Bran Ferren: To create for the ages, let's combine art and engineering

Bran Ferren: Çağlar boyu kalan eserler için sanat ve mühendisliği bir araya getirelim

Çeviri: Eren Gokce Gözden geçirme: Fatih Yuvacı

Good morning.

Günaydın.

When I was a little boy,

Küçük bir çocukken,

I had an experience that changed my life,

hayatımı değiştiren bir deneyim yaşadım

and is in fact why I'm here today.

ve doğrusu bu yüzden bugün buradayım.

That one moment

O tek an

profoundly affected how I think about

sanat, tasarım ve mühendislik

art, design and engineering.

hakkındaki düşüncelerimi ciddi olarak etkiledi.

As background, I was fortunate enough to grow up

Geçmişime gelince, dünyanın en harika şehirlerinden birinde

in a family of loving and talented artists

sevgi dolu ve yetenekli sanatçıların olduğu bir ailede

in one of the world's great cities.

büyüyecek kadar şanslıydım.

My dad, John Ferren, who died when I was 15,

Ben 15 yaşındayken ölen babam John Ferren'in

was an artist by both passion and profession,

hem tutkusu, hem de mesleği sanatçılıktı,

as is my mom, Rae.

zira annem Rae'nin de.

He was one of the New York School

Babam New York School'un

abstract expressionists who,

soyut ekspresyonistlerinden biriydi,

together with his contemporaries,

çağdaşlarıyla beraber

invented American modern art,

Amerikan modern sanatını keşfetti

and contributed to moving the American zeitgeist

ve o zamanki Amerikan ruhunun 20. yüzyılda

towards modernism in the 20th century.

modernizme doğru taşınmasına katkıda bulundu.

Isn't it remarkable that, after thousands of years

İnsanların binlerce yıl çoğunlukla temsili sanat

of people doing mostly representational art,

yaptıktan sonra modern sanatın,

that modern art, comparatively speaking,

ki nispeten söylüyorum, 15 dakikalık

is about 15 minutes old,

olmasına rağmen çok yaygın olması

yet now pervasive.

çok kayda değer değil mi?

As with many other important innovations,

Diğer pek çok önemli yenilik gibi,

those radical ideas required no new technology,

o radikal fikirler de hiçbir teknoloji gerektirmedi,

just fresh thinking and a willingness to experiment,

sadece yeni düşünme biçimi ve deneme yapmaya istekli olmayı,

plus resiliency in the face of near-universal criticism

artı neredeyse tüm evrenin karşısında eleştiri ve

and rejection.

reddedilmeye karşı dayanıklılık gerektirdi.

In our home, art was everywhere.

Sanat, evimizde her yerdeydi.

It was like oxygen,

Sanki oksijen gibiydi,

around us and necessary for life.

her tarafımızdaydı ve yaşam için gerekliydi.

As I watched him paint,

Onu resim yaparken seyrederken,

Dad taught me that art

babam bana sanatın süsle ilgili

was not about being decorative,

olmadığını, aksine fikirleri iletmek için

but was a different way of communicating ideas,

farklı bir yol olduğunu

and in fact one that could bridge the worlds

ve aslında bilgi ve içgörü dünyalarına

of knowledge and insight.

köprü olacak bir şey olduğunu anlatmıştı.

Given this rich artistic environment,

Bu zengin sanatsal çevreyi göz önüne alınca,

you'd assume that I would have been compelled

aile işine girmeye mecbur olduğumu

to go into the family business,

zannedebilirsiniz,

but no.

ama hayır.

I followed the path of most kids

Genetik olarak ailelerini delirtmeye

who are genetically programmed

programlanmış çoğu

to make their parents crazy.

çocuğun ayak izlerini takip ettim.

I had no interest in becoming an artist,

Sanatçı olmaya karşı hiçbir isteğim yoktu,

certainly not a painter.

özellikle de bir ressam olmaya.

What I did love was electronics and machines --

Sevdiğim şey elektronik ve makinelerdi,

taking them apart, building new ones,

onları söküp, yenilerini yapmak

and making them work.

ve çalışmalarını sağlamak.

Fortunately, my family also had engineers in it,

Şanslıyım ki, ailemde mühendisler de vardı

and with my parents,

ve annem babamla birlikte

these were my first role models.

ilk rol modellerimdiler.

What they all had in common

Hepsinin ortak noktası

was they worked very, very hard.

çok, çok çalışmaktı.

My grandpa owned and operated a sheet metal

Büyükbabam Brooklyn'de bir sac levha

kitchen cabinet factory in Brooklyn.

mutfak dolabı fabrikası sahibi ve işleticisiydi.

On weekends, we would go together to Cortlandt Street,

Haftasonları, birlikte New York City's radyosuyla aynı sıradaki

which was New York City's radio row.

