Grief and love in the animal kingdom | Barbara J. King

Çeviri: Gülşah Payaz Gözden geçirme: Nevaz Mescioğlu

I'd like to tell you today about an orca named Tahlequah.

Bugün sizlere Tahlequah adında bir orkadan söz etmek istiyorum.

Tahlequah is also known as J35 to scientists,

Tahlequah, araştırmacılar tarafından J35 olarak da tanımlanıyor

because she swims with the J Pod in the Salish Sea.

çünkü Salish Denizi'nin J sürüsüyle yüzüyor.

These are the waters off of British Columbia and Washington State.

Buralar Brisith Columbia ve Washington eyaleti kıyıları.

Now, last year, in July 2018,

Geçen yıl, Temmuz 2018'de

she was well along in her 17-month pregnancy,

17 aylık hamileydi

and scientists were very excited

ve araştırmacılar oldukça heyecanlıydı

because no baby had survived in this pod for three long years.

çünkü üç yıl boyunca burada doğan hiçbir bebek hayatta kalamamıştı.

Now, orcas are also known as killer whales.

Orkalar aynı zamanda katil balina olarak bilinirler.

They're profoundly social and profoundly intelligent beings.

Son derece sosyal ve bir o kadar zeki canlılardır.

And scientists are very interested in their behavior,

Araştırmacılar, bu canlıların davranışlarıyla yakından ilgilenirler

because in their social networks, they share habits, information

çünkü orkalar sosyal çevrelerinde huylarını, bilgilerini

ve hatta sevgilerini paylaşırlar.

and even affection.

They create true cultures of the ocean.

Okyanuslarda gerçek bir kültür alanı yaratırlar.

But this pod has been in trouble.

Ancak bu sürü tehlike altında.

The Chinook salmon that the orcas favor has been way down in the region,

Orkaların beslendiği Kral Somon türü o bölgede çok azaldı ve kirlilik de arttı.

and pollution has been up.

But on July 24th, Tahlequah gave birth to a daughter,

Ama Tahlequah, 24 Temmuz'da bir dişi yavru dünyaya getirdi

and scientists were so excited by this development.

ve bu gelişme araştırmacıları fazlasıyla heyecanlandırdı.

But unfortunately, the same day -- in fact, shortly after birth --

Ancak ne yazık ki aynı gün içinde doğumundan kısa süre sonra bu yavru öldü.

the calf died.

Well, what happened next electrified animal lovers

Sonrasında yaşananlar dünya çapında hayvanseverleri şok etti.

across the world,

because Tahlequah refused to let her baby slip off into the water.

Tahlequah, yavrusunu suda yok olmaya terk edemedi.

She kept it on her body and she swam with it.

Onu üstünde taşıdı ve onunla birlikte yüzdü.

If it did fall off, she would dive and rescue it,

Üzerinden düştüğünde dalıp onu kurtardı

and she battled stiff currents to do this.

ve bunu yapabilmek için çetin akıntılarla mücadele etti.

Now, she kept this behavior up

Bu davranışa 17 gün boyunca devam etti

for 17 days,

ve bu sürede 1600 kilometreden daha fazla yüzdü.

and during this time, she swam over 1,000 miles.

Bu noktada yavrusunu sulara bıraktı.

At that point, she let the little baby slip off into the water.

So today, Tahlequah swims on with the J Pod,

Bugün Tahlequah, J sürüsüyle birilikte yüzüyor

but her grief still moves me.

ancak yaşadığı keder beni hâlâ etkiliyor.

And I do believe that "grief" is the right word to use.

Keder, burada kullanılacak doğru bir tabir bence.

I believe that grief is the right word to use

Böyle düşünüyorum çünkü birçok hayvan ölünün ardından yas tutuyor.

for numerous animals who mourn the dead.

They may be friends or mates or relatives.

Bu ölü, arkadaşları, eşleri ya da akrabaları olabilir.

Because these visible cues, these behavioral cues,

Çünkü bu gözle görülebilen davranış ipuçları

tell us something about an animal's emotional state.

bize hayvanların duygusal durumlarıyla ilgili bir şeyler söylüyor.

Now, for the last seven years,

Son yedi yıldır hayvanların yaşadığı keder örneklerini toplamaya çalıştım;

I've been working to document examples of animal grief --

in birds, in mammals,

kuşlarda, memelilerde, evcil hayvanlarda ve vahşi hayvanlarda.

in domesticated animals and in wild animals --

and I believe in the reality of animal grief.

