Amy Smith: Simple designs that could save millions of childrens' lives

Amy Smith hayat kurtaran, basit bir tasarımı paylaşıyor

Çeviri: Gonca Boluk Gözden geçirme: Serap Çakıl

In terms of invention,

Keşif açısından,

I'd like to tell you the tale of one of my favorite projects.

size en favori projelerimden birinin hikayesini anlatmak istiyorum.

I think it's one of the most exciting that I'm working on,

Üzerinde çalıştıklarım içinde en heyecan verici olanının bu olduğunu düşünüyorum,

but I think it's also the simplest.

fakat en basit olanın da bu olduğunu görüyorum.

It's a project that has the potential to make a huge impact around the world.

Bu proje tüm dünyada çok büyük bir etki yapacak potansiyele sahip.

It addresses one of the biggest health issues on the planet,

Yeryüzündeki en büyük sağlık sorunlarından birini ele alıyor,

the number one cause of death in children under five.

5 yaşından küçük çocukların bir numaralı ölüm nedenini,

Which is ...?

yani...? Suyla bulaşan hastalıklar. İshal. Kötü beslenme.

Water-borne diseases? Diarrhea? Malnutrition?

Hayır, bu ölüm nedeni kapalı alanda yemek pişirme sırasında çıkan duman--

No.

It's breathing the smoke from indoor cooking fires --

acute respiratory infections caused by this.

bunun neden olduğu akut solunum enfeksiyonları. Buna inanabiliyor musunuz?

Can you believe that?

I find this shocking and somewhat appalling.

Ben bu durumu şok edici ve bir bakıma da dehşet verici buluyorum.

Daha temiz yanan pişirme yakıtları üretemez miyiz?

Can't we make cleaner burning cooking fuels?

Can't we make better stoves?

Daha iyi ocaklar yapamaz mıyız?

How is it that this can lead to over two million deaths every year?

Bu her yıl iki milyonun üzerinde ölüme nasıl yol açıyor?

I know Bill Joy was talking to you about the wonders of carbon nanotubes,

Bill Joy'un size karbon nano-tüplerin mucizeleri

hakkında bir konuşma yaptığını biliyorum.

Bu nedenle ben size

so I'm going to talk to you about the wonders of carbon macro-tubes,

karbon makro-tüpler yani kömür hakkında konuşacağım.

which is charcoal.

(Laughter)

So this is a picture of rural Haiti.

Evet, bu kırsal Haiti'nin bir fotoğrafı. Haiti şu an yüzde 98 oranında kurak.

Haiti is now 98 percent deforested.

You'll see scenes like this all over the island.

Adanın tüm bölgelerinde buna benzer manzaralar görebilirsiniz.

It leads to all sorts of environmental problems

Bu durum bütün çevresel problemlerin

and problems that affect people throughout the nation.

ve burada yaşayan insanları etkileyen sorunların kaynağıdır.

A couple years ago there was severe flooding

Birkaç yıl önce binlerce ölüme yol açan

that led to thousands of deaths --

çok güçlü bir sel meydana geldi.

that's directly attributable to the fact

Bu durum, yamaçlarda toprağı tutacak

that there are no trees on the hills to stabilize the soil.

ağaçların olmaması ile doğrudan ilgilidir.

So the rains come --

Yağmur yağar, nehirlere doğru akar ve sel meydana gelir.

they go down the rivers and the flooding happens.

Now one of the reasons why there are so few trees is this:

Şimdi bu kadar az ağaç olmasının nedenlerinden biri şudur:

people need to cook,

insanların pişirme ihtiyacı var ve bu nedenle

and they harvest wood and they make charcoal in order to do it.

ağaçları kesip odun kömürü üretiyorlar.

It's not that people are ignorant to the environmental damage.

Aslında insanlar çevrede yol açtıkları yıkıma kayıtsız değiller.

They know perfectly well, but they have no other choice.

Gayet iyi biliyorlar fakat başka seçenekleri yok.

Fossil fuels are not available,

Fosil yakıtlar mevcut değil,

and solar energy doesn't cook the way that they like their food prepared.

ve güneş enerjisi de yemeklerini istedikleri gibi pişirmeye olanak sağlamıyor.

And so this is what they do.

Ve bu nedenle böyle davranıyorlar.

