Amy Smith: Simple designs that could save millions of childrens' lives

Translator: phan tram Reviewer: linh truong hoang

In terms of invention,

Khi bàn về những phát minh,

I'd like to tell you the tale of one of my favorite projects.

Tôi muốn kể câu chuyện về dự án yêu thích của tôi.

I think it's one of the most exciting that I'm working on,

Đó là một trong những dự án lý thú nhất tôi đã từng làm,

but I think it's also the simplest.

nhưng cũng là cái đơn giản nhất.

It's a project that has the potential to make a huge impact around the world.

Đó là dự án có tiềm năng tác động lớn đến khắp thế giới.

It addresses one of the biggest health issues on the planet,

Nó nhắm đến một trong những vấn đề sức khỏe quan tâm hàng đầu trên hành tinh,

the number one cause of death in children under five.

nguyên nhân số một gây tử vong cho trẻ em dưới 5 tuổi

Which is ...?

chính là ... ? Bệnh lây qua đường nước, tiêu chảy, suy dinh dưỡng.

Water-borne diseases? Diarrhea? Malnutrition?

Không, đó chính là việc hít phải khói do nấu ăn trong nhà -

No.

It's breathing the smoke from indoor cooking fires --

acute respiratory infections caused by this.

nguyên nhân gây nên nhiễm trùng hô hấp cấp. Các bạn có tin được không?

Can you believe that?

I find this shocking and somewhat appalling.

Tôi thấy điều này thật sửng sốt và có chút kinh hãi.

Chúng ta không thể tạo ra nhiên liệu nấu đốt sạch hơn sao?

Can't we make cleaner burning cooking fuels?

Can't we make better stoves?

Chúng ta không thể tạo ra những bếp lò tốt hơn sao?

How is it that this can lead to over two million deaths every year?

Làm sao mà những điều này lại dẫn đến 2 triệu cái chết mỗi năm?

I know Bill Joy was talking to you about the wonders of carbon nanotubes,

Tôi biết Bill Joy vừa nói với các bạn

về sự kì diệu của ống cacbon nano.

Vì thế tôi sẽ kể cho các bạn về

so I'm going to talk to you about the wonders of carbon macro-tubes,

sự kì diệu của ống cacbon vĩ mô, hay còn gọi là than củi.

which is charcoal.

(Laughter)

So this is a picture of rural Haiti.

Đây là bức tranh về miền quê ở Haiti. Haiti hiện nay với diện tích phá rừng 98%

Haiti is now 98 percent deforested.

You'll see scenes like this all over the island.

Các bạn sẽ thấy những hình ảnh thế này khắp nơi trên hòn đảo.

It leads to all sorts of environmental problems

Điều này dẫn đến đủ mọi vấn đề về môi trường,

and problems that affect people throughout the nation.

và những vấn đề ảnh hưởng đến tất cả mọi người trên đất nước.

A couple years ago there was severe flooding

Vài năm trước, có một trận lụt kinh hoàng

that led to thousands of deaths --

làm hàng ngàn người chết,

that's directly attributable to the fact

mà nguyên nhân trực tiếp được cho rằng

that there are no trees on the hills to stabilize the soil.

bởi vì không có một cây nào trên đồi để cố định đất.

So the rains come --

Vì thế khi mưa đến, nước đổ xuống các dòng sông, và gây nên trận lũ lụt.

they go down the rivers and the flooding happens.

Now one of the reasons why there are so few trees is this:

Và đây là một trong những lý do tại sao có quá ít cây cối như vậy:

people need to cook,

Người ta cần phải nấu nướng, họ đốn cây

and they harvest wood and they make charcoal in order to do it.

và đốt để làm than nấu.

It's not that people are ignorant to the environmental damage.

Không phải là mọi người không quan tâm tác hại đến môi trường.

They know perfectly well, but they have no other choice.

Họ biết rất rõ, nhưng không còn lựa chọn nào khác .

