Bran Ferren: To create for the ages, let's combine art and engineering

Tłumaczenie: Tomasz Jurczyszyn Korekta: Maciej Mackiewicz

Good morning.

Dzień dobry.

When I was a little boy,

Kiedy byłem małym chłopcem,

I had an experience that changed my life,

pewne doświadczenie całkowicie zmieniło moje życie

and is in fact why I'm here today.

i to dlatego jestem dziś tutaj.

That one moment

Tamta chwila

profoundly affected how I think about

głęboko wpłynęła na sposób, w jaki myślę

art, design and engineering.

o sztuce, projektowaniu i inżynierii.

As background, I was fortunate enough to grow up

Miałem szczęście dorastać

in a family of loving and talented artists

w rodzinie kochających i utalentowanych artystów

in one of the world's great cities.

w jednym z najwspanialszych miast świata.

My dad, John Ferren, who died when I was 15,

Mój ojciec, John Ferren, który zmarł kiedy miałem 15 lat,

was an artist by both passion and profession,

był artystą z zawodu i powołania,

as is my mom, Rae.

tak jak i moja mama, Rae.

He was one of the New York School

Był jednym z przedstawicieli nowojorskiej szkoły ekspresjonistów abstrakcyjnych,

abstract expressionists who,

together with his contemporaries,

którzy razem z jemu współczesnymi,

invented American modern art,

wynaleźli amerykańską sztukę nowoczesną

and contributed to moving the American zeitgeist

i przyczynili się do skierowania amerykańskiego ducha czasu

towards modernism in the 20th century.

w kierunku modernizmu w XX wieku.

Isn't it remarkable that, after thousands of years

Czyż nie jest to niezwykłe, że po tysiącach lat

of people doing mostly representational art,

tworzenia głównie sztuki reprezentacyjnej,

that modern art, comparatively speaking,

sztuka nowoczesna, porównywalnie,

is about 15 minutes old,

istnieje od około piętnastu minut,

yet now pervasive.

a jednak obecnie dominuje.

As with many other important innovations,

Tak jak z wieloma istotnymi innowacjami,

those radical ideas required no new technology,

te radykalne pomysły nie wymagały nowej technologii,

just fresh thinking and a willingness to experiment,

jedynie świeżego myślenia i chęci do eksperymentowania,

plus resiliency in the face of near-universal criticism

a także odporności w obliczu powszechnej krytyki i odrzucenia.

and rejection.

In our home, art was everywhere.

W naszym domu sztuka była wszędzie.

It was like oxygen,

Była jak tlen:

around us and necessary for life.

otaczała nas będąc niezbędną do życia.

As I watched him paint,

Kiedy oglądałem, gdy malował,

Dad taught me that art

tata powiedział mi, że sztuka

was not about being decorative,

nie polega na tworzeniu ozdób,

but was a different way of communicating ideas,

ale jest inną metodą przekazywania myśli,

and in fact one that could bridge the worlds

która w rzeczywistości może połączyć światy wiedzy i intuicji.

of knowledge and insight.

Given this rich artistic environment,

Patrząc na to artystycznie bogate środowisko

you'd assume that I would have been compelled

można myśleć, że byłem zmuszony przystąpić do rodzinnego interesu,

to go into the family business,

but no.

ale nie.

I followed the path of most kids

Podążyłem ścieżką większości dzieci genetycznie zaprogramowanych

who are genetically programmed

to make their parents crazy.

do wściekania swoich rodziców.

I had no interest in becoming an artist,

Nie interesowało mnie bycie artystą,

certainly not a painter.

a już na pewno nie malarzem.

What I did love was electronics and machines --

Tym, co kochałem, były elektronika i maszyny:

taking them apart, building new ones,

rozbieranie ich na części, budowanie nowych

and making them work.

i sprawianie, by działały.

Fortunately, my family also had engineers in it,

Na szczęście w mojej rodzinie byli również inżynierowie,

and with my parents,

którzy wraz z rodzicami byli moimi pierwszymi wzorami do naśladowania.

these were my first role models.

What they all had in common

Tym, co mieli ze sobą wspólnego była ich pracowitość.

was they worked very, very hard.

My grandpa owned and operated a sheet metal

Mój dziadek był właścicielem fabryki

kitchen cabinet factory in Brooklyn.

produkującej blaszane szafki kuchenne na Brooklynie.

