Alan Kay: A powerful idea about teaching ideas

Alan Kay'in düşünceler hakkındaki fikri

Çeviri: Ahmet Yükseltürk Gözden geçirme: Abdülkadir İnel

A great way to start, I think, with my view of simplicity

Başlamamın en iyi yolu, benim sadelik anlayışıma göre,

is to take a look at TED. Here you are, understanding why we're here,

TED'e bir göz atmak olacak sanırım. Neden burada olduğumuzu,

what's going on with no difficulty at all.

neler olduğunu rahatlıkla anlıyorsunuz.

The best A.I. in the planet would find it complex and confusing,

En iyi yapay zeka bunu zor ve karmaşık bulacaktır.

and my little dog Watson would find it simple and understandable

Küçük köpeğim Watson ise basit ve anlaşılır bulacak,

but would miss the point.

ama can alıcı noktayı kaçıracaktır.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

He would have a great time.

Burada çok eğlenecektir.

And of course, if you're a speaker here, like Hans Rosling,

Ve tabi ki burada, Hans Rosling gibi siz de konuşmacıysanız,

a speaker finds this complex, tricky. But in Hans Rosling's case,

konuşmacı bu karmaşayı aldatıcı bulur. Ama Hans Rosling'in durumunda,

he had a secret weapon yesterday,

dün kılıç yutma numarasında

literally, in his sword swallowing act.

gerçekten gizli bir silahı vardı.

And I must say, I thought of quite a few objects

Söylemem gerekir ki, bugün birkaç şeyi

that I might try to swallow today and finally gave up on,

yutmayı denedim ama sonunda vazgeçtim --

but he just did it and that was a wonderful thing.

ama o yaptı ve harikaydı.

So Puck meant not only are we fools in the pejorative sense,

Puck'ın kastettiği küçük düşecek kadar aptal olduğumuz değil,

but that we're easily fooled. In fact, what Shakespeare

aksine kolaylıkla aldatılmamızdır.

was pointing out is we go to the theater in order to be fooled,

Sheakespeare'in dediği gibi tiyatroya aldatılmak için gideriz,

so we're actually looking forward to it.

yani bunu istiyoruz.

We go to magic shows in order to be fooled.

Sihirbazlık gösterilerine kanmak için gidiyoruz.

And this makes many things fun, but it makes it difficult to actually

Bu birçok şeyi komik gösteriyor, ama,

get any kind of picture on the world we live in or on ourselves.

yaşadığımız dünya ya da kendimiz üzerine bir fikir edinmemizi zor kılıyor.

And our friend, Betty Edwards,

Ve arkadaşımız, Betty Edwards,

the "Drawing on the Right Side of the Brain" lady, shows these two tables

"Beynin Sağ Tarafında Resim" kitabını yazan kadın, şu iki tabloyu

to her drawing class and says,

resim dersinde gösteriyor ve şöyle diyor:

"The problem you have with learning to draw

çizmeyi öğrenmedeki sorun,

is not that you can't move your hand,

elinizi hareket ettirememeniz değil,

but that the way your brain perceives images is faulty.

beynin görüntüleri yanlış algılamasıdır.

It's trying to perceive images into objects

Görüntüleri olduğu gibi görmektense,

rather than seeing what's there."

cisim olarak algılamaya çalışıyor.

And to prove it, she says, "The exact size and shape of these tabletops

Bunu kanıtlamak için bu masa üstlerinin ölçü ve boyutlarının

is the same, and I'm going to prove it to you."

aynı olduğunu ve kanıtlayacağını söylüyor.

She does this with cardboard, but since I have

O bunu bir kartonla yapıyor.

an expensive computer here

Ama burada çok pahalı bir bilgisayar var,

I'll just rotate this little guy around and ...

ve ben sadece şu küçük düğmeyi çeviriyorum ve ....

Now having seen that -- and I've seen it hundreds of times,

Evet, gördünüz değil mi? Bunu yüzlerce kez gördüm.

because I use this in every talk I give -- I still can't see

Her yaptığım konuşmada bunu kullanıyorum çünkü.

that they're the same size and shape, and I doubt that you can either.

