David Binder: The arts festival revolution

David Binder: Sanat festivali devrimi

Translator: Thu-Huong Ha Reviewer: Morton Bast

Çeviri: ayse erdem Gözden geçirme: Sercan Arpacı

Sydney. I had been waiting my whole life to get to Sydney.

Sydney. Tüm hayatım boyunca Sydney'e gitmeyi bekledim.

I got to the airport, to the hotel, checked in,

Havalananına, otele geldim, giriş yaptım

and, sitting there in the lobby, was a brochure

ve lobide otururken, Sydney Festivali için

for the Sydney Festival. I thumbed through it,

bir broşür vardı. Sayfalarını karıştırdım

and I came across a show called "Minto: Live."

ve ''Minto: Live'' adında bir şova rastladım.

The description read: "The suburban streets of Minto

Açıklama yazısı: ''Minto'nun banliyö sokakları,

become the stage for performances

Minto halkı ile işbirliği içerisindeki

created by international artists

uluslararası sanatçılar tarafından oluşturulan

in collaboration with the people of Minto."

performanslar için sahne haline getiriliyor." diyordu

What was this place called Minto?

Bu Minto denilen yer de neresi?

Sydney, as I would learn, is a city of suburbs,

Sydney, öğrendiğim kadarıyla, banliyölerin şehri

and Minto lies southwest, about an hour away.

ve Minto güneybatıda, yaklaşık bir saatlik uzaklıkla yer almakta.

I have to say, it wasn't exactly what I had in mind

Söylemek zorundayım, Avustralya'daki ilk günüm için

for my first day down under.

aklımda tam olarak böyle bir şey yoktu.

I mean, I'd thought about the Harbour Bridge or Bondi Beach,

Yani, Harbour Köprüsü veya Bondi Plajı'nı düşünmüştüm

but Minto? But still, I'm a producer,

ama Minto? Fakat yine de, ben bir yapımcıyım

and the lure of a site-specific theater project

ve bölgeye özgü bir tiyatro projesinin cazibesi,

was more than I could resist. (Laughter)

karşı koyabileceğimden fazlaydı. (Gülüşmeler)

So, off I went into Friday afternoon traffic,

Böylece, cuma akşamı trafiğine girdim

and I'll never forget what I saw when I got there.

ve oraya gittiğimde ne gördüğümü asla unutmayacağım.

For the performance, the audience walked

Gösteri için, seyirci mahalle etrafında

around the neighborhood from house to house,

evden eve dolaşıyordu

and the residents, who were the performers,

ve oyuncu olan mahalle sakinleri

they came out of their houses, and they performed

evlerinden çıkarak, kendi çimlerinin üzerinde,

these autobiographical dances on their lawns,

kendi yollarının üzerinde, bu otobiyografik dansları

on their driveways. (Laughter)

sahneliyorlardı.

The show is a collaboration with a U.K.-based

Gösteri, Lone Twin adında Birleşik Krallık merkezli

performance company called Lone Twin.

bir performans topluluğu ile bir ortak çalışma.

Lone Twin had come to Minto and worked

Lone Twin, Minto'ya gelerek mahalle sakinleri ile çalışmışlar

with the residents, and they had created these dances.

ve bu dansları oluşturmuşlar.

This Australian-Indian girl, she came out and started

Bu Avustralyalı-Hint kız, dışarı gelip

to dance on her front lawn,

ön bahçede dans etmeye başladı

and her father peered out the window to see

sonra babası tüm bu gürültü ve heyecanın ne olduğunu

what all the noise and commotion was about,

görmek için camdan dışarı baktı

and he soon joined her.

ve az sonra o da kızına katıldı.

And he was followed by her little sister.

Ve onu da küçük kız kardeş takip etti.

And soon they were all dancing this joyous,

Ve sonra hepsi, orada kendi çimlerinin üzerinde

exuberant dance right there on their lawn. (Laughter)

bu neşeli, coşkun dansı oynadılar.

