Magnus Larsson: Turning dunes into architecture

Magnus Larsson: Kum tepeciklerinin mimariye dönüşümü

Çeviri: Ömer Genal Gözden geçirme: Sancak Gülgen

It's a bit funny to be

Görülmeyen şeylerin anlatılacaği

at a conference dedicated to things not seen,

bir konferansta bulunmak

and present my proposal to build

ve tüm Afrika kıtası boyunca 6000 kilometre uzunlukta

a 6,000-kilometer-long wall

bir duvar inşaası taslağımı sunmak

across the entire African continent.

biraz komik bir durum.

About the size of the Great Wall of China,

Yaklaşık olarak Büyük Çin Seddi büyüklüğünde,

this would hardly be an invisible structure.

bu neredeyse görünmesi imkansız bir yapı.

And yet it's made from parts that are invisible, or near-invisible, to the naked eye:

Ve hatta görünmeyen, çıplak gözle görülmesi imkansız parçalardan,

bacteria and grains of sand.

bakterilerden ve kum taneciklerinde meydana geliyor.

Now, as architects we're trained to solve problems.

Şimdi, mimarlak olarak, biz problemleri çözmek için yetiştirildik.

But I don't really believe in architectural problems;

Fakat ben aslında yapısal problemlerin olduğuna inanmıyorum.

I only believe in opportunities.

Ben sadece fırsatlara inanırım,

Which is why I'll show you a threat,

ki bu fırsat, bir tehditi ve

and an architectural response.

mimari bir tepkiyi size niçin anlattığımdır.

The threat is desertification.

Tehdit, çölleşme.

My response is a sandstone wall

Benim yanıtım, bakterilerden ve katılaşmış kumdan yapılma

made from bacteria and solidified sand,

çöl boyunca uzayan

stretching across the desert.

kumtaş bir duvar.

Now, sand is a magical material

Şimdi, kum

of beautiful contradictions.

güzel çelişkilerin sihirli bir malzemesidir.

It is simple and complex.

Basit ve kompleks.

It is peaceful and violent.

Huzurlu ve vahşi.

It is always the same, never the same,

herzaman ayni, tamamiyle farklı,

endlessly fascinating.

sona ermeyen bir büyüleyici.

One billion grains of sand

Dünyada her saniye

come into existence in the world each second.

bir milyar kum taneciği var oluyor.

That's a cyclical process.

Bu periyodik bir proses.

As rocks and mountains die,

Kayalar ve dağlar yok oldukça,

grains of sand are born.

kum tanecikleri meydana geliyor.

Some of those grains may then cement naturally into sandstone.

O taneciklerin bir kısmı doğal bir şekilde betonlaşarak kumtaşlarına dönüşebilir.

And as the sandstone weathers, new grains break free.

Ve kumtaşları aşındıkça yeni

Some of those grains may then accumulate

O kum taneciklerinin bazıları daha sonra toplanarak

on a massive scale,

devasa boyutlarda

into a sand dune.

kum taneciklerine dönüşür.

In a way, the static, stone mountain

Bir açıdan, durgun taş dağı

becomes a moving mountain of sand.

hareket eden bir kum dağı olur.

But, moving mountains can be dangerous. Let me try and explain why.

Fakat hareketli dağlar tehlikeli olabilir. Nedenini şöyle açıklayayım.

Dry areas cover more than one third of the Earth's land surfaces.

Kuru alanlar Dünyanın kıtasal yüzeyinin üçte birini kaplar.

Some are already deserts;

Bazı yerler evvelce çöldür.

others are being seriously degraded by the sand.

Diğerleri kum tarafından ciddi bir şekilde geriliyor.

Just south of the Sahara we find the Sahel.

Sahara'nın tam güneyine Sahel bulunur.

The name means "edge of the desert."

Adı "çölün köşesi" demek.

And this is the region most closely associated with desertification.

Ve bu yöre en fazla çölleşme ile ilişkilendirilen yerdir.

It was here in the late '60s and early '70s

Yaklaşık olarak 250 bini ölen,

that major droughts brought three million people

3 milyon insanı acil gıda yardımına bağımlı kılan

to become dependent upon emergency food aid,

60'lı ve 70'lilerdeki birçok kuraklık

with about up to 250,000 dying.

bu bölgedeydi.

This is a catastrophe waiting to happen again.

Bu meydana gelmesi beklenen bir felaket.

And it's one that gets very little attention.

Fakat çok az dikkat verilen bir konu.