Fossil fuels are not available,

Nhiên liệu hóa thạch không có,

and solar energy doesn't cook the way that they like their food prepared.

còn năng lượng mặt trời không làm chín thức ăn theo cách họ muốn.

And so this is what they do.

Và đây là cách mà họ làm.

You'll find families like this who go out into the forest to find a tree,

Các bạn sẽ thấy những gia đình như ở đây, đi vào rừng tìm cây,

cut it down and make charcoal out of it.

chặt xuống và dùng nó làm than củi.

So not surprisingly,

Vì thế sẽ không ngạc nhiên khi có rất nhiều nỗ lực

there's a lot of effort that's been done to look at alternative cooking fuels.

được thực hiện để tìm nguồn chất đốt thay thế khác.

About four years ago, I took a team of students down to Haiti

Khoảng 4 năm trước, tôi dẫn một nhóm sinh viên đến Haiti,

and we worked with Peace Corps volunteers there.

và chúng tôi đã làm việc với những tình nguyện viên Peace Corps ở đó.

This is one such volunteer

Đây là một tình nguyện viên như thế,

and this is a device that he had built in the village where he worked.

và đây là thiết bị anh ta đã làm cho ngôi làng.

And the idea was that you could take waste paper;

Ở đây ý tưởng là tái sử dụng nguồn giấy bỏ đi,

you could compress it

nén nó lại, và làm thành dạng bánh để dùng như chất đốt.

and make briquettes that could be used for fuel.

But this device was very slow.

Tuy nhiên thiết bị này rất chậm.

So our engineering students went to work on it

Vì thế những sinh viên kĩ thuật của tôi đã tìm hiểu nó,

and with some very simple changes,

và với vài điều chỉnh nhỏ,

they were able to triple the throughput of this device.

các em đã làm tăng gấp 3 sản lượng sản xuất.

So you could imagine they were very excited about it.

Vì thế các bạn có thể tưởng tượng được các sinh viên đã thích thú đến thế nào.

And they took the briquettes back to MIT so that they could test them.

Các em đã mang những mẩu bánh đó quay trở lại MIT để kiểm tra chúng.

Và một trong những điều họ nhận ra là thậm chí chúng vẫn chưa được nung lên.

And one of the things that they found was they didn't burn.

So it was a little discouraging to the students.

Điều đó làm các bạn sinh viên hơi thất vọng.

(Laughter)

And in fact, if you look closely,

Và sự thật là nếu mọi người nhìn gần hơn, ở đây,

right here you can see it says, "US Peace Corps."

các bạn có thể thấy "U.S. Peace Corps."

As it turns out, there actually wasn't any waste paper in this village.

Bởi vì, thật sự không có bất kỳ nguồn giấy thài nào ở ngôi làng.

And while it was a good use of government paperwork

Và nếu như có thể sử dụng nguồn giấy thải từ văn phòng chính phủ

for this volunteer to bring it back with him to his village,

và tình nguyện mang đến ngôi làng,

it was 800 kilometers away.

thì nó cũng cách xa đến 800km.

And so we thought perhaps there might be a better way

Vì thế chúng tôi nghĩ rằng có lẽ sẽ phải có một cách nào đó tốt hơn

to come up with an alternative cooking fuel.

để làm một chất đốt thay thế khác.

What we wanted to do is we wanted to make a fuel

Điều chúng tôi muốn, là làm ra một loại chất đốt

that used something that was readily available on the local level.

từ những nguyên liệu đã sẵn có ở địa phương.

You see these all over Haiti as well.

Các bạn sẽ thấy những cái này khắp trên Haiti. Chúng là những máy ép đường loại nhỏ.

They're small-scale sugar mills.

And the waste product from them

Vả đây là những chất thải từ máy,

after you extract the juice from the sugarcane

sau khi đã được trích lấy tinh chất, chúng gọi là bã mía.

is called "bagasse."

