John Francis: Walk the earth ... my 17-year vow of silence | TED

John Francis dünyayı dolaşıyor

Çeviri: Selcuk Gul Gözden geçirme: Sancak Gülgen

(Music)

(Müzik)

(Applause)

(Alkışlar)

Thank you for being here.

Burada olduğunuz için teşekkürler.

And I say "thank you for being here" because I was silent for 17 years.

Ve burada olduğunuz için teşekkürler diyorum, çünkü 17 yıldır sessizdim.

And the first words that I spoke were in Washington, D.C.,

Ve ilk sözleri söylediğim yer Washington, DC, idi,

on the 20th anniversary of Earth Day.

dünya gününün 20. yıldönümünde.

And my family and friends had gathered there to hear me speak.

Ve ailem ve arkadaşlarım konuşmamı duymak için orada toplandılar.

And I said, "Thank you for being here."

Ve ben, "Burada olduğunuz için teşekkürler." dedim.

My mother, out in the audience, she jumped up,

Annem, dinleyicilerin içinden, ayağa fırlayıp,

"Hallelujah, Johnny’s talking!"

"Tanrıya şükür, Johnny konuşuyor!"

(Laughter)

(Kahkahalar)

Imagine if you were quiet for 17 years

17 yıl boyunca sessiz kaldığınızı hayal edin,

and your mother was out in the audience, say.

ve anneniz seyirciler arasından, böyle der.

My dad said to me, "That’s one" --

Babam bana dedi ki, "Bu bir"--

I’ll explain that.

Ne demek istediğimi açıklayacağım.

But I turned around because I didn’t recognize where my voice was coming from.

Fakat ben etrafa döndüm çünkü sesimin nereden geldiğini farkedemiyordum.

I hadn’t heard my voice in 17 years,

17 yıl boyunca kendi sesimi duymamıştım,

so I turned around and I looked and I said,

bu yüzden etrafa döndüm ve baktım ve dedim ki,

"God, who's saying what I’m thinking?"

"Tanrım, benim düşündüklerimi kim söylüyor?"

And then I realized it was me, you know, and I kind of laughed.

Ve sonra farkına vardım ki bendim, bilirsiniz, ve bir şekilde güldüm.

And I could see my father: "Yeah, he really is crazy."

Ve babamı gördüm--" Evet, o gerçekten çılgındır."

Well, I want to take you on this journey.

Peki, sizi bu yolculuğa götürmek istiyorum.

And the journey, I believe, is a metaphor for all of our journeys.

Ve bu yolculuk, bence, bütün yolculuklarımız için bir metafor.

Even though this one is kind of unusual,

Ve böylece, bu yolculuk alışılmayanlardan olsa bile,

I want you to think about your own journey.

sizin kendi yolculuğunuz hakkında düşünmenizi istiyorum.

My journey began in 1971

Benim yolculuğum 1971'de başladı

when I witnessed two oil tankers collide beneath the Golden Gate,

Golden Gate'in altında iki petrol tankerinin çarpışmasına tanık olduğum zaman,

and a half a million gallons of oil spilled into the bay.

ve yarım milyon galon petrolün körfeze yayıldığı.

It disturbed me so much

Bu beni o kadar rahatsız etti ki

that I decided that I was going to give up riding and driving in motorized vehicles.

Motorlu araçlara binmeyi ve sürmeyi bırakmaya karar verdim.

That’s a big thing in California.

Bu Kaliforniya'da büyük bir olaydır.

And it was a big thing in my little community of Point Reyes Station

Ve Point Reyes mevkiindeki ailem için de büyük bir olaydı.

in Inverness, California, because there were only

Inverness, Kaliforniya da, çünkü orada sadece

about 350 people there in the winter – this was back in '71 now.

belki 350 insan vardı kışın-- 71 yılına dönersek böyleydi.

And so when I came in and I started walking around, people --

Ve böylece ben geldiğimde ve etrafta yürüdüğümde, insanlar--

they just knew what was going on.

neler olup bittiğinin farkındaydı.