On weekends, we would go together to Cortlandt Street,

W weekendy chodziliśmy razem na Cortland Street,

which was New York City's radio row.

gdzie w Nowym Jorku sprzedawano elektronikę.

There we would explore massive piles

Tam odkrywaliśmy olbrzymie stosy zgromadzonych części

of surplus electronics,

and for a few bucks bring home treasures

i za parę dolców przynosiliśmy do domu skarby,

like Norden bombsights

takie jak celowniki bombowe, czy części z pierwszych komputerów IBM.

and parts from the first IBM tube-based computers.

I found these objects both useful and fascinating.

Uważałem te przedmioty za użyteczne i fascynujące.

I learned about engineering and how things worked,

Uczyłem się o inżynierii i działaniu tych rzeczy

not at school

nie w szkole, ale przez rozbieranie na części i badanie

but by taking apart and studying

these fabulously complex devices.

tych fantastycznie skomplikowanych urządzeń.

I did this for hours every day,

Robiłem to godzinami, każdego dnia,

apparently avoiding electrocution.

skutecznie unikając porażenia prądem.

Life was good.

Życie było świetne.

However, every summer, sadly,

Niestety, każdego lata

the machines got left behind

maszyny musiałem zostawić za sobą,

while my parents and I traveled overseas

gdy razem z rodzicami podróżowałem za ocean,

to experience history, art and design.

by doświadczać historii i sztuki.

We visited the great museums and historic buildings

Odwiedzaliśmy wielkie muzea i historyczne budynki

of both Europe and the Middle East,

w Europie i na Środkowym Wschodzie,

but to encourage my growing interest

ale żeby ośmielić moje rosnące zainteresowanie nauką i technologią,

in science and technology,

they would simply drop me off in places

rodzice zostawiali mnie w miejscach

like the London Science Museum,

takich jak Muzeum Nauki w Londynie,

where I would wander endlessly for hours by myself

gdzie mogłem godzinami samotnie wędrować

studying the history of science and technology.

ucząc się historii nauki i technologii.

Then, when I was about nine years old,

Później, kiedy miałem około dziewięć lat,

we went to Rome.

pojechaliśmy do Rzymu.

On one particularly hot summer day,

Pewnego szczególnie gorącego letniego dnia

we visited a drum-shaped building that from the outside

odwiedziliśmy cylindryczny budynek,

który z zewnątrz nie wyglądał szczególnie interesująco.

was not particularly interesting.

Ojciec powiedział, że nazywa się Panteonem,

My dad said it was called the Pantheon,

a temple for all of the gods.

świątynią wszystkich bogów.

It didn't look all that special from the outside,

Nie wyglądał nadzwyczajnie z zewnątrz,

as I said, but when we walked inside,

ale gdy weszliśmy do środka,

I was immediately struck by three things:

od razu rzuciły mi się w oczy trzy rzeczy.

First of all, it was pleasantly cool

Po pierwsze, było przyjemnie chłodno,

despite the oppressive heat outside.

choć na zewnątrz było niebywale gorąco.

It was very dark, the only source of light

Było bardzo ciemno, a jedynym źródłem światła

being an big open hole in the roof.

była duża, otwarta dziura w suficie.

Dad explained that this wasn't a big open hole,

Tata wyjaśnił, że nie jest to

but it was called the oculus,

duża, otwarta dziura, lecz nazywa się oculus,

an eye to the heavens.

oko na niebiosa.

And there was something about this place,

Było w tym miejscu coś,

I didn't know why, that just felt special.

nie byłem pewien co, ale coś wyjątkowego.

As we walked to the center of the room,

Gdy weszliśmy na środek pomieszczenia,

I looked up at the heavens through the oculus.

spojrzałem na niebo przez oculus.

This was the first church that I'd been to

To był pierwszy kościół, w jakim byłem,

that provided an unrestricted view

który zapewniał nieograniczoną widoczność

between God and man.

między Bogiem a człowiekiem.

But I wondered, what about when it rained?

Ale zastanawiałem się, co się działo w czasie deszczu?

Dad may have called this an oculus,

Ojciec mógł nazywać to oculusem,

but it was, in fact, a big hole in the roof.

ale mimo wszystko była to duża dziura w suficie.

I looked down and saw floor drains

Patrząc w dół zobaczyłem rury odpływowe

had been cut into the stone floor.

wycięte w kamiennej podłodze.

As I became more accustomed to the dark,

Gdy przyzwyczaiłem się do ciemności,

I was able to make out details of the floor

byłem w stanie obejrzeć szczegóły podłogi i ścian dookoła.

and the surrounding walls.

