How pollution is changing the ocean's chemistry | Triona McGrath

Çeviri: Hakan Ökten Gözden geçirme: Yunus ASIK

Do you ever think about how important the oceans are in our daily lives?

Okyanusların günlük hayatımızda ne kadar önemli olduğunu hiç düşündünüz mü?

The oceans cover two-thirds of our planet.

Okyanuslar gezegenimizin üçte ikisini kaplar.

They provide half the oxygen we breathe.

Soluduğumuz oksijenin yarısını bize sağlarlar.

They moderate our climate.

İklim dengesini sağlarlar.

And they provide jobs and medicine and food

Ve bize iş ve ilaç ve bütün dünya nüfusunu beslemek için

including 20 percent of protein to feed the entire world population.

yüzde 20 protein içeren yiyecek sağlarlar.

People used to think that the oceans were so vast

İnsanlar okyanusların insan aktivitelerinden

that they wouldn't be affected by human activities.

etkilenmeyecek kadar büyük olduğunu düşünürlerdi.

Well today I'm going to tell you about a serious reality

Bugün okyanus asitleşmesi veya iklim değişiminin

that is changing our oceans called ocean acidification,

şeytan ikizi denilebilen bir ciddi

or the evil twin of climate change.

gerçek hakkında konuşacağım.

Did you know that the oceans have absorbed 25 percent of all of the carbon dioxide

Okyanusların bizim atmosfere verdiğimiz karbondioksitin yüzde 25'ini

that we have emitted to the atmosphere?

absorbe ettiğini biliyor muydunuz?

Now this is just another great service provided by the oceans

Karbondioksidin iklim değişikliğine sebep olan sera gazlarından

since carbon dioxide is one of the greenhouse gases

biri olmasından dolayı okyanusların bu özelliği

that's causing climate change.

bizim için çok faydalı.

But as we keep pumping more and more and more

Fakat biz atmosfere daha çok karbondioksit vermeye

carbon dioxide into the atmosphere

devam ederken karbondioksit

more is dissolving into the oceans.

okyanusa daha çok dağılıyor.

And this is what's changing our ocean chemistry.

Ve bu da okyanuslarımızın kimyasını değiştiriyor.

When carbon dioxide dissolves in seawater,

Karbondioksit denizsuyunda dağıldığında,

it undergoes a number of chemical reactions.

bir miktar kimyasal reaksiyondan geçiyor.

Now lucky for you,

Şimdi şanslısınız ki

I don't have time to get into the details of the chemistry for today.

kimyanın detaylarına inecek kadar vaktim yok.

But I'll tell you as more carbon dioxide enters the ocean,

Fakat ne kadar fazla karbondioksit okyanusa nüfuz ederse,

the seawater pH goes down.

deniz suyunun pH değeri o kadar düşer.

And this basically means that there is an increase in ocean acidity.

Ve bu basitçe okyanusun asitliğinde bir artış var demek oluyor.

And this whole process is called ocean acidification.

Ve bütün bu süreç okyanus asitleşmesi diye adlandırılır.

And it's happening alongside climate change.

Ve bu iklim değişikliğiyle birlikte gerçekleşiyor.

Scientists have been monitoring ocean acidification for over two decades.

Bilim insanları yaklaşık yirmi yıldır okyanus asitleşmesini gözlemliyorlar.

This figure is an important time series in Hawaii,

Bu periyot Hawaii'de önemli bir zaman

and the top line shows steadily increasing concentrations of carbon dioxide,

ve üst çizgi karbondioksit, yani atmosferdeki CO2 gazı derişiminin

or CO2 gas, in the atmosphere.

durmadan arttığını gösteriyor.

And this is directly as a result of human activities.

Ve bu direktman insan faaliyetlerinin bir sonucudur.

The line underneath shows the increasing concentrations of carbon dioxide

Altındaki çizgi ölçümler başladığından beri atmosferdeki

that is dissolved in the surface of the ocean

karbondioksit artış oranıyla

which you can see is increasing at the same rate

aynı oranda artan okyanusta dağılmış

as carbon dioxide in the atmosphere since measurements began.

karbondioksit derişim oranını gösteriyor.

The line on the bottom shows then shows the change in chemistry.

Alttaki çizgi daha sonraki kimyasındaki değişimi gösteriyor.

As more carbon dioxide has entered the ocean,

Daha çok karbondioksit okyanuslara nufüz ettikçe,

the seawater pH has gone down,

deniz suyunun pH değeri düştü,

which basically means there has been an increase in ocean acidity.

yani basitçe okyanus asitliğinde artış olarak açıklanabilir.

Now in Ireland, scientists are also monitoring ocean acidification --

Bugün İrlanda'daki Deniz Enstitüsü ve NUI Galway'de de,

scientists at the Marine Institute and NUI Galway.

bilim insanları okyanus asitleşmesini gözlemliyorlar.