Cortlandt Caddesi'ne giderdik.

There we would explore massive piles

Orada yığınlarca üretim fazlası

of surplus electronics,

elektroniği keşfe koyulur,

and for a few bucks bring home treasures

Norden bombardıman vizörü

like Norden bombsights

ve IBM'in ilk tüplü bilgisayarlarından parçalar gibi

and parts from the first IBM tube-based computers.

hazineleri birkaç dolar karşılığında alıp eve götürürdük.

I found these objects both useful and fascinating.

Bu objeleri hem yararlı, hem de büyüleyici bulurdum.

I learned about engineering and how things worked,

Mühendisliği ve nesnelerin nasıl çalıştığını,

not at school

okulda değil,

but by taking apart and studying

parçalarına ayırarak ve bu inanılmaz derecede karmaşık

these fabulously complex devices.

cihazları inceleyerek öğrendim.

I did this for hours every day,

Bunu her gün saatlerce yaptım,

apparently avoiding electrocution.

elbette ki elektrik çarpmasından kaçınarak.

Life was good.

Hayat güzeldi.

However, every summer, sadly,

Ancak ne yazık ki her yaz,

the machines got left behind

annem, babam ve ben yurtdışına

while my parents and I traveled overseas

tarih, sanat ve tasarımı deneyimlemek üzere

to experience history, art and design.

seyahat ettiğimizde makineler geride kaldı.

We visited the great museums and historic buildings

Avrupa ve Ortadoğu'daki

of both Europe and the Middle East,

büyük müzeleri ve tarihi binaları gezdik,

but to encourage my growing interest

ancak bilim ve teknolojiye karşı

in science and technology,

artan merakımı desteklemek için

they would simply drop me off in places

beni Londra Bilim Müzesi gibi yerlerde

like the London Science Museum,

bırakırlardı, ben de saatler boyunca

where I would wander endlessly for hours by myself

kendi başıma dolaşarak bilim ve teknolojinin

studying the history of science and technology.

tarihini incelerdim.

Then, when I was about nine years old,

Sonra, ben dokuz yaşlarındayken

we went to Rome.

Roma'ya gittik.

On one particularly hot summer day,

Çok sıcak olan bir yaz günü,

we visited a drum-shaped building that from the outside

dışarıdan çok da ilginç olmayan davul şeklinde

was not particularly interesting.

bir binayı ziyaret ettik.

My dad said it was called the Pantheon,

Babam adının Pantheon olduğunu söyledi,

a temple for all of the gods.

bütün tanrıların tapınağı.

It didn't look all that special from the outside,

Söylediğim gibi, dışarıdan öyle çok özel görünmüyordu,

as I said, but when we walked inside,

ama içeri doğru yürüdüğümde,

I was immediately struck by three things:

hemen üç şey dikkatimi çekti:

First of all, it was pleasantly cool

Dışarıdaki bunaltıcı sıcağa rağmen,

despite the oppressive heat outside.

hoş bir şekilde serindi.

It was very dark, the only source of light

Çok karanlıktı, tek ışık kaynağı çatıdaki

being an big open hole in the roof.

kocaman açık delikti.

Dad explained that this wasn't a big open hole,

Babam onun büyük bir delik değil,

but it was called the oculus,

oculus adı verilen

an eye to the heavens.

göğe bakan bir göz olduğunu açıkladı.

And there was something about this place,

Ve bu yerle ilgili özel gelen bir şey vardı,

I didn't know why, that just felt special.

niye bilmiyorum.

As we walked to the center of the room,

Odanın ortasına yürüdüğümüzde,

I looked up at the heavens through the oculus.

oculus'dan göğe doğru baktım.

This was the first church that I'd been to

Burası, Tanrı ile insan arasında

that provided an unrestricted view

bir sınır olmadan görüş sağlayan,

between God and man.

benim gittiğim tek kiliseydi.

But I wondered, what about when it rained?

Ama yağmur yağdığında ne oluyor acaba diye düşündüm.

Dad may have called this an oculus,

Babam buna oculus diyebilirdi,

but it was, in fact, a big hole in the roof.

ama aslında tavanda kocaman bir delikti.

I looked down and saw floor drains

Yere baktım ve taş zemine yer kanalları

had been cut into the stone floor.

açıldığını gördüm.

As I became more accustomed to the dark,

Karanlığa alışınca,

I was able to make out details of the floor

zeminin ve onu çevreleyen duvarların

and the surrounding walls.

detaylarını anlayabildim.

No big deal here, just the same statuary stuff

Çok zor değildi, Roma'nin her yerinde gördüğümüz

that we'd seen all over Rome.

aynı heykelimsi şeyler.