And as I walked through the neighborhood,

Mahalle boyunca yürürken,

I was amazed and I was moved by the incredible

bu toplululuğun, bu etkinliğe karşı

sense of ownership this community clearly felt

inanılmaz bir sahiplik duygusunu açıkça hissetmelerinden

about this event.

hayrete düştüm ve duygulandım.

"Minto: Live" brought Sydneysiders into dialogue

''Minto: Live'' yerli Sydney halkını, uluslararası sanatçılarla

with international artists, and really celebrated

diyalog içine soktu ve Sydney'nin çeşitliğini

the diversity of Sydney on its own terms.

kendi kurallarıyla kutladılar.

The Sydney Festival which produced "Minto: Live" I think

''Minto: Live'' tarafından üretilen Sydney Festivali, bence

represents a new kind of 21st-century arts festival.

21. yüzyıl sanat festivallerinin yeni bir türünü temsil ediyor.

These festivals are radically open.

Bu festivaller tamamen açık.

They can transform cities and communities.

Onlar şehirleri ve toplumları değiştirebilirler.

To understand this, I think it kind of makes sense

Bunu anlamak için, bence nereden geldiğimize bakmak

to look where we've come from.

mantıklı olur.

Modern arts festivals were born

Modern sanatlar festivalleri, II. Dünya Savaşı

in the rubble of World War II.

enkazı içinde doğdu.

Civic leaders created these annual events

Hükümet liderleri, insan ruhunun en yüksek

to celebrate culture as the highest

ifadesi olan kültürü kutlamak için

expression of the human spirit.

bu yıllık etkinlikleri ortaya çıkardı.

In 1947, the Edinburgh Festival was born

1947'de, Edinburgh Festivali doğdu

and Avignon was born and hundreds of others

ve Avignon doğdu ve diğer yüzlercesi

would follow in their wake.

uyanarak takip etti.

The work they did was very, very high art,

Yaptıkları çok çok yüksek bir sanattı

and stars came along like Laurie Anderson

ve Laurie Anderson,

and Merce Cunningham and Robert Lepage

Merce Cunningham ve Robert Lepage

who made work for this circuit,

gibi bu turneyi yapan sanatçılar ortaya çıktı

and you had these seminal shows like "The Mahabharata"

ki siz ''The Mahabharata'' ve anıtsal

and the monumental "Einstein on the Beach."

''Einstein on the Beach'' gibi çığır açan gösterileri biliyorsunuz.

But as the decades passed,

Ama zaman geçtikçe,

these festivals, they really became the establishment,

bu festivaller gerçekten birer kuruluş oldular

and as the culture and capital accelerated,

ve kültür ve sermayenin ivlenmesiyle

the Internet brought us all together,

İnternet hepimizi bir araya getirdi,

high and low kind of disappeared,

üst ve alt tabaka kavramı yok oldu,

a new kind of festival emerged.

yeni bir çeşit festival meydana çıktı.

The old festivals, they continued to thrive, but

Eski festivaller başarılı olmaya devam etti ama

from Brighton to Rio to Perth, something new was emerging,

Brighton'dan Rio'ya, Perth'e, yeni bir şey ortaya çıktı

and these festivals were really different.

ve bu festivaller gerçekten farklıydı.

They're open, these festivals, because, like in Minto,

Bu festivaller açıklar çünkü Minto'daki gibi

they understand that the dialogue

yerel ile küresel arasındaki diyaloğun

between the local and the global is essential.

asıl gerekli şey olduğunu anladılar.

They're open because they ask the audience to be a player,

Açıklar çünkü seyirciye, pasif bir izleyici olmak yerine

a protagonist, a partner, rather than a passive spectator,

bir oyuncu, bir başkahraman, bir partner olmalarını rica ettiler.

and they're open because they know that imagination

Ve açıklar çünkü hayal gücünün

cannot be contained in buildings,

binalarla sınırlanamayacağını biliyorlar

and so much of the work they do

ve çoğunlukla çalışmalarını

is site-specific or outdoor work.

bölgeye özgü veya açık hava yapıyorlar.

So, the new festival, it asks the audience to play

Bu yüzden, yeni festival, seyirciye

an essential role in shaping the performance.

gösteriyi şekillendirmesinde hayati bir rol sunuyor.