Hayvanların yaşadığı kederin gerçek olduğuna inanıyorum.

Now, I say it this way

Bunu bu şekilde söylüyorum çünkü bilmenizi isterim ki,

because I need to acknowledge to you right up front

that not all scientists agree with me.

her bilim insanı benimle aynı fikirde değil.

And part of the reason, I think,

Bence bunun bir nedeni "i" ile başlayan bir kelime:

is because of what I call the "a-word."

The a-word is anthropomorphism,

insan biçimcilik.

and historically, it's been a big deterrent

Tarihsel olarak bakarsak bu kelime

hayvanların duygularını anlama konusunda caydırıcı oldu.

to recognizing animal emotions.

So, anthropomorphism is when we project onto other animals

İnsan biçimcilik, kendi kapasitemizi ya da duygularımızı

our capacities or our emotions.

hayvanlara yansıtmamız anlamına geliyor.

And we can all probably think of examples of this.

Büyük ihtimalle hepimiz buna bir örnek verebiliriz.

Let's say we have a friend who tells us,

Mesela arkadaşımız "Kedim söylediğim her şeyi anlıyor." diyebilir

"My cat understands everything I say."

Or, "My dog, he's so sweet.

veya "Köpeğim çok tatlı.

he ran right across the yard this morning towards a squirrel,

Bu sabah bahçede bir sincap kovaladı ve oyun oynamak istediğini hemen anladım."

and I know he just wants to play."

Well, maybe.

Tamam, bu olabilir

Or maybe not.

ama olmayabilir de.

I'm skeptical about claims like those.

Bu tarz iddialara şüpheci yaklaşırım

But animal grief is different,

ama hayvanların kederi farklı bir şey

because we're not trying to read an animal's mind.

çünkü biz burada hayvanların aklını okumaya çalışmıyoruz.

We're looking at visible cues of behavior

Görülebilir davranışlardan ipucu yakalayıp

and trying to interpret them with some meaning.

anlamı olan bir şeye dönüştürmeye çalışıyoruz.

Now, it's true -- scientists often push back at me,

Doğru, bilim insanları çoğu zaman bana tepki gösterip şöyle diyorlar:

and they'll say,

"Ah, look, the animal might be stressed,

"Bu hayvan sadece stresli olabilir

or maybe the animal's just confused

veya rutini bozulduğu için kafası karışmıştır."

because his or her routine has been disrupted."

But I think that this overworry about anthropomorphism

Ancak bu insan biçimcilik konusunun yarattığı gereksiz telaş

misses a fundamental point.

temel bir noktayı kaçırmamıza neden oluyor.

And that is that animals can care very deeply for each other,

Hayvanlar birbirlerini gerçekten önemsiyor ve hatta belki seviyorlar.

maybe they even love each other.

And when they do,

Böyle olduğunda da ölüm karşısında hayatta kalanın canı yanıyor.

a survivor's heart can be pierced by a death.

Let's face it:

Şununla bir yüzleşelim:

if we deny evolutionary continuity,

Evrimsel devamlılığı reddedersek kendimizdeki sevgiden mahrum kalırız.

we are really missing out on embracing part of ourselves.

So yes, I believe in the reality of animal grief,

Yani evet, hayvanların yas tuttuğuna inanıyorum

and I also think that if we recognize it,

ve eğer bunu görebilirsek

we can make the world a better place for animals,

bu dünyayı hayvanlar için daha güzel ve iyi bir yer hâline getirebiliriz.

a kinder place for animals.

So let me tell you a little bit more about animal grief.

O yüzden bu konuyla ilgili birkaç şey daha anlatmak istiyorum.

I'm going to start in Kenya.

Kenya'dan başlayacağım.

You see here there's an elephant named Eleanor

Burada Eleanor adında bir fil görüyorsunuz.

who came one day with bruised legs,

Eleanor bir gün bacaklarında yaralarla geldi ve yere yığıldı.

and she collapsed.

You see on the left

Sol tarafta da Grace adında başka bir dişi fil var.

that another female named Grace came to her right away

Grace hemen Eleanor'un yanına gitti

and, using her own trunk, propped her up,

ve hortumunu kullanarak onu tutup kaldırmaya çalıştı.

tried to get her up on her feet.