You'll find families like this who go out into the forest to find a tree,

Bu gibi ailelere rastlamanız mümkün, ormana gidip bir ağaç bulup keserek

cut it down and make charcoal out of it.

bundan odun kömürü yapıyorlar.

So not surprisingly,

Hiç şaşırtıcı olmayan bir şekilde,

there's a lot of effort that's been done to look at alternative cooking fuels.

alternatif pişirme yakıtları bulmak için bir hayli çaba sarfediliyor.

About four years ago, I took a team of students down to Haiti

Yaklaşık dört yıl önce Haiti'ye bir grup öğrenci götürdüm,

and we worked with Peace Corps volunteers there.

ve orada Peace Corps (Barış Elçileri) ile beraber çalıştık.

This is one such volunteer

Bu bir gönüllü,

and this is a device that he had built in the village where he worked.

ve bu da çalıştığı köyde yaptığı bir alet.

And the idea was that you could take waste paper;

Ve şöyle bir fikri var, atık kağıtları alıp,

you could compress it

sıkıştırarak, yakıt olarak kullanılabilecek birketler haline getirmek.

and make briquettes that could be used for fuel.

But this device was very slow.

Fakat bu aygıt çok yavaş.

So our engineering students went to work on it

Bu nedenle mühendislik öğrencilerimiz üzerinde çalışmaya başladılar,

and with some very simple changes,

ve çok basit bazı değişiklikler ile,

they were able to triple the throughput of this device.

aletin verimliliğini üç katına çıkardılar.

So you could imagine they were very excited about it.

Sizin de hayal edebileceğiniz gibi çok heyecanlandılar.

And they took the briquettes back to MIT so that they could test them.

Bu yakıtı MIT'ye test edebilmek için geri götürdüler.

Ve buldukları şeylerden biri de bunların yanmadığı oldu.

And one of the things that they found was they didn't burn.

So it was a little discouraging to the students.

Tabii bu öğrencileri biraz hayal kırıklığına uğrattı.

(Laughter)

And in fact, if you look closely,

Ama aslında buraya daha yakından bakarsanız,

right here you can see it says, "US Peace Corps."

"U.S. Peace Corps" (Amerikan Barış Elçileri) yazdığını görebilirsiniz.

As it turns out, there actually wasn't any waste paper in this village.

Ortaya çıkan şu ki, bu köyde aslında hiç atık kağıt yoktu.

And while it was a good use of government paperwork

Her ne kadar bu gönüllü, devlet evraklarını

for this volunteer to bring it back with him to his village,

köyüne taşıyarak bunları iyi değerlendirmiş olsa da,

it was 800 kilometers away.

taşıdığı mesafe 800 kilometreydi.

And so we thought perhaps there might be a better way

Ve biz de düşündük ki, alternatif bir pişirme yakıtı için

to come up with an alternative cooking fuel.

belki daha iyi bir yol bulabiliriz.

What we wanted to do is we wanted to make a fuel

Yapmak istediğimiz şey bölgede kolay bulunur

that used something that was readily available on the local level.

bir maddeden yakıt üretmekti.

You see these all over Haiti as well.

Haiti'nin her yerinde bunları görebilirsiniz. Bunlar küçük çaplı şeker fabrikaları.

They're small-scale sugar mills.

And the waste product from them

Ve şekerkamışının suyunu çıkardıktan sonra

after you extract the juice from the sugarcane

buralardan çıkan atıklara küspe deniyor.

is called "bagasse."

It has no other use.

Başka bir kullanımı yok. Hiçbir besin değeri yok,

It has no nutritional value, so they don't feed it to the animals.

bu yüzden hayvanlara da veremiyorlar.

It just sits in a pile near the sugar mill until eventually they burn it.

En sonunda yakılana dek bu atıklar şeker fabrikasının yanında bir yığın olarak bekliyorlar.

Bizim de yapmak istediğimiz şey,

What we wanted to do was we wanted to find a way

to harness this waste resource and turn it into a fuel

bu atık kaynağını kullanmak ve onu bir çeşit yakıta dönüştürmek.

that would be something that people could easily cook with,

Böylece insanlar bunu kömür gibi

something like charcoal.

yemek pişirmede kolaylıkla kullanabilecekler.

So over the next couple of years,

Bu nedenle önümüzdeki yıllarda, ben ve öğrencilerim bir proje geliştirmek üzere çalışacağız.

students and I worked to develop a process.