No big deal here, just the same statuary stuff

Nic wielkiego, te same posągowe rzeczy,

that we'd seen all over Rome.

które można zobaczyć w całym Rzymie.

In fact, it looked like the Appian Way

Wyglądało to tak, jakby na Via Appia pojawił się sprzedawca marmurów

marble salesman showed up

with his sample book, showed it to Hadrian,

z katalogiem próbek, pokazał go Hadrianowi,

and Hadrian said, "We'll take all of it."

a on powiedziałby: "Bierzemy wszystko".

(Laughter)

(Śmiech)

But the ceiling was amazing.

Jednak sufit był niesamowity.

It looked like a Buckminster Fuller geodesic dome.

Wyglądał jak kopuła geodezyjna Buckminstera Fullera.

I'd seen these before,

Widziałem takie wcześniej,

and Bucky was friends with my dad.

bo Bucky był kumplem mojego taty.

It was modern, high-tech, impressive,

Była nowoczesna, zaawansowana technologicznie,

imponująca, szeroka na 43 metry,

a huge 142-foot clear span

which, not coincidentally, was exactly its height.

co, nieprzypadkowo, było dokładnie jej wysokością.

I loved this place.

Zakochałem się w tym miejscu.

It was really beautiful and unlike anything I'd ever seen before,

Było piękne i niepodobne do czegokolwiek, co wcześniej widziałem,

so I asked my dad, "When was this built?"

więc spytałem tatę: "Kiedy to zbudowano?"

He said, "About 2,000 years ago."

Odpowiedział: "Około 2000 lat temu".

And I said, "No, I mean, the roof."

Ja na to: "Nie, mam na myśli sufit".

You see, I assumed that this was a modern roof

Założyłem, że jest to nowoczesny sufit,

that had been put on because the original

który zamontowano później, bo oryginalny

was destroyed in some long-past war.

został zniszczony w jakiejś dawnej wojnie.

He said, "It's the original roof."

On powiedział: "To jest oryginalny sufit".

That moment changed my life,

Ta chwila zmieniła moje życie,

and I can remember it as if it were yesterday.

pamiętam ją, jakby to było wczoraj.

For the first time, I realized people were smart

Po raz pierwszy zrozumiałem, że ludzie byli mądrzy

2,000 years ago. (Laughter)

2000 lat temu. (Śmiech)

This had never crossed my mind.

To nigdy wcześniej nie przyszło mi na myśl.

I mean, to me, the pyramids at Giza,

To znaczy, dla mnie, piramidy w Gizie,

we visited those the year before,

które odwiedziliśmy rok wcześniej,

and sure they're impressive, nice enough design,

oczywiście, robiły wrażenie, ładna konstrukcja,

but look, give me an unlimited budget,

ale dajcie mi nieograniczony budżet,

20,000 to 40,000 laborers, and about 10 to 20 years

20 do 40 000 pracowników i od 10 do 20 lat

to cut and drag stone blocks across the countryside,

na wycięcie i przytarganie kamiennych bloków przez kraj,

and I'll build you pyramids too.

to też zbuduję wam piramidy.

But no amount of brute force

Jednak żadna ilość brutalnej siły

gets you the dome of the Pantheon,

nie stworzy kopuły Panteonu,

not 2,000 years ago, nor today.

ani 2000 lat temu, ani dziś.

And incidentally, it is still the largest

Akurat jest to wciąż największa

unreinforced concrete dome that's ever been built.

niewzmocniona betonowa kopuła, jaką kiedykolwiek zbudowano.

To build the Pantheon took some miracles.

Zbudowanie Panteonu wymagało kilku cudów.

By miracles, I mean things that are

Przez cudy rozumiem rzeczy,

technically barely possible,

które są technicznie ledwie możliwe,

very high-risk, and might not be

bardzo ryzykowne i mogą nie być

actually accomplishable at this moment in time,

osiągalne w danej chwili,

certainly not by you.

na pewno nie przez ciebie.

For example, here are some of the Pantheon's miracles.

Na przykład, oto kilka cudów Panteonu:

To make it even structurally possible,

żeby w ogóle umożliwić jego zbudowanie,

they had to invent super-strong concrete,

trzeba było wynaleźć super-mocny beton,

and to control weight,

a żeby kontrolować masę,

varied the density of the aggregate

zmieniano gęstość całości,

as they worked their way up the dome.

podczas gdy budowano kopułę.

