Autofocusing reading glasses of the future | Nitish Padmanaban

Transcriber: Leslie Gauthier Reviewer: Joanna Pietrulewicz

Translator: Jonila Shehu Reviewer: Helena Bedalli

Every single one of us will lose

Çdo njëri prej nesh do humbim

or has already lost something we rely on every single day.

ose vetëm kemi humbur diçka që mbështetemi në çdo ditë

I am of course talking about our keys.

Sigurisht po flas për çelësat.

(Laughter)

(E qeshur)

Just kidding.

Po bëj shaka.

What I actually want to talk about is one of our most important senses: vision.

Në të vërtetë dua të flas për një prej shqisave tona më të rëndësishme: shikimi.

Every single day we each lose a little bit of our ability

Çdo ditë humbim nga pak aftësi

to refocus our eyes

të rifokusojmë sytë tanë

until we can't refocus at all.

derisa nuk mund t'i rifokusojmë aspak.

We call this condition presbyopia,

Këtë gjendje e quajmë presbyopia,

and it affects two billion people worldwide.

dhe ndikon në dy miliardë njerëz rreth botës.

That's right, I said billion.

Po, thashë miliardë.

If you haven't heard of presbyopia,

Nëse s'ke dëgjuar për presbyopia,

and you're wondering, "Where are these two billion people?"

dhe je duke menduar, "Ku janë këta dy miliardë njerëz?"

here's a hint before I get into the details.

ja një e dhënë para se t'i hyj detajeve.

It's the reason why people wear reading glasses or bifocal lenses.

Është arsyeja pse njerëzit mbajnë syze leximi ose lense bifokale.

I'll get started by describing the loss in refocusing ability

Do filloj duke përshkruar humbjen në aftësinë e rifokusimit

leading up to presbyopia.

që na çon deri tek presbyopia.

As a newborn, you would have been able to focus

Si një i sapolindur, ke pasur aftësi për fokus.

as close as six and a half centimeters,

deri në gjashtë e gjysmë centimetra,

if you wished to.

nëse ke dashur.

By your mid-20s, you have about half of that focusing power left.

Rreth viteve të 20-ta, ti ke vetëm gjysmën e asaj fuqie fokusimi.

10 centimeters or so,

Rreth 10 centimetra,

but close enough that you never notice the difference.

por mjaftueshëm afër për të mos vrejtur dallimin.

By your late 40s though,

Por vonë në vitet e 40-ta,

the closest you can focus is about 25 centimeters,

më së shumti do fokusohesh deri në 25 centimetra,

maybe even farther.

ndoshta edhe më larg.

Losses in focusing ability beyond this point

Humbjet e fokusit më larg se kjo pikë

start affecting near-vision tasks like reading,

do ndikojnë në shikim të afërt sikur në lexim,

and by the time you reach age 60,

dhe kur do arrish moshën 60,

nothing within a meter radius of you is clear.

asgjë rreth një metri nuk do jetë e qartë.

Right now some of you are probably thinking,

Tani disa prej jush me siguri po mendoni,

that sounds bad but he means you in a figurative sense,

Duket keq por me siguri e ka fjalën në mënyrë figurative,

only for the people that actually end up with presbyopia.

vetëm për njerëzit që kanë presbyopia.

But no, when I say you, I literally mean that every single one of you

Por jo, kur them ju, e kam fjalën që secilin nga ju,

will someday be presbyopic if you aren't already.

do të jetë presbyopic nëse sjeni akoma.

That sounds a bit troubling.

Tingëllon pak problematike.

I want to remind you that presbyopia has been with us for all of human history

Dua t'ju kujtoj që presbyopia ka qenë me ne gjithë historinë njerëzore

and we've done a lot of different things to try and fix it.

dhe kemi bërë gjëra të ndryshme për ta rregulluar.

So to start, let's imagine that you're sitting at a desk, reading.

Për fillim, të paramendojmë që je ulur në tavolinë duke lexuar.

If you were presbyopic,

Nëse do ishe presbyopic,

it might look a little something like this.

Do të dukej diçka si kjo.

Anything close by, like the magazine, will be blurry.

Çdo gjë afër, si revista, do dukej turbullt.

Moving on to solutions.

Shkojmë tek zgjidhjet.

First, reading glasses.

E para, syze leximi.

These have lenses with a single focal power

Ato kanë lente me një fuqi të vetme fokale

tuned so that near objects come into focus.

të akorduara që objektet afër të vijnë në fokus.

But far objects necessarily go out of focus,

Por objektet larg janë jashtë fokusit,

meaning you have to constantly switch back and forth

që do të thotë se vazhdimisht duhet t'i ndërrosh

between wearing and not wearing them.

t'i vësh e t'i heqësh.

To solve this problem

Për ta zgjidhur këtë

Benjamin Franklin invented what he called "double spectacles."

Benjamin Franklin ka shpikur, siç ai i quan "spektaklet e dyfishta."

Today we call those bifocals,

Sot ne i quajmë ato bifokale,

and what they let him do was see far when he looked up

ato e lanë atë të shihte larg kur shikonte lart

and see near when he looked down.

e të shihte afër kur shihte poshtë.