And people would drive up next to me

Ve insanlar arabalarını yanımda sürerdi,

and say, "John, what are you doing?"

ve "John, ne yapıyorsun?" derlerdi.

And I’d say, "Well, I’m walking for the environment."

Ve bende "Şey, çevre için yürüyorum." derdim.

And they said, "No, you’re walking to make us look bad, right?

Ve onlar, "hayır, bizi kötü göstermek için yürüyorsun, değil mi?" derlerdi.

You’re walking to make us feel bad."

Bizi kötü hissettirmek için yürüyorsun"

And maybe there was some truth to that,

Ve belki de bunda biraz doğruluk payı vardı,

because I thought that if I started walking, everyone would follow.

çünkü düşündümki eğer yürümeye başlarsam herkes, bilirsiniz, takip ederdi.

Because of the oil, everybody talked about the polllution.

Petrol yüzünden, herkes kirlilikten bahsediyordu.

And so I argued with people about that, I argued and I argued.

Ve böylece insanlarla bunun hakkında tartıştım, tartıştım ve tartıştım.

I called my parents up.

Ailemi yardıma çağırdım.

I said, "I’ve given up riding and driving in cars."

"Arabalara binmeyi ve sürmeyi bıraktım." dedim.

My dad said, "Why didn’t you do that when you were 16?"

Babam, " Bunu neden 16 yaşındayken yapmadın?" dedi.

(Laughter)

(kahkahalar)

I didn’t know about the environment then.

O zaman çevre hakkında birşey bilmiyordum.

They’re back in Philadelphia.

Philadelphia'ya geri döndüler.

And so I told my mother, "I’m happy though, I’m really happy."

Ve böylece anneme, "Buna rağmen mutluyum, gerçekten mutluyum." dedim.

She said, "If you were happy, son, you wouldn’t have to say it."

O, "Eğer mutlu olsaydın, oğlum, bunu söylemek zorunda kalmazdın." dedi.

Mothers are like that.

Anneler böyledir.

And so, on my 27th birthday I decided, because I argued so much

Ve böylece, 27. yaş günümde karar verdim, çünkü çok tartışıyordum

and I talk so much, that I was going to stop speaking

ve çok konuşurum, görüyorsunuz, konuşmayı bırakacaktım

for just one day -- one day -- to give it a rest.

tek bir günlüğüne--bir gün--biraz ara vermek için.

And so I did.

Ve bunu yaptım.

I got up in the morning and I didn’t say a word.

Sabah uyandım ve bir kelime bile etmedim.

And I have to tell you, it was a very moving experience,

Ve size söylemek zorundayım, çok harekete geçirici bir deneyimdi,

because for the first time, I began listening -- in a long time.

çünkü ilk kez, dinlemeye başladım-- uzun bir süre.

And what I heard, it kind of disturbed me.

Ve duyduğum şey, bir şekilde beni rahatsız etti.

Because what I used to do, when I thought I was listening,

Çünkü, dinlediğimi düşündüğümde yaptığım şey,

was I would listen just enough to hear what people had to say

insanların söyleyemek üzere olduğu şeyleri duyacak kadarını dinlemekti

and think that I could -- I knew what they were going to say,

ve nasıl devam ediceklerini bildiğimi, bilebileceğimi düşünmekti.

and so I stopped listening.

ve böylece dinlemeyi bırakıyordum.

And in my mind, I just kind of raced ahead

Ve kafamın içinde, bir çeşit yarış içindeydim

and thought of what I was going to say back,

ve cevap olarak ne söyleyeceğimi düşünüyordum

while they were still finishing up.

onlar hala bitiriyorlarken.

And then I would launch in.

Ve ozaman hemen açıklamalara girişirdim.

Well, that just ended communication.

Aslında, bu sadece iletişimi sonlandırırdı.

So on this first day I actually listened.

Bu yüzden ilk gün gerçekten dinledim.

And it was very sad for me,

Ve bu benim için çok üzücüydü,

because I realized that for those many years I had not been learning.

çünkü yıllardır hiç birşey öğrenmediğimin farkına vardım.