For strength and lightness, the dome structure

Dla siły i lekkości, struktura kopuły

used five rings of coffers,

wykorzystywała pięć pierścieni paneli,

each of diminishing size,

każdy o coraz mniejszych wymiarach,

which imparts a dramatic forced perspective

co nadaje projektowi tę wymuszoną perspektywę.

to the design.

It was wonderfully cool inside

Wewnątrz było cudownie chłodno

because of its huge thermal mass,

z powodu ogromnej masy termicznej,

natural convection of air rising up

naturalnej konwekcji powietrza unoszącego się przez oculus

through the oculus,

and a Venturi effect when wind blows across

i efektu Venturiego, gdzie wiatr przepływa u szczytu budynku.

the top of the building.

I discovered for the first time that light itself

Po raz pierwszy odkryłem, że światło samo w sobie

has substance.

może mieć materię.

The shaft of light beaming through the oculus

Snop światła wpadający przez oculus

was both beautiful and palpable,

był jednocześnie piękny i namacalny,

and I realized for the first time

również po raz pierwszy zdałem sobie sprawę,

that light could be designed.

że światło może podlegać projektowaniu.

Further, that of all of the forms of design,

Co więcej, wszystkie formy projektowania wizualnego

visual design,

they were all kind of irrelevant without it,

są bez niego zbędne,

because without light, you can't see any of them.

bo bez światła nie można ich zobaczyć.

I also realized that I wasn't the first person

Uświadomiłem sobie też, że nie byłem pierwszą osobą,

to think that this place was really special.

która uznała to miejsce za niezwykłe.

It survived gravity, barbarians, looters, developers

Przetrwało grawitację, barbarzyńców, grabieżców, deweloperów

and the ravages of time to become

i spustoszenia czasu stając się, jak sądzę,

what I believe is the longest

continuously occupied building in history.

najdłużej ciągle używanym budynkiem w historii.

Largely because of that visit,

Głównie dzięki tej wycieczce zrozumiałem,

I came to understand that,

contrary to what I was being told in school,

że w przeciwieństwie do tego, czego uczono mnie w szkole,

the worlds of art and design

światy sztuki i projektowania nie są niekompatybilne

were not, in fact, incompatible

with science and engineering.

z nauką i inżynierią.

I realized, when combined,

Zrozumiałem, że łącząc je,

you could create things that were amazing

można tworzyć niesamowite rzeczy,

that couldn't be done in either domain alone.

nie mogąc ich osiągnąć w obrębie poszczególnych dziedzin.

But in school, with few exceptions,

Jednak w szkole, z kilkoma wyjątkami,

they were treated as separate worlds,

były, i cały czas są, traktowane jako osobne światy.

and they still are.

My teachers told me that I had to get serious

Moi nauczyciele mówili, że mam to potraktować poważnie

and focus on one or the other.

i skupić się na jednej z dziedzin.

However, urging me to specialize

Jednak zmuszając mnie do specjalizacji

only caused me to really appreciate those polymaths

spowodowali, że doceniłem ludzi wszechstronnych

like Michelangelo, Leonardo da Vinci,

jak Michał Anioł, Leonardo da Vinci,

Benjamin Franklin,

Benjamin Franklin,

people who did exactly the opposite.

ludzi, którzy robili dokładnie na odwrót.

And this led me to embrace

Spowodowało to, że zapragnąłem

and want to be in both worlds.

odnaleźć się w obu światach.

So then how do these projects of unprecedented creative vision and technical complexity

W jaki sposób takie projekty

o bezprecedensowo kreatywnej wizji i technicznej złożoności

like the Pantheon actually happen?

jak Panteon właściwie powstały?

Someone themselves, perhaps Hadrian,

Ktoś, możliwe że Hadrian,

needed a brilliant creative vision.

potrzebował znakomicie kreatywnej wizji.

They also needed the storytelling and leadership skills

Potrzebował też daru opowiadania i zdolności przywódczych

necessary to fund and execute it,

niezbędnych do jej sfinansowania i wykonania,

and a mastery of science and technology

a także biegłości w nauce i technologii

with the ability and knowhow

wraz z umiejętnościami i wiedzą

to push existing innovations even farther.

potrzebną do pchnięcia istniejących innowacji naprzód.

It is my belief that to create these rare game changers

Wierzę, że aby zostać jednym z tych niezwykłych wizjonerów

requires you to pull off at least five miracles.

trzeba osiągnąć co najmniej pięć cudów.