And we, too, are seeing acidification at the same rate

Ve biz de asitleşmenin dünya genelindeki bu ana okyanus zaman seri konumları

as these main ocean time-series sites around the world.

ile aynı oranda olduğunu göruyoruz.

So it's happening right at our doorstep.

Bu bu bizim tam kapı basamağında oluyor.

Now I'd like to give you an example of just how we collect our data

Şimdi size bir değişen okyanusu gözlemlemek için

to monitor a changing ocean.

nasıl veri topladığımızla alakalı örnek vermek istiyorum.

Firstly we collect a lot of our samples in the middle of winter.

İlk önce kışın ortasında bir sürü örnek topluyoruz.

So as you can imagine, in the North Atlantic

Tahmin edebildiğiniz gibi, Kuzey Atlantik'te

we get hit with some seriously stormy conditions --

çok küçük şeylerde hastalanan sizler için

so not for any of you who get a little motion sickness,

uygun olmayan ciddi fırtınalı şartlarla uğraştık

but we are collecting some very valuable data.

fakat bazı çok değerli veriler elde ediyoruz.

So we lower this instrument over the side of the ship,

Böylelikle bu aleti geminin yan tarafına indiriyoruz,

and there are sensors that are mounted on the bottom

ve alt tarafa yerleşmiş olan etraftaki suyun

that can tell us information about the surrounding water,

sıcaklık ve dağılmış oksijen değerleri gibi şeyler hakkında

such as temperature or dissolved oxygen.

bizi bilgilendiren sensörler var.

And then we can collect our seawater samples in these large bottles.

Ve sonra deniz suyu örneklerimizi bu büyük tüplerde toplayabiliyoruz.

So we start at the bottom, which can be over four kilometers deep

Böylelikle dört kilometreden fazla derinlikte kıta sahanlığının

just off our continental shelf,

hemen dışında olan tabandan başlıyoruz

and we take samples at regular intervals right up to the surface.

ve düzenli aralıklarla yüzeye kadar örnek alıyoruz.

We take the seawater back on the deck,

Deniz suyunu güverteye geri götürüyoruz,

and then we can either analyze them on the ship

sonra ya onları gemide analiz ediyoruz ya da

or back in the laboratory for the different chemicals parameters.

farklı kimyasal parametreler için laboratuvara geri götürüyoruz.

But why should we care?

Ama neden umursamalıyız?

How is ocean acidification going to affect all of us?

Okyanus asitleşmesi hepimizi nasıl etkileyecek?

Well, here are the worrying facts.

Peki, işte sizleri endişelendirecek gerçekler.

There has already been an increase in ocean acidity of 26 percent

Direktman insan aktivitelerine bağlı olan sanayi öncesi zamanlardan beri

since pre-industrial times, which is directly due to human activities.

daha önce okyanus asitlik değerinde yüzde 26'lık bir artış oldu.

Unless we can start slowing down our carbon dioxide emissions,

Eğer karbondioksit salınımlarını yavaşlatamazsak,

we're expecting an increase in ocean acidity of 170 percent

bu yüzyılın sonunda kadar okyanus asitlik değerinde yüzde 170'lik

by the end of this century.

bir artış bekliyoruz.

I mean this is within our children's lifetime.

Yani bizim çocuklarımızın yaşam zamaları içinde.

This rate of acidification is 10 times faster

Geçen 55 milyon yıllık herhangi bir asitleşmeden

than any acidification in our oceans for over 55 million years.

10 kat daha hızlı bir asitleşme oranı hakim.

So our marine life have never, ever experienced

Deniz hayatı daha önce hiç bu kadar hızlı

such a fast rate of change before.

bir değişim oranına sahip olmadı.

So we literally could not know how they're going to cope.

Bundan dolayı insanların bunlarla nasıl başa çıkacaklarını tam olarak bilemedik.

Now there was a natural acidification event millions of years ago,

Bugün gördüğümüzden çok daha yavaş olan

which was much slower than what we're seeing today.

milyonlarca yıl önce gerçekleşmiş bir doğal asitleşme vardı.

And this coincided with a mass extinction of many marine species.

Ve bu birçok deniz türünün kitlesel yokoluşuyla çakıştı.

So is that what we're headed for?

Biz bundan dolayı mı duyuluyoruz?

Well, maybe.

Pekala, olabilir.

Studies are showing some species are actually doing quite well

Çalışmalar bazı türlerin iyi yaşam sürdüklerini gösteriyor

but many are showing a negative response.

ama çoğu negatif bir sonuç gösteriyor.

One of the big concerns is as ocean acidity increases,

Büyük endişelerden biri ise okyanus asitlik değeri arttıkça,

the concentration of carbonate ions in seawater decrease.

deniz suyundaki karbonat iyonlarının derişiminin düşmesi.

Now these ions are basically the building blocks

Şimdi bu iyonlar aslında yengeç, midye veya istiridye gibi

for many marine species to make their shells,

birçok türler için kendi kabuklarını yapmaları için

for example crabs or mussels, oysters.

onlara bloklar yapıyorlar.