It has no other use.

Nó không dùng làm gì khác. Nó cũng không có chất dinh dưỡng,

It has no nutritional value, so they don't feed it to the animals.

nên không dùng làm thức ăn gia súc.

It just sits in a pile near the sugar mill until eventually they burn it.

Họ chất đống cạnh máy cho đến khi nhiều quá thì đốt đi.

Điều chúng tôi muốn là tìm cách nào đó

What we wanted to do was we wanted to find a way

to harness this waste resource and turn it into a fuel

để làm rắn những chất thải này, và chuyển chúng thành chất đốt

that would be something that people could easily cook with,

mà mọi người có thể dùng để nấu nướng dễ dàng,

something like charcoal.

một dạng giống như là than củi.

So over the next couple of years,

Vì thế trong vài năm kế tiếp, nhóm sinh viên và tôi đã nghiên cứu để phát triển quy trình.

students and I worked to develop a process.

So you start with the bagasse, and then you take a very simple kiln

Như vậy, ban đầu từ bã mía, rồi cho vào một lò nung đơn giản,

that you can make out of a waste fifty five-gallon oil drum.

có thể làm từ thùng dầu 55 gallon đã bỏ đi.

After some time, after setting it on fire,

Sau một khoảng thời gian, sau khi đặt chúng trên ngọn lửa, ta bịt kín lại

you seal it to restrict the oxygen that goes into the kiln,

để hạn chế oxy vào lò nung,

and then you end up with this carbonized material here.

cuối cùng ta sẽ có một vật liệu đã được cacbon hóa.

However, you can't burn this.

Tuy nhiên, bạn không thể đốt nó, nó quá mịn,

It's too fine and it burns too quickly to be useful for cooking.

và cháy quá nhanh đến nỗi không thể sử dụng nấu nướng được.

So we had to try to find a way to form it into useful briquettes.

Vi thế chúng tôi cố gắng tìm cách để định hình nó thành những than bánh.

And conveniently, one of my students was from Ghana,

Và rất may mắn, một trong những sinh viên là người Ghana,

anh ta nhớ một món ăn do mẹ anh ta làm gọi là kokonte,

and he remembered a dish his mom used to make for him called "kokonte,"

which is a very sticky porridge made out of the cassava root.

đó là một món giống như bột nấu nhưng rất dinh, làm từ rễ cây cassava.

And so what we did was we looked,

Và vì thế điều chúng tôi làm là tìm kiếm, và nhận thấy

and we found that cassava is indeed grown in Haiti,

quả thực cây cassava cũng trồng ở Haiti, nhưng dưới tên là manioc.

under the name of "manioc."

In fact, it's grown all over the world --

Và thật sự nó mọc khắp nơi trên thế giới --

yucca, tapioca, manioc, cassava, it's all the same thing --

yucca, tapioca, manioc, cassava, tất cả đều cùng một loại

a very starchy root vegetable.

một loại thực vậy rễ chứa nhiều nhựa dính.

And you can make a very thick, sticky porridge out of it,

Và bạn có thể làm nên chất keo dày, rất dính

which you can use to bind together the charcoal briquettes.

dùng để gắn những mẩu than nhỏ lại với nhau.

So we did this. We went down to Haiti.

Chúng tôi đã thực hiên như thế, và quay lại Haiti.

These are the graduates of the first Ecole de Charbon,

Đây là những sinh viên đầu tiên tốt nghiệp Ecole de Chabon,

or Charcoal Institute.

hay còn gọi là Học viện Than Củi. Và đây là --

And these --

(Cười)

(Laughter)

That's right. So I'm actually an instructor at MIT as well as CIT.

-- đúng thế. Tôi thật sự là giảng viên ở học viện MIT, cũng như ở học viện Than Củi.

Và đây là những bánh than chúng tôi đã làm.

And these are the briquettes that we made.