Companies like De La Guarda, which I produce, and Punchdrunk

Yapımcısı olduğum De La Guarda ve Punchdrunk gibi şirketler

create these completely immersive experiences

seyirciyi eylemin ortasına koydukları,

that put the audience at the center of the action,

tamamen sürükleyici bu deneyimleri yarattılar.

but the German performance company Rimini Protokoll

Ama Alman gösteri topluluğu Rimini Protokoll

takes this all to a whole new level.

bunu tamamen başka bir seviyeye taşıdı.

In a series of shows that includes "100 Percent Vancouver,"

Gösteri serilerine dahil olan "100 Percent Vancouver"

"100 Percent Berlin," Rimini Protokoll makes shows

"100 Percent Berlin" ile Rimini Protokoll, gösterileri

that actually reflect society.

toplumu gerçekten yansıtacak şekilde yaptı.

Rimini Protokoll chooses 100 people that represent that city

Rimini Protokoll, o zamanda, ırk, cinsiyet ve sınıf açısından

at that moment in terms of race and gender and class,

şehri temsil eden 100 kişi seçerek

through a careful process that begins three months before,

üç ay önce dikkatli bir süreç başlattı.

and then those 100 people share stories about

Sonra bu 100 insan, kendileri ve yaşamları hakkında

themselves and their lives, and the whole thing

hikayeler paylaştılar ve tüm bu olay

becomes a snapshot of that city at that moment.

o şehrin o andaki resmi halini aldı.

LIFT has always been a pioneer in the use of venues.

LIFT her zaman mekanların kullanımında öncü olmuştur.

They understand that theater and performance

Onlar, tiyatro ve performansın

can happen anywhere.

her yerde olabileceğini anlıyorlar.

You can do a show in a schoolroom,

Bir sınıfta gösterini yapabilirsin,

in an airport, — (Laughter) —

hava alanında, (Gülüşmeler)

in a department store window.

mağaza penceresinde.

Artists are explorers. Who better to show us the city anew?

Sanatçılar kaşiftir. Kim şehri yeni bir şekilde bize gösterebilir ki?

Artists can take us to a far-flung part of the city

Sanatçılar bizi şehrin henüz keşfetmediğimiz

that we haven't explored, or they can take us into

en uzak bölgelerine götürebilirler ya da bizi

that building that we pass every day but we never went into.

her gün önünden geçtiğimiz ama hiç girmediğimiz o binaya götürebilirler.

An artist, I think, can really show us people

Bence sanatçı, hayatlarımızda gözardı ettiklerimizi

that we might overlook in our lives.

gerçekten bize gösterebilir.

Back to Back is an Australian company of people

Avustralyalı Back to Back bir zihinsel engelliler

with intellectual disabilities. I saw their amazing show

topluluğu. Onların harika gösterilerini

in New York at the Staten Island Ferry Terminal

New York'ta Staten Island Feribot Terminali'nde

at rush hour.

sıkışık bir zamanda izledim.

We, the audience, were given headsets and seated

Biz seyircilere kulaklıklar verildi ve

on one side of the terminal.

terminalin bir tarafına oturduk.

The actors were right there in front of us,

Oyuncular hemen karşımızda

right there among the commuters,

yolcuların arasındaydı

and we could hear them,

ve onları duyabiliyorduk

but we might not have otherwise seen them.

ama bunun dışında onları göremeyebiliyorduk.

So Back to Back takes site-specific theater and uses it

Yani Back to Back, bölgeye özgü tiyatroyu alıyor ve bunu

to gently remind us about who and what we choose

günlük hayatımızın düzenlenmesinde kimi ve neyi seçtiğimizi

to edit out of our daily lives.

nazikçe hatırlatmak için kullanıyor.

So, the dialogue with the local and the global,

Yerel ve küresel ile olan diyalog,

the audience as participant and player and protagonist,

katılımcı olarak seyirci, oyuncu ve başkahraman

the innovative use of site, all of these things

mekanın yenilikçi kullanımı, tüm bu şeyler

come to play in the amazing work

inanılmaz Fransız topluluğu Royal de Luxe'ın

of the fantastic French company Royal de Luxe.

harika işinde ortaya çıkarılıyor.