Today we also have progressive lenses which get rid of the line

Sot ne gjithashtu kemi lente progresive të cilat largojnë vijën

by smoothly varying the focal power from top to bottom.

duke ndryshuar butë fuqinë fokale nga lart e poshtë.

The downside to both of these

Pjesa e keqe e kësaj

is that you lose field of vision at any given distance,

është se humb fushë të shikimit tek çdo distancë,

because it gets split up from top to bottom like this.

sepse ndahet poshtë e lart si kështu.

To see why that's a problem,

Për të parë pse është problem

imagine that you're climbing down a ladder or stairs.

imagjino sikur je duke zbritur poshtë një palë shkallë.

You look down to get your footing but it's blurry.

Ti shikon poshtë për të parë këmbën por është turbullt.

Why would it be blurry?

Pse do ishte e turbullt?

Well, you look down and that's the near part of the lens,

Epo, ti shikon poshtë dhe është pjesa për afër e lentes,

but the next step was past arm's reach,

por shkalla tjetër e tejkalon dorën,

which for your eyes counts as far.

e cila për sytë e tu numërohet si larg.

The next solution I want to point out is a little less common

Zgjidhja tjetër që dua të përmend është më pak e zakonshme

but comes up in contact lenses or LASIK surgeries,

por vjen në lente kontakte ose kirurgji LASIK,

and it's called monovision.

dhe quhet monovizion.

It works by setting up the dominant eye to focus far

Punon duke bërë syrin dominant të fokusohet larg

and the other eye to focus near.

dhe syrin tjetër afër.

Your brain does the work of intelligently putting together

Truri yt punon duke i vendosur bashkë në mënyre inteligjente

the sharpest parts from each eye's view,

pjesët më të mprehta të pamjes së syrit,

but the two eyes see slightly different things,

por sytë shohin gjëra lehtësisht të ndryshme,

and that makes it harder to judge distances binocularly.

dhe ajo e vështirëson gjykimin e distancës binokulare.

So where does that leave us?

Pra ku na len kjo?

We've come up with a lot of solutions

Kemi arritur shumë zgjidhje

but none of them quite restore natural refocusing.

por asnjëra prej tyre nuk e kthen rifokusimin natyral.

None of them let you just look at something

Ato nuk lejojne që vetëm të shikosh diçka

and expect it to be in focus.

dhe të jetë në fokus.

But why?

Por pse?

Well, to explain that

Epo, për ta shpjeguar

we'll want to take a look at the anatomy of the human eye.

duhet të shohim anatominë e syrit të njeriut.

The part of the eye that allows us to refocus to different distances

Pjesa e syrit që na lejon rifokusimin e distancave të ndryshme

is called the crystalline lens.

quhet lente crystalline.

There are muscles surrounding the lens that can deform it into different shapes,

Ka muskuj që rrethojnë lentën dhe mund ta deformojnë në forma të ndryshme,

which in turn changes its focusing power.

që gjithashtu ndërron fuqinë e fokusimit.

What happens when someone becomes presbyopic?

Çfarë ndodh kur dikush bëhet presbyopic?

It turns out that the crystalline lens stiffens

Lentja crystalline ngurtësohet

to the point that it doesn't really change shape anymore.

deri tek pika që nuk ndërron forma më.

Now, thinking back on all the solutions I listed earlier,

Tani, duke menduar për zgjidhjet që përmenda më herët,

we can see that they all have something in common with the others

mund të shohim që të gjitha kanë diçka të përbashkët me njëra tjetrën

but not with our eyes,

por jo me sytë tanë,

and that is that they're all static.

dhe kjo është që janë të gjitha statike.

It's like the optical equivalent of a pirate with a peg leg.

Është ekuivalente me një pirat dhe këmbën e tij artificiale.

What is the optical equivalent of a modern prosthetic leg?

Cila është optika ekuivalente me një këmbë moderne protezë?

The last several decades have seen the creation and rapid development

Dekadat e fundit kemi parë zhvillim të shpejtë dhe kreativ

of what are called "focus-tunable lenses."

e të quajturave "lente fokusi të akorduara."

There are several different types.

Janë disa lloje.

Mechanically-shifted Alvarez lenses,

Lentet e zhvendosura mekanike Alvarez,

deformable liquid lenses

lentet deformuese të lëngëta

and electronically-switched, liquid crystal lenses.

dhe lentet elektronike të lëngta kristalore.

Now these have their own trade-offs,

Këto i kanë kompromiset tregtare,

but what they don't skimp on is the visual experience.

por pjesa e mirë është eksperienca vizuale.

Full-field-of-view vision that can be sharp at any desired distance.

Fushë e plotë shikimi që është i mprehtë në çdo distancë.

OK, great. The lenses we need already exist.

Shkëlqyeshëm. Lentet që na duhet ekzistojnë.

Problem solved, right?

Problemi u zgjidh, apo jo?

Not so fast.

Jo kaq shpejt.

Focus-tunable lenses add a bit of complexity to the equation.

Këto lente shtojnë komplikim në ekuacion.