In fact, it looked like the Appian Way

Aslında, Appian Yolu'na benziyordu,

marble salesman showed up

mermer satışçı numune kitapla ortaya çıkıp,

with his sample book, showed it to Hadrian,

Hadrian'a göstermiş ve Hadrian da

and Hadrian said, "We'll take all of it."

"Hepsini alacağız." demiş gibi.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

But the ceiling was amazing.

Ancak tavan muhteşemdi.

It looked like a Buckminster Fuller geodesic dome.

Buckminster Fuller'in jeodezik kubbelerine benziyordu.

I'd seen these before,

Onları daha önce görmüştüm

and Bucky was friends with my dad.

ve Bucky babamla arkadaştı.

It was modern, high-tech, impressive,

Modern, yüksek teknolojiye sahip, etkileyiciydi,

a huge 142-foot clear span

142 fitlik muazzam bir genişliğe,

which, not coincidentally, was exactly its height.

tesadüf değil, tam olarak aynı yüksekliğe sahipti.

I loved this place.

Bu yeri çok sevmiştim.

It was really beautiful and unlike anything I'd ever seen before,

Gerçekten çok güzeldi ve daha önce gördüğüm hiçbir şeye benzemiyordu,

so I asked my dad, "When was this built?"

bu yüzden babama şu soruyu sordum, "Bu ne zaman inşa edildi?"

He said, "About 2,000 years ago."

"Yaklaşık 2.000 sene önce.", dedi.

And I said, "No, I mean, the roof."

Ve ben de, "Hayır, yani çatı demek istedim." dedim.

You see, I assumed that this was a modern roof

Gördüğünüz gibi, bunun geçmişteki uzun bir savaşta

that had been put on because the original

orijinalinin tahrip olmasından dolayı konan

was destroyed in some long-past war.

modern bir çatı olduğunu varsaymıştım.

He said, "It's the original roof."

"Bu, orijinal çatı.", dedi.

That moment changed my life,

O an hayatımı değiştirdi

and I can remember it as if it were yesterday.

ve sanki dün gibi hatırlıyorum.

For the first time, I realized people were smart

İlk defa, insanların 2.000 sene önce

2,000 years ago. (Laughter)

zeki olduklarını fark ettim. (Gülüşmeler)

This had never crossed my mind.

Bu hiç aklıma gelmemişti.

I mean, to me, the pyramids at Giza,

Yani, bana kalırsa, Gize'deki piramitler,

we visited those the year before,

ki bir sene önce ziyaret etmiştik,

and sure they're impressive, nice enough design,

elbette ki etkileyici, yeterince güzel bir tasarımdı,

but look, give me an unlimited budget,

ama bakın, bana sınırsız bir bütçe verin,

20,000 to 40,000 laborers, and about 10 to 20 years

20.000 ila 40.000 işçi ve yaklaşık 10 ila 20 yıl süre,

to cut and drag stone blocks across the countryside,

kırsalda taş bloklar kesip sürüklemek için,

and I'll build you pyramids too.

o zaman ben de piramitleri inşa ederim.

But no amount of brute force

Ancak hiçbir kaba kuvvet

gets you the dome of the Pantheon,

size Pantheon'un kubbesini veremez,

not 2,000 years ago, nor today.

ne 2.000 yıl önce, ne de bugün.

And incidentally, it is still the largest

Ve bu arada, hâlâ şimdiye kadar inşa edilmiş

unreinforced concrete dome that's ever been built.

en büyük desteksiz beton kubbe.

To build the Pantheon took some miracles.

Pantheon'u inşa edebilmek bazı mucizeleri gerektiriyordu.

By miracles, I mean things that are

Mucizelerle, teknik olarak zar zor

technically barely possible,

mümkün olan, çok yüksek riskli ve

very high-risk, and might not be

şu anda aslında başarılamayabilecek olan

actually accomplishable at this moment in time,

şeylerden bahsediyorum,

certainly not by you.

kesinlikle sizin tarafınızdan değil.

For example, here are some of the Pantheon's miracles.

Örneğin, işte Pantheon'un bazı mucizeleri.

To make it even structurally possible,

Yapısal olarak yapılabilir hâle getirmek için,

they had to invent super-strong concrete,

süper güçlü bir beton dahi icat etmek zorunda kaldılar

and to control weight,

ve ağırlığı kontrol etmek için

varied the density of the aggregate

kubbenin tepesine doğru inşa ederlerken

as they worked their way up the dome.

agreganın yoğunluğunu ayarladılar.

For strength and lightness, the dome structure

Dayanıklılık ve hafiflik için, kubbe yapısında

used five rings of coffers,

beş halka tavan süsü kullanıldı,

each of diminishing size,

her biri azalan büyüklükte,

which imparts a dramatic forced perspective

ki bunlar tasarıma çarpıcı bir zorunlu perspektif

to the design.

katıyor.