Còn bây giờ, tôi sẽ đưa các bạn đến một lục địa khác. Đây là Ấn độ,

Now I'm going to take you to a different continent.

This is India

and this is the most commonly used cooking fuel in India.

và đây là chất đốt thông dụng nhất dùng để nấu ăn ở Ấn độ: chính là phân bò.

It's cow dung.

And more than in Haiti, this produces really smoky fires,

Và tê hơn cả Haiti, thứ này tạo ra rất nhiều khói,

and this is where you see the health impacts

và đây là nơi các bạn có thể thấy những tác động đến sức khỏe

of cooking with cow dung and biomass as a fuel.

từ việc nấu ăn bằng chất đốt là phân bò.

Kids and women are especially affected by it,

Trẻ em và phụ nữ là những người chịu tác động chính,

because they're the ones who are around the cooking fires.

bởi vì họ luôn đứng quanh bếp nấu.

Vì thế chúng tôi muốn xem thử liệu có thể giới thiệu

So we wanted to see

if we could introduce this charcoal-making technology there.

công nghệ làm than củi ở đây không.

Well, unfortunately, they didn't have sugarcane

Nhưng không may là họ không có mía,

and they didn't have cassava,

cũng không có cassava, nhưng điều đó vẫn không ngăn được chúng tôi.

but that didn't stop us.

What we did was we found what were the locally available sources of biomass.

Điều chúng tôi làm, là tìm kiếm những nguồn nguyên liệu tự nhiên sẵn có ở đó.

And there was wheat straw and there was rice straw in this area.

Ở khu vực này có rơm lúa mì, rơm lúa gạo .

And what we could use as a binder was actually small amounts of cow manure,

Và thứ chúng tôi sử dụng làm chất kết dính

thật sự là một lượng nhỏ phân bò,

which they used ordinarily for their fuel.

mà mọi người thường sử dụng như là chất đốt.

And we did side-by-side tests,

Và chúng tôi đã đặt chúng cạnh nhau để kiểm tra, và như các bạn thấy

and here you can see the charcoal briquettes

ở đây là bánh than, còn ở đây là phân bò.

and here the cow dung.

And you can see that it's a lot cleaner burning of a cooking fuel.

Và các bạn có thể thấy đây là một chất đốt cháy sạch hơn rất nhiều.

And in fact, it heats the water a lot more quickly.

và thật sự nó làm nóng nước cũng nhanh hơn nhiều.

And so we were very happy, thus far.

Vì thế chúng tôi đã rất vui mừng, chỉ đến khi đó.

But one of the things that we found

Nhưng một trong những điều phát hiện ra

was when we did side-by-side comparisons with wood charcoal,

khi so sánh trực tiếp mặt-đối-mặt với than củi,

it didn't burn as long.

nó không cháy được lâu. Những mẩu than bị vỡ vụn ra,

And the briquettes crumbled a little bit

and we lost energy as they fell apart as they were cooking.

và chúng mất năng lượng khi vỡ ra lúc đang nấu.

So we wanted to try to find a way to make a stronger briquette

Vì thế chúng tôi muốn tìm cách làm những mẩu than cứng hơn

so that we could compete with wood charcoal in the markets in Haiti.

để chúng tôi có thể cạnh tranh với than củi trên thị trường ở Haiti.

So we went back to MIT,

Vì thế chúng tôi đã quay lại MIT, thí nghiệm trên máy nén Instron,

we took out the Instron machine

and we figured out what sort of forces you needed

và xem lực nén cần thiết khoảng bao nhiêu

in order to compress a briquette to the level

để có thể nén được những mẩu than đến mức

that you actually are getting improved performance out of it?

đủ cứng để đảm bảo tính năng được tăng cường rõ rệt.