The lenses don't have any way of knowing what distance they should be focused to.

Këto lente nuk kanë si ta dinë çfarë distance duhet t'i fokusohen.

What we need are glasses

Neve na duhen syzet

that, when you're looking far, far objects are sharp,

që, kur shikon larg, objektet e largëta janë mprehët,

and when you look near,

dhe kur shikon afër,

near objects come into focus in your field of view,

objektet e afërta vijnë në fokus

without you having to think about it.

pa menduar për të.

What I've worked on these last few years at Stanford

Çfarë kam punuar këto vitet e fundit në Stanford

is building that exact intelligence around the lenses.

është ndërtimi i kësaj inteligjence rreth lenteve.

Our prototype borrows technology from virtual and augmented reality systems

Prototipi jonë huazon teknologji nga sistemet virtuale të realitetit

to estimate focusing distance.

për distancë të fokusit.

We have an eye tracker that can tell what direction our eyes are focused in.

Kemi një ndjekës të syrit që tregon në cilin drejtim janë fokusuar sytë tanë.

Using two of these, we can triangulate your gaze direction

Duke përdorur këto, ne triangulojmë drejtimin e shikimit

to get a focus estimate.

të gjejmë vlerën e fokusit.

Just in case though, to increase reliability,

Për të rritur sigurinë,

we also added a distance sensor.

kemi shtuar sensor të distancës.

The sensor is a camera that looks out at the world

Sensori është kamerë që shikon botën

and reports distances to objects.

që njofton distancen e objekteve.

We can again use your gaze direction to get a distance estimate

Ne mund të përdorim drejtimin e shikimit për vlerë të distancës

for a second time.

për herë të dytë.

We then fuse those two distance estimates

Dhe i bashkojmë dy vlerat e distancës.

and update the focus-tunable lens power accordingly.

dhe përditësojmë fuqinë e lenseve të fokusit.

The next step for us was to test our device on actual people.

Hapi tjeter për ne ishte testimi i pajisjes tek njerëzit.

So we recruited about 100 presbyopes and had them test our device

Kështuqe punësuam rreth 100 presybyopes dhe e testuam pajisjen

while we measured their performance.

duke matur performancen e tyre.

What we saw convinced us right then that autofocals were the future.

Çfarë pamë na bindi që autofokalet janë e ardhmja.

Our participants could see more clearly, they could focus more quickly

Pjesëmarrësit tanë mund të shihnin më qartë dhe të fokusohen më shpejt

and they thought it was an easier and better focusing experience

dhe thanë që ishte një eksperiencë më e lehtë dhe e mirë

than their current correction.

se sa ajo që kishin aktualisht.

To put it simply, when it comes to vision,

Më thjesht, kur vjen fjala te shikimi,

autofocals don't compromise like static corrections in use today do.

autofokalet nuk bejne kompromis si zgjidhjet statike që përdoren sot

But I don't want to get ahead of myself.

Por s'dua të veproj me shumë vetëbesim.

There's a lot of work for my colleagues and me left to do.

Ka shumë punë që ka mbetur të bëjmë.

For example, our glasses are a bit --

Përshembull, syzet tona janë pak --

(Laughter)

(E qeshur)

bulky, maybe?

të rënda, ndoshta?

And one reason for this is that we used bulkier components

Një arsye për këtë është që kemi përdorur komponente më të rënda

that are often intended for research use or industrial use.

që zakonisht përdoren për punë hulumtimi ose industriale.

Another is that we need to strap everything down

Diçka tjetër është që duhet të rindertojmë

because current eye-tracking algorithms don't have the robustness that we need.

sepse algorithmet tona aktuale të syrit nuk e kanë fuqinë që na duhet.

So moving forward,

Për të vazhduar më tutje,

as we move from a research setting into a start-up,

ndërsa po lëvizim nga një mjedis hulumtimi e më tej,

we plan to make future autofocals

planifikojmë që autofokalet e së ardhmes

eventually look a little bit more like normal glasses.

të duken më shumë si syze normale.

For this to happen, we'll need to significantly improve

Që kjo të ndodhë, duhet të përmirsojmë

the robustness of our eye-tracking solution.

fuqinë e tyre për ndjekjen e syrit.

We'll also need to incorporate smaller and more efficient electronics and lenses.

Gjithashtu duhet të inkorporojmë lente më të vogla dhe efikase.

That said, even with our current prototype,

Edhe me këtë, me prototipet tona aktuale,

we've shown that today's focus-tunable lens technology

kemi treguar që teknologjia e këtyre lenteve të fokusit

is capable of outperforming traditional forms of static correction.

është e aftë t'iu kalojë formave tradicionale të zgjidhjeve vizuale.

So it's only a matter of time.

Pra është vetëm çështje kohe.

It's pretty clear that in the near future,

Është e qartë që në të ardhmen e afërt,

instead of worrying about which pair of glasses to use and when,

në vend që të shqetësohemi se cilat lloje të syzeve t'i përdorim

we'll be able to just focus on the important things.

do të mund të fokusohemi tek sendet me rëndësi.

Thank you.

Faleminderit.

(Applause)

(Duarttrokitje)