And she did succeed,

Başarılı da oldu

but then Eleanor collapsed again.

ancak Eleanor yine düştü.

At this point, Grace became visibly distressed,

Bu noktada Grace fark edilir derecede strese girdi.

and she prodded the body, and she vocalized.

ve Eleanor'un vücudunu dürtüp sesler çıkardı.

Eleanor collapsed again,

Eleanor yine düştü ve ne yazık ki öldü.

and unfortunately, she did die.

What you see on the right is a female from another family named Maui,

Sağ tarafta gördüğünüz başka bir aileden olan Maui.

who came after the death, and she stayed at the body.

Ölümünden sonra gelip cesedin başında bekledi.

She held a vigil there, and she even rocked in distress

Hiç uyumadı ve hatta stresten titredi.

over the body.

So the scientists watching the elephants

Filleri inceleyen bilim insanları

kept close observation on Eleanor's body

yedi gün boyunca Eleanor'u izlediler.

for seven days.

And during those seven days,

O yedi günde beş farklı aileden filler gelip ziyarette bulundu.

a parade of elephants came

from five different families.

Now, some were just curious,

Bazıları sadece merak etmişti

but others carried out behaviors

ama diğerlerinin sergilediği davranışların

that I really believe should be classified as grief.

yas tutmak olarak değerlendirilmesi gerektiğine inanıyorum.

So what does grief look like?

Peki keder dışarıdan nasıl görünür?

It can be rocking, as I said, in distress.

Dediğim gibi stresten titremek olabilir.

It can also be social withdrawal,

Sosyal ortamlardan soyutlanmak olabilir,

when an animal just takes himself or herself away from friends

bir hayvanın arkadaşlarından uzaklaşıp tek başına kalması gibi.

and stays by themselves,

or a failure to eat or sleep properly,

Düzgün beslenememek ya da uyuyamamak olabilir.

sometimes a depressed posture or vocalization.

Bazen de depresif bir duruş ya da ses çıkarma olabilir.

It can be very helpful for those of us studying this

Bu, bizim gibi araştırmacılar için

to be able to compare the behavior of a survivor before death

hayatta kalanın, ölümden önceki ve sonraki davranışlarını karşılaştırmada

and after death,

oldukça faydalı olabilir

because that increases the rigor of our interpretation.

çünkü bu, davranış yorumumuzun kesinliğini artırır.

And I can explain this to you

Bunu, Harper ve Kohl isimli iki ördekten bahsederek açıklayabilirim.

by talking about two ducks named Harper and Kohl.

So we're into birds now.

Şimdi de kuşlara geçtik.

So Harper and Kohl were raised at a foie gras factory,

Harper ve Kohl kaz ciğeri fabrikasında büyümüş ve onlara zalimce davranılmış.

and they were treated cruelly.

Foie gras does involve force-feeding of birds.

Burası, kuşları zorla beslemesiyle de bilinir.

So this hurt their bodies, and their spirits were not in good shape, either.

Bu, onların bedenlerine zarar verir ve psikolojilerini bozar.

But thankfully, they were rescued by a farm sanctuary in upstate New York.

Ama neyse ki New York'taki bir barınak tarafından kurtarıldılar.

And for four years, they stabilized, and they were fast friends.

Dört yıl boyunca iyileşme sürecinde tutuldular ve hemen arkadaş oldular.

They often took themselves to a small pond on the property.

Barınaktaki göle genellikle birlikte gittiler.

Then, Kohl started to have really intractable pain in his legs,

Daha sonra Kohl, bacaklarında dayanılmaz ağrılar duymaya başladı

and it was clear to the sanctuary that he had to be euthanized humanely,

ve barınak, Kohl'un insani şekilde ötenazi olması gerektiğini anladı.

and he was.

Öyle de oldu.

But then the sanctuary workers did a brilliant thing,

Ancak sonra barınak görevlileri harika bir şey yaptı.

because they brought Harper to the body to see.

Kohl'un bedenini görmesi için Harper'ı getirdiler.

And at first, Harper prodded the body of his friend,

İlk başta arkadaşının bedenini dürttü.

but then he laid himself over it,

Ama sonra onun bedeni üzerine yattı

and he stayed there for over an hour with his friend.

ve orada öylece arkadaşıyla bir saatten fazla kaldı.

And in the weeks after,

Sonraki haftalarda zor zamanlar yaşadı.

he had a hard time.