It was wonderfully cool inside

İçerisi harika bir şekilde serindi,

because of its huge thermal mass,

devasa termal kütlesi,

natural convection of air rising up

havanın doğal ısı yayımının oculus ile

through the oculus,

ile havaya yükselmesi

and a Venturi effect when wind blows across

ve binanın tepesinde rüzgâr estiğinde

the top of the building.

Venturi etkisi sebebiyle.

I discovered for the first time that light itself

İlk defa ışığın kendisinin de bir varlığı olduğunu

has substance.

keşfettim.

The shaft of light beaming through the oculus

Oculus'dan gelen uzun ışık hüzmesi

was both beautiful and palpable,

hem güzel, hem de ortadaydı

and I realized for the first time

ve ilk defa ışığın tasarlanabileceğini

that light could be designed.

fark ettim.

Further, that of all of the forms of design,

Dahası, tasarımın her türlü formu,

visual design,

görsel tasarım,

they were all kind of irrelevant without it,

o olmadan bir anlamda önemsizdiler,

because without light, you can't see any of them.

çünkü ışık olmadan hiçbirini göremiyorsunuz.

I also realized that I wasn't the first person

Bu yerin gerçekten özel olduğunu düşünen

to think that this place was really special.

ilk kişinin ben olmadığını da fark ettim.

It survived gravity, barbarians, looters, developers

Yer çekimine, barbarlara, yağmacılara, inşaatçılara

and the ravages of time to become

ve zamanın yıkıcı etkisine karşı koyarak,

what I believe is the longest

inanıyorum ki, tarihteki en uzun süre durmadan

continuously occupied building in history.

içinde oturulan bina oldu.

Largely because of that visit,

Büyük oranda o gezi sebebiyle,

I came to understand that,

okulda bana öğretilenin aksine

contrary to what I was being told in school,

sanat ve tasarım dünyalarının

the worlds of art and design

aslında bilim ve mühendislikle

were not, in fact, incompatible

birbirine zıt olmadığını

with science and engineering.

anladım.

I realized, when combined,

Birleştirildiği zaman,

you could create things that were amazing

her iki alanın da tek başına yapamayacağı

that couldn't be done in either domain alone.

harika şeyleri yapabileceğinizi fark ettim.

But in school, with few exceptions,

Ancak okulda, bazı istisnalar dışında,

they were treated as separate worlds,

ayrı dünyalar olarak ele alındı

and they still are.

ve hâlâ da öyle.

My teachers told me that I had to get serious

Öğretmenlerim bana ciddiye alıp,

and focus on one or the other.

birinden birine odaklanmam gerektiğini söylediler.

However, urging me to specialize

Ancak, uzmanlaşmamın istenmesi,

only caused me to really appreciate those polymaths

sadece Michelangelo, Leonardo da Vinci, Benjamin Franklin gibi

like Michelangelo, Leonardo da Vinci,

o çok yönlü bilim adamlarını,

Benjamin Franklin,

tam tersini yapan insanları,

people who did exactly the opposite.

gerçekten takdir etmeme sebebiyet verdi.

And this led me to embrace

Ve bu da benim her iki dünyayı kucaklamama

and want to be in both worlds.

ve içinde olmak istememe yol açtı.

So then how do these projects of unprecedented creative vision and technical complexity

Peki o zaman Pantheon gibi emsalsiz yaratıcı vizyonu ve teknik karmaşıklığı

like the Pantheon actually happen?

olan bu projeler aslında nasıl meydana çıkıyor?

Someone themselves, perhaps Hadrian,

Birilerinin, belki Hadrian'ın,

needed a brilliant creative vision.

dahice bir yaratıcı vizyona ihtiyacı vardı.

They also needed the storytelling and leadership skills

Fonlamak ve yürütmek için gerekli

necessary to fund and execute it,

hikâye anlatma ve liderlik becerilerine de ihtiyacı vardı,

and a mastery of science and technology

sonra bilim ve teknolojide ustalıkla birlikte

with the ability and knowhow

mevcut yenilikleri daha da ileri götürecek

to push existing innovations even farther.

yetenek ve bilgiye de.

It is my belief that to create these rare game changers

Oyunun kurallarını değiştiren bu nadir şeyleri yaratmak için

requires you to pull off at least five miracles.

en azından beş mucizeyi başarmanız gerektiğine inanıyorum.

The problem is, no matter how talented,

Sorun şu ki, ne kadar yetenekli, zengin ya da

rich or smart you are,

zeki olursanız olun,

you only get one to one and a half miracles.

sadece bir veya bir buçuk mucize elde edersiniz.

That's it. That's the quota.