And at the same time that we had students in the lab looking at this,

Vào thời điểm khi những sinh viên ở phòng thí nghiệm nghiên cứu vấn đề này,

we also had community partners in Haiti working to develop the process,

tôi còn có một nhóm cộng tác khác ở Haiti tìm cách cải tiến quy trình,

phát triển nó, và phổ biến nó đến những ngôi làng ở đó.

to improve it and make it more accessible to people in the villages there.

Và sau một khoảng thời gian,

And after some time,

we developed a low-cost press that allows you to produce charcoal,

chúng tôi đã phát triển được một máy nén với chi phí thấp, cho phép làm than bánh,

which actually now burns not only --

đảm bảo thời gian cháy lâu hơn, và sạch hơn so với than gỗ.

actually, it burns longer, cleaner than wood charcoal.

So now we're in a situation where we have a product,

Như vây tình huống ở đây là chúng ta có một sản phẩm thực sự tốt hơn

which is actually better than what you can buy in Haiti in the marketplace,

sàn phẩm cùng loại trên thị trường Haiti.

which is a very wonderful place to be.

vâng, đó thật sự là nơi rất tuyệt vời.

In Haiti alone, about 30 million trees are cut down every year.

Chỉ riêng ở Haiti, khoảng 30 triệu cây bị chặt mỗi năm.

There's a possibility of this being implemented

Vì thế có tiềm năng để hiện thực hóa điều này

and saving a good portion of those.

và tiết kiệm một nguồn lợi lớn.

In addition, the revenue generated from that charcoal is 260 million dollars.

Thêm vào đó, lợi tức tạo ra từ than bánh này là 260 triệu dollar

Thật sự là một khoản rất lớn đối với một nước như Haiti --

That's an awful lot for a country like Haiti --

with a population of eight million

với dân số chỉ 8 triệu,

and an average income of less than 400 dollars.

với thu nhập hàng năm dưới 400 dollar.

So this is where we're also moving ahead with our charcoal project.

Vì thế đây là nơi dự án đã thật sự phát triển.

And one of the things that I think is also interesting,

Và một điều khác tôi cho rằng cũng khá thú vị,

is I have a friend up at UC Berkeley who's been doing risk analysis.

tôi có có một người bạn ở UC Barkeley chuyên về phân tích rủi ro.

And he's looked at the problem of the health impacts

Và anh ta xem xét vấn đề ảnh hưởng đến sức khỏe

of burning wood versus charcoal.

từ việc đốt sử dụng củi so với than.

And he's found that worldwide, you could prevent a million deaths

Và nhận thấy rằng trên toàn thế giới

chúng ta có thể ngăn ngừa khoảng 1 triệu cái chết khi chuyển từ củi sang than.

switching from wood to charcoal as a cooking fuel.

That's remarkable,

Đó là một điều rất đáng chú ý.

but up until now, there weren't ways to do it without cutting down trees.

Nhưng cho đến nay, vẫn không có cách nào khác ngoài việc chặt cây cả.

But now we have a way

Nhưng giờ chúng ta đã có một cách

that's using an agricultural waste material to create a cooking fuel.

bằng việc sử dụng những nguồn nguyên liệu nông nghiệp bỏ đi để làm chất đốt.

One of the really exciting things, though,

Một trong những điều thật sự thú vi,

is something that came out of the trip that I took to Ghana just last month.

là thứ mà tôi đã tìm được trong chuyến đi đến Ghana tháng vừa rồi.

And I think it's the coolest thing,

Và đây, tôi cho rằng, điều tuyệt nhất,

với công nghệ còn thấp hơn cả những gì các bạn vừa thấy

and it's even lower tech than what you just saw,

if you can imagine such a thing.

nếu như các bạn có thể tưởng tượng được. Và đây.

Here it is.

So what is this?

Là cái gì nhỉ? Đây chính là lõi ngô đã được chuyển thành than.

This is corncobs turned into charcoal.

And the beauty of this is that you don't need to form briquettes --

Và cái hay của nó chính là chúng ta không cần phải tạo hình lại thành những bánh than.

it comes ready made.