He would go back to that same pond where he had been with Kohl,

Daha önce Kohl ile gittiği göle gidiyor

and he didn't want any other friends.

ve kendine başka arkadaş istemiyordu.

And within two months, he died as well.

İki ay içinde o da öldü.

Now, I'm happy to say

Her yas tutan hayvanın aynı üzücü sonu yaşamadığını söylemekten memnunum.

that not all grieving animals have this sorrowful outcome.

Last summer, I flew to Boston to visit my adult daughter, Sarah.

Geçen yaz, kızım Sarah'ı ziyaret etmek için Boston'a gittim.

I was with my husband Charlie.

Eşim Charlie ile birlikteydim.

I really needed a break from work.

İşe biraz ara vermeye ihtiyacım vardı.

But I succumbed, and I checked my work email.

Ama yine de kendime yenik düştüm ve iş epostalarımı kontrol ettim.

Nasıl olduğunu bilirsiniz.

You know how that is.

And there was a communication about a dejected donkey.

Hüzünlü bir eşek ile ilgili eposta olduğunu gördüm.

Now, as an anthropologist, this wasn't what I expected,

Antropolog olarak beklediğim bu değildi ama oradaydı ve okuduğuma memnun olmuştum.

but there it was, and I'm glad I read it.

Because a donkey named Lena had gone to another farm sanctuary,

Çünkü Lena adında bir eşek başka bir çiftlik barınağına getirilmişti,

this one in Alberta, Canada,

Alberta, Kanada'da olana.

as the only donkey there,

Oradaki tek eşek olması nedeniyle arkadaş edinmekte zorluk çekmişti.

and had trouble making friends for that reason.

But she eventually did make friends with an older horse named Jake,

Ama zamanla, kendinden büyük Jake isimli bir atla arkadaş olmuştu

ve üç yıl boyunca birbirlerinden ayrılmamışlardı.

and for three years they were inseparable.

But the reason the email came was that Jake, at age 32, the horse,

Ancak epostanın gelme nedeni

32 yaşındaki Jake'in ağır hastalanması ve uyutulacak olmasıydı.

had become gravely ill and had to be put down,

and this is what was going on.

Yaşanan buydu.

This is Lena standing on Jake's grave.

Lena burada Jake'in mezarı üzerine duruyor.

She didn't want to come in at night. She didn't want to come in for food.

Akşamları içeri girmek ve yemek yemek istemiyordu.

She didn't want to come in for water.

Su içmek için bile içeri girmek istemiyordu.

She pawed at the grave, she brayed in distress,

Mezarı eşeledi, stres yüzünden anırdı

and there she stood.

ve orada öylece durdu.

So we talked and we brainstormed.

Biz de konuşup beyin fırtınası yaptık.

What do you do for an animal like this?

Böyle bir hayvan için ne yapılır?

And we talked about the role of time,

Zamanın rolünden, insanlardan göreceği ekstra sevgi ve nezaketten

of extra love and kindness from people

and of urging her to make a new friend.

ve ona yeni bir arkadaş kazandırmaktan bahsettik.

And here's where her trajectory does diverge from that of Harper the duck,

Onun gidişatını Ördek Harper'dan ayıran da aslında bu oldu.

because she did make a new friend,

Çünkü yeni bir arkadaş edindi.

and sanctuary workers wrote back and said it worked out well.

Barınak da bize işlerin yolunda gittiğine dair geri bildirim verdi.

Now sometimes, scientists supplement observation

Bazen bilim insanları gözlemlerini hormonal analizlerle destekler.

with hormonal analysis.

There's an example of a group of scientists in Botswana,

Örneğin, Botswana'da bir grup bilim insanı

who took fecal material from baboons and compared two different groups.

babunlardan dışkı örneği alıp iki farklı grubu karşılaştırmış.

The first group were females who had witnessed a predator attack

İlk grup, bir yırtıcı saldırısı yaşamış

ve bu saldırıda kayıp vermiş dişilerden oluşuyormuş.

and lost someone in that attack,

İkinci grup ise, bir yırtıcı saldırısı yaşamış

and the second group were females who had witnessed an attack

but had not lost someone.

ancak kayıp vermemiş dişilerden oluşuyormuş.

And the stress hormones were way up in that first group.

Birinci grubun stres hormonları çok daha yüksek çıkmış.