Bu kadar. Kota bu.

Then you run out of time, money, enthusiasm,

Sonra, zamanınız, paranız, hevesiniz,

whatever.

her neyse kalmaz.

Remember, most people can't even imagine

Hatırlayın, çoğu insan bu teknik mucizelerden

one of these technical miracles,

birini bile hayal edemezken,

and you need at least five to make a Pantheon.

Pantheon'u yapmak için en az beşine ihtiyacınız var.

In my experience, these rare visionaries

Deneyimlerime göre, sanat,

who can think across the worlds of art,

tasarım ve mühendislik dünyaları arasında

design and engineering

düşünebilen bu nadir vizyonerler,

have the ability to notice

amaca ulaşmak için diğerleri yeterince mucize

when others have provided enough of the miracles

sağlayınca bunları fark etme

to bring the goal within reach.

kabiliyetine sahipler.

Driven by the clarity of their vision,

Kendi vizyonlarının berraklığı ile hareket ederek,

they summon the courage and determination

geri kalan mucizeleri ortaya koymak için

to deliver the remaining miracles

cesaret ve kararlılığı toplayıp,

and they often take what other people think to be

diğer insanların genelde başa çıkılmaz engeller olarak

insurmountable obstacles

düşündüğü şeyleri alarak

and turn them into features.

onları vasıflara çevirirler.

Take the oculus of the Pantheon.

Pantheon'daki oculus'a bakın.

By insisting that it be in the design,

Onun tasarımda olması için ısrar etmek,

it meant you couldn't use much of the structural technology

Roma kemerleri için geliştirilen yapısal teknolojinin

that had been developed for Roman arches.

çoğunu kullanamayacağınız anlamına geliyordu.

However, by instead embracing it

Ancak, aksine onu benimseyip,

and rethinking weight and stress distribution,

ağırlık ve gerilim dağılımını yeniden düşündüklerinde,

they came up with a design that only works

sadece eğer çatıda büyük bir delik varsa

if there's a big hole in the roof.

iş gören bir tasarımla ortaya çıktılar.

That done, you now get the aesthetic

Bunu yapınca, artık ışığın, soğutmanın

and design benefits of light, cooling

ve gökle o kritik bağlantının estetik

and that critical direct connection with the heavens.

ve tasarım yararlarını elde edersiniz.

Not bad.

Hiç fena değil.

These people not only believed

Bu insanlar sadece imkânsızın

that the impossible can be done,

başarılabileceğine inanmadılar,

but that it must be done.

ama yapılması gerektiğine inandılar.

Enough ancient history.

Bu kadar eski tarih yeter.

What are some recent examples of innovations

Yaratıcı tasarımla teknolojik ilerlemeleri

that combine creative design

çok kayda değer bir şekilde

and technological advances in a way so profound

birleştirdiği için bundan bin yıl sonra

that they will be remembered

hatırlanacak olan

a thousand years from now?

bazı yeni inovasyon örnekleri nelerdir?

Well, putting a man on the moon was a good one,

Aya adam göndermek iyi bir örnek

and returning him safely to Earth wasn't bad either.

ve onun dünyaya güvenli bir şekilde dönmesini sağlamak da fena değil.

Talk about one giant leap:

Koca bir sıçramadan söz ediyoruz:

It's hard to imagine a more profound moment

İnsanoğlunun tarihinde

in human history

başka bir yere ayak basmak üzere

than when we first left our world

dünyamızı ilk terk etmekten daha

to set foot on another.

kayda değer bir an hayal etmek zor.

So what came after the moon?

Peki aydan sonra ne geldi?

One is tempted to say that today's pantheon

Birisi bugünün Pantheon'unun internet

is the Internet,

olduğunu söyleyebilir,

but I actually think that's quite wrong,

ancak aslında bunun oldukça yanlış olduğunu düşünüyorum

or at least it's only part of the story.

veya hikâyenin yalnızca bir parçası olduğunu.

The Internet isn't a Pantheon.

İnternet, Pantheon değildir.

It's more like the invention of concrete:

Daha çok betonun icadı gibidir:

important, absolutely necessary

Önemli, Pantheon'u inşa etmek için

to build the Pantheon,

kesinlikle gerekli

and enduring,

ve dayanıklı,

but entirely insufficient by itself.

ancak kendi başına tamamıyla yetersiz.

However, just as the technology of concrete

Ancak, nasıl betonun teknolojisi

was critical in realization of the Pantheon,

Pantheon'un gerçekleşmesi için kritikse,

new designers will use the technologies of the Internet

yeni tasarımcılar da internet teknolojilerini

to create novel concepts that will endure.

uzun süre var olacak yeni konseptler yaratmak için kullanacaklardır.

The smartphone is a perfect example.