So you start with the bagasse, and then you take a very simple kiln

Küspeyi alıyorsunuz ve atık bir petrol varilinden kolaylıkla

that you can make out of a waste fifty five-gallon oil drum.

yapabileceğiniz bir fırına koyuyorsunuz.

After some time, after setting it on fire,

Biraz zaman geçtikten sonra, bunu ateşe koyuyor ve

you seal it to restrict the oxygen that goes into the kiln,

ocağa kaçan oksijeni engellemek için kapatıyorsunuz,

and then you end up with this carbonized material here.

ve sonra bu kömürleşmiş maddeyi elde ediyorsunuz.

However, you can't burn this.

Fakat bunu yakamazsınız. Yakmak için fazla ince.

It's too fine and it burns too quickly to be useful for cooking.

ve yemek pişirmede kullanmak için fazla çabuk yanıyor.

So we had to try to find a way to form it into useful briquettes.

Bu nedenle bunu kullanışlı bir hale sokmak için çaba harcayıp, bir yol bulmalıydık.

And conveniently, one of my students was from Ghana,

Ve bu duruma uygun olarak, Gana'lı bir öğrencim

annesinin ona yaptığı "kokonte" isimli bir yemeği hatırladı.

and he remembered a dish his mom used to make for him called "kokonte,"

which is a very sticky porridge made out of the cassava root.

Bu yemek, kasava (botanik bir bitki) kökünden yapılan yapışkan bir lapa idi.

And so what we did was we looked,

Ve böylece biz de şunu fark ettik ki,

and we found that cassava is indeed grown in Haiti,

kasava Haiti'de de manyok ismiyle bilinen ve yetişen bir bitki.

under the name of "manioc."

In fact, it's grown all over the world --

Ve aslında, dünyanın her yerinde yetişen bir bitki--

yucca, tapioca, manioc, cassava, it's all the same thing --

yuka, tapyoka, manyok, kasava, aslında hepsi aynı şey--

a very starchy root vegetable.

çok fazla nişastalı köklü bir bitki.

And you can make a very thick, sticky porridge out of it,

Ve bununla çok koyu ve yapışkan bir lapa yapılabiliyor.

which you can use to bind together the charcoal briquettes.

Bunu kömür parçalarını birbirine yapıştırmak için kullanabilirsiniz.

So we did this. We went down to Haiti.

Biz de bunu yaptık. Haiti'ye gittik.

These are the graduates of the first Ecole de Charbon,

Bunlar da "Ecole de Chabon" ya da "Kömür Enstitüsü"nün

or Charcoal Institute.

ilk mezunları. Ve bunlar da--

And these --

(Gülüşmeler)

(Laughter)

That's right. So I'm actually an instructor at MIT as well as CIT.

-- evet doğru. Ben aslında MIT'de olduğu kadar CIT'de de bir eğitmenim.

Bunlar da yaptığımız kömür birketler.

And these are the briquettes that we made.

Şimdi sizi başka bir kıtaya götürüyorum. Burası Hindistan,

Now I'm going to take you to a different continent.

This is India

and this is the most commonly used cooking fuel in India.

ve bu da pişirmede en çok kullanılan yakıt: inek gübresi.

It's cow dung.

And more than in Haiti, this produces really smoky fires,

Ve Haiti'den farklı olarak, bu gübre yanarken gerçekten çok fazla duman çıkarıyor.

and this is where you see the health impacts

Ve burada da gübre ve biyoyakıtın pişirme esnasında yakıt olarak kullanılmasının

of cooking with cow dung and biomass as a fuel.

sağlık açısından etkilerini görebilirsiniz.

Kids and women are especially affected by it,

Çocuklar ve kadınlar özellikle bundan etkilenirler,

because they're the ones who are around the cooking fires.

çünkü yemek pişirme esnasında yakında olan onlardır.

Bu nedenle bu kömür yapma teknolojisini

So we wanted to see

if we could introduce this charcoal-making technology there.

burada uygulayıp uygulayamayacağımızı merak ettik.

Well, unfortunately, they didn't have sugarcane

Ne yazık ki, burada şeker kamışı bulunmuyor.

and they didn't have cassava,

Kasavaları da yok fakat bu bizi durdurmuyor.

but that didn't stop us.

What we did was we found what were the locally available sources of biomass.

