Let's launch a satellite to track a threatening greenhouse gas | Fred Krupp

Translator: OLDEA MAMO Reviewer: Helena Bedalli

We've got a big problem on our hands with global warming.

Kemi një problem të madh me ngrohjen globale.

A lot of you, a lot of people have been watching the floods,

Shumë prej jush, shumë njerëz shohin përmbytjet,

the droughts, the storms, the fires.

thatësirat, stuhitë, zjarret.

When I leave this stage today, I don't want you to have hope.

Kur ta lë këtë skenë sot, nuk dua që të keni shpresë.

I want you to have certainty, real certainty

Dua që ju të keni siguri, siguri të vërtetë

that we can make a dent in this problem and live to see it.

që mund të lëmë një gjurmë në këtë problem dhe të jetojmë për ta parë atë.

I want to give you a vision of what that would look like.

Dua t'ju jap një vizion se si do të dukej kjo gjë.

This is the first time we've shared this publicly.

Kjo është hera e parë që po e ndajmë këtë me publikun e gjerë.

You're the first audience to hear it.

Ju jeni audienca e parë që e dëgjoni.

We are going to launch a rocket.

Do të lëshojmë një raketë.

And on that rocket will be a satellite.

Dhe në atë raketë do të jetë një satelit.

And that satellite will collect data about pollution

I cili do të mbledhë të dhëna për ndotjen

that is warming the planet.

që po ngroh planetin.

We will put that data in the hands of people

Ne do t'i vendosim këto të dhëna në duart e njerëzve

who can make simple fixes

të cilët mund të bëjnë rregullime të thjeshta

that will change the course of global warming in our lifetime.

që do të ndryshojë rrjedhën e ngrohjes globale në pak kohë.

That's a lot to take in, maybe I should back up.

Kjo është e vështirë për tu kuptuar, ndoshta unë duhet të kthehem prapa.

First, let me introduce myself, I'm Fred,

Së pari, më lejoni të prezantohem, unë jam Fred,

I've been an environmentalist since I was a kid,

Kam qenë ambientalist që kur isha fëmijë,

when I watched the fish and the frogs in my neighborhood pond

kur pashë peshqit dhe bretkosat në pellgun e lagjes sime

die from a chemical spill.

të vdisnin nga një derdhje kimike.

That bothered me.

Kjo më shqetësoi.

Later, a professor inspired me to think about environmentalism differently.

Më vonë, një profesor më frymëzoi të mendoj rreth ambientalizmit ndryshe.

How the best solutions come from

Si zgjidhjet më të mira vijnë

answering people's aspirations for prosperity,

duke iu përgjigjur dëshirave për prosperitet të njerëzve,

things like being safe and healthy and thriving in this world.

gjëra si të qënit të sigurt, të shëndetshëm dhe të sukseshëm në këtë botë.

So I joined the Environmental Defense Fund to build those kind of solutions.

U bëra pjesë e Fondit për Mbrojtjen e Mjedisit për ti ndërtuar ato lloj zgjidhjesh.

And I've worked my whole career for a moment like this --

Dhe kam punuar gjithë karrierën time për një moment si ky -

the moment, when we can stop fighting headwinds

momenti, kur mund të ndalemi së luftuari rrymat e kundërta

and start to have the wind at our backs.

dhe të fillojmë ta kemi erën në anën tonë.

Because of the power of information,

Për shkak të fuqisë së informacionit,

information from technology

informacioni nga teknologjia

that is coming down in price and going up in precision.

që po ulet në çmim dhe po ngrihet në saktësi.

You see, there's something about climate change that we didn't grasp

Shikoni, ka diçka rreth ndryshimit të klimës që nuk e kuptuam

just a decade ago.

vetëm një dekadë më parë.

The world was so focused on carbon dioxide

Bota ishte aq e fokusuar në dioksidin e karbonit

that we overlooked another important gas.

sa që e anashkaluam një tjetër gaz të rëndësishëm.

We didn't appreciate methane.

Nuk e vlerësuam metanin.

Methane pollution causes one quarter of the global warming

Ndotja e metanit shkakton një të katërtën e ngrohjes globale

that we're experiencing right now.

që po përjetojmë tani.

Pound for pound, its immediate impact is far greater than carbon dioxide.

Ndikimi i tij i menjëhershëm është shumë më i madh se dioksidi i karbonit.

Eighty four times greater over a 20-year period.

Tetëdhjetë e katër herë më i madh gjatë një periudhe 20-vjeçare.

One of the largest sources of methane pollution

Një nga burimet më të mëdha të ndotjes së metanit

is the oil and gas industry.

është industria e naftës dhe gazit.

But that's not obvious, because methane is invisible.

Por kjo nuk është e qartë, sepse metani është i padukshëm.

Let's take a look at this natural gas storage facility

Le ti hedhim një sy kësaj infrastrukture për ruajtjen e gazit natyror

outside of Los Angeles.

jashtë Los Angeles.

Can you see the methane?

Mund ta shihni metanin?

Neither can I.

As unë nuk mundem.

How about now?

Po tani?

We shot this using an infrared camera, at the same spot,

E fotografuam këtë me një kamera me infra të kuqe, në të njëjtin vend,

exposing one of the worst methane leaks in the history of the United States.

duke ekspozuar një nga rrjedhjet më të keqija të metanit në historinë e SHBA.

That's a very different picture.

Kjo është një pamje ndryshme.

It turns out that natural gas is displacing our dependence on coal,

Rezulton se gazi natyror po e zhvendos varësinë tonë tek qymyri,

which emits far more carbon dioxide.

që lëshon më shumë dioksid karboni.

But natural gas is mostly methane.

Por gazi natyror është më së shumti metan.

So, as it's produced and processed

Pra, teksa prodhohet dhe përpunohet

and transported to homes and businesses across America,

dhe transportohet në shtëpitë dhe bizneset brenda Amerikës,

it escapes from wells and pipes and other equipment.

ai shpëton nga puse dhe tuba dhe pajisje të tjera.

It gets up into the sky and contributes

Ai ngrihet lart në qiell dhe kontribuon

to the disasters that we're now experiencing.

në fatkeqësitë që po përjetojmë tani.

That does not have to happen.

Kjo nuk ka pse të ndodhë.

But nobody had paid much attention to it

Por askush nuk i kushtoi shumë vëmendje

until we launched a nationwide study to understand the problem.

derisa ne nisëm një studim mbarëkombëtar për ta kuptuar problemin.

We used drones, planes, helicopters, even Google Street View cars