên lính.

I will tell you what I mean by these odd experiences.

Tôi sẽ giải thích kĩ hơn về những trải nghiệm kì lạ này.

I grew up in South Korea.

Tôi lớn lên ở Hàn Quốc.

To us, North Korea was always the enemy,

Đối với người Hàn Quốc, Triều Tiên luôn là kẻ thù,

even before I was born.

trước cả khi tôi chào đời.

South and North have been under armistice for 63 years,

Phía Nam và Bắc đã đình chiến được 63 năm,

since the end of the Korean War.

kể từ khi kết thúc Chiến tranh Triều Tiên.

And growing up in the South in the '80s and '90s,

Và lớn lên ở phía Nam trong thập niên 80 và 90,

we were taught propaganda about North Korea.

chúng tôi bị tiêm nhiễm những điều sai sự thật về Bắc Triều Tiên.

And we heard so many graphic stories,

Và chúng tôi biết rất nhiều truyện tranh,

such as, a little young boy being brutally killed

Ví dụ như, câu chuyện về cậu bé bị sát hại dã man

by North Korean spies just because he said,

bởi gián điệp Triều Tiên chỉ vì một câu nói,

"I don't like communists."

"Tôi không thích cộng sản."

Or, I watched this cartoon series

Hoặc, tôi đã xem loạt phim hoạt hình này

about a young South Korean boy defeating these fat, big, red pig,

về một chàng trai trẻ người Hàn Quốc đánh bại con lợn béo màu đỏ,

which represented the North Koreans' first leader at the time.

con lợn đại diện cho lãnh đạo đầu tiên của Bắc Triều Tiên vào thời điểm đó.

And the effect of hearing these horrible stories over and over

Và nghe đi nghe lại những câu chuyện kinh khủng này

instilled one word in a young mind:

đã hằn sâu vào tâm hồn trẻ thơ một từ:

"enemy."

"kẻ thù."

And I think at some point, I dehumanized them,

Vì vậy, ở một mức độ nào đó, tôi coi thường bọn họ,

and the people of North Korea became equated

và nhân dân Bắc Triều Tiên vô tình bị đánh đồng

with the North Korean government.

với Chính phủ Bắc Triều Tiên.

Now, back to my detention.

Trở lại câu chuyện của tôi,

It was the second day

Đó là ngày thứ hai

of being in a cell.

tôi bị giam giữ.

I had not slept since I was out at the border.

Tôi thậm chí không ngủ được chút nào kể từ lúc ở biên giới.

This young guard came to my cell

Người chiến sĩ trẻ đến buồng giam của tôi

and offered me this small boiled egg

và cho tôi một quả trứng luộc nhỏ

and said, "This will give you strength to keep going."

và nói, "Quả trứng này sẽ cho bạn sức mạnh để tiếp tục."

Do you know what it is like,

Bạn có hiểu được cái cảm giác

receiving a small kindness in the enemy's hand?

được nhận lòng tốt dù nhỏ nhoi từ tay kẻ thù?

Whenever they were kind to me, I thought the worst case

Bất cứ khi nào họ tốt với tôi, Tôi nghĩ tới trường hợp xấu nhất

was waiting for me after the kindness.

đang rình rập đợi tôi ngay sau đó.

One officer noticed my nervousness.

Một sĩ quan nhận ra tôi đang lo lắng.

He said, "Did you think we were all these red pigs?"

Ông ta nói, "Bạn nghĩ chúng tôi là lũ lợn đỏ sao?"

referring to the cartoon that I just showed you.

Ông ấy đề cập tới bộ phim hoạt hình mà lúc nãy tôi có nói.

Every day was like a psychological battle.

Mỗi ngày là một cuộc chiến tâm lý.

The interrogator had me sit at a table

Người thẩm vấn buộc tôi phải ngồi vào bàn

six days a week

sáu ngày một tuần

and had me writing down about my journey, my work,

và phải viết về chuyến đi và công việc của mình,

over and over until I wrote down the confession that they wanted to hear.

mọi việc cứ tiếp diễn cho tới khi tôi viết ra lời thú tội mà họ muốn nghe.