Biz de bölgedeki kolay erişilir biyokütle kaynaklarını belirledik.

And there was wheat straw and there was rice straw in this area.

Ve bunlar buğday ve pirinç saplarıydı.

And what we could use as a binder was actually small amounts of cow manure,

Parçaları tutturmak için de

normalde insanların burada yemek pişirmekte kullandıkları

which they used ordinarily for their fuel.

inek gübresini kullanabilirdik.

And we did side-by-side tests,

Karşılaştırmalı testler yaptık. Burada

and here you can see the charcoal briquettes

kömür parçalarını ve inek gübresini görebilirsiniz.

and here the cow dung.

And you can see that it's a lot cleaner burning of a cooking fuel.

Gördüğünüz gibi yemek pişirmede kullanılan yakıttan çok daha temiz yanıyor.

And in fact, it heats the water a lot more quickly.

Ve ayrıca, suyu daha çabuk ısıtıyor.

And so we were very happy, thus far.

Buraya kadar çok mutluyduk.

But one of the things that we found

Fakat bulduğumuz şeylerden biri de,

was when we did side-by-side comparisons with wood charcoal,

odun kömürü ile karşılaştırmalı yaptığımız testlerde,

it didn't burn as long.

o kadar da uzun yanmadığını gördük. Birketler pişirme esnasında ufalanıyor,

And the briquettes crumbled a little bit

and we lost energy as they fell apart as they were cooking.

ve küçük parçalara ayrılarak enerji kaybediyorlardı.

So we wanted to try to find a way to make a stronger briquette

Bu nedenle daha kuvvetli bir birket yapmak için bir yol bulmaya çalıştık

so that we could compete with wood charcoal in the markets in Haiti.

böylece Haiti'deki pazarlardaki odun kömürü ile rekabet edebilirdik.

So we went back to MIT,

MIT'ye geri döndük, Instron makinesini çıkarıp,

we took out the Instron machine

and we figured out what sort of forces you needed

bir birketi ondan yeterince performans alabilmek için ihtiyacınız olan

in order to compress a briquette to the level

dereceye kadar sıkıştırmak için

that you actually are getting improved performance out of it?

ne kadar kuvvete ihtiyaç olduğunu araştırdık.

And at the same time that we had students in the lab looking at this,

Laboratuvarda bunun üzerinde çalışan öğrencilerle eş zamanlı olarak

we also had community partners in Haiti working to develop the process,

Haiti'de de projeyi ilerletmek ve köyde yaşayan insanlar için

kolay erişilir kılmak için çalışan arkadaşlarımız vardı.

to improve it and make it more accessible to people in the villages there.

Bir süre sonra,

And after some time,

we developed a low-cost press that allows you to produce charcoal,

odun kömüründen daha temiz ve muhtemelen daha uzun yanan bir kömür

which actually now burns not only --

elde etmek için, az maliyetli bir pres geliştirdik.

actually, it burns longer, cleaner than wood charcoal.

So now we're in a situation where we have a product,

Yani artık elimizde Haiti pazarlarında satılandan

which is actually better than what you can buy in Haiti in the marketplace,

daha iyi olan bir ürün var.

which is a very wonderful place to be.

Ve bu harika bir şey.

In Haiti alone, about 30 million trees are cut down every year.

Sadece Haiti'de, her yıl yaklaşık 30 milyon ağaç kesiliyor.

There's a possibility of this being implemented

Artık bu çözümü uygulamak ve

and saving a good portion of those.

bu ağaçların önemli bir kısmını kurtarmak mümkün.

In addition, the revenue generated from that charcoal is 260 million dollars.

Ayrıca, bu kömürden elde edilen gelir 260 milyon dolar.

Bu Haiti gibi

That's an awful lot for a country like Haiti --

with a population of eight million

nüfusun sekiz milyonunun, ortalama gelirinin

and an average income of less than 400 dollars.

400 dolardan az olduğu bir ülke için çok korkunç bir rakam.

So this is where we're also moving ahead with our charcoal project.

Bu yüzden kömür projemizi yürüttüğümüz yer de burası.

And one of the things that I think is also interesting,

Ve ilginç bulduğum başka bir şey daha,

is I have a friend up at UC Berkeley who's been doing risk analysis.

UC Berkeley'de risk analizi yapan bir arkadaşım var.