Akıllı telefon mükemmel bir örnek.

Soon the majority of people on the planet

Yakında gezegendeki insanların çoğu

will have one,

bir taneye sahip olacak

and the idea of connecting everyone

ve herkesi hem bilgiye, hem de birbirine bağlama

to both knowledge and each other will endure.

fikri devam edecek.

So what's next?

Peki sıradaki ne?

What imminent advance will be the equivalent of the Pantheon?

Hangi eli kulağında gelişme Pantheon'un dengi olacak?

Thinking about this,

Bunu düşünerek,

I rejected many very plausible

gelecek birçok oldukça mantıklı ve

and dramatic breakthroughs to come,

dramatik buluşu reddettim,

such as curing cancer.

örneğin kanseri iyileştirmek.

Why? Because Pantheons are anchored

Neden? Çünkü Pantheon'lar

in designed physical objects,

tasarlanan fiziksel objelere demirlenmişlerdir,

ones that inspire by simply seeing

onlar sadece görüldüğünde ve deneyimlendiğinde

and experiencing them,

ilham verecekler

and will continue to do so indefinitely.

ve sonsuza dek öyle yapmaya devam edeceklerdir.

It is a different kind of language, like art.

O farklı bir lisandır, tıpkı sanat gibi.

These other vital contributions that extend life

Yaşamı uzatan ve acıyı azaltan diğer önemli katkılar

and relieve suffering are, of course, critical,

elbette ki kritik

and fantastic,

ve harikadır,

but they're part of the continuum of

ama bunlar bütün bilgi ve teknolojimizin

our overall knowledge and technology,

devamının bir parçasıdır,

like the Internet.

internet gibi.

So what is next?

Peki sırada ne var?

Perhaps counterintuitively,

Belki de düşünülenin aksine,

I'm guessing it's a visionary idea

1930'ların sonlarında ortaya çıkan, o zamandan

from the late 1930s

beri de her on yılda bir yeniden canlanan

that's been revived every decade since:

hayalperest bir fikir olduğunu tahmin ediyorum:

autonomous vehicles.

Kendi kendine çalışan araçlar.

Now you're thinking, give me a break.

Şimdi şöyle düşünüyorsunuz, daha neler.

How can a fancy version of cruise control

Hız kontrolünün daha gelişmiş bir versiyonu

be profound?

nasıl kayda değer olabilir?

Look, much of our world

Bakın, dünyamızın çoğu yollar ve ulaşım

has been designed around roads and transportation.

etrafında tasarlanmıştır.

These were as essential to the success

Bunlar Roma İmparatorluğu'nun

of the Roman Empire

başarısı için ne kadar gerekliyse,

as the interstate highway system

eyaletler arası otoban sistemi de

to the prosperity and development

Amerika Birleşik Devletleri'nin refahı

of the United States.

ve gelişmesi için o kadar gereklidir.

Today, these roads that interconnect our world

Bugün, dünyamızı birbirine bağlayan bu yollara

are dominated by cars and trucks

100 yıldır büyük oranda değişmeden

that have remained largely unchanged

kalmış olan arabalar ve kamyonlar

for 100 years.

hâkim durumda.

Although perhaps not obvious today,

Belki bugün çok aşikâr olmasa da,

autonomous vehicles will be the key technology

kendi kendine giden arabalar şehirlerimizi

that enables us to redesign our cities

ve bundan dolayı medeniyeti yeniden tasarlamamızı

and, by extension, civilization.

sağlayan kilit teknoloji olacaktır.

Here's why:

İşte nedeni:

Once they become ubiquitous,

Bir kere yaygınlaşınca,

each year, these vehicles will save

bu araçlar her sene sadece

tens of thousands of lives in the United States alone

Amerika Birleşik Devletleri'nde on binlerce

and a million globally.

ve dünya çapında milyonlarca hayat kurtaracak.

Automotive energy consumption and air pollution

Otomotiv enerji tüketimi ve hava kirliliği

will be cut dramatically.

dramatik olarak azalacak.

Much of the road congestion

Şehir içi ve şehirler arası trafik

in and out of our cities will disappear.

tıkanıklığının büyük bir kısmı yok olacak.

They will enable compelling new concepts

Bunlar, şehirlere, işe ve nasıl yaşadığımıza

in how we design cities, work,

dair ilginç yeni konseptler

and the way we live.

ortaya çıkmasına olanak sağlayacaktır.

We will get where we're going faster

Gideceğimiz yere daha hızlı varacağız

and society will recapture vast amounts

ve toplum şimdi trafikte oturarak sadece

of lost productivity

hava kirliliğine sebep olan büyük oranlardaki

now spent sitting in traffic basically polluting.

kayıp üretkenliği yeniden kazanacak.