Nó đã có dạng sẵn như vậy rồi. Đây là laptop 100 dolar của tôi.

This is my $100 laptop, right here.

And actually, like Nick, I brought samples.

Và cũng như Nick, tôi đã mang theo vài mẫu cho các bạn xem.

(Laughter)

(Cười)

So we can pass these around.

Mọi người có thể chuyền tay nhau xem.

They're fully functional, field-tested, ready to roll out.

Chúng có đủ mọi đặc tính cần thiết, đã được kiểm tra thực tế và sẵn sàng sử dụng.

(Laughter)

And I think one of the things

Và một trong những điều, tôi cho đáng chú ý về công nghệ này

which is also remarkable about this technology,

đó là việc chuyển giao hết sức dễ dàng.

is that the technology transfer is so easy.

Compared to the sugarcane charcoal,

So sánh với than làm từ mía,

where we have to teach people how to form it into briquettes

chúng tôi phải dạy mọi người cách để tạo thành những bánh than,

and you have the extra step of cooking the binder,

và phải thêm một bước để làm chất kết dính,

this comes pre-briquetted.

cái này đã ở hình dạng tiền - bánh than.

And this is about the most exciting thing in my life right now,

Và đây chính là điều tuyệt vời nhất của cuộc đời tôi lúc này,

which is perhaps a sad commentary on my life.

nhưng cũng có thể là một lời bình không hay về cuộc đời tôi.

(Laughter)

(Cười)

But once you see it, like you guys in the front row --

Nhưng khi bạn đã thấy nó, như những người ở hàng đầu này, được rồi,

All right, yeah, OK.

vâng, OK. Dù sao đi nữa --

So anyway --

(Laughter)

(Cười)

Here it is.

-- chúng nó đây Và tôi nghĩ đây là một ví dụ hoàn hảo

And this is, I think, a perfect example

of what Robert Wright was talking about in those non-zero-sum things.

cho điều mà Robert Wright vừa nói về những thứ tổng-khác-không.

So not only do you have health benefits,

Như vậy, không những ta có lợi về sức khỏe,

you have environmental benefits.

mà còn lợi về môi trường.

But this is one of the incredibly rare situations

Và đây là một trường hợp cực kì hiếm hoi,

khi mà ta còn có lợi về kinh tế.

where you also have economic benefits.

People can make their own cooking fuel from waste products.

Người ta có thể tự làm chất đốt từ những sản phẩm bỏ đi,

They can generate income from this.

Họ có thể tạo thu nhập từ đó,

They can save the money that they were going to spend on charcoal

Họ có thể tiết kiệm tiền, mà lẽ ra phải bỏ ra để mua than,

and they can produce excess and sell it in the market

và họ có thể làm thừa ra, và bán nó ra thị trường,

to people who aren't making their own.

cho những người khác mà không tự sản xuất.

It's really rare that you don't have trade-offs

Điều này rất hiếm vì ta không phải đánh đổi

between health and economics, or environment and economics.

giữa sức khỏe và kinh tế, hay giữa môi trường và kinh tế.

So this is a project that I just find extremely exciting

Vì lẽ đó, đây là đề tài làm tôi cực kì thích thú,

and I'm really looking forward to see where it takes us.

và tôi thật sự mong chờ xem nó sẽ đưa ta đến đâu.

Vì thế khi chúng ta nói về, tương lai chúng ta sẽ tạo nên,

So when we talk about, now, the future we will create,

one of the things that I think is necessary

một trong những điều tôi thấy cần thiết

is to have a very clear vision of the world that we live in.

là chúng ta cần có một thế giới quan rõ ràng về thế giới ta đang sống.

And now, I don't actually mean the world that we live in.

Ở đây tôi không đề cập đến thế giới thật sự chúng ta đang sống.