The problem is, no matter how talented,

Problemem jest, że niezależnie od stopnia utalentowania,

rich or smart you are,

bogactwa, czy wiedzy,

you only get one to one and a half miracles.

dociera się tylko to półtorej cudu.

That's it. That's the quota.

To wszystko. To jest limit.

Then you run out of time, money, enthusiasm,

Potem kończy się czas, pieniądze, zapał,

whatever.

cokolwiek.

Remember, most people can't even imagine

Większość ludzi nie potrafi wymienić

one of these technical miracles,

choćby jednego z tych technicznych cudów,

and you need at least five to make a Pantheon.

a potrzebne jest co najmniej pięć, żeby zbudować Panteon.

In my experience, these rare visionaries

Z mojego doświadczenia, ci niezwykli wizjonerzy,

who can think across the worlds of art,

którzy przenikają myślą światy sztuki, projektowania i inżynierii,

design and engineering

have the ability to notice

mają umiejętność zauważenia,

when others have provided enough of the miracles

że inni osiągnęli wystarczającą liczbę cudów,

to bring the goal within reach.

by przesunąć cel w obręb swojego zasięgu.

Driven by the clarity of their vision,

Kierowani wyraźną wizją,

they summon the courage and determination

przywołują odwagę i determinację, by dokonać pozostałych cudów,

to deliver the remaining miracles

and they often take what other people think to be

oraz często wykorzystując elementy, które inni uważają

insurmountable obstacles

za nieprzezwyciężone przeszkody,

and turn them into features.

zmieniając je w zalety.

Take the oculus of the Pantheon.

Spójrzmy na oculus Panteonu:

By insisting that it be in the design,

naleganie, by był częścią projektu

it meant you couldn't use much of the structural technology

oznaczało, że nie można było użyć technologii strukturalnej,

that had been developed for Roman arches.

której używano do budowy rzymskich łuków.

However, by instead embracing it

Z drugiej strony, poprzez przyjęcie tej koncepcji

and rethinking weight and stress distribution,

i ponowne przeanalizowanie rozłożenia masy i napięcia,

they came up with a design that only works

stworzono konstrukcję, która może istnieć tylko wtedy,

if there's a big hole in the roof.

gdy w suficie znajduje się duża dziura.

That done, you now get the aesthetic

W efekcie otrzymujemy estetyczne

and design benefits of light, cooling

i funkcjonalne korzyści związane ze światłem, chłodzeniem,

and that critical direct connection with the heavens.

oraz bezpośredni kontakt z niebiosami.

Not bad.

Nieźle.

These people not only believed

Ci ludzie nie tylko wierzyli, że można dokonać niemożliwego,

that the impossible can be done,

but that it must be done.

ale że trzeba tego dokonać.

Enough ancient history.

Koniec z historią starożytną.

What are some recent examples of innovations

Jakie są nowsze przykłady innowacji,

that combine creative design

które łączą kreatywną konstrukcję

and technological advances in a way so profound

i postęp technologiczny w tak niesamowity sposób,

that they will be remembered

że będą pamiętane przez kolejne tysiąclecia?

a thousand years from now?

Well, putting a man on the moon was a good one,

Cóż, wysłanie człowieka na Księżyc było dobre,

and returning him safely to Earth wasn't bad either.

a sprowadzenie go bezpiecznie na Ziemię też było niezłe.

Talk about one giant leap:

Myśląc o pojedynczym wielkim skoku

It's hard to imagine a more profound moment

ciężko wyobrazić sobie bardziej podniosłą chwilę

in human history

w historii ludzkości, niż ta gdy po raz pierwszy opuściliśmy nasz świat,

than when we first left our world

to set foot on another.

by postawić stopę na terenie innego.

So what came after the moon?

Co było po Księżycu?

One is tempted to say that today's pantheon

Kuszące jest stwierdzenie, że dzisiejszym Panteonem jest Internet,

is the Internet,

but I actually think that's quite wrong,

choć wydaje mi się, że nie jest to prawdą,

or at least it's only part of the story.

albo że jest tak tylko częściowo.

The Internet isn't a Pantheon.

Internet to nie Panteon,

It's more like the invention of concrete:

przypomina raczej wynalezienie betonu:

important, absolutely necessary

kluczowe, absolutnie niezbędne

to build the Pantheon,

do budowy Panteonu i jego przetrwania,

and enduring,

but entirely insufficient by itself.

ale zupełnie niewystarczające samo w sobie.