Royal de Luxe's giant puppets come into a city

Royal de Luxe'ın devasa kuklaları şehre geldiler

and they live there for a few days.

ve birkaç gün için orada kaldılar.

For "The Sultan's Elephant," Royal de Luxe

''Sultan'ın Fili'' için Royal de Luxe

came to central London and brought it to a standstill

Londra'ın merkezine gelip, şehri, devasa küçük kız ve onun

with their story of a giant little girl and her friend,

arkadaşı olan zaman yolcusu filin hikayesiyle

a time-traveling elephant.

durma noktasına getirdi.

For a few days, they transformed a massive city

Birkaç gün için, devasa şehri, sınırsız olasılığın

into a community where endless possibility reigned.

hüküm sürdüğü bir topluluğa dönüştürdüler.

The Guardian wrote, "If art is about transformation,

The Guardian ''Eğer sanat dönüşüm ile ilgiliyse,

then there can be no more transformative experience.

o zaman bundan daha dönüştürücü bir deneyim olamaz.

What 'The Sultan's Elephant' represents is no less

'Sultan'ın Fili'nin temsil ettiği şey,

than an artistic occupation of the city

kentin sanatsal uğraşından

and a reclamation of the streets for the people."

ve sokakların insanlar için iyileştirilmesinden daha azı değil.'' yazdı.

We can talk about the economic impacts of these festivals

Bu festivallerin kendi şehirlerine olan ekonomik etkilerinden

on their cities, but I'm much [more] interested in many more things,

bahsedebiliriz, ama ben, daha birçok şeyle ilgileniyorum

like how a festival helps a city to express itself,

mesela bir festival şehrin kendini ifade etmesine nasıl yardım eder,

how it lets it come into its own.

nasıl kendi haline gelmesini sağlar?

Festivals promote diversity,

Festivaller çeşitliliği destekler,

they bring neighbors into dialogue,

komşuları diyaloğa çağırır,

they increase creativity,

yaratıcılığı geliştirir,

they offer opportunities for civic pride,

şehre ait olmanın verdiği gurur için fırsatlar sunar,

they improve our general psychological well-being.

genel psikolojik refahımızı geliştirir.

In short, they make cities better places to live.

Kısaca, şehri yaşamak için daha iyi hale getirirler.

Case in point:

Buna bir örnek:

When "The Sultan's Elephant" came to London

''Sultan'ın Fili'' Londra'ya, 7/7 Saldırıları'ndan

just nine months after 7/7, a Londoner wrote,

sadece dokuz ay sonra geldiği zaman, bir Londralı

"For the first time since the London bombings,

''Londra saldırılarından sonra ilk defa

my daughter called up with that sparkle back in her voice.

kızımın sesine yeniden ışıltı geldi.

She had gathered with others

''Sultan'ın Fili''ni izlemek için

to watch 'The Sultan's Elephant,' and, you know,

diğerleriyle bir araya toplandı ve biliyorsunuz

it just made all the difference."

(gösteri) tüm bu değişikleri yaptı.'' yazdı.

Lyn Gardner in The Guardian has written

Lyn Gardner The Guardian'da şöyle yazdı:

that a great festival can show us a map of the world,

Bu harika festival bize dünyanın haritasını gösterebilir,

a map of the city and a map of ourselves,

bir şehrin haritasını ve kendimizin bir haritasını

but there is no one fixed festival model.

ama sabit bir festival modeli yoktur.

I think what's so brilliant about the festivals,

Bence festivallerle, yeni festivallerle, ilgili bu kadar harika olan şey,

the new festivals, is that they are really fully capturing

onların, hepimizin bugün yaşadığı yoldaki

the complexity and the excitement

karışıklığı ve heyecanı

of the way we all live today.

gerçekten tamamıyla kapsamasıdır.

Thank you very much. (Applause)

Çok teşekkür ederim. (Alkışlar)