After about three months of detention,

Sau khoảng ba tháng bị giam giữ,

the North Korean court sentenced me

tòa án Triều Tiên kết án tôi

to 12 years in a labor camp.

đến 12 năm trong một trại lao động.

So I was just sitting in my room to be transferred.

Lúc đó tôi đang ngồi trong phòng chờ đợi bị đưa đi.

At that time, I really had nothing else to do,

Lúc đó, tôi thực sự chẳng có gì để làm,

so I paid attention to these two female guards

vì vậy tôi chú ý tới hai nữ lính canh

and listened to what they were talking about.

và nghe lén xem họ đang nói gì.

Guard A was older,

Người lính A lớn tuổi hơn,

and she studied English.

và đã học qua tiếng Anh.

She seemed like she came from an affluent family.

Cô ấy trông như người xuất thân từ gia đình giàu có.

She often showed up with these colorful dresses,

Cô thường xuất hiện với trang phục đầy màu sắc,

and then loved to show off.

và đặc biệt thích khoe khoang.

And Guard B was the younger one,

Và lính B trẻ tuổi hơn,

and she was a really good singer.

và hát rất hay.

She loved to sing Celine Dion's "My Heart Will Go On" --

Cô ấy thích hát "My Heart Will Go On" của Celine Dion--

sometimes too much.

đôi khi cứ hát đi hát lại.

She knew just how to torture me without knowing.

Cô ấy chắc không biết rằng mình có biệt tài tra tấn người khác bằng giọng hát

(Laughter)

(Cười)

And this girl spent a lot of time in the morning to put on makeup,

Và cô gái này dành rất nhiều thời gian trang điểm vào buổi sáng,

like you can see in any young girl's life.

giống như mọi cô gái trẻ bình thường.

And they loved to watch this Chinese drama,

Và hai cô gái thích xem một bộ phim Trung Quốc,

a better quality production.

phim có chất lượng tốt hơn.

I remember Guard B said,

Tôi nhớ lính B có nói,

"I can no longer watch our TV shows after watching this."

"Tôi không xem nổi phim truyền hình nước nhà nữa sau khi xem xong phim này. "

She got scolded

Cô gái đã bị mắng

for degrading her own country's produced TV shows.

vì chê phim truyền hình của nước nhà.

Guard B had more of a free mind than Guard A,

Lính B suy nghĩ thoáng hơn lính A,

and she often got scolded by Guard A whenever she expressed herself.

vì vậy thường bị lính A mắng mỗi khi bày tỏ quan điểm cá nhân.

One day, they invited all these female colleagues --

Một hôm nọ, họ mời tất cả đồng nghiệp nữ --

I don't know where they came from --

Tôi chẳng biết ở đâu ra nữa --

to where I was held,

đến nơi tôi bị giam,

and they invited me

và họ còn mời tôi

to their guard room

đến phòng của lính gác

and asked

và hỏi

if one-night stands really happen in the US.

có phải tình một đêm là có thật ở Mỹ không

(Laughter)

(Cười)

This is the country where young couples are not even allowed

Đây là đất nước mà các cặp đôi thậm chí không được phép

to hold hands in public.

nắm tay nhau nơi công cộng.

I had no idea where they had gotten this information,

Tôi chẳng biết bọn họ nghe được tin này từ đâu,

but they were shy and giggly even before I said anything.

họ vừa ngại ngùng vừa cười khúc khích thậm chí trước cả khi tôi trả lời.

I think we all forgot that I was their prisoner,

Tôi nghĩ tất cả chúng tôi đều quên việc tôi là tù nhân,

and it was like going back to my high school classroom again.

hệt như được quay trở về thời trung học,

And I learned that these girls also grew up watching a similar cartoon,

Và tôi mới biết rằng các cô gái này lớn lên xem cùng bộ phim hoạt hình với tôi

but just propaganda towards South Korea and the US.

nhưng phim chỉ tuyên truyền sai sự thật về Hàn Quốc và Mỹ.

I started to understand where these people's anger was coming from.

Tôi bắt đầu hiểu ra nguồn gốc cơn giận dữ.