However, just as the technology of concrete

Jednak tak jak technologia stojąca za betonem

was critical in realization of the Pantheon,

była kluczowa w budowie Panteonu,

new designers will use the technologies of the Internet

współcześni konstruktorzy używają Internetu,

to create novel concepts that will endure.

by tworzyć nowe, trwałe koncepcje.

The smartphone is a perfect example.

Smartfon jest znakomitym przykładem.

Soon the majority of people on the planet

Wkrótce większość ludzi na planecie będzie w jego posiadaniu,

will have one,

and the idea of connecting everyone

a pomysł podłączenia każdego

to both knowledge and each other will endure.

do zasobów wiedzy i innych ludzi przetrwa.

So what's next?

Co dalej?

What imminent advance will be the equivalent of the Pantheon?

Jakie przyszłe osiągnięcie będzie odpowiednikiem Panteonu?

Thinking about this,

Myśląc o tym

I rejected many very plausible

odrzuciłem wiele możliwych

and dramatic breakthroughs to come,

i przekonujących nadchodzących przełomów,

such as curing cancer.

takich jak znalezienie leku na raka.

Why? Because Pantheons are anchored

Dlaczego? Bo panteony są zakorzenione

in designed physical objects,

w zaprojektowanych materialnych obiektach,

ones that inspire by simply seeing

inspirujących gdy się je podziwia i jest w ich obecności

and experiencing them,

and will continue to do so indefinitely.

i będą działać w ten sposób w nieskończoność.

It is a different kind of language, like art.

To zupełnie inny rodzaj języka, jak sztuka.

These other vital contributions that extend life

Cały ten wkład na rzecz przedłużania życia

and relieve suffering are, of course, critical,

i uśmierzania bólu jest oczywiście konieczny

and fantastic,

i wspaniały,

but they're part of the continuum of

ale jest częścią ciągłości

our overall knowledge and technology,

naszej ogólnej wiedzy i technologii,

like the Internet.

tak jak Internet.

So what is next?

Więc co dalej?

Perhaps counterintuitively,

Być może wbrew intuicji,

I'm guessing it's a visionary idea

zgaduję, że będzie to wizjonerska koncepcja

from the late 1930s

z późnych lat 30,

that's been revived every decade since:

która była przywoływana każdej kolejnej dekady:

autonomous vehicles.

autonomiczne pojazdy.

Now you're thinking, give me a break.

Można się zastanawiać

How can a fancy version of cruise control

w jaki sposób wymyślna wersja tempomatu

be profound?

może być czymś poważnym?

Look, much of our world

Większość naszego świata została wyznaczona wokół dróg i transportu.

has been designed around roads and transportation.

These were as essential to the success

Było to tak konieczne dla sukcesu Imperium Rzymskiego,

of the Roman Empire

as the interstate highway system

jak międzystanowy system autostrad

to the prosperity and development

był ważny dla powodzenia i rozwoju Stanów Zjednoczonych.

of the United States.

Today, these roads that interconnect our world

Dziś, te drogi łączące zakątki naszego świata

are dominated by cars and trucks

zdominowane są przez samochody i ciężarówki,

that have remained largely unchanged

co jest praktycznie niezmienne od stu lat.

for 100 years.

Although perhaps not obvious today,

Mimo, że nie jest to dziś oczywiste,

autonomous vehicles will be the key technology

autonomiczne pojazdy będą kluczową technologią,

that enables us to redesign our cities

która pomoże nam przeprojektować nasze miasta

and, by extension, civilization.

i w następstwie cywilizację.

Here's why:

Oto dlaczego:

Once they become ubiquitous,

Gdy staną się wszechobecne,

each year, these vehicles will save

każdego roku będą ratować

tens of thousands of lives in the United States alone

dziesiątki tysięcy ludzkich istnień w Stanach Zjednoczonych,

and a million globally.

a milion na całym świecie.

Automotive energy consumption and air pollution

Zużycie energii i zanieczyszczenie powietrza

will be cut dramatically.

znacząco spadnie.

Much of the road congestion

Większość przeciążenia dróg

in and out of our cities will disappear.

wewnątrz miast i poza nimi zniknie.

They will enable compelling new concepts

To wymusi nowe koncepcje

in how we design cities, work,

projektowania miast, pracy

and the way we live.

i sposobu, w jaki żyjemy.