And he's looked at the problem of the health impacts

Bu arkadaşım kömür yerine odun yakmanın

of burning wood versus charcoal.

sağlığa etkileri problemine eğildi.

And he's found that worldwide, you could prevent a million deaths

Ve bulduğu şu oldu: Tüm dünyada

yemek pişirmede odun yerine kömür yakıldığında,

switching from wood to charcoal as a cooking fuel.

That's remarkable,

bir milyon ölümü engelleyebiliyorsunuz. Bu çok dikkat çekici.

but up until now, there weren't ways to do it without cutting down trees.

Fakat şimdiye kadar, ağaçları kesmeden bunu yapmanın bir yolu yoktu.

But now we have a way

Ama şimdi bir çözümümüz var.

that's using an agricultural waste material to create a cooking fuel.

Yemek pişirme yakıtı üretmek için tarımsal atıkları kullanmak.

One of the really exciting things, though,

Aslında gerçekten heyecan verici bulduğum bir şey de

is something that came out of the trip that I took to Ghana just last month.

geçen ay Gana'ya yaptığım bir ziyaret sırasında ortaya çıkan şeydi.

And I think it's the coolest thing,

Ve bu bence gerçekten mükemmel bir şey.

Üstelik az önce gördüğünüzden daha da az teknolojik.

and it's even lower tech than what you just saw,

if you can imagine such a thing.

Böyle bir şeyi hayal edebiliyor musunuz? İşte burada.

Here it is.

So what is this?

Peki bu nedir? Bu mısır koçanlarının kömüre dönüştürülmesidir.

This is corncobs turned into charcoal.

And the beauty of this is that you don't need to form briquettes --

Ve bunun güzel yanı kömür birketleri yapmak zorunda olmamanız.

it comes ready made.

Hazır yapılmış geliyor. Bu benim 100 dolarlık dizüstü bilgisayarım, tam burada.

This is my $100 laptop, right here.

And actually, like Nick, I brought samples.

Ve aslında ben de Nick gibi örnekler getirdim.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

So we can pass these around.

Bunları dolaştırabiliriz.

They're fully functional, field-tested, ready to roll out.

Bunlar tamamen fonksiyonel, sahada test edilmiş, kullanıma hazır.

(Laughter)

And I think one of the things

Ve bu teknoloji ile ilgili ayrıca ilgi çekici olan noktalardan biri de,

which is also remarkable about this technology,

teknoloji transferinin çok kolay olması.

is that the technology transfer is so easy.

Compared to the sugarcane charcoal,

Şekerkamışı kömüründe insanlara

where we have to teach people how to form it into briquettes

nasıl birket haline getireceklerini öğretmek

and you have the extra step of cooking the binder,

ve yapıştırıcıyı pişirmek zorundayken

this comes pre-briquetted.

bunlar kendiliğinden birket halinde geliyor.

And this is about the most exciting thing in my life right now,

Ve şu an bu hayatımdaki en heyecan verici şey,

which is perhaps a sad commentary on my life.

ve belki de hayatım hakkında üzücü bir yorum.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

But once you see it, like you guys in the front row --

Fakat bir kez bunu gördüğünüzde, siz ön sıradakiler gibi, tamam,

All right, yeah, OK.

tamam. Neyse--

So anyway --

(Laughter)

(Gülüşmeler)

Here it is.

-- işte burada. Ve bence bu mükemmel bir örnek.

And this is, I think, a perfect example

of what Robert Wright was talking about in those non-zero-sum things.

Robert Wright'ın konuşmasında bahsettiği toplamı sıfırdan farklı şeyler için.

So not only do you have health benefits,

Sadece sağlık faydalarına değil,

you have environmental benefits.

çevresel faydaya da sahipsiniz.

But this is one of the incredibly rare situations

Fakat bu çok ender rastlanan durumlardan biri

şöyle ki, burada ekonomik fayda da var.

where you also have economic benefits.

People can make their own cooking fuel from waste products.

İnsanlar atıklardan kendi pişirme yakıtlarını yapabilirler.

They can generate income from this.

Bundan gelir sağlayabilirler.

They can save the money that they were going to spend on charcoal

Kömüre harcayacakları paradan tasarruf edebilirler

and they can produce excess and sell it in the market

ve fazladan yaptıkları kömürü

to people who aren't making their own.

kendi kömürünü yapmayan insanlara satabilirler.