I was 27. I thought I knew everything.

27 yaşındaydım. Herşeyi bildiğimi sanıyordum.

I didn’t.

Aslında bilmiyordum.

And so I decided I’d better do this for another day,

Ve böylece bunu başka bir gün daha yapmaya karar verdim,

and another day, and another day until finally,

ve başka bir gün, ve başka bir gün ve sonunda,

I promised myself for a year I would keep quiet

kendime bir sene boyunca konuşmayacağıma dair söz verene kadar,

because I started learning more and more and I needed to learn more.

çünkü fazla daha fazla öğrenmeye başlamıştım ve daha öğrenmeye ihtiyacım vardı

So for a year I said I would keep quiet,

Böylece bir yıl için konuşmayabilirim dedim,

and then on my birthday I would reassess what I had learned

ve sonra yaş günümde neler öğrendiğimi yeniden değerlendirebilirdim

and maybe I would talk again.

ve belki tekrar konuşabilirdim.

Well, that lasted 17 years.

Aslında, bu 17 yıl sürdü.

Now during that time -- those 17 years -- I walked and I played the banjo

Şimdi bu zaman boyunca--17 yıl--yürüdüm ve banjo çaldım

and I painted and I wrote in my journal, and

ve resim yaptım ve günlüğümü yazdım ve

I tried to study the environment by reading books.

kitaplar okuyarak çevre çalışmaya gayret ettim.

And I decided that I was going to go to school. So I did.

Ve okula gitmeye karar verdim. Ve gittim.

I walked up to Ashland, Oregon,

Ashland, Oregon'a kadar yürüdüm,

where they were offering an environmental studies degree.

çevre çalışmaları derecesi verdikleri.

It’s only 500 miles.

Sadece 500 mil.

And I went into the Registrar’s office and --

Ve kayıt ofisine girdim ve...

"What, what, what?"

Ne, ne, ne?

I had a newspaper clipping.

Bir gazete küpürüm vardı.

"Oh, so you really want to go to school here?

Yani, sen gerçekten burada okumak mı istiyorsun?

You don’t …?

Sen..?

We have a special program for you." They did.

Senin için özel bir programımız var. Gerçekten vardı.

And in those two years, I graduated with my first degree -- a bachelor’s degree.

Ve bu iki yıl içinde, ilk derecemle mezun oldum-- bir lisans derecesi

And my father came out, he was so proud.

Ve babam çıkageldi, çok gururluydu.

He said, "Listen, we’re really proud of you son,

Dedi ki, "Dinle, seninle gerçekten gurur duyuyoruz oğlum,

but what are you going to do with a bachelor’s degree?

fakat bir lisans derecesi ile ne yapacaksın?

You don’t ride in cars, you don’t talk --

Arabalara binmezsin, konuşmazsın,

you’re going to have to do those things."

Bu şeyleri yapmak zorunda kalacaksın."

(Laughter)

(Kahkahalar)

I hunched my shoulder, I picked my backpack up again

Omuzlarımı kamburlaştırdım, tekrar sırtçantamı aldım

and I started walking.

ve yürümeye başladım.

I walked all the way up to Port Townsend, Washington, where I built a wooden boat,

Tahtadan bir bot yaptığım Port Townsend, Washington'a doğru bütün yolu yürüdüm.

rode it across Puget Sound

Puget boğazı boyunca ona bindim.

and walked across Washington [to] Idaho and down to Missoula, Montana.

Idaho--Washington,Idaho boyunca yürüdüm ve Missoula, Montana'ya doğru aşağı.

I had written the University of Montana two years earlier

Montana üniversitesine iki yıl önce mektup yazmıştım

and said I'd like to go to school there.

ve oraya gitmek istediğimi söylemiştim.

I said I'd be there in about two years.

Yaklaşık iki yıl içinde orada olacağımı söylemiştim.

(Laughter)

(Kahkahalar)

And I was there. I showed up in two years and they --

Ve oradaydım. İki yıl sonra ortaya çıktım ve onlar--

I tell this story because they really helped me.