If these girls grew up learning that we are enemies,

Nếu những cô gái này lớn lên được dạy rằng ta là kẻ thù,

it was just natural that they would hate us

hiển nhiên họ sẽ ghét chúng ta

just as I feared them.

cũng như ta sợ họ.

But at that moment, we were all just girls

Nhưng lúc đó, chúng tôi chỉ là những cô gái bình thường

who shared the same interests,

có cùng sở thích,

beyond our ideologies that separated us.

rũ bỏ những định kiến ác ý về nhau.

I shared these stories with my boss at Current TV at the time

Tôi có chia sẻ câu chuyện này với cấp trên ở Current TV vào thời điểm đó

after I came home.

sau khi được về quê nhà.

His first reaction was,

Phản ứng đầu tiên của ông ta là,

"Euna, have you heard of Stockholm Syndrome?"

"Euna, cô có biết Hội chứng Stockholm không? "

Yes, and I clearly remember

Vâng, và tôi nhớ rõ ràng

the feeling of fear

cảm giác sợ hãi

and being threatened,

và bị đe dọa,

and tension rising up between me and the interrogator

và căng thẳng dâng cao giữa tôi và người thẩm vấn

when we talked about politics.

khi chúng tôi nói về chính trị.

There definitely was a wall that we couldn't climb over.

Hai bên không thể vượt qua bức tường vô hình gây bất đồng quan điểm.

But we were able to see each other as human beings

Nhưng chúng tôi bỗng đồng cảm với nhau

when we talked about family,

khi nói về gia đình,

everyday life,

cuộc sống hàng ngày,

the importance of the future for our children.

tầm quan trọng của tương lai cho con cái mai sau.

It was about a month before I came home.

Khoảng một tháng trước khi tôi về nước.

I got really sick.

Tôi lâm bệnh nặng.

Guard B stopped by my room to say goodbye,

Lính gác B đến phòng tôi để nói tạm biệt,

because she was leaving the detention center.

bởi vì cô ấy đang phải rời đi trung tâm giam giữ.

She made sure that no one watched us,

Cô ấy đảm bảo rằng không có ai theo dõi,

no one heard us,

không ai nghe lén,

and quietly said,

và nhỏ giọng nói,

"I hope you get better

"Tôi hy vọng bạn sớm thấy khỏe hơn

and go back to your family soon."

và được đoàn tụ với gia đình. "

It is these people --

Chính những người này --

the officer who brought me his coat,

sĩ quan đã mang tôi áo khoác,

the guard who offered me a boiled egg,

lính gác cho tôi một quả trứng luộc,

these female guards who asked me about dating life in the US --

những nữ canh gác hỏi tôi về cuộc sống hẹn hò ở Mỹ --

they are the ones that I remember of North Korea:

hồi tưởng về Bắc Hàn, tôi sẽ nhớ về họ

humans just like us.

đều là con người như chúng ta.

North Koreans and I were not ambassadors of our countries,

Người dân Bắc Triều Tiên và tôi tất nhiên không phải đại sứ gì cả,

but I believe that we were representing

nhưng tôi tin rằng chúng tôi đại diện cho

the human race.

tình người.

Now I'm back home and back to my life.

Hiện tôi đã về nhà, trở lại với cuộc sống.

The memory of these people has blurred as time has passed.

Kí ức về những người này đã bị mờ đi theo năm tháng.

And I'm in this place

Và tôi ở nơi này

where I read and hear about North Korea provoking the US.

đọc được và nghe được tin Bắc Triều Tiên kích động Hoa Kỳ.

I realized how easy it is

Tôi nhận ra thật dễ dàng

to see them as an enemy again.

để lại xem họ như kẻ thù.

But I have to keep reminding myself that when I was over there,

Nhưng tôi phải nhắc nhở bản thân mình rằng khi tôi ở đó,

I was able to see humanity

Tôi đã thấy được tình người

over hatred

vượt lên trên thù địch

in my enemy's eyes.

từ sâu trong mắt kẻ thù.

Thank you.

Cảm ơn.

(Applause)