Kitra Cahana: My father, locked in his body but soaring free

Kitra Cahana: Babam, vücuduna hapsolmuş ama özgürce süzülüyor

Çeviri: Harun Duygulu Gözden geçirme: Ramazan Şen

I know a man who soars above the city every night.

Her gece şehrin üstünde yükselen bir adam biliyorum.

In his dreams, he twirls and swirls

Rüyalarında, ayak parmakları yeri öperek

with his toes kissing the Earth.

dönüyor ve dönüyordu.

Everything has motion, he claims,

Her şey hareket eder ona göre

even a body as paralyzed as his own.

kendisi gibi felçli bir vücut bile.

This man is my father.

Bu adam benim babam.

Three years ago, when I found out

Üç yıl önce, babamın beyin sapında

that my father had suffered a severe stroke

şiddetli bir felç

in his brain stem,

geçirdiğini öğrendiğimde,

I walked into his room in the ICU

Montreal nöroloji enstitüsünde

at the Montreal Neurological Institute

yoğun bakım ünitesindeki odasına girdim

and found him lying deathly still,

ve onu oksijen cihazına bağlanmış

tethered to a breathing machine.

ölü gibi yatarken buldum.

Paralysis had closed over his body slowly,

Felç vücudunu yavaşça kapatmşıtı,

beginning in his toes, then legs,

ayak parmaklarından başlayarak, bacaklarına

torso, fingers and arms.

gövdesine, el parmaklarına ve kollarına.

It made its way up his neck,

Nefes alma yetisini keserek

cutting off his ability to breathe,

boynuna kadar çıkmış

and stopped just beneath the eyes.

ve tam gözlerinin altında durmuştu.

He never lost consciousness.

Bilincini hiç kaybetmedi.

Rather, he watched from within

Onun yerine, vücudu kendini kapatırken

as his body shut down,

o seyretti,

limb by limb,

bir uzuvdan diğerine,

muscle by muscle.

bir kastan diğerine.

In that ICU room, I walked up to my father's body,

O yoğun bakım odasında, babamın bedenine doğru yürüdüm

and with a quivering voice and through tears,

ve titreyen bir ses ve gözyaşlarıyla

I began reciting the alphabet.

alfabeyi saymaya başladım.

A, B, C, D, E, F, G,

A, B, C, D, E, F, G,

H, I, J, K.

H, I, J, K.

At K, he blinked his eyes.

K harfinde, gözlerini kırptı.

I began again.

Tekrar başladım.

A, B, C, D, E, F, G,

A, B, C, D, E, F, G,

H, I.

H, I.

He blinked again at the letter I,

İ harfinde tekrar gözlerini kırptı,

then at T, then at R, and A:

sonra T, sonra R ve A:

Kitra.

Kitra.

He said "Kitra, my beauty, don't cry.

"Kitra, güzelim, sakın ağlama.

This is a blessing."

Bu bir kutsama."

There was no audible voice, but my father

Ortada herhangi bir ses yoktu ama babam

called out my name powerfully.

ismimi o kadar güçlü söylemişti ki.

Just 72 hours after his stroke,

Felçten sadece 72 saat sonra,

he had already embraced

durumunu tamamiyle

the totality of his condition.

kabullenmişti.

Despite his extreme physical state,

Olağanüstü fiziksel durumuna rağmen

he was completely present with me,

o tamamen benimle beraberdi,

guiding, nurturing,

yol gösteriyor, büyütüyor

and being my father as much

ve daha önce hiç olmadığı kadar

if not more than ever before.

babalık yapıyordu.

Locked-in syndrome

Locked-in sendromu

is many people's worst nightmare.

çoğu insanın en kötü kabusudur.

In French, it's sometimes called

Fransızcada, bazen buna

"maladie de l'emmuré vivant."

"maladie de l'emmuré vivant." denir.

Literally, "walled-in-alive disease."

Harfi harfine, "canlı canlı kapana kısılma hastalığı" manasına gelir.