Bu hikayeyi anlattım çünkü onlar bana gerçekten yardım etti.

There are two stories in Montana.

Montana'da iki hikaye vardı.

The first story is I didn’t have any money -- that’s a sign I used a lot.

Birinci hikaye hiç paramın olmamasıydı--bu çok harcadığıma bir işarettir.

And they said,"Don't worry about that."

Ve onlarda, " Bunu dert etme dediler."

The director of the program said, "Come back tomorrow."

Program yürütücüsü " Yarın tekrar gel." dedi.

He gave me 150 dollars,

Bana 150 dolar verdi,

and he said, "Register for one credit.

ve dedi ki, "Bir kredi için kaydol

You’re going to go to South America, aren’t you?"

Güney amerika'ya gideceksin, değil mi?"

And I said --

ve ben dedim ki---

Rivers and lakes, the hydrological systems, South America.

Nehirler ve göller, hidrolojik sistemler, Güney Amerika.

So I did that.

Böylece bunu yaptım.

He came back; he said to me,

Geri geldi, ve bana dedi ki,

"OK John, now that you've registered for that one credit,

o dedi ki, " Tamamdır John, şimdi bir kredi için kayıtlısın,

you can have a key to an office, you can matriculate --

bir ofis anahtarın olabilir, üniversiteye kayıt olabilirsin

you’re matriculating, so you can use the library.

kayıt oluyorsun böylece kütüphaneyi kullanabilirsin.

And what we’re going to do

Ve bizim yapacağımız,

is, we’re going to have all of the professors allow you to go to class.

bütün hocaların derslerine girmene izin vermelerini sağlayacağız,

They’re going to save your grade,

onlar senin notunu saklayacaklar,

and when we figure out how to get you the rest of the money,

ve geri kalan parayı nasıl bulacağımızı keşfettiğimizde,

then you can register for that class and they’ll give you the grade."

sonra bu derslere kayıt olabilirsin ve onlarda notunu sana verecekler."

Wow, they don’t do that in graduate schools, I don’t think.

Vay, bunu lisansüstü okullarında yapmazlar, sanmıyorum.

But I use that story because they really wanted to help me.

Ama bu hikayeyi kullanıyorum çünkü gerçekten bana yardım etmek istediler.

They saw that I was really interested in the environment,

Çevre ile gerçekten ilgili olduğumu gördüler,

and they really wanted to help me along the way.

ve bu yol boyunca bana gerçekten yardım etmek istediler.

And during that time, I actually taught classes without speaking.

Ve bu süre zarfında, aslında konuşmadan dersler verdim.

I had 13 students when I first walked into the class.

Ve sınıfa ilk girdiğimde 13 öğrencim vardı,

I explained, with a friend who could interpret my sign language,

ve işaret dilimi okuyabilen bir arkadaşımla açıkladım,

that I was John Francis, I was walking around the world,

ki adım John Francis, dünyayı dolaşıyordum,

I didn’t talk and this was the last time

konuşmuyordum ve bu son kez

this person’s going to be here interpreting for me.

bu kişinin beni yorumlaması için burada olmasıydı.

All the students sat around and they went ...

Bütün öğrenciler etrafta oturuyordu ve onlar...

(Laughter)

(Kahkahalar)

I could see they were looking for the schedule,

Ders programını aradıklarını görüyordum

to see when they could get out.

ne zaman dışarı çıkabileceklerini anlamak için.

They had to take that class with me.

Dersi benimle almak zorundalardı.

Two weeks later, everyone was trying to get into our class.

İki hafta sonra, herkes dersimize girebilmeye çalışıyordu.

And I learned in that class -- because I would do things like this ...

Ve bu sınıfta öğrendim-- çünkü bunun gibi şeyler yapardım...

and they were all gathered around, going, "What's he trying to say?"

ve hepsi etrafta toplanır, gider, ne söylemeye çalışıyor?

"I don't know, I think he's talking about clear cutting." "Yeah, clear cutting."