We will get where we're going faster

Wszędzie dotrzemy szybciej,

and society will recapture vast amounts

a społeczeństwo odzyska ogromne ilości

of lost productivity

straconej wydajności obecnie marnowanej w korkach.

now spent sitting in traffic basically polluting.

But why now? Why do we think this is ready?

Ale dlaczego myślimy, że właśnie teraz można to osiągnąć?

Because over the last 30 years,

Ponieważ przez ostatnie 30 lat,

people from outside the automotive industry

osoby spoza branży motoryzacyjnej wydali niezliczone miliardy

have spent countless billions

creating the needed miracles,

dokonując potrzebnych cudów,

but for entirely different purposes.

choć w zupełnie innych celach.

It took folks like DARPA, universities,

Instytucje takie jak DARPA, uniwersytety

and companies completely outside of the automotive industry

i spółki zupełnie niezwiązane z motoryzacją

to notice that if you were clever about it,

zauważyły, że gdybyśmy byli dostatecznie mądrzy,

autonomy could be done now.

autonomia mogłaby zostać wprowadzona już teraz.

So what are the five miracles needed for autonomous vehicles?

Jakie jest pięć cudów potrzebnych autonomicznym pojazdom?

One, you need to know

Pierwszy: trzeba wiedzieć

where you are and exactly what time it is.

gdzie się znajduje i znać dokładny czas.

This was solved neatly by the GPS system,

Zostało to łatwo rozwiązane przez system GPS,

Global Positioning System,

Global Positioning System, wprowadzony przez rząd USA.

that the U.S. Government put in place.

You need to know where all the roads are,

Trzeba wiedzieć gdzie znajdują się drogi,

what the rules are, and where you're going.

jakie są zasady i dokąd chce się jechać.

The various needs of personal navigation systems,

Rozwiązania wprowadzone w osobistych systemach nawigacji,

in-car navigation systems,

systemach samochodowych

and web-based maps address this.

i mapach internetowych rozwiązują tę kwestię.

You must have near-continuous communication

Trzeba mieć ciągłą łączność

with high-performance computing networks

z szybkimi sieciami obliczeniowymi

and with others nearby

i innymi w okolicy,

to understand their intent.

by zinterpretować ich intencje.

The wireless technologies developed for mobile devices,

Bezprzewodowe technologie rozwinięte dla urządzeń przenośnych,

with some minor modifications,

z niewielkimi modyfikacjami,

are completely suitable to solve this.

w zupełności wystarczą, by sobie z tym poradzić.

You'll probably want some restricted roadways

Potrzebne będą wyznaczone drogi na sam początek,

to get started

that both society and its lawyers

które społeczeństwo i prawnicy uznają za bezpieczne.

agree are safe to use for this.

This will start with the HOV lanes

Zacznie się od pasów dla pojazdów z wieloma pasażerami i ruszy dalej.

and move from there.

But finally, you need to recognize

Następnie konieczne jest rozpoznawanie

people, signs and objects.

ludzi, znaków i obiektów.

Machine vision, special sensors, and high-performance computing

Systemy wizyjne, specjalne czujniki i duża moc obliczeniowa

can do a lot of this,

może się uporać z większością,

but it turns out a lot is not good enough

jednak większość nie wystarcza,

when your family is on board.

gdy w samochodzie znajduje się rodzina.

Occasionally, humans will need to do sense-making.

Czasami trzeba będzie to skonfrontować z własnymi wrażeniami.

For this, you might actually have to wake up

Trzeba będzie obudzić swojego pasażera i spytać skąd do cholery

your passenger and ask them what the hell

that big lump is in the middle of the road.

wzięło się to wybrzuszenie na środku drogi.

Not so bad, and it will give us a sense of purpose

Nie tak źle, da nam to poczucie celu w tym nowym świecie.

in this new world.

Besides, once the first drivers explain

Ponadto, kiedy pierwsi kierowcy wytłumaczą swoim zdezorientowanym samochodom,

to their confused car

that the giant chicken at the fork in the road

że wielki kurczak na widelcu na drodze

is actually a restaurant,

to tak naprawdę restauracja

and it's okay to keep driving,

i bez problemu można jechać dalej,

every other car on the surface of the Earth

każdy inny samochód na Ziemi

will know that from that point on.

będzie od tego momentu to wiedział.