For many people, perhaps most,

Bir çok insan, belki hepsi için

paralysis is an unspeakable horror,

felç tarifi imkansız bir dehşettir,

but my father's experience

fakat babamın deneyimi

losing every system of his body

vücudundaki her sistemi kaybetmek

was not an experience of feeling trapped,

kapana kısılma deneyimi değildi,

but rather of turning the psyche inwards,

daha çok derinlerdeki bir şeyi ortaya çıkarmaktı,

dimming down the external chatter,

gevezeliğe ara vermek,

facing the recesses of his own mind,

zihninin derinlikleriyle yüzleşmek

and in that place,

ve orada,

falling in love with life and body anew.

bedenine ve yaşamına yeniden bağlanmak idi.

As a rabbi and spiritual man

Tanrıya inanan, dindar bir adam olarak

dangling between mind and body, life and death,

bedeni ve zihni arasında, yaşam ve ölüm arasında gidip gelmesiyle

the paralysis opened up a new awareness for him.

felç ona yeni bir farkındalık düzeyi getirdi.

He realized he no longer needed to look

Artık tanrıya ulaşmak için cismani dünyanın

beyond the corporeal world

ötesine bakmasına

in order to find the divine.

gerek kalmadığını fark etti.

"Paradise is in this body.

"Cennet bu bedenin içinde.

It's in this world," he said.

O bu dünyada." dedi.

I slept by my father's side for the first four months,

İlk dört ay boyunca babamın yanı başında uyudum,

tending as much as I could

yapabildiğim kadar sıkıntılarıyla

to his every discomfort,

ilgilendim.

understanding the deep human psychological fear

Yardım isteme yetisine sahip olmamanın

of not being able to call out for help.

verdiği derin insani psikolojik korkuyu anladım

My mother, sisters, brother and I,

Annem, kız kardeşlerim, erkek kardeşim ve ben,

we surrounded him in a cocoon of healing.

onu adeta bir sağlık kozasıyla çepeçevre sardık.

We became his mouthpiece,

Her gün saatlerce alfabeyi sıralayarak,

spending hours each day reciting the alphabet

onun ağzı olduk

as he whispered back sermons

o göz kırpmalarıyla bize

and poetry with blinks of his eye.

vaazlar ve şiirler fısıldarken.

His room, it became our temple of healing.

Onun odası, orası bizim sağlık tapınağımız oldu.

His bedside became a site for those

Onun yatağının yanı başı tavsiye ve ruhani rehberlik

seeking advice and spiritual counsel, and through us,

arayanlar için ayrılmış bir mekan haline geldi ve bize göre,

my father was able to speak

babam konuşabiliyordu

and uplift,

bir harften diğerine,

letter by letter,

bir göz kırpıştan diğerine,

blink by blink.

gittikçe yüceliyordu.

Everything in our world became slow and tender

Hastane koğuşundaki patırtı, dram ve ölümler

as the din, drama and death of the hospital ward

arka planda kaybolurken

faded into the background.

bizim dünyamızdaki her şey yavaş ve hassas hale geldi.

I want to read to you one of the first things

Size felci takip eden hafta kaydettiğimiz

that we transcribed in the week following the stroke.

ilk şeylerden birini okumak istiyorum.

He composed a letter,

Sinagog cemaatine gönderilmek üzere,

addressing his synagogue congregation,

bir mektup yazdı

and ended it with the following lines:

ve şu mısralarla bitirdi:

"When my nape exploded,

"Ensem patladığında,

I entered another dimension:

farklı bir boyuta geçtim:

inchoate, sub-planetary, protozoan.

tamamlanmamış, yarı gezegen, tek gözenekli.

Universes are opened and closed continually.

Evrenler tekrar tekrar açıldı ve kapandı.

There are many when low,

Alçaktayken büyümesi durmuş,

who stop growing.

onlarcası var.

Last week, I was brought so low,

Geçen hafta, tamamen bitmiştim

but I felt the hand of my father around me,

ama babamın elini etrafımda hissettim

and my father brought me back."

ve babam beni geri getirdi."

When we weren't his voice,

Onun sesi olmadığımız zamanlarda,

we were his legs and arms.

onun kolları ve bacaklarıydık.

I moved them like I know I would have wanted

Onları günün her saatinde,

my own arms and legs to be moved

kendi kol ve bacaklarımın şu anda olduğu gibi

were they still for all the hours of the day.

hareket etmesini isteyeceğimi bildiğim gibi hareket ettirdim.