In our accelerated media culture,

Bizim hareketli medyamızda

desertification is simply too slow

çölleşmenin açıkcası

to reach the headlines.

manşetlere taşınması çok yavaş.

It's nothing like a tsunami or a Katrina:

Çok az sayıda ağlayan çocuk ve mahvolan eve sebebiyet veren

too few crying children and smashed up houses.

bir tsunami ya da bir Katrina gibi değil bu.

And yet desertification

Çölleşme bütün kıtalar üzerinde

is a major threat on all continents,

yaklaşık 110 ülkeyi

affecting some 110 countries

ve dünyanın tarım arazilarinin yaklaşık yüzde 70'ini etkileyen

and about 70 percent of the world's agricultural drylands.

Ve yaklaşık

It seriously threatens the livelihoods

Özellikle Afrika'da ve Çin'de

of millions of people,

milyonlarca insanın geçimini

and especially in Africa and China.

ciddi bir şekilde tehdit etmekte.

And it is largely an issue that we've created for ourselves

Ve bizim kendimiz için kıt kaynakların

through unsustainable use of scarce resources.

sürdürülemez bir kullanımı, fazlasıyla bir problem.

So, we get climate change.

Bu yüzden bir iklimi değiştiriyoruz.

We get droughts,

Biz, kuraklıkları,

increased desertification,

artan çölleşmeyi

crashing food systems, water scarcity,

parçalanan gıda sistemlerini, su sıkıntısını

famine, forced migration,

açlığı, mecburi göçleri,

political instability, warfare, crisis.

siyasi istikrarsızlığı, savaşları, krizleri yaratıyoruz.

That's a potential scenario

Eğer bunu ciddiye almada başarızlığa uğrarsak

if we fail to take this seriously.

bu olası bir senaryo olacak.

But, how far away is it?

Fakat, bu ne kadar yakın?

I went to Sokoto in northern Nigeria

Ben denemek ve soruya cevap bulmak için

to try and find out how far away it is.

Kuzey Nigeria'daki Skoto'ya gittim.

The dunes here move southward at a pace of around 600 meters a year.

Buradaki kum tepecikleri yılda 600 metre hızla güneye doğru hareket ediyor.

That's the Sahara eating up almost [two meters] a day of the arable land,

Bu bir günde bir metre ekilebilir alanı yiyip bitiren,

physically pushing people away from their homes.

fiziksel olarak insanları evlerinden süren bir Sahara demek.

Here I am -- I'm the second person on the left --

Buradaki benim, soldan ikinci.

(Laughter)

(Kahkaha)

with the elders in Gidan-Kara,

Gidan-Kara kardeşler ile birlikte,

a tiny village outside of Sokoto.

Skoto'nun dışındaki küçük bir köyde.

They had to move this village in 1987

Onlar bu köyü 1987'de taşımak zorunda kaldılar,

as a huge dune threatened to swallow it.

bu köyü yutacak devasa kum tepeleri tehditinden dolayı.

So, they moved the entire village, hut by hut.

Bu yüzden bütün köyü taşıdılar, baraka baraka.

This is where the village used to be.

Burası köyün eskiden bulunduğu yer.

It took us about 10 minutes to climb up to the top of that dune,

Şu kum tepesine tırmanmak yaklaşık 10 dakika sürdü,

which goes to show why they had to move to a safer location.

ki bu niçin daha güvenli bir yere taşınmak zorunda kaldıklarını açıkca gösteriyor.

That's the kind of forced migration

Bu çölleşmenin yol açabileceği

that desertification can lead to.

mecburi göçün bir çeşiti.

If you happen to live close to the desert border,

Eğer bir gün olurda çöl sınırına yakın bir yerde kalırsanız

you can pretty much calculate how long it will be

hemen hemen ne kadar uzunlukta olduğunu ölçebilirsiniz,

before you have to carry your kids away,

çocuklarınızı oradan alıp götürme mecburiyetinde kalmadan,

and abandon your home and your life as you know it.

evinizi, hayatınızı terk etmeden önce.

Now, sand dunes cover only about one fifth of our deserts.

Şu an, kum tepeleri çöllerimizin sadece beşte birini kaplıyor.

And still, those extreme environments are very good places

Ve hâlâ, bu sıradışı ortamlarlar çok iyi yerler, eğer biz

if we want to stop the shifting sands.

yer değiştiren kumları durdurabilirsek.

Four years ago, 23 African countries

4 yıl önce, 23 Afrika ülkesi

came together to create the Great Green Wall Sahara.

Büyük Yeşil Sahara Duvarını meydana getirmek için biraraya geldi.