Bilmem, bence toplu kesim hakkında konuşuyor. Evet, toplu kesim.

"No, no, no, that's not clear cutting, that’s -- he's using a handsaw."

Hayır,hayır,hayır, bu toplu kesim değil, bu-- el testeresi kullanıyor.

"Well, you can’t clearcut with a ..."

Yani, el testeresi ile toplu kesim yapamaz...

"Yes, you can clear cut ..."

Evet, yapabilir...

"No, I think he’s talking about selective forestry."

Hayır, bence seçici ormancılık hakkında konuşuyor.

Now this was a discussion class and we were having a discussion.

Şimdi bu bir tartışma dersiydi ve tartışıyorduk.

I just backed out of that, you know, and I just kind of kept the fists from flying.

Sadece bundan vazgeçtim, bilirsiniz, ve yumrukları uçmaktan koruyor gibiydim

But what I learned was that sometimes I would make a sign

Ama öğrendim ki bazen bir işaret yapıyordum

and they said things that I absolutely did not mean,

ve onlar kesinlikle kastetmediğim şeylerden bahsediyordu,

but I should have.

ama bunlardan bahsetmeliydim.

And so what came to me is, if you were a teacher

Ve bana göre eğer öğretmenseniz

and you were teaching, if you weren’t learning

ve öğretiyorsanız, ve öğrenmiyorsanız

you probably weren’t teaching very well.

muhtemelen çok iyi öğretmiyorsunuzdur.

And so I went on.

Ve böylece devam ettim.

My dad came out to see me graduate

Babam mezun olduğumu görmeye geldi

and, you know, I did the deal,

ve, bilirsiniz, iyi iş başarmıştım,

and my father said, "We’re really proud of you son, but ... "

ve babam dedi ki, "Seninle gurur duyuyoruz evlat, ancak..."

You know what went on,

Nasıl devam ettiğini biliyorsunuz,

he said, "You’ve got to start riding and driving and start talking.

dedi ki, "Arabalara binmeye, sürmeye ve konuşmaya başlamalısın.

What are you going to do with a master’s degree?"

Bir master derecesi ile ne yapacaksın?"

I hunched my shoulder, I got my backpack

Omuzlarımı kamburlaştırdım, sırt çantamı aldım

and I went on to the University of Wisconsin.

ve Wisconsin Üniversitesine gittim.

I spent two years there writing on oil spills.

Orada petrol yayılmaları hakkında yazarak 2 yıl harcadım.

No one was interested in oil spills.

Kimse petrol yayılmalarıyla ilgilenmiyordu.

But something happened --

Ama birşeyler oldu--

Exxon Valdez.

Exxon Valdez.

And I was the only one in the United States writing on oil spills.

Ve birleşik devletlerde petrol yayılması ile ilgili yazan tek ben vardım.

My dad came out again.

Babam tekrar çıkageldi.

He said, "I don't know how you do this, son --

Dedi ki, " Bunu nasıl yapıyorsun bilmiyorum, evlat,

I mean, you don't ride in cars, you don’t talk.

demek istediğim, arabalara binmezsin, konuşmazsın.

My sister said maybe I should leave you alone,

Kız kardeşim belki beni yalnız bırakması gerektiğini söyledi

because you seem to be doing a lot better

çünkü hiç birşey konuşmuyorken

when you’re not saying anything."

daha iyi iş çıkarıyor görünüyormuşum.

(Laughter)

(Kahkahalar)

Well, I put on my backpack again.

Peki, sırt çantamı tekrar giydim.

I put my banjo on and I walked all the way to the East Coast,

Banjomu içine koydum ve doğu kıyısı boyunca tüm yolu yürüdüm,

put my foot in the Atlantic Ocean --

ayağımı Atlantik okyanusuna soktum--

it was seven years and one day it took me to walk across the United States.

Birleşik Devletler boyunca yürümek yedi yıl ve bir günümü aldı.

And on Earth Day, 1990 --

Ve Dünya gününde, 1990'da,

the 20th anniversary of Earth Day -- that’s when I began to speak.