But why now? Why do we think this is ready?

Ama neden şimdi? Niye bunun hazır olduğunu düşünüyoruz?

Because over the last 30 years,

Çünkü son 30 yıl içinde,

people from outside the automotive industry

otomotiv endüstrisinin dışındaki insanlar

have spent countless billions

gerekli mucizeleri yaratmak için

creating the needed miracles,

milyarlar harcadılar,

but for entirely different purposes.

ancak tamamen farklı amaçlar için.

It took folks like DARPA, universities,

DARPA, üniversiteler

and companies completely outside of the automotive industry

ve otomotiv endüstrisinin tamamen dışındaki şirketlerin,

to notice that if you were clever about it,

eğer bu konuda akıllı olunursa

autonomy could be done now.

otonominin hemen yapılabileceğini fark etmesi gerekti.

So what are the five miracles needed for autonomous vehicles?

Peki kendi kendine çalışan arabalar için gerekli beş mucize neydi?

One, you need to know

İlki, nerede olduğunuzu ve

where you are and exactly what time it is.

tam olarak saat kaç olduğunu bilmeniz lazım.

This was solved neatly by the GPS system,

Bu, ABD Hükümet'nin yerleştirdiği GPS sistemi,

Global Positioning System,

küresel konumlandırma sistemi

that the U.S. Government put in place.

tarafından güzel bir şekilde çözümlendi.

You need to know where all the roads are,

Bütün yolların nerede, kuralların ne olduğunu

what the rules are, and where you're going.

ve nereye gittiğinizi bilmek zorundasınız.

The various needs of personal navigation systems,

Kişisel navigasyon sistemleri,

in-car navigation systems,

araba içi navigasyon sistemleri

and web-based maps address this.

ve ağ tabanlı haritaların çeşitli ihtiyaçları bunu ele alır.

You must have near-continuous communication

Yüksek performanslı bilişim ağları ile

with high-performance computing networks

ve yakınlarınızda olan diğerleriyle

and with others nearby

niyetlerini anlamak için

to understand their intent.

sürekliye yakın şekilde iletişiminizin olması gereklidir.

The wireless technologies developed for mobile devices,

Mobil telefonlar için geliştirilen kablosuz teknolojiler

with some minor modifications,

biraz modifikasyonla

are completely suitable to solve this.

bunu çözümlemek için tamamen uygundur.

You'll probably want some restricted roadways

Başlamak için muhtemelen hem toplumun,

to get started

hem de avukatların bunun kullanımı için

that both society and its lawyers

güvenli olduğuna hemfikir olduğu

agree are safe to use for this.

bazı yollar isteyeceksiniz.

This will start with the HOV lanes

Şartlı şeritlerle başlayıp,

and move from there.

sonra devam edeceksiniz.

But finally, you need to recognize

Ancak sonunda, insanları, işaretleri

people, signs and objects.

ve objeleri tanımanız gereklidir.

Machine vision, special sensors, and high-performance computing

Makine görüşü, özel sensörler ve yüksek performanslı bilgisayarlar

can do a lot of this,

bunun büyük bir kısmını yapar,

but it turns out a lot is not good enough

ancak aileniz arabanın içerisindeyken

when your family is on board.

büyük bir kısmının yeterli olmadığı aşikâr.

Occasionally, humans will need to do sense-making.

Bazen, insanlar da anlam kazandırmak durumunda kalacaklar.

For this, you might actually have to wake up

Bunun için yolcunuzu uyandırıp, yolun ortasındaki

your passenger and ask them what the hell

büyük tümseğin ne olduğunu

that big lump is in the middle of the road.

sormak zorunda kalabilirsiniz.

Not so bad, and it will give us a sense of purpose

Çok kötü bir şey değil ve bu yeni dünyada bize

in this new world.

bir amaç verecektir.

Besides, once the first drivers explain

Bunun yanında, ilk sürücüler kafası karışmış

to their confused car

arabalarına yoldaki çataldaki

that the giant chicken at the fork in the road

koca tavuğun aslında bir restoran

is actually a restaurant,

olduğunu açıklayınca,

and it's okay to keep driving,

sürmeye devam edilebilir,

every other car on the surface of the Earth

o andan sonra dünyadaki her bir araba da

will know that from that point on.

bunun böyle olduğunu bilecektir.

Five miracles, mostly delivered,

Beş tane mucize, çoğu hazır

and now you just need a clear vision

ve artık sadece baştan çıkarıcı güzellik ve

of a better world filled with autonomous vehicles

yeni fonksiyonel tasarımlara sahip otonom araçlarla

with seductively beautiful and new functional designs

dolu, daha iyi bir dünyanın görünür vizyonuna ihtiyacınız var,

plus a lot of money and hard work

artı elde edebilmek için

to bring it home.

bir sürü para ve çok çalışmaya.