I mean the world where women spend two to three hours everyday

Tôi muốn đề cập thế giới nơi mà những phụ nữ phải bỏ ra hai ba giờ mỗi ngày

grinding grain for their families to eat.

để xay thóc làm thức ăn cho gia đình.

I mean the world where advanced building materials

Tôi muốn đề cập thế giới nơi mà vật liệu xây dựng cao cấp

means cement roofing tiles that are made by hand,

có nghĩa là những tấm ngói lợp được làm bằng tay,

and where, when you work 10 hours a day,

và ở đó, khi bạn làm việc 10h một ngày,

you're still only earning 60 dollars in a month.

vẫn chỉ kiếm được 60usd một tháng.

I mean the world

Tôi muốn đề cập thế giới mà phụ nữ và trẻ em mất 40 tỉ giờ một năm chỉ để đi lấy nước

where women and children spend 40 billion hours a year fetching water.

That's as if the entire workforce of the state of California

Điều đó tương đương với toàn bộ lực lượng lao động ở California

worked full time for a year doing nothing but fetching water.

phải làm việc cật lực trong một năm để không làm việc gì khác ngoài lấy nước.

It's a place where, for example, if this were India,

Đó là nơi mà, ví dụ như nếu ở đây là Ấn độ,

in this room, only three of us would have a car.

trong căn phòng này, thì chỉ có ba người trong số chúng ta có xe hơi.

If this were Afghanistan,

Nếu ở đây là Afghanistan,

only one person in this room would know how the use the Internet.

chỉ có một người trong phòng này biết cách sử dụng internet.

If this were Zambia --

Nếu ở đây là Zambia, 300 người trong số các bạn là nông dân,

300 of you would be farmers,

100 of you would have AIDS or HIV.

100 người trong số các bạn nhiễm AIDS, HIV.

And more than half of you would be living on less than a dollar a day.

Và hơn nửa số các bạn sống dưới mức một dollar một ngày.

Chúng là những vấn đề cần chúng ta tìm hiểu và tìm ra giải pháp.

These are the issues that we need to come up with solutions for.

Chúng là những vấn đề ta cần phải đào tạo cho những kỹ sư

These are the issues that we need to be training our engineers,

our designers, our business people, our entrepreneurs to be facing.

nhà thiết kế, những thương gia, những công ty để đối mặt

These are the solutions that we need to find.

Chúng là những bài toán cần tìm ra lời giải.

I have a few areas that I believe are especially important that we address.

Có vài lĩnh vực mà tôi cho rằng đăc biệt quan trọng cần chú ý.

Một trong số đó là tạo ra những công nghệ để phát triển kinh tế vi mô, những công-ty-vi-mô,

One of them is creating technologies

to promote micro-finance and micro-enterprise,

so that people who are living below the poverty line

để giúp những người sống dưới mức nghèo khổ tìm ra cách để vươn lên,

can find a way to move out --

and that they're not doing it

để họ không làm những việc

using the same traditional basket making, poultry rearing, etc.

mang tính truyền thống như đan giỏ, nuôi gia cầm, v.v...

But there are new technologies and new products

Mà có những công nghệ mới, những sản phẫm mới

that they can make on a small scale.

để họ có thể sản xuất ở mức độ nhỏ lẻ.

The next thing I believe

Một điều nữa tôi cho rằng chúng ta nên tạo ra những công nghệ để giúp nông dân nghèo

is that we need to create technologies for poor farmers

to add value to their own crops.

làm tăng giá trị mùa màng của họ lên.

And we need to rethink our development strategies,

Và chúng ta cần suy nghĩ lại về những chiến lược phát triển,

so that we're not promoting educational campaigns

hãy dừng những chương trình giáo dục

to get them to stop being farmers,

làm cho nông dân không còn là nông dân,

but rather to stop being poor farmers.

mà tốt hơn là hãy làm cho họ không còn là nông dân nghèo.