Dünya gününün 20. yıldönümü, bu konuşmaya başladığım zamandı.

And that’s why I said, "Thank you for being here."

Ve bu neden "Burada olduğunuz için teşekkürler" dediğimdir.

Because it's sort of like that tree in the forest falling;

Çünkü bu bir çeşit ormanda düşen ağaç gibidir,

and if there's no one there to hear, does it really make a sound?

ve eğer orada duyacak kimse yoksa-- bu gerçekten bir şey ifade eder mi?

And I’m thanking you, and I'm thanking my family

Ve size teşekkür ediyorum, ve aileme teşekkür ediyorum,

because they had come to hear me speak.

çünkü onlar konuştuğumu duymak için geldiler.

And that’s communication.

Ve bu iletişimdir.

And they also taught me about listening -- that they listened to me.

Ve onlar ayrıca bana dinlemeyi öğrettiler--ki beni dinlediler.

And it’s one of those things that came out of the silence,

Ve bu sessizliğin içinden gelen şeylerden biridir,

the listening to each other.

birbirini dinlemek.

Really, very important --

Ger.ekten, çok önemli--

we need to listen to each other.

birbirimizi dinlememize ihtiyacımız var.

Well, my journey kept going on.

Şey, yolculuğum devam etti.

My dad said, "That’s one,"

Babam dedi ki, "Bu bir,""

and I still didn’t let that go.

ve ben hala bundan vazgeçmiyordum.

I worked for the Coastguard, was made a U.N. Goodwill Ambassador.

Sahil güvenlik için çalıştım, bir B.M iyi niyet elçisi ilan edildim.

I wrote regulations for the United States --

Birleşik devletler için mevzuatlar yazdım--

I mean, I wrote oil spill regulations.

Yani, petrol yayılması mevzuatları yazdım.

20 years ago, if someone had said to me,

Yani, 20 yıl önce birileri bana deseydi ki,

"John, do you really want to make a difference?"

"John, gerçekten bir fark yaratmak ister misin?"

"Yeah, I want to make a difference."

"Evet, bir fark yaratmak istedim."

He said, "You just start walking east;

Dedi ki," Sadece doğuya yürümeye başla,

get out of your car and just start walking east."

arabandan in ve sadece doğuya yürümeye başla"

And as I walked off a little bit, they'd say, "Yeah, and shut up, too."

Ve ben birazcık yürür yürümez, dediler ki, "Evet, ve çeneni de kapa.

(Laughter)

(Kahkahalar)

"You’re going to make a difference, buddy."

Bir fark yaratacaksın, dostum."

How could that be, how could that be?

Bu nasıl olabilir, bu nasıl olabilir?

How could doing such a simple thing like walking and not talking

Yürümek ve konuşmamak gibi basit birşey yapmak

make a difference?

nasıl bir fark yaratabilir?

Well, my time at the Coast Guard was a really good time.

Şey, sahil güvenlikte geçen zamanım gerçekten güzel zamandı.

And after that -- I only worked one year --

Ve bundan sonra--Sadece bir yıl çalıştım--

I said, "That's enough. One year's enough for me to do that."

Dedim ki, "Bu kadarı yeterli, bunu yapmak için bir yıl yeterli."

I got on a sailboat and I sailed down to the Caribbean,

Bir yelkenliye bindim ve Karayiplere kadar deniz yolculuğu yaptım.

and walked through all of the islands, and to Venezuela.

ve tüm adalar boyunca yürüdüm ve Venezuela'ya.

And you know, I forgot the most important thing,

Ve bilirsiniz, en önemli şeyi unuttum,

which is why I started talking, which I have to tell you.

neden konuşmaya başladığım, size anlatmak zorunda olduğum.

I started talking because I had studied environment.

Konuşmaya başladım çünkü çevre konusunda çalıştım,

I’d studied environment at this formal level,

çevre konusunda bu düzeyde çalıştım, bu resmi düzeyde,

but there was this informal level.

ancak gayriresmi bir düzey vardı.

And the informal level --

Ve gayriresmi düzey--

I learned about people, and what we do and how we are.