A fantastic project, the initial plan

Harika bir proje,

called for a shelter belt of trees to be planted

ilk plan, Afrika kıtası boyunca

right across the African continent,

dikilecek ağaçlardan bir kuşak oluşturmak.

from Mauritania in the west, all the way to Djibouti in the east.

Batıda Maurtania'dan tam istikamet, doğuda Djibouti'ye kadar.

If you want to stop a sand dune from moving,

Eğer siz hareket eden kum tepesini durdurmak istiyorsanız,

what you need to make sure to do is to stop the grains

yapmakta emin olmanız gereken şey

from avalanching over its crest.

kum tanelerini doruğundan dağılmadan durdurmak.

And a good way of doing that, the most efficient way,

Bunu yapmanın iyi bir yolu, en randımanlı yolu

is to use some kind of sand catcher.

bir tür kum yakalayıcıları kullanmak.

Trees or cacti are good for this.

Ağaclar ve kaktüsler bunun için iyidir.

But, one of the problems with planting trees is that

Fakat dikim ile ilgili problemlerden biri şu;

the people in these regions are so poor

bu bölgedeki insanlar çok fakir ve

that they chop them down for firewood.

dikilen ağaçları yakacak için keserler.

Now there is an alternative to just planting trees

Şu an ağaç dikmeye bir alternatif var ve

and hoping that they won't get chopped down.

umit ediyoruz ki onlar kesilmeyecek.

This sandstone wall that I'm proposing essentially does three things.

Benim önerdiğim bu kumtaş duvarlar esasen 3 şeyi yapıyor.

It adds roughness to the dune's surface,

O, kum tanelerini birbirine bağlayarak

to the texture of the dune's surface, binding the grains.

kum tepeciklerinin yüzeyine ve yüzey dokusuna pürüzlülük katıyor.

It provides a physical support structure for the trees,

O, ağaçlar için fiziksel bir destek yapısı sağlıyor,

and it creates physical spaces,

ve fiziksel boşluklar, kum tepelerinin arasında

habitable spaces inside of the sand dunes.

yaşanabilecek alanlar yaratıyor.

If people live inside of the green barrier

Eğer insanlar yeşil çitler içinde yaşarlarsa,

they can help support the trees, protect them from humans,

ağaçları desteklemede, onları insanlardan ve

and from some of the forces of nature.

doğanın bazı kuvvetlerinden korumada yardım edebilirler.

Inside of the dunes we find shade.

Kum tepeciklerinin arasında biz gölge buluyoruz.

We can start harvesting condensation,

Buralarda yoğunlaştırılmış hasatçılığa ve

and start greening the desert from within.

çölü içten yeşillendirmeye başlayabiliriz.

Sand dunes are almost like ready-made buildings in a way.

Kum tepecikleri bir açıdan hazır yapılmış binalar gibidirler.

All we need to do is solidify the parts that we need to be solid,

Tek yapmamız gereken şey, katı olmasını istediğimiz yerleri katılaştırmak,

and then excavate the sand,

ve sonra kalan kumu çıkarmak,

and we have our architecture.

ve daha sonra mimarimize sahibiz.

We can either excavate it by hand

Bizi kumu elle de çıkartabiliriz ya da

or we can have the wind excavate it for us.

bunu bizim için rüzgara da yaptırabiliriz.

So, the wind carries the sand onto the site

Böylece, rüzgar kumu alana taşıyacak ve

and then it carries the redundant sand away from the structure for us.

gereğinden fazlasını bizim için yapıdan uzaklaştıracak.

But, by now, you're probably asking,

Fakat, siz şimdi muhtemelen

how am I planning to solidify a sand dune?

bu kum tepeciklerini nasıl katılaştırmayı planladığımı soruyorsunuzdur.

How do we glue those grains of sand together?

Biz bu o kum taneciklerini nasıl bir arada yapıştırıyoruz?

And the answer is, perhaps, that you use these guys,

Cevap şu, belki siz bu herifleri kullanırsınız,

Bacillus pasteurii,

Bacillus pasteurii,

a micro-organism that is readily available in wetlands

sulak alanlarda ve bataklıklarda çok bulunan bir mikro organizma,

and marshes, and does precisely that.

ve tamı tamına şunu yapıyor.

It takes a pile of loose sand

o gevşek halde olan kum parçacıklarını alıyor,

and it creates sandstone out of it.

ve onlardan kumtaşlar meydana getiriyor.

These images from the American Society for Microbiology show us the process.

Amerikan Mikrobiyoloji Örgütü'nden bu resimler bize prosesi gösteriyor.