I remember I'd hold his fingers near my face,

Sıcak ve yumuşak tutmak için her eklemini bükerken

bending each joint to keep it soft and limber.

parmaklarını yüzümde gezdirdiğimi hatırlıyorum.

I'd ask him again and again

Ona tekrar ve tekrar

to visualize the motion,

hareketi gözünde canlandırmasını,

to watch from within as the finger curled

zihninden parmaklarının açılıp gerilişini

and extended, and to move along with it

ve parmakları boyunca hareket edişini

in his mind.

seyretmesini söyledim.

Then, one day, from the corner of my eye,

Ve, bir gün, gözümün ucuyla,

I saw his body slither like a snake,

vücudunun bir yılan gibi titrediğini gördüm,

an involuntary spasm passing through the course

uzuvlarına doğru istemsiz bir

of his limbs.

kasılma oldu.

At first, I thought it was my own hallucination,

Başta, halüsinasyon gördüğümü zannettim,

having spent so much time tending to this one body,

çaresizce kendiliğinden bir hareket görmek için

so desperate to see anything react on its own.

o tek vücutla geçirdiğim onca zaman.

But he told me he felt tingles,

Ama o bana bir ürperti hissettiğini söyledi,

sparks of electricity flickering on and off

derisinin hemen üstünden

just beneath the surface of the skin.

titreşimler bir çakıp bir sönüyordu.

The following week, he began ever so slightly

Takip eden hafta, oldukça yüzeysel kas resiztansı

to show muscle resistance.

göstermeye başladı.

Connections were being made.

bağlantılar sağlanıyordu.

Body was slowly and gently reawakening,

Beden yavaşça ve nazikçe tekrar uyanıyordu,

limb by limb, muscle by muscle,

uzuv uzuv, kas kas,

twitch by twitch.

seğirti seğirti.

As a documentary photographer,

Bir belgesel fotoğrafçısı olarak,

I felt the need to photograph

yeni doğan bebeğiyle bir anne gibi

each of his first movements

onun ilk hareketlerinin her birinin

like a mother with her newborn.

fotoğrafını çekme ihtiyacı hissettim.

I photographed him taking his first unaided breath,

Yardım almadan çektiği ilk nefesi,

the celebratory moment after he showed

ilk defa kas direnci

muscle resistance for the very first time,

gösterdiği kutlamalık anı,

the new adapted technologies that allowed him

onun daha ve daha fazla özgürlük kazanmasına izin veren

to gain more and more independence.

yeni takılmış teknolojik cihazları fotoğrafladım.

I photographed the care and the love

Onu çevreleyen ilgiyi ve sevgiyi

that surrounded him.

fotoğrafladım.

But my photographs only told the outside story

Fakat fotoğraflarım yalnızca oksijen makinesine bağlanmış

of a man lying in a hospital bed

ve hastanede yatmakta olan bir adamın dışarıdan

attached to a breathing machine.

gözüken hikayesini anlatıyordu.

I wasn't able to portray his story from within,

Asıl hikayeyi tasvir edemiyordum

and so I began to search for a new visual language,

ve bende yeni bir görsel dil aramaya başladım,

one which strived to express the ephemeral quality

onun kısacık nitelikli ruhani deneyimini

of his spiritual experience.

göstermesini sağlayacak bir dil.

Finally, I want to share with you

Son olarak, sizinle üzerinde çalıştığım

a video from a series that I've been working on

bir diziden, babamın deneyimlediği,

that tries to express the slow, in-between existence

varoluşun arasındaki yavaşlığı göstermeye çalışan

that my father has experienced.

bir video paylaşmak istiyorum.

As he began to regain his ability to breathe,

Nefes alma yetisini tekrar kazanmaya başladığında,

I started recording his thoughts,

onun düşüncelerini kaydetmeye başladım,

and so the voice that you hear in this video

ve bu videoda duyacağınız ses

is his voice.

onun sesidir.

(Video) Ronnie Cahana: You have to believe

(Video) Ronnie Cahana: Bir felçlinin

you're paralyzed

bölümünü oynamak için

to play the part

felçli kaldığına

of a quadriplegic.

inanmalısın.