İnsanlar hakkında öğrendim, ve ne yaptığımızı ve nasıl olduğumuzu.

And environment changed from just being about trees and birds

Ve çevre sadece ağaçlar ve kuşlar ve soyu tehlikedeki türler olmaktan

and endangered species to being about how we treated each other.

birbirimize nasıl davrandığımıza doğru değişti.

Because if we are the environment,

Çünkü eğer biz çevreysek,

then all we need to do is look around us

o zaman tek yapmamız gereken etrafımıza bakmak

and see how we treat ourselves and how we treat each other.

ve görmek kendimize nasıl davranıyoruz ve birbirimize nasıl davranıyoruz.

And so that’s the message that I had.

Ve bu benim sahip olduğum mesaj.

And I said, "Well, I'm going to have to spread that message."

Ve dedim ki," Peki, bu mesajı dağıtacağım."

And I got in my sailboat, sailed all the way through the Caribbean --

Ve yelkenlime bindim, Karayiplere tüm yolu gemiyle gittim--

it wasn't really my sailboat, I kind of worked on that boat --

aslında benim yelkenlim değildi, bir şekilde orda çalışıyordum--

got to Venezuela and I started walking.

Venezuela'ya ulaştım ve yürümeye başladım.

This is the last part of this story, because it’s how I got here,

Bu hikayenin son bölümü, çünkü bu bölüm buraya nasıl geldiğim,

because I still didn't ride in motorized vehicles.

çünkü hala motorlu taşıtlara binmiyordum.

I was walking through El Dorado -- it's a prison town, famous prison,

El Dorado boyunca yürüyordum--hapishane kasabası, meşhur hapishane,

or infamous prison -- in Venezuela, and I don’t know what possessed me,

veya meşhur olmayan hapishane--Venezuela'da ve bana ne hükmediyordu bilmiyorum.

because this was not like me.

çünkü bu bana benzemiyordu.

There I am, walking past the guard gate and the guard stops and says,

Orada ben, muhafız kapısının önünde yürüyorum, ve muhafız duruyor ve diyor ki,

"Pasaporte, pasaporte," and with an M16 pointed at me.

"Pasaporte, pasaporte," ve bana doğrultulmuş bir M16 ile.

And I looked at him and I said, "Passport, huh?

Ve ona baktım ve dedim ki, "Pasaport, hıh,

I don't need to show you my passport. It’s in the back of my pack.

Sana pasaportumu göstermek zorunda değilim, o çantamın arka kısmında.

I'm Dr. Francis; I'm a U.N. Ambassador and I'm walking around the world."

"Ben Dr. Francis, bir B.M elçisiyim ve dünyayı dolaşıyorum.

And I started walking off.

Ve yürümeye başladım.

What possessed me to say this thing?

Bana bunu söylettiren neydi?

The road turned into the jungle.

Yol ormanın içine doğru dönüyordu.

I didn’t get shot.

Vurulmadım.

And I got to -- I start saying, "Free at last --

Ve artık-- konuşmaya başlıyorum, sonunda özgürüm

thank God Almighty, I’m free at last."

herşeye kadir tanrıya şükür, sonunda özgürüm.

"What was that about," I’m saying. What was that about?

Bu neyle ilgiliydi, diyorum ki, bu neyle ilgiliydi?

It took me 100 miles to figure out that, in my heart, in me,

Bunu kalbimde, içimde hayal etmek için kendimi 100 mil öteye götürdüm

I had become a prisoner.

Bir tutsak olmuştum.

I was a prisoner and I needed to escape.

Bir tutsaktım ve kaçmalıydım.

The prison that I was in was the fact that I did not drive

İçinde bulduğum hapishane, araba sürmemem

or use motorized vehicles.

veya motorlu taşıtlar kullanmamam gerçeğiydi.

Now how could that be?

Peki bu nasıl olabilir?

Because when I started, it seemed very appropriate to me

Çünkü başladığımda, bu bana çok uygun görünmüştü

not to use motorized vehicles.

motorlu taşıtları kullanmamak.