And we need to think about how we can do that effectively.

Và chúng ta cần phải nghĩ cách làm sao cho hiệu quả,

We need to work with the people in these communities

Ta cần làm việc trực tiếp với những người ở đó,

and give them the resources and the tools that they need

giúp họ những nguồn lực, những công cụ cần thiết

to solve their own problems.

để họ tự giải quyết những vấn đề của chính họ. Đó là cách tốt nhất.

That's the best way to do it.

We shouldn't be doing it from outside.

Chúng ta không nên giúp từ xa.

So we need to create this future, and we need to start doing it now.

Vì vậy ta cần tạo ra tương lai như thế, và cần phải hành động ngay.

Thank you.

Cảm ơn.

(Applause)

(Vỗ tay)

Chris Anderson: Thank you, incredible.

Stay here.

Tell us -- just while we see if someone has a question --

Chris Anderson: Kể với chúng tôi - trong khi chờ câu hỏi từ khán giả --

just tell us about one of the other things that you've worked on.

hãy kể với chúng tôi về một điều khác mà bạn đã làm.

Amy Smith: Some of the other things we're working on

Amy Smith: Một vài thứ chúng tôi vẫn đang làm hiện nay

là tìm phương pháp kiểm tra chất lượng nước giá rẻ,

are ways to do low-cost water quality testing,

so that communities can maintain their own water systems,

để giúp một số cộng đồng có thể tự lưu trữ nước,

know when they're working, know when they treat them, etc.

biết khi nào còn sử dụng được, khi nào cần phải xử lý nước, v.v.

We're also looking at low-cost water-treatment systems.

Chúng tôi cũng đang xây dựng hệ thống xử lý nước giá thấp.

One of the really exciting things is looking at solar water disinfection

Một điều rất thú vị là tìm hiểu cách mặt trời khử trùng nước,

and improving the ability to be able to do that.

và phát triển khà năng xử lý đó.

CA: What's the bottleneck preventing this stuff getting from scale?

CA: Có nút cổ chai nào ngăn cản tất cả những điều này phổ biến với thị trường không?

Do you need to find entrepreneurs, or venture capitalists,

Chị có muốn tìm một công ty, hay nhà đầu tư mạo hiểm nào không,

or what do you need to take what you've got and get it to scale?

hay chị cần điều gì để mang những điều chị có phổ biến với thị trường?

AS: I think it's large numbers of people moving it forward.

AS: Vâng, toi nghĩ rằng càng nhiều người sẽ càng thúc đẩy nó nhanh hơn.

It's a difficult thing --

Đó là điều khó: đó là thị trường rất rời rạc,

it's a marketplace which is very fragmented

and a consumer population with no income.

còn những người tiêu dùng lại không có thu nhập.

So you can't use the same models that you use in the United States

Vì thế ta không thể áp dụng mô hình sử dụng ở US

for making things move forward.

để phát triển nó.

And we're a pretty small staff,

Và chúng tôi là một đội hơi nhỏ, chính tôi đây.

which is me.

(Laughter)

(Cười)

So, you know, I do what I can with the students.

Vì thế, tôi làm tất cả những gì có thể cùng với những sinh viên.

We have 30 students a year go out into the field

Một năm có khoảng 30 sinh viên tham gia vào lĩnh vực này,

and try to implement this and move it forward.

cố gắng bổ sung, hoàn thiện là làm nó tiến xa hơn.

The other thing is you have to do things with a long time frame,

Một điều nữa tức là ta phải làm với chiến lược lâu dài,

as, you know, you can't expect to get something done in a year or two years;

các bạn không thể trông đợi một điều gì đó xong trong vòng một hai năm.

you have to be looking five or 10 years ahead.

Ta phải nhìn về phía trước năm đến mười năm.

But I think with the vision to do that, we can move forward.

Nhưng với tầm nhìn về điều đó, chúng ta tin là sẽ làm được.