But here's the thing:

Ancak olay şu:

the scientists didn't just call them "stressed baboons,"

Bilim insanları onlara "stresli babunlar" değil,

they called them "bereaved baboons,"

"yaslı babunlar" demişti.

and in part, that's because of the observations that they made.

Bunun nedeni bir dereceye kadar yaptıkları gözlemlerdi.

For example, this mother-daughter pair were very close,

Örneğin, bu anne kız birbirlerine çok yakındı.

and then the daughter was killed by a lion.

Sonra kız, bir aslan tarafından öldürüldü.

The mother removed herself from all her friends,

Anne, kendini bütün arkadaşlarından ve hazırlık süreçlerinden soyutlayıp

from her grooming networks, and just stayed by herself for weeks --

haftalarca tek başına kaldı.

bereavement --

Matemini yaşadı.

and she then slowly recovered.

Sonra yavaş yavaş iyileşti.

So we have bereaved baboons.

Elimizde yaslı babunlar var.

Will science tell us someday about bereaved bees?

Bilim bize bir gün yaslı arılarla ilgili bir şey söyleyecek mi?

Will we hear about frogs who mourn?

Yas tutan kurbağalar duyacak mıyız?

I don't think so, and I think the reason is because animals really need

Sanmıyorum çünkü bunun olması için

hayvanların birbirleriyle yakın ilişkide olmaları gerektiğini düşünüyorum.

one-to-one, close relationships for that to happen.

I also know that circumstance matters, and personality matters.

Ayrıca durumun ve kişiliğin de önemli olduğunu biliyorum.

I have documented cats and dogs who grieve,

Yoldaşlarımız olan kedi ve köpeklerin yas tuttuklarını belgeledim.

our companion animals,

but I also interacted with a woman who was extremely bothered

Ama köpeği yas tutmuyor diye

son derece rahatsız olan bir kadınla da iletişime geçtim.

because her dog wasn't grieving.

She said to me, "The first dog in the house has died.

Bana "Evdeki ilk köpek öldü. İkinci köpek bu konuda umursamaz görünüyor.

The second animal does not seem concerned, the second dog.

Onun sorunu ne?" dedi.

What is wrong with him?"

(Laughter)

(Gülüşmeler)

And as I listened to her,

Kadını dinledikçe fark ettim ki bu köpek artık evdeki tek hayvan

I realized that this dog was now the only animal in the household,

ve bu onun için gayet iyi bir durum.

and as far as he was concerned, that was a pretty good deal.

So circumstances matter.

Bu yüzden durum önemli.

Now, in any case, animals are not going to grieve

Hayvanlar ne olursa olsun tam olarak bizim gibi yas tutmayacak.

exactly like we do.

We have human creativity.

Bizde insan yaratıcılığı mevcut.

We paint our grief, dance our grief,

Biz yasımızı resimle ve dansla tutuyor hatta yazabiliyoruz.

write our grief.

We also can grieve for people we've never met,

Mekân ve zaman boyunca hiç tanımadığımız insanların yasını da tutabiliyoruz.

across space and time.

I felt this strongly when I went to Berlin

Bunu, Berlin'de Holokost Anıtı'nda çok güçlü bir şekilde hissetmiştim.

and I stood at the Holocaust Memorial.

Animals don't grieve exactly like we do,

Hayvanlar tam olarak bizim gibi yas tutmuyor

but this doesn't mean that their grief isn't real.

ama bu, tuttukları yasın gerçek olmadığı anlamına gelmez.

It is real, and it's searing,

Bu, gerçek ve acı verici

and we can see it if we choose.

ve eğer istersek bunu görebiliriz.

Now, I've lost both my parents.

Ben iki ebeveynimi de kaybettim.

I lost a very dear friend at a young age from AIDS.

Çok sevdiğim bir arkadaşımı genç yaşında AIDS yüzünden kaybettim.

I believe most likely most of you here have lost someone.

Sanıyorum ki burada çoğunuz birilerini kaybettiniz

And I have found it a genuine comfort,

Dünya üzerinde seven ve yas tutan tek varlıklar olmadığımızı bilmekte

a solace, to know that we aren't the only beings on this earth

who feel love and grief.

samimi bir teselli buluyorum.

And I think this is important.

Bunun önemli olduğunu düşünüyorum.

I also think we can take this a step further,

Ayrıca bunu bir adım öteye taşıyıp

and we can realize that the reality of animal grief

hayvanların yas tuttuğu gerçeğini fark etmenin

can help us be better and do better for animals.

daha iyi hissetmemize ve onlara daha iyi davranmamıza yardım edeceğini düşünüyorum.