It's really rare that you don't have trade-offs

Herhangi bir kayıp veya ödün olmaması gerçekten çok ender rastlanan bir durum,

between health and economics, or environment and economics.

sağlık ve ekonomi arasında veya çevre ve ekonomi arasında.

So this is a project that I just find extremely exciting

Bu nedenle bu proje benim çok heyecan verici bulduğum bir proje

and I'm really looking forward to see where it takes us.

ve bizi nereye götüreceğini gerçekten merak ediyorum.

Şimdi yaratacağımız gelecekle ilgili konuştuğumuzda,

So when we talk about, now, the future we will create,

one of the things that I think is necessary

bir şeyden bahsetmek bence gerekli.

is to have a very clear vision of the world that we live in.

Bu da içinde yaşadığımız dünya hakkında net bir görüşe sahip olmak.

And now, I don't actually mean the world that we live in.

Ve şimdi gerçekten içinde yaşadığımız dünyayı kastetmiyorum.

I mean the world where women spend two to three hours everyday

Kastettiğim dünya, kadınların ailelerine yemeleri için buğday öğüterek

grinding grain for their families to eat.

her gün iki üç saatlerini harcadıkları dünya.

I mean the world where advanced building materials

Kastettiğim dünya, gelişmiş inşaat malzemesinin

means cement roofing tiles that are made by hand,

insan eliyle yapılmış çatı kiremiti anlamına geldiği,

and where, when you work 10 hours a day,

günde 10 saat çalıştığınız,

you're still only earning 60 dollars in a month.

ayda 60 dolar kazandığınız bir dünya.

I mean the world

Kastettiğim dünya, kadınlar ve çocukların yılda 40 milyar saatlerini su taşımak için harcadıkları bir dünya.

where women and children spend 40 billion hours a year fetching water.

That's as if the entire workforce of the state of California

Bu Kaliforniya eyaletindeki tam zamanlı çalışan insanların

worked full time for a year doing nothing but fetching water.

bütün bir yıl hiçbir şey yapmayıp sadece su taşımaları demek.

It's a place where, for example, if this were India,

Bu öyle bir yer ki, mesela, eğer burası Hindistan olsaydı,

in this room, only three of us would have a car.

bu odada sadece üç kişinin arabası olabilirdi.

If this were Afghanistan,

Eğer burası Afganistan olsaydı,

only one person in this room would know how the use the Internet.

bu odadaki sadece bir kişi internet kullanmayı bilirdi.

If this were Zambia --

Eğer burası Zambiya olsaydı, aranızdan 300 kişi çiftçi olurdu,

300 of you would be farmers,

100 of you would have AIDS or HIV.

aranızdan 100 kişi AIDS veya HIV hastası olurdu.

And more than half of you would be living on less than a dollar a day.

Ve yarınızdan fazlası günde bir dolardan daha az bir parayla yaşıyor olurdunuz.

Bunlar çözüm bulmamız gereken konular.

These are the issues that we need to come up with solutions for.

Bunlar, mühendislerimizi, tasarımcılarımızı, iş adamlarımızı, girişimcilerimizi,

These are the issues that we need to be training our engineers,

our designers, our business people, our entrepreneurs to be facing.

yüzleşmeleri için eğitmemiz gereken konular.

These are the solutions that we need to find.

Bunlar bulmamız gereken çözümler.

I have a few areas that I believe are especially important that we address.

Üzerinde çalıştığımız alanlardan bir kaçının çok önemli olduğuna inanıyorum.

Bunlardan biri mikro-finans ve mikro-girişimi teşvik etmek için teknolojiler geliştirmek.

One of them is creating technologies

to promote micro-finance and micro-enterprise,

so that people who are living below the poverty line

Böylece yoksulluk sınırı altında yaşayan insanlar, bundan bir çıkış yolu bulabilirler--

can find a way to move out --

and that they're not doing it

ve bunu geleneksel sepet yapımı,

using the same traditional basket making, poultry rearing, etc.

kümes hayvanı besleme gibi yollarla yapmazlar.

But there are new technologies and new products

Fakat küçük ölçekte yapabilecekleri

that they can make on a small scale.

yeni teknolojiler ve yeni ürünler var.

The next thing I believe

Yapılması gerektiğine inandığım bir diğer şey de yoksul çiftçiler için teknoloji üretmek.

is that we need to create technologies for poor farmers

to add value to their own crops.