Ama hala aynı boyut ve şekilde olduklarını göremiyorum, sanırım siz de göremiyorsunuz.

So what do artists do? Well, what artists do is to measure.

Sanatçılar ne yapar? Şey, ölçerler.

They measure very, very carefully.

Çok çok dikkatli bir şekilde ölçerler.

And if you measure very, very carefully with a stiff arm and a straight edge,

Eğer, kolunuzu dik tutarak ve düz bir uçla çok dikkatli çizerseniz,

you'll see that those two shapes are

göreceksiniz ki bu iki şekil

exactly the same size.

tamamıyla aynı.

And the Talmud saw this a long time ago, saying,

Talmud bunu çok uzun bir süre önce fark etti.

"We see things not as they are, but as we are."

Bizim, nesneleri olduğu gibi değil istediğimiz gibi gördüğümüzü söyledi.

I certainly would like to know what happened to the person

Gerçekten çok merak ediyorum,

who had that insight back then,

acaba daha o zamanlar böyle düşünen kişiye ne oldu.

if they actually followed it to its ultimate conclusion.

Eğer ki sonuca kadar gerçekten götürebildilerse.

So if the world is not as it seems and we see things as we are,

Eğer dünya göründüğü gibi değil de biz nesneleri kendimize göre görüyorsak,

then what we call reality is a kind of hallucination

o zaman gerçeklik içimizde olan bir çeşit halüsinasyondur.

happening inside here. It's a waking dream,

İçine uyandığımız bir rüyadır.

and understanding that that is what we actually exist in

Ve var olduğumuz yerin bu gerçekliğini kabul etmek,

is one of the biggest epistemological barriers in human history.

insanlık tarihindeki en büyük epistomolojik engellerden biridir.

And what that means: "simple and understandable"

Bu şu anlama geliyor: "basit ve anlaşılır",

might not be actually simple or understandable,

yine de basit ve anlaşılır olmayabilir

and things we think are "complex" might be made simple and understandable.

ve karışık olarak görünen şey basit ve anlaşılır olabilir.

Somehow we have to understand ourselves to get around our flaws.

Hatalarımızın üstesinden gelebilmek için, kendimizi anlamak zorundayız.

We can think of ourselves as kind of a noisy channel.

Kendimizi gürültülü bir kanal olarak düşünebiliriz.

The way I think of it is, we can't learn to see

Bunu ben şöyle anlıyorum,

until we admit we're blind.

kör olduğumuzu kabul edene kadar görmeyi öğrenemeyiz.

Once you start down at this very humble level,

Böyle basit bir seviyeden başlarsanız,

then you can start finding ways to see things.

bir şeyleri görme yollarını bulabiliyorsunuz.

And what's happened, over the last 400 years in particular,

Son dört yüz yıldır olan şudur,

is that human beings have invented "brainlets" --

insanlar beyincikler icat ettiler,

little additional parts for our brain --

dünyaya değişik bakış açılarıyla bakmamızı sağlayacak,

made out of powerful ideas that help us

güçlü fikirlerden oluşan,

see the world in different ways.

küçük ek parçacıklar.

And these are in the form of sensory apparatus --

Bunlar, teleskop, mikroskop gibi duyumsal araçlar,

telescopes, microscopes -- reasoning apparatus --

akıl yürütme araçları gibi

various ways of thinking -- and, most importantly,

düşünme tarzını ve en önemlisi

in the ability to change perspective on things.

nesneleri algılama yeteneğimizi değiştiren araçlardır.

I'll talk about that a little bit.

Bundan daha sonra bahsedeceğim.

It's this change in perspective

Algıdaki ve algıladığımızı düşündüklerimiz hakkındaki

on what it is we think we're perceiving

bu değişiklik, son dört yüz yılda

that has helped us make more progress in the last 400 years

insanlık tarihinin geri kalanından daha fazla gelişme

than we have in the rest of human history.

yaşanmasını sağladı.