This is already happening with Tahlequah,

Bu, Tahlequah ile gerçek oluyor

because the United States and Canada have renewed their talks with greater urgency

çünkü ABD ve Kanada, orkalara nasıl yardım edebileceklerini,

for how to help the orcas,

kral somonu nasıl kurtarabileceklerini,

how to restore the Chinook salmon

su kirliliğinin önüne nasıl geçeceklerini yeniden konuşmaya başladı.

and how to help with the water pollution.

Eğer bu yasın gerçek olduğuna inanırsak

We can also see that if grief is real,

there's tremendous plausibility to the notion

hayvanların başka birçok duyguyu hissetmelerinin olası olduğunu görürüz.

that animals feel a whole range of things.

So we could look at joy, sadness, even hope.

Neşe, üzüntü ve hatta umudu görebiliriz.

And if we do that,

Eğer bunu yaparsak dünyayla ilgili farklı düşünmeye başlarız.

here's how we can start to think about the world.

We can look at orcas and say,

Örneğin orkalara bakar ve yas tuttuklarını,

we know they grieve, we know they feel their lives,

hayatlarının farkında olduklarını biliyoruz deriz.

and we can refuse to confine them to small tanks in theme parks

Böylece onları tema parklarındaki küçük havuzlara hapsetmekten

and make them perform for our entertainment.

ve kendi eğlencemiz için onlara gösteri yaptırmaktan vazgeçeriz.

(Applause)

(Alkışlar)

Thank you.

Teşekkürler.

We can look at elephants and say, yes, they grieve,

Fillere bakar ve yas tutuyorlar deriz.

and we can renew our efforts against international trophy hunting

Fil dişi avının ve yasa dışı avlanmanın önüne geçmek için çabalarımızı arttırırız.

and against poaching.

(Applause)

(Alkışlar)

Thank you.

Teşekkürler.

And we can look at our closest living relatives, monkeys and apes,

Yaşayan en yakın akrabalarımıza, yani maymun ve apelere bakar

and know yes they grieve, they feel their lives,

ve yas tuttuklarını, yaşamlarının farkında olduklarını biliriz.

so they don't deserve to be confined

Böylece her geçen yıl son derece zararlı biyomedikal deneyler için

in highly invasive biomedical experiments

hapsedilmeyi hak etmediklerini biliriz.

year after year.

And, you know --

Biliyorsunuz

(Applause)

(Alkışlar)

the ducks Harper and Kohl, they tell us something too.

Harper ve Kohl da bize bir şeyler anlattı.

They help us connect the dots and realize that what we eat

Yediklerimizin hayvanların hayatını nasıl etkilediğini fark ettik sayelerinde.

affects how animals live.

And it's not just foie gras, and it's not just ducks.

Bu sadece ördek ciğeri değil; onlar sadece ördek değil.

We can think about pigs and chickens and cows in factory farms,

Fabrika çiftliklerindeki domuzları, tavukları ve inekleri düşünebiliriz.

and we can know.

I can tell you the science is real that these animals feel, too.

Hayvan hisleri konusundaki bilimsel araştırmalar gerçek.

So every single time we choose a plant-based meal,

Bu yüzden her bitkisel gıda seçimimizde

we are contributing to reducing animal suffering.

hayvanların çektiği acıları azaltmada katkımız olur.

(Applause)

(Alkışlar)

So yes, I believe in the reality of animal grief.

Yani evet, hayvanların yas tuttuğu gerçeğine inanıyorum.

I believe in the reality of animal love,

Hayvanların sevdiği gerçeğine inanıyorum.

and I think it is time for us humans

Bence biz insanların bu hayvanların sahibi olmadığımızı anlama vakti geldi.

to recognize that we don't own these things.

And when we see that,

Bunu gördüğümüz zaman

we have an opportunity to make the world so much better for animals,

dünyayı, hayvanlar için çok daha iyi bir yere dönüştürme şansımız olur.

a kinder world, a gentler world,

and along the way, we might just save ourselves, too.

Bunu yaparken kim bilir, belki kendimizi de kurtarırız.

Thank you so much.

Çok teşekkür ederim.

(Applause)

(Alkışlar)

Thank you. Thank you.

Teşekkürler. Teşekkür ederim.

(Applause)

(Alkışlar)