Böylece ürünleri değer kazanacaktır.

And we need to rethink our development strategies,

Gelişim stratejilerimizi yeniden gözden geçirmeliyiz,

so that we're not promoting educational campaigns

böylece yürüttüğümüz eğitim kampanyaları

to get them to stop being farmers,

onları çiftçi olmaktan alıkoymak

but rather to stop being poor farmers.

yerine yoksul çiftçi olmaktan alıkoyacaktır.

And we need to think about how we can do that effectively.

Ve bunu etkili bir şekilde nasıl yaparız diye düşünmeliyiz.

We need to work with the people in these communities

Bu toplumlarda yaşayan insanlarla beraber çalışmalıyız

and give them the resources and the tools that they need

ve onlara sorunlarını çözmek için ihtiyaçları olan araçları ve kaynakları vermeliyiz.

to solve their own problems.

Bunu yapmanın en iyi yolu budur.

That's the best way to do it.

We shouldn't be doing it from outside.

Bunu dışarıda durarak yapmamalıyız.

So we need to create this future, and we need to start doing it now.

Bu geleceği yaratmak zorundayız ve bunu yapmaya hemen başlamalıyız.

Thank you.

Teşekkürler.

(Applause)

(Alkışlar)

Chris Anderson: Thank you, incredible.

Stay here.

Tell us -- just while we see if someone has a question --

Chris Anderson: Bize -- sorusu olan biri çıkana dek --

just tell us about one of the other things that you've worked on.

bize üzerinde çalıştığınız başka bir konudan bahsedin.

Amy Smith: Some of the other things we're working on

Amy Smith: Üzerinde çalıştığımız diğer birkaç konu da

düşük maliyetli su kalitesi testi yapmaya yönelik,

are ways to do low-cost water quality testing,

so that communities can maintain their own water systems,

böylece topluluklar kendi su sistemlerini kurabilecekler,

know when they're working, know when they treat them, etc.

ne zaman çalıştığını ne zaman arıtacaklarını bilecekler vb...

We're also looking at low-cost water-treatment systems.

Biz ayrıca düşük maliyetli su arıtma sistemlerini de araştırıyoruz.

One of the really exciting things is looking at solar water disinfection

Bir diğer heyecan verici şey de güneş ışığıyla su dezenfeksiyonu konusunu araştırmak

and improving the ability to be able to do that.

ve bunu yapacak kapasiteyi geliştirmek.

CA: What's the bottleneck preventing this stuff getting from scale?

CA: Bunların büyümesine engel olan darboğaz nedir?

Do you need to find entrepreneurs, or venture capitalists,

Girişimci veya yatırımcıya mı ihtiyacınız var,

or what do you need to take what you've got and get it to scale?

veya elinizdekini büyütmek için neye ihtiyacınız var?

AS: I think it's large numbers of people moving it forward.

AS: Evet, bence gereken bu konuda çabalayan çok sayıda insan.

It's a difficult thing --

Bu zor birşey: bu çok bölünmüş bir pazar

it's a marketplace which is very fragmented

and a consumer population with no income.

ve hiçbir geliri olmayan bir tüketici popülasyonu var.

So you can't use the same models that you use in the United States

Bu nedenle ABD'de uyguladığınız modellerin aynısı

for making things move forward.

burada işlerin ilermesi için kullanamazsınız.

And we're a pretty small staff,

Ve biz oldukça küçük bir grubuz, sadece ben.

which is me.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

So, you know, I do what I can with the students.

Bildiğiniz gibi öğrencilerle ne yapabiliyorsam onu yapıyorum.

We have 30 students a year go out into the field

Sahaya giden, uygulama yapan

and try to implement this and move it forward.

ve işleri ilerleten yılda 30 öğrencimiz oluyor.

The other thing is you have to do things with a long time frame,

Öteki konu ise, işleri uzun bir zaman diliminde yapmak durumundasınız,

as, you know, you can't expect to get something done in a year or two years;

yani - sizin de bildiğiniz gibi bazı şeylerin bir veya iki yılda yapılmasını bekleyemezsiniz.

you have to be looking five or 10 years ahead.

Beş veya on yıl öteye bakmalısınız.

But I think with the vision to do that, we can move forward.

Fakat bunu yapacak vizyonumuz olduğu sürece ilerleyebiliriz diye düşünüyorum.