The beginning is now only a handful of years away,

Artık başlangıç birkaç yıl uzakta

and I predict that autonomous vehicles

ve otonom araçların önümüzdeki

will permanently change our world

birkaç on yıl içinde dünyamızı

over the next several decades.

kalıcı olarak değiştireceğini öngörüyorum.

In conclusion, I've come to believe

Sonuçta, bir sonraki Pantheon'ların

that the ingredients for the next Pantheons

bileşenlerinin her yanımızda olduğuna

are all around us,

inanıyorum,

just waiting for visionary people

sadece geniş bilgileri,

with the broad knowledge,

çok disiplinli yetenekleri

multidisciplinary skills,

ve derin tutkuları ile

and intense passion

vizyoner insanların onları

to harness them to make their dreams a reality.

hayallerini gerçekleştirmek için kullanmalarını bekliyorlar.

But these people don't spontaneously

Ancak bu insanlar kendiliğinden

pop into existence.

birdenbire var olmuyor.

They need to be nurtured and encouraged

Küçük bir çocukken yetiştirilmeleri ve

from when they're little kids.

ve cesaret verilmeleri gerekiyor.

We need to love them and help them

Onları sevmemiz ve tutkularını keşfetmelerine

discover their passions.

yardımcı olmamız gerekiyor.

We need to encourage them to work hard

Çok çalışmaları için teşvik etmemiz ve

and help them understand that failure

başarısızlığın başarı için gerekli bir bileşen olduğunu

is a necessary ingredient for success,

anlamalarına yardım etmemiz gerekiyor,

as is perseverance.

aynı şekilde sebatın da.

We need to help them to find their own role models,

Kendi rol modellerini bulmalarına yardımcı olmamız,

and give them the confidence to believe in themselves

kendilerine inanmaları için ve her şeyin

and to believe that anything is possible,

mümkün olduğuna inanmaları için güven vermemiz gerekiyor,

and just as my grandpa did when he took me shopping for surplus,

aynı büyükbabamın beni üretim fazlaları için alışverişe götürdüğü zaman olduğu gibi

and just as my parents did

ve annemle babamın beni bilim müzelerine

when they took me to science museums,

götürdüğü zaman olduğu gibi,

we need to encourage them to find their own path,

kendi yollarını bulmaları için onları cesaretlendirmeliyiz,

even if it's very different from our own.

kendimizinkinden çok farklı olsa bile.

But a cautionary note:

Ancak uyarıcı bir not:

We also need to periodically pry them away

Aynı zamanda onları periyodik olarak

from their modern miracles,

modern mucizelerden, bilgisayarlardan,

the computers, phones, tablets,

telefonlardan, tabletlerden,

game machines and TVs,

oyun makinalarından ve TV'lerden uzaklaştırmak,

take them out into the sunlight

dünyamızın, gezegenimizin ve medeniyetimizin

so they can experience both the natural

hem doğal, hem de tasarlanan mucizelerini

and design wonders of our world,

deneyimlemeleri için onları

our planet and our civilization.

güneş ışığına çıkarın.

If we don't, they won't understand

Eğer yapmazsak, bir gün korumak

what these precious things are

ve geliştirmekten sorumlu olacakları

that someday they will be resopnsible

bu değerli şeylerin ne olduklarını

for protecting and improving.

anlamayacaklar.

We also need them to understand

Aynı zamanda, giderek teknolojiye bağımlı

something that doesn't seem adequately appreciated

olan dünyamızda yeteri kadar takdir

in our increasingly tech-dependent world,

edilmiyor gibi görünen bir şeyin,

that art and design

sanat ve tasarımın lüks olmadığını,

are not luxuries,

bilim ve mühendislikle de

nor somehow incompatible

bir şekilde birbirine zıt olmadığını

with science and engineering.

anlamalarını sağlamamız gerekiyor.

They are in fact essential to what makes us special.

Aksine bunlar bizi özel hale getirmek için gereklidir.

Someday, if you get the chance,

Bir gün eğer şansınız olursa,

perhaps you can take your kids

belki çocuklarınızı gerçek Pantheon'a

to the actual Pantheon,

götürürsünüz,

as we will our daughter Kira,

biz de kızımız Kira'yı götüreceğiz,

to experience firsthand

2.000 sene öteye ulaşarak,

the power of that astonishing design,

Roma'da onu görmesem kayda değer olmayacak bir günde,

which on one otherwise unremarkable day in Rome,

hayatımın yolunu çizen

reached 2,000 years into the future

hayret verici o tasarımın gücünü

to set the course for my life.

ilk elden deneyimlemesi için.

Thank you.

Teşekkürler.

(Applause)

(Alkış)