I don't.

Ben inanmıyorum.

In my mind,

Zihnimde

and in my dreams

ve rüyalarımda

every night

her gece

I Chagall-man float

ben chagall adam şehrin

over the city

üstünde süzülüyorum

twirl and swirl

dönüyor ve dönüyorum

with my toes kissing the floor.

parmaklarım yeri öperek.

I know nothing about the statement

Ben hareketsiz bir adamın durumuyla

of man without motion.

ilgili hiçbir şey bilmiyorum.

Everything has motion.

Her şey hareket eder.

The heart pumps.

Kalp atar.

The body heaves.

Vücut kabarır.

The mouth moves.

Ağız oynar.

We never stagnate.

Asla durmayız.

Life triumphs up and down.

Hayat inişler ve çıkışlarla doludur.

Kitra Cahana: For most of us,

Kitra Cahana: Çoğunluğumuz için

our muscles begin to twitch and move

kaslarımız biz bilincimize kavuşmadan çok önce

long before we are conscious,

seğirmeye ve hareket etmeye başlar,

but my father tells me his privilege

fakat babam bana insani deneyimlerin

is living on the far periphery

ötesinde yaşamanın, onun kendi

of the human experience.

ayrıcalığı olduğunu söyler.

Like an astronaut who sees a perspective

Tıpkı çok azımızın paylaşma şansı

that very few of us will ever get to share,

olan şeyler gören bir astronot gibi.

he wonders and watches as he takes

O, ilk nefesini alırken ve eve sürünerek dönmeyi

his first breaths

hayal ederken,

and dreams about crawling back home.

merak eder ve seyreder.

So begins life at 57, he says.

Yani hayat 57 sinde başlıyor, der.

A toddler has no attitude in its being,

yeni yürümeye başlayan bir çocuk tavır yapmaz,

but a man insists on his world every day.

ama bir adam her gün dünyaya direnir.

Few of us will ever have to face physical limitations

Çok azımız benim babamınki kadar fiziksel kısıtlamalarla

to the degree that my father has,

yüzleşmek zorunda kalacağız,

but we will all have moments of paralysis

fakat hepimizin yaşamlarında felç geçirdiği

in our lives.

zamanlar olacak.

I know I frequently confront walls

Sık sık duvara tosladığımı biliyorum

that feel completely unscalable,

ki bu duygunun tarifi mümkün değil,

but my father insists

ama babam çıkmaz yol diye bir şeyin

that there are no dead ends.

olmadığını iddia eder.

Instead, he invites me into his space of co-healing

Onun yerine,onun için kendimi en iyi şekilde verebilmem

to give the very best of myself, and for him

ve kendisini en iyi şekilde bana verebilmesi için

to give the very best of himself to me.

beni ortak iyileşme alanına davet ediyor.

Paralysis was an opening for him.

Felç onun için bir fırsattı.

It was an opportunity to emerge,

Meydanlara çıkmak için, yaşam

to rekindle life force,

inancını tekrar tutuşturmak için

to sit still long enough with himself

kendi başına yeterince uzun oturmak için

so as to fall in love with the full continuum

ve böylece yaratılış sürecine aşık olmak için

of creation.

bir fırsattı.

Today, my father is no longer locked in.

Bu gün babam artık felçli değil.

He moves his neck with ease,

Boynunu rahatlıkla oynatıyor,

has had his feeding peg removed,

beslenme cihazını kaldırttı,

breathes with his own lungs,

kendi akciğerleriyle nefes alıyor,

speaks slowly with his own quiet voice,

kendi sakin sesiyle yavaşça konuşuyor,

and works every day

felçli vücuduna daha fazla hareket

to gain more movement in his paralyzed body.

kazandırmak için her gün çalışıyor.

But the work will never be finished.

Fakat bu hiç bitmeyecek.

As he says, "I'm living in a broken world,

"Bozuk bir dünyada yaşıyorum ve

and there is holy work to do."

yapılacak kutsal bir iş var." diyor.

Thank you.

Teşekkür ederim.

(Applause)

(Alkışlar)