And yet, it is not taught in any K through 12 curriculum in America that I'm aware of.

Ve bu bildiğim kadarıyla Amerika'da hiç bir müfredatta yer almıyor.

So one of the things that goes from simple to complex

Daha fazlasını yaptığımızda, işler daha da karmaşık hal alır.

is when we do more. We like more.

Biz daha fazlasından hoşlanırız.

If we do more in a kind of a stupid way,

Daha fazlayı salakça yaparsak,

the simplicity gets complex

basitlik karmaşıklığa döner.

and, in fact, we can keep on doing it for a very long time.

Ve bunu uzun bir süre yapabiliriz.

But Murray Gell-Mann yesterday talked about emergent properties;

Ama dün Murray Gell-Mann ortaya çıkan şeylerden bahsetti.

another name for them could be "architecture"

Başka bir deyişle "mimari"den bahsetti.

as a metaphor for taking the same old material

Eski materyalleri alıp,

and thinking about non-obvious, non-simple ways of combining it.

belirsiz ve karışık yollardan onları birleştirme metaforundan.

And in fact, what Murray was talking about yesterday in the fractal beauty of nature --

Aslında Murray'ın dün bahsettiği şey, doğanın güzelliğinin

of having the descriptions

tanım olarak

at various levels be rather similar --

çeşitli seviyelerde aynı olduğuydu.

all goes down to the idea that the elementary particles

Bu temel elementlerin

are both sticky and standoffish,

sabit ve durduğu ve

and they're in violent motion.

sürekli hareket halinde oldukları fikrine dayanmaktadır.

Those three things give rise to all the different levels

Bu üç şey, dünyamızda karışıklık olarak görülen,

of what seem to be complexity in our world.

değişik seviyelerin ortaya çıkmasına neden olmaktadır.

But how simple?

Ama ne kadar basit?

So, when I saw Roslings' Gapminder stuff a few years ago,

Birkaç yıl önce Rosling'in Gapminder'ını gördüğümde,

I just thought it was the greatest thing I'd seen

karışık fikirleri bu kadar kolaylıkla gösterme konusunda

in conveying complex ideas simply.

gördüğüm en harika şey olduğunu düşündüm.

But then I had a thought of, "Boy, maybe it's too simple."

Ama o zamanlar daha naif düşünüyordum, belki de çok basitti.

And I put some effort in to try and check

Ama denedim ve kendim kontrol ettim,

to see how well these simple portrayals of trends over time

zamana göre trendlerin değişimini gösteren bu basit betimlemelerin,

actually matched up with some ideas and investigations from the side,

fikirler ve araştırmalarla uyup uymadığını kontrol ettim

and I found that they matched up very well.

ve gerçekten uyduklarını gördüm.

So the Roslings have been able to do simplicity

Rosling, basitliği verinin içindeki

without removing what's important about the data.

önemli şeyleri çıkarmadan yakalamayı başarmıştı.

Whereas the film yesterday that we saw

Dün gördüğümüz filmi,

of the simulation of the inside of a cell,

bir hücrenin içinin simülasyonunu,

as a former molecular biologist, I didn't like that at all.

eski bir moleküler biyolog olarak beğenmedim.

Not because it wasn't beautiful or anything,

Güzel olmadığı ya da sıkıcı olduğu için değil, ama bir çok öğrencinin

but because it misses the thing that most students fail to understand

moleküler biyoloji hakkında anlayamadığı şeyi göz ardı ettiği için.

about molecular biology, and that is:

O da, şu ki:

why is there any probability at all of two complex shapes

karışık iki şekil doğru yolda

finding each other just the right way

birbirlerini bularak,

so they combine together and be catalyzed?

nasıl bir araya geliyorlar ve katalize ediliyorlar?

And what we saw yesterday was

Ve dün gördüğümüz şey,

every reaction was fortuitous;

her reaksiyonun kazara olduğuydu.

they just swooped in the air and bound, and something happened.