Another example are corals.

Diğer bir örnek ise mercanlar.

They also need these carbonate ions in seawater

Onların da mercan adaları yapmaları için

to make their coral structure in order to build coral reefs.

karbonat iyonlarına ihtiyaçları var.

As ocean acidity increases

Okyanus asitlik değeri arttıkça

and the concentration of carbonate ions decrease,

ve karbonat iyon derişimi azaldıkça,

these species first find it more difficult to make their shells.

bu türler ilk başta kendi kabuklarını yapmayı daha zor bulurlar.

And at even even lower levels, they can actually begin to dissolve.

Ve daha alçak seviyelerde bile çözülmeye başlayabilirler.

This here is a pteropod, it's called a sea butterfly.

Deniz kelebeği denilen bir pteropod var.

And it's an important food source in the ocean for many species,

Ve krilden somona, ondan da balinalara kadar

from krill to salmon right up to whales.

birçok canlı çeşidi için önemli bir besin kaynağı.

The shell of the pteropod was placed into seawater

Pteropodun kabuğu bu yüzyılın sonuna kadar olmasını

at a pH that we're expecting by the end of this century.

umduğumuz pH değerindeki deniz suyuna yerleştirildi.

After only 45 days at this very realistic pH,

Bu gerçekçi pH değerinde sadece 45 gün geçirdikten sonra,

you can see the shell has almost completely dissolved.

kabuğun neredeyse tamamının çözüldüğünü görebiliyorsunuz.

So ocean acidification could affect right up through the food chain --

Böylece okyanus asitleşmesi besin zincirini doğrudan etkileyebilir --

and right onto our dinner plates.

ve yemek tabaklarımızdaki yemekleri de.

I mean who here likes shellfish? Or salmon?

Yani burada kim kabuklu bir deniz hayvanı seviyor? Veya somonu?

Or many other fish species

Veya denizdeki besin kaynakları

whose food source in the ocean could be affected?

etikelenebilen birçok diğer balık türleri?

These are cold-water corals.

Bunlar soğuk su mercanları.

And did you know we actually have cold-water corals in Irish waters,

Ve kıta sahanlığı dışında İrlanda sularında soğuk su mercanlarının

just off our continental shelf?

olduğunu biliyor muydunuz?

And they support rich biodiversity, including some very important fisheries.

Ve bazı önemli balık yatakları dahil zengin biyoçeşitliliği destekliyorlar.

It's projected that by the end of this century,

Bu yüzyılın sonuna kadar bütün okyanustaki

70 percent of all known cold-water corals in the entire ocean

bilinen soğuk su mercanlarının yüzde 70'ini mercan yapısını dağıtan

will be surrounded by seawater that is dissolving their coral structure.

deniz suyunun çevrelemesi öngörülüyor.

The last example I have are these healthy tropical corals.

Benim son örneğim ise bu sağlıklı tropikal mercanlar.

They were placed in seawater at a pH we're expecting by the year 2100.

2100 yılına kadar beklediğimiz bir pH'a sahip deniz suyuna yerleştirildiler.

After six months, the coral has almost completely dissolved.

Altı ay sonra, mercan tamamen çözündü.

Now coral reefs support

Şimdi mercan kayalıkları

25 percent of all marine life in the entire ocean.

tüm okyanustaki bütün deniz hayatının yüzde 25'ini destekliyor.

All marine life.

Bütün deniz hayatı.

So you can see: ocean acidification is a global threat.

Böylece okyanus asitleşmesinin bir küresel tehdit olduğunu görebilirsiniz.

I have an eight-month-old baby boy.

6 aylık bir oğlum var.

Unless we start now to slow this down,

Şimdi eğer bunu yavaşlatmaya başlamazsak,

I dread to think what our oceans will look like when he's a grown man.

oğlum büyüdüğünde okyanuslarımızın nasıl görüneceğini düşünmekten korkuyorum.

We will see acidification.

Asitleşmeyi göreceğiz.

We have already put too much carbon dioxide into the atmosphere.

Atmosfere zaten çok fazla karbondioksit gönderdik.

But we can slow this down.

Fakat bunu yavaşlatabiliriz.

We can prevent the worst-case scenario.

En kötü seneryonun olmasını engelleyebiliriz.

The only way of doing that

Bunu yapmanın tek yolu ise

is by reducing our carbon dioxide emissions.

karbondioksit salımlarımızı azaltmak.

This is important for both you and I, for industry, for governments.

Bu benim için de, sizin için de, endüstri için de, hükümetler için de önemli.

We need to work together, slow down global warming

Birlikte çalışmalıyız, küresel ısınmayı,

slow down ocean acidification

okyanus asitleşmesini yavaşlatmalı

and help to maintain a healthy ocean and a healthy planet

ve bizim ve gelecek olan nesiller için

for our generation and for generations to come.

temiz bir okyanus ve gezegen olarak devam ettirmeliyiz.

(Applause)

(Alkışlar)