What happens is, you pour Bacillus pasteurii onto a pile of sand,

Olan şey şu, siz Bacillus pasteurii'yi kum parçacıklarının üzerine döküyorsunuz,

and it starts filling up the voids in between the grains.

ve o, partiküller arasındaki boşlukları doldurmaya başlıyor.

A chemical process produces calcite,

Kimyasal bir proses kalkit üretiyor,

which is a kind of natural cement

ve partikulleri birarada tutan

that binds the grains together.

bir çeşit doğal bir beton türünü üretiyor.

The whole cementation process takes about 24 hours.

Tüm betonlaşma prosesi yaklaşık 24 saat sürüyor.

I learned about this from a professor at U.C. Davis called Jason DeJong.

Ben bunu U.C. Davis üniversitesinden Jason DeJong adında bir profesorden öğrendim.

He managed to do it in a mere 1,400 minutes.

O bu işi tam 1400 dakikada (23s 20 dk) yapmayı başardı.

Here I am, playing the part of the mad scientist,

İste ben, çılgın bilim adamı rolünü oynuyorum,

working with the bugs at UCL in London,

UCL-Londra'da böcekler üzerinde çalışırker,

trying to solidify them.

onları katılaştırmaya denerken,

So, how much would this cost?

Sonuçta, bu ne kadara mal olacak?

I'm not an economist, very much not,

Ben bir ekonomist değilim, çok fazla değil,

but I did, quite literally, a back of the envelope calculation --

fakat tam anlamıyla bir çeşit zarf hesaplamalar yaptım -

(Laughter)

(Kahkalar)

-- and it seems that for a cubic meter of concrete

ve görünüyor ki bir metreküp beton için

we would have to pay in the region of 90 dollars.

90 dolar civarında ödememiz gerekiyor.

And, after an initial cost of 60 bucks to buy the bacteria,

Ve bakterileri almak için bir 60 dolarlık da başlangıç harcamasından sonra,

which you'll never have to pay again,

ki daha sonra hiç odemek zorunda kalmayacağınız bir harcama,

one cubic meter of bacterial sand

bir metreküp bakterili kum

would be about 11 dollars.

yaklaşık olarak 11 dolar olabilir.

How do we construct something like this?

Biz böyle bir şeyi nasıl inşa edeceğiz.

Well, I'll quickly show you two options.

Peki, ben size hızlıca iki seçenek göstereceğim.

The first is to create a kind of balloon structure,

İlki bir çeşit balon yapı yaratmak,

fill it with bacteria, then allow the sand to wash over the balloon,

içi bakterilerle dolu, ve sonra balonun üzerinden kumları boşaltmak,

pop the balloon, as it were, disseminating the bacteria into the sand and solidifying it.

balonu patlatmak, olması gerektiği gibi, kumun içine bakterilerin yayılması ve onu katılaştırması.

Then, a few years afterwards,

Sonra, birkaç yılın ardından,

using permacultural strategies,

kalıcı-kültürleme stratejileri kullanarak,

we green that part of the desert.

çölün o bölümünü yeşillendirebiliriz.

The second alternative would be to use injection piles.

İkinci alternatif ise enjeksiyon yığınları kullanmak olabilir.

So, we pushed the piles down through the dune,

Böylelikle, biz bu yığınları kum tepecikleri boyunca ittiririz ve

and we create an initial bacterial surface.

ve birincil bakterisel yüzeyi oluştururuz.

We then pull the piles up through the dune

Sonra kum tepecikleri boyunca yığınları çeker ve

and we're able to create almost any conceivable shape inside of the sand

kumun içinde kumdan bir kalıp vazifesi gören

with the sand acting as a mold as we go up.

ve hic algınamayacak şekiller oluşturabiliriz.

So, we have a way of turning sand into sandstone,

Böylelikle, biz kumu kumtaşına çevirmenin bir yoluna sahip oluruz

and then creating these habitable spaces inside of the desert dunes.

ve sonra bu yaşanabilir boşluklari çöl tepelerinin içinde yapabiliriz.

But, what should they look like?

Fakat onlar neye benzemeli?

Well, I was inspired, for my architectural form, by tafoni,

Peki, ilham aldım, benim mimari formumdan, tafoniden,

which look a little bit like this, this is a model representation of it.

ki bunu gibi kücük bir şeye benziyor. bu onun bir temsili.

These are cavernous rock structures that I found on the site in Sokoto.

Sokoto'da bulduğun mağara taş yapılar vardı.