Havada birbirlerine çarptılar ve bir şeyler oldu.

But in fact, those molecules are spinning at the rate of

Ama aslında bu moleküller,

about a million revolutions per second;

saniyede milyon kere devir yapıyorlar.

they're agitating back and forth their size every two nanoseconds;

Her iki nanosaniyede kendilerini ileri ve geri hareket ettiriyorlar.

they're completely crowded together, they're jammed,

Tamamı bir araya geliyorlar. Sıkışıyorlar

they're bashing up against each other.

ve birbirlerine çarpıyorlar.

And if you don't understand that in your mental model of this stuff,

Eğer bu olanları beyninizde canlandıramazsanız,

what happens inside of a cell seems completely mysterious and fortuitous,

bir hücrenin içinde olanlar tamamıyla gizemli ve şansa dayalı olarak görülür.

and I think that's exactly the wrong image

Ve tam da bunun bilim öğretilirken

for when you're trying to teach science.

en yanlış şey olduğunu düşünüyorum.

So, another thing that we do is to confuse adult sophistication

Yani, yetişkin karmaşıklığı ile

with the actual understanding of some principle.

bazı prensiplerin gerçekten anlaşılmasını karıştırıyoruz.

So a kid who's 14 in high school

Bu yüzden, lisede 14'ünde olan bir çocuğa

gets this version of the Pythagorean theorem,

Pisagor teoremi öğretiliyor.

which is a truly subtle and interesting proof,

Karışık ve ilginç bir kanıt,

but in fact it's not a good way to start learning about mathematics.

ancak matematik öğrenmeye başlamanın ilk adımı olmamalı.

So a more direct one, one that gives you more of the feeling of math,

Daha direkt olan ve daha fazla matematik hissi veren,

is something closer to Pythagoras' own proof, which goes like this:

Pisagor yöntemine benzer başka bir yöntem de şöyle.

so here we have this triangle, and if we surround that C square with

Burada bir üçgen var ve bunu C karesiyle çevreliyoruz,

three more triangles and we copy that,

üç üçgen daha ve bunu kopyalıyoruz

notice that we can move those triangles down like this.

üçgenleri aşağı doğru hareket ettirebildiğimize dikkat edin,

And that leaves two open areas that are kind of suspicious ...

bu bize iki boş alan bırakıyor

and bingo. That is all you have to do.

ve bingo. Tüm yapmanız gereken bu.

And this kind of proof is the kind of proof

Bu matematik öğrenirken, ne olduğu hakkında fikir edinmek için

that you need to learn when you're learning mathematics

ihtiyacınız olan

in order to get an idea of what it means

bir kanıt şekli.

before you look into the, literally, 1,200 or 1,500 proofs

Keşfedilen Pisagor teoremini kanıtlayan

of Pythagoras' theorem that have been discovered.

12 ya da 1500 teoreme bakmadan önce bunu öğrenmelisiniz.

Now let's go to young children.

Şimdi de küçük çocuklardan bahsedelim.

This is a very unusual teacher

Bu çok ilginç bir öğretmen,

who was a kindergarten and first-grade teacher,

önceleri ana okulu ve 1. sınıf öğretmeni olan

but was a natural mathematician.

ama doğuştan bir matematikçi.

So she was like that jazz musician friend you have who never studied music

Hiç bir müzik eğitimi almamış ama harika olan

but is a terrific musician;

bir jaz müzikçi gibi.

she just had a feeling for math.

Matematiğe özel bir ilgisi var

And here are her six-year-olds,

ve işte altı yaşındaki öğrencileri

and she's got them making shapes out of a shape.

bir şekilden başka şekiller yapıyorlar.

So they pick a shape they like -- like a diamond, or a square,

Baklava şekli, kare, üçgen ya da yamuk gibi istedikleri bir şekli seçiyorlar

or a triangle, or a trapezoid -- and then they try and make

ve sonra onu çizmeye başlıyorlar.

the next larger shape of that same shape, and the next larger shape.