But the thing that was different

Ama farklı olan şey

was that every birthday, I asked myself about silence,

her doğum günümde, kendime sessizlik hakkında sordum.

but I never asked myself about my decision to just use my feet.

ama kendime asla sadece ayaklarımı kullanma kararım hakkında soru sormadım.

I had no idea I was going to become a U.N. Ambassador.

Bir B.M elçisi olacağım hakkında en ufak bir fikrim yoktu.

I had no idea I would have a Ph.D.

Bir Ph.D derecem olacağı hakkında en ufak bir fikrim yoktu.

And so I realized that I had a responsibility to more than just me,

Ve böylece farkettim ki sadece kendimden daha fazlasına karşı sorumluyum,

and that I was going to have to change.

ve değişmek zorunda olacağım.

You know, we can do it.

Bilirsiniz, yapabiliriz.

I was going to have to change.

Değişmek zorunda olacaktım.

And I was afraid to change,

Ve değişmekten korkuyodum.

because I was so used to the guy who only just walked.

çünkü sadece yürüyen adama çok alışmıştım.

I was so used to that person that I didn’t want to stop.

Durdurmak istemediğim bu kişiye çok alışmıştım.

I didn’t know who I would be if I changed.

Değişirsem kim olabileceğimi bilmiyordum.

But I know I needed to.

Ama buna ihtiyacım olduğunu biliyordum.

I know I needed to change, because it would be the only way

Değişmeye ihtiyacım olduğunu biliyorum, çünkü bu tek yoluydu

that I could be here today.

bugün burada olabilmemin.

And I know that a lot of times

Ve biliyorum ki çoğu zamanlarda

we find ourselves in this wonderful place where we’ve gotten to,

kendimizi sahip olduğumuz bu muhteşem yerde buluruz.

but there’s another place for us to go.

ama gidecek başka yerimiz vardır.

And we kind of have to leave behind the security of who we’ve become,

Ve birşekilde kim olduğumuzun rahatlığını geride bırakmak zorundayızdır

and go to the place of who we are becoming.

ve kim olacağımız yere gitmek.

And so, I want to encourage you to go to that next place,

Ve böylece, sizi diğer yere gitmeniz için cesaretlendirmek istiyorum,

to let yourself out of any prison that you might find yourself in,

kendinizi bulabileceğiniz herhangi bir hapishaneden kendinizi çıkarmanız için

as comfortable as it may be, because we have to do something now.

olabileceği kadar rahat, çünkü şuanda bir şeyler yapmalıyız.

We have to change now.

Şimdi değişmeliyiz.

As our former Vice President said,

Önceki başkan yardımcımızın dediği gibi,

we have to become activists.

aktivistler olmalıyız.

So if my voice can touch you,

Böylece eğer sesim size dokunabilirse,

if my actions can touch you, if my being here can touch you,

eğer hareketlerim size dokunabilirse, eğer burada oluşum size dokunabilirse,

please let it be.

lütfen bırakın olsun.

And I know that all of you have touched me

Ve biliyorumki hepiniz bana temas ettiniz

while I’ve been here.

burada bulunduğum süre içinde.

So, let’s go out into the world

O zaman, hadi dünyaya doğru yola çıkalım

and take this caring, this love, this respect

ve bu önemsemeyi, bu sevgiyi, bu saygıyı götürelim

that we’ve shown each other right here at TED,

burada TED'de şuan birbirimize gösterdiğimiz

and take this out into the world.

ve bunu dünyaya doğru götürelim.

Because we are the environment,

Çünkü biz çevreyiz,

and how we treat each other

ve birbirimize nasıl davrandığımız

is really how we’re going to treat the environment.

gerçekte çevreye nasıl davranacağımızdır.

So I want to thank you for being here

Böylece burada olduğunuz için teşekkür etmek istiyorum.

and I want to end this in five seconds of silence.

ve bunu beş saniyelik sessizlikle bitirmek istiyorum.

Thank you.

Teşekkür ederim.

(Applause)

(Alkışlar)