And I realized that if I scaled them up, they would provide me

Ve farkettim ki eğer ben onların skalasını büyütürsem, bana

with good spatial qualities,

iyi boşluklu kalite sunabilirler

for ventilation, for thermal comfort, and for other things.

havalandırması, termal konforu ve diğer şeyler.

Now, part of the formal control over this structure

Şimdi,bu yapı üzerinde formal kontrolün parçaları

would be lost to nature, obviously,

açıkcası, bakteriler kendi işlerini yaptıkça

as the bacteria do their work.

doğaya karışabilir.

And I think this creates a kind of boundless beauty actually.

Ve düşünüyorum da bu aslında bir çeşit sınırsız güzellik yaratacak.

I think there is really something in that articulation

Bana göre bu toplamda oldukça güzel olan

that is quite nice.

bir şey var.

We see the result, the traces, if you like,

Sonuçları, eğer isterseniz izlenimleri,

of the Bacillus pasteurii being harnessed to sculpt the desert

Bacillus pasteurii'nin çölden bu yaşanabilir çevrelere

into these habitable environments.

yontulup kullanabilimesini görürüz.

Some people believe that

Bazı insanlar şuna inanıyorlar,

this would spread uncontrollably,

bu kontrol edilemezi bir şekilde yayılır ve

and that the bacteria would kill everything in its way.

bu bakteri yoluna çıkan herşeyi öldürür.

That's not true at all.

Bu bir kere hiç doğru değil.

It's a natural process. It goes on in nature today,

Bu doğal bir süreç. Bugün doğada devam ediyor ve

and the bacteria die as soon as we stop feeding them.

bakteriler onları beslemeyi keser kesmez ölüyorlar.

So, there it is --

Yani, işte burada,

architectural anti-desertification structures

kendi çölden yapılma,

made from the desert itself.

mimari anti-çölleştirme yapılar,

Sand-stopping devices, made from sand.

kumdan yapılmış, kum durdurucu aletler

The world is likely to lose one third of its arable land

Dünya, yüzyılın sonuna kadar ekilebilir alanlarının

by the end of the century.

üçte birini kaybetmesi muhtemel.

In a period of unprecedented population growth

Tahmil edilemeyen nüfus artışı ve

and increased food demands, this could prove disastrous.

ve artan gıda talepleri periyodunda, bu felaketi ispat edebilir.

And quite frankly, we're putting our heads in the sand.

Ve oldukça samimice, biz başımızı kumun içine sokuyoruz.

If nothing else, I would like for this scheme to initiate a discussion.

En azından ben bu planın bir tartışma başlatmasını istiyorum.

But, if I had something like a TED wish,

Fakat, eğer TED dilek gibi birşeye sahip olsaydım,

it would be to actually get it built,

o aslında inşa ettirir ve

to start building this habitable wall,

bu yaşanabilir duvarları,

this very, very long, but very narrow city in the desert,

bu çok çok uzun fakat çölün içinde çok dar bir şehri

built into the dunescape itself.

kendi kumtepeciklerinin içine inşaya başlattırırdı

It's not only something that supports trees,

Bu sadece ağaçları destekleyen bir şey değil,

but something that connects people and countries together.

aynı zamanda insanları ülkeleri bağlayan bir şey.

I would like to conclude by showing you an animation of the structure,

Ben yapının bir animasyonunu size göstererek bitirmek istiyorum,

and leave you with a sentence by Jorge Luis Borges.

ve Jorge Luis Borges'ın bir sözüyle başbasa bırakacağım.

Borges said that "nothing is built on stone,

Borges dedi ki " Hiçbir şey taşın üzerine inşa edilmez,

everything is built on sand,

herşey kumun üzerine inşa edilir.

but we must build as if the sand were stone."

fakat biz sanki kum taşmış sanarak inşa etmeliyiz.

Now, there are many details left to explore in this scheme --

Şimdi, bu planda araştıralacak bir çok detay var,

political, practical, ethical, financial.

siyasal, pratiksel, etik, finansal.

My design, as it takes you down the rabbit hole,

Benim tasarımım, sizi tavşan deliğine soktuğundan ötürü

is fraught with many challenges

bir çok zorluklarıyla ve meydan okumalarıyla birlikte

and difficulties in the real world.

korkutucudur.

But, it's a beginning, it's a vision.

Fakat bu bir başlangıç, bir vizyon.

As Borges would have it, it's the sand.

Borges ona sahip oldukça, o kumdur.

And I think now is really the time

Ve bence şu an cidden onu taşa dönüştürme zamanı.

to turn it into stone. Thank you.

Teşekkürler.

(Applause)

(Alkışlar)