Five miracles, mostly delivered,

Pięć cudów, większość spełniona,

and now you just need a clear vision

teraz potrzeba tylko wyraźnej wizji

of a better world filled with autonomous vehicles

lepszego świata z autonomicznymi pojazdami

with seductively beautiful and new functional designs

z uwodzicielsko piękną i funkcjonalną konstrukcją,

plus a lot of money and hard work

oraz mnóstwa pieniędzy i ciężkiej pracy, żeby to zrealizować.

to bring it home.

The beginning is now only a handful of years away,

Początek jest odległy zaledwie o kilka lat

and I predict that autonomous vehicles

i przewiduję, że autonomiczne pojazdy na stałe zmienią nasz świat

will permanently change our world

over the next several decades.

w ciągu kilku najbliższych dekad.

In conclusion, I've come to believe

Podsumowując: wierzę,

that the ingredients for the next Pantheons

że składniki następnego Panteonu

are all around us,

są wszędzie wokół nas,

just waiting for visionary people

czekają tylko na wizjonerów

with the broad knowledge,

z szeroką wiedzą, umiejętnościami w wielu dziedzinach

multidisciplinary skills,

and intense passion

i silną pasją,

to harness them to make their dreams a reality.

która będzie ich pchać do urzeczywistnienia marzeń.

But these people don't spontaneously

Ale ci ludzie nie pojawiają się znikąd.

pop into existence.

They need to be nurtured and encouraged

Muszą być kształceni i zachęcani od dziecka.

from when they're little kids.

We need to love them and help them

Trzeba ich kochać i pomagać odkrywać ich pasje.

discover their passions.

We need to encourage them to work hard

Trzeba zachęcać ich do ciężkiej pracy

and help them understand that failure

i pomóc zrozumieć, że porażka

is a necessary ingredient for success,

jest niezbędnym składnikiem sukcesu,

as is perseverance.

tak jak wytrwałość.

We need to help them to find their own role models,

Trzeba im pomóc znaleźć własne autorytety

and give them the confidence to believe in themselves

i dać wiarę w siebie,

and to believe that anything is possible,

oraz w to, że wszystko jest możliwe.

and just as my grandpa did when he took me shopping for surplus,

Tak jak robił mój dziadek, gdy kupowaliśmy części,

and just as my parents did

i tak jak moi rodzice,

when they took me to science museums,

którzy zabierali mnie do muzeów nauki,

we need to encourage them to find their own path,

musimy zachęcać ich, by znajdowali własną drogę,

even if it's very different from our own.

nawet jeśli będzie odmienna od naszej.

But a cautionary note:

Mała uwaga:

We also need to periodically pry them away

musimy ich też czasem odciągać od nowoczesnych cudów:

from their modern miracles,

the computers, phones, tablets,

komputerów, telefonów, tabletów, konsol i telewizorów,

game machines and TVs,

take them out into the sunlight

wyciągać na słońce,

so they can experience both the natural

żeby mogli doświadczać naturalnych

and design wonders of our world,

i konstrukcyjnych cudów naszego świata,

our planet and our civilization.

naszej planety i cywilizacji.

If we don't, they won't understand

Jeśli tego nie zrobimy, nie zrozumieją

what these precious things are

czym są te cenne rzeczy,

that someday they will be resopnsible

za które któregoś dnia wezmą odpowiedzialność,

for protecting and improving.

które będą chronić i ulepszać.

We also need them to understand

Muszą zrozumieć też coś,

something that doesn't seem adequately appreciated

co nie jest wystarczająco doceniane

in our increasingly tech-dependent world,

w świecie coraz bardziej zależnym od technologii:

that art and design

że sztuka i projektowanie

are not luxuries,

nie są dobrami luksusowymi,

nor somehow incompatible

nie są też niekompatybilne z nauką i inżynierią.

with science and engineering.

They are in fact essential to what makes us special.

Są w istocie nieodzowne w tym, co czyni nas wyjątkowymi.

Someday, if you get the chance,

Któregoś dnia, jeśli będzie okazja,

perhaps you can take your kids

może zabierzecie swoje dzieci do Panteonu,

to the actual Pantheon,

as we will our daughter Kira,

tak jak my weźmiemy naszą córkę, Kirę,

to experience firsthand

by doświadczyły na własnej skórze

the power of that astonishing design,

mocy tej powalającej konstrukcji,

which on one otherwise unremarkable day in Rome,

która pewnego dnia w Rzymie

reached 2,000 years into the future

sięgnęła 2000 lat w przyszłość,

to set the course for my life.

by zmienić bieg mojego życia.

Thank you.

Dziękuję.

(Applause)

(Brawa)