Daha sonra ilk çizdikleri şekli daha büyük boyutlarda çiziyorlar.

You can see the trapezoids are a little challenging there.

Burada görebileceğiniz gibi yamuklar biraz zorlaşıyor.

And what this teacher did on every project

Bu öğretmen her projede,

was to have the children act like first it was a creative arts project,

önce çocukların bunu yaratıcı sanat projesi olarak görmelerini,

and then something like science.

sonra da bilim olarak algılamalarını sağlıyor.

So they had created these artifacts.

Çocuklar bu eserleri yarattılar.

Now she had them look at them and do this ... laborious,

Çocukları bunlara baktırıyor ve bana açıklayıncaya kadar

which I thought for a long time, until she explained to me was

yorucu olduğunu düşündüğüm bu şeyi yapmaya başlıyorlar.

to slow them down so they'll think.

Böylece yavaşlayıp düşünmeye başlıyorlar.

So they're cutting out the little pieces of cardboard here

Burada da kartondan küçük parçalar kesiyorlar

and pasting them up.

ve yapıştırıyorlar.

But the whole point of this thing is

Bütün bunun amacı,

for them to look at this chart and fill it out.

bu tabloya bakıp onu doldurmak.

"What have you noticed about what you did?"

Ne yaptığınızın farkına vardınız mı?

And so six-year-old Lauren there noticed that the first one took one,

Altı yaşındaki Lauren de fark etti ki birinci bir tane,

and the second one took three more

ikincisi de üç tane daha alarak

and the total was four on that one,

toplamda üzerinde dört tane alıyor.

the third one took five more and the total was nine on that one,

Üçüncüye beş tane daha koyunca, şuradakinde toplam dokuz oldu

and then the next one.

ve böylece diğerleri.

She saw right away that the additional tiles that you had to add

Ve çocuk kenarlara her eklenen levhanın,

around the edges was always going to grow by two,

ikişer ikişer arttığının farkına vardı.

so she was very confident about how she made those numbers there.

Bunları nasıl yaptığından oldukça emindi.

And she could see that these were the square numbers up until about six,

Ve bunların altıya kadar sayıların karelerinin olduğunu görebilirdi.

where she wasn't sure what six times six was

Altı kere altının ya da

and what seven times seven was,

yedi kere yedinin kaç ettiğini bilmezken,

but then she was confident again.

kendine güveniyor.

So that's what Lauren did.

Lauren'in de yaptığı bu.

And then the teacher, Gillian Ishijima, had the kids

Daha sonra öğretmen Gillian Ishijima, çocukları

bring all of their projects up to the front of the room and put them on the floor,

projeleriyle birlikte kapının önüne götürüyor ve projeleri yere koyduruyor.

and everybody went batshit: "Holy shit! They're the same!"

Herkes şaşırıyor. İnanılmaz. Hepsi aynı.

No matter what the shapes were, the growth law is the same.

Şekillerinin ne olduğu önemli değil, büyüklükleri aynı.

And the mathematicians and scientists in the crowd

Seyirciler arasındaki matematikçiler ve bilim adamları

will recognize these two progressions

bu iki süreci tanıyacaklardır.

as a first-order discrete differential equation

Birinci dereceden diferansiyel denklem

and a second-order discrete differential equation,

ve ikinci dereceden diferansiyel denklem.

derived by six-year-olds.

Altı yaşındakilerin bulduğu sonuç.

Well, that's pretty amazing.

Bu çok muhteşem bir şey.

That isn't what we usually try to teach six-year-olds.

Bu bizim genelde 6 yaşındakilere öğrettiğimiz bir şey değil.

So, let's take a look now at how we might use the computer for some of this.

Şimdi de tüm bunları yapmak için bilgisayarı nasıl kullanabiliriz bir bakalım.

And so the first idea here is

Buradaki temel fikir,

just to show you the kind of things that children do.

size çocukların neler yaptığını göstermektir.

I'm using the software that we're putting on the $100 laptop.

100 dolarlık dizüstü bilgisayarlara koyduğumuz yazılım programını kullanıyorum.

So I'd like to draw a little car here --

Bir araba çizmek istiyorum.

I'll just do this very quickly -- and put a big tire on him.

Çok çabuk yapacağım. Büyük bir lastik koyuyorum.

And I get a little object here and I can look inside this object,

Küçük bir obje alıyorum ve bunun içine bakıyorum.

I'll call it a car. And here's a little behavior: car forward.

Bu araba olsun. Arabayı biraz ileri hareket ettirelim.

Each time I click it, car turn.

Buraya her tıkladığımda araba dönüyor.

If I want to make a little script to do this over and over again,

Eğer bunu tekrar tekrar yapmak için bir senaryo hazırlamak istersem,

I just drag these guys out and set them going.

şuradaki elemanları dışarıya koyuyorum ve hareket ettiriyorum.

And I can try steering the car here by ...

Arabayı burada döndürmeyi deneyebilirim --

See the car turn by five here?

beşe basınca döndüğünü gördünüz mü?

So what if I click this down to zero?

Peki, sıfıra tıklarsam ne olacak?

It goes straight. That's a big revelation for nine-year-olds.

Düz gidiyor. Bu dokuz yaşındakiler için bir açıklama.

Make it go in the other direction.

Diğer yöne doğru hareket ettirelim.

But of course, that's a little bit like kissing your sister

Bu tabi ki araba sürmek kadar,

as far as driving a car,

kız kardeşini öpmeye benziyor.

so the kids want to do a steering wheel;

Çocuklar biraz direksiyon kullanmak istediklerinde,

so they draw a steering wheel.

direksiyon çiziyorlar

And we'll call this a wheel.

ve bir direksiyon ortaya çıkıyor.

See this wheel's heading here?

Direksiyonun pozisyonunu görüyor musunuz?

If I turn this wheel, you can see that number over there going minus and positive.

Direksiyonu çevirdiğimde, sayının eksi ve artı olduğunu görebilirsiniz.

That's kind of an invitation to pick up this name of

Bu da şuradan çıkan sayıların

those numbers coming out there

isimlerini yakalayıp,

and to just drop it into the script here,

şuradaki yazıya bırakmayı dürtüklüyor.

and now I can steer the car with the steering wheel.

Ve şu an arabayı direksiyonla kullanıyorum.

And it's interesting.

İlginç.

You know how much trouble the children have with variables,

Çocukların değişkenleri kavramakta

but by learning it this way, in a situated fashion,

ne kadar zorlandığını bilirsiniz,

they never forget from this single trial

fakat bu eğitim yöntemi ile

what a variable is and how to use it.

tek seferde öğreniyorlar.

And we can reflect here the way Gillian Ishijima did.

Gillian Ishijima'nın yaptığını burada da yapabiliriz.

So if you look at the little script here,

Buradaki küçük yazıya bakarsanız,

the speed is always going to be 30.

hız her zaman 30 olacak.

We're going to move the car according to that over and over again.

Arabayı bu şeye göre tekrar ve tekrar hareket ettireceğiz.

And I'm dropping a little dot for each one of these things;

Bu şeylerin her biri için bir küçük nokta bırakıyorum.

they're evenly spaced because they're 30 apart.

Hepsinin arasındaki aralık aynı, 30 birim.

And what if I do this progression that the six-year-olds did

Altı yaşındaki bir çocuğun düşündüğü

of saying, "OK, I'm going to increase the speed by two each time,

şeyi söylersem olur. Peki her seferinde hızı iki artırayım

and then I'm going to increase the distance by the speed each time?

ve sonra hızdan dolayı gidilen mesafeyi de artırmış oluyorum.

What do I get there?"

Neye ulaşıyorum?

We get a visual pattern of what these nine-year-olds called acceleration.

Dokuz yaşındakilerin ivme dediği şeyin görsel haline.

So how do the children do science?

Çocuklar nasıl bilim yapar?

(Video) Teacher: [Choose] objects that you think will fall to the Earth at the same time.

(Video) Öğretmen: Yere aynı anda düşeceğini düşündüğün cisimler --

Student 1: Ooh, this is nice.

Çocuk: Bu güzel.

Teacher: Do not pay any attention

Öğretmen: Başkalarının yaptıkları şeylere

to what anybody else is doing.

dikkat etme.

Who's got the apple?

Elma kimde?

Alan Kay: They've got little stopwatches.

Alan Kay: Ellerinde küçük kronometreler var.

Student 2: What did you get? What did you get?

Öğretmen: Sen ne alıyorsun? Sen ne aldın?

AK: Stopwatches aren't accurate enough.

AK: Kronometreler tam doğru değil.

Student 3: 0.99 seconds.

Kız: 0.99 saniye.

Teacher: So put "sponge ball" ...

Öğretmen: "Sünger topu" koy --

Student 4l: [I decided to] do the shot put and the sponge ball

Kız: İkisinin de ağırlığı farklı olduğu için,

because they're two totally different weights,

burada bir gülle, bir de sünger top vardı.

and if you drop them at the same time,

Ve ikisini de aynı anda atarsan,

maybe they'll drop at the same speed.

belki aynı hızla düşecekler.

Teacher: Drop. Class: Whoa!

Öğretmen: At.

AK: So obviously, Aristotle never asked a child

Tabi ki Aristotle hiçbir zaman

about this particular point

bir çocuğa bu soruyu sormadı,

because, of course, he didn't bother doing the experiment,

çünkü o deney yapma derdine girmedi,

and neither did St. Thomas Aquinas.

aynı şekilde St. Thomas Aquinas.

And it was not until Galileo actually did it

Bunu çocuk gibi olan bir yetişkin

that an adult thought like a child,

düşüncesiyle yapan Galileo'ya kadar kimse yapmadı.

only 400 years ago.

Sadece 400 yıl önce.

We get one child like that about every classroom of 30 kids

Meseleyi hemen anlayan çocuklardan

who will actually cut straight to the chase.

her 30 kişilik sınıfta bir tane var.

Now, what if we want to look at this more closely?

Peki, şimdi buna daha yakından bakmak istersek ne olacak?

We can take a movie of what's going on,

Olayların filmini kaydedebiliriz,

but even if we single stepped this movie,

fakat filmi yavaş oynatsak dahi

it's tricky to see what's going on.

neler olup bittiğini anlamak biraz zor.

And so what we can do is we can lay out the frames side by side

Ne yapabiliriz, bu kareleri yanyana

or stack them up.

ya da üstüste koyarız.

So when the children see this, they say, "Ah! Acceleration,"

Ve çocuklar bunu gördüğünde, dört ay önce arabalarını sürüp,

remembering back four months when they did their cars sideways,

ivmenin ne olduğunu anlamak için ölçüm yaptıklarını hatırlayıp,

and they start measuring to find out what kind of acceleration it is.

"Aa, ivme," diyorlar.

So what I'm doing is measuring from the bottom of one image

Bir resmin altından

to the bottom of the next image, about a fifth of a second later,

diğer resmin altını ölçtüğümde, saniyenin beşte biri kadar,

like that. And they're getting faster and faster each time,

bunun gibi ve gitgide hızlanıyorlar.

and if I stack these guys up, then we see the differences; the increase

Bu elemanları üstüste koyarsam, farkı görüyoruz,

in the speed is constant.

hızdaki artış sabit.

And they say, "Oh, yeah. Constant acceleration.

Ve onlar da, evet, sabit ivme ediyorlar.

We've done that already."

Bunları zaten yaptık.

And how shall we look and verify that we actually have it?

Peki buna sahip olduğumuzu nasıl doğrulayacağız?

So you can't tell much from just making the ball drop there,

Bunu sadece bir top bırakma ile söyleyemeyiz,

but if we drop the ball and run the movie at the same time,

hem topu bırakıp, hem de filmi oynatırsak

we can see that we have come up with an accurate physical model.

doğru bir fiziksel model oluşturduğumuzu görebiliriz.

Galileo, by the way, did this very cleverly

Bu arada Galileo bunu çok akıllı bir şekilde,

by running a ball backwards down the strings of his lute.

topları lavtasının yaylarından geriye doğru bırakarak yaptı.

I pulled out those apples to remind myself to tell you that

Bu elmaları, size bu hikayenin büyük ihtimalle "Newton ve elma" tipi

this is actually probably a Newton and the apple type story,

bir hikaye olduğunu anlatmam gerektiğini hatırlatmak için koydum.

but it's a great story.

Fakat muhteşem bir hikaye.

And I thought I would do just one thing

Ben de tek bir şey yapacağım,

on the $100 laptop here just to prove that this stuff works here.

100 dolarlık bilgisayarda da bu şeyin çalıştığını ispatlayacağım.

So once you have gravity, here's this --

Yer çekiminiz varsa, burada --

increase the speed by something,

hızı belli bir oranda artır,

increase the ship's speed.

geminin hızını artır.

If I start the little game here that the kids have done,

Çocukların yaptığı şu küçük oyunu çalıştırabilirsem,

it'll crash the space ship.

uzay gemisine çarpacak.

But if I oppose gravity, here we go ... Oops!

Fakat yer çekimine karşı gidersem, işte böyle -- hop!

(Laughter)

(Gülüşmeler)

One more.

Bir tane daha.

Yeah, there we go. Yeah, OK?

Evet, işte. Tamam mı?

I guess the best way to end this is with two quotes:

Sanırım bitirmenin en iyi yolu, şu iki vecize.

Marshall McLuhan said,

Marshall McLuhan demiş ki,

"Children are the messages that we send to the future,"

"Çocuklar, geleceğe gönderdiğimiz mesajlardır."

but in fact, if you think of it,

Aslında düşündüğünüz zaman,

children are the future we send to the future.

çocuklar geleceğe gönderdiğimiz gelecektir.

Forget about messages;

Mesajları unutun.

children are the future,

Çocuklar gelecektir.

and children in the first and second world

Ve birinci ve ikinci dünyadaki,

and, most especially, in the third world

özellikle de üçüncü dünyadaki

need mentors.

çocukların akıl hocaları olmalıdır.

And this summer, we're going to build five million of these $100 laptops,

Bu yaz bu 100 dolarlık dizüstü bilgisayarlardan 5 milyon tane üreteceğiz,

and maybe 50 million next year.

belki gelecek yıl 50 milyon tane.

But we couldn't create 1,000 new teachers this summer to save our life.

Fakat hayatlarımızı kurtarmak için bin tane öğretmen oluşturamadık.

That means that we, once again, have a thing where we can put technology out,

Bu da teknolojiyi çıkartıp,

but the mentoring that is required to go

danışmanlığı koyabileceğimiz bir şey var demek,

from a simple new iChat instant messaging system

iChat isimli basit anlık mesajlaşma sistemi

to something with depth is missing.

daha derin bir şeye dönüşebilir.

I believe this has to be done with a new kind of user interface,

Bunun yeni tip bir kullanıcı arayüzü ile yapılması gerektiğini düşünüyorum.

and this new kind of user interface could be done

Ve bu yeni kullanıcı arayüzü

with an expenditure of about 100 million dollars.

100 milyon dolar ile yapılabilir.

It sounds like a lot, but it is literally 18 minutes of what we're spending in Iraq --

Fazla gibi ama bu miktar parayı 18 dakikada Irak'ta harcıyoruz.

we're spending 8 billion dollars a month; 18 minutes is 100 million dollars --

Ayda 8 milyar dolar harcıyoruz. 18 dakika, 100 milyon dolar demek.

so this is actually cheap.

Aslında ucuz.

And Einstein said,

Ve Einstein demiş ki,

"Things should be as simple as possible, but not simpler."

"Her şey basitleştirilebildiği kadar basitleştirilmeli, fakat daha da basitleştirilmemeli."

Thank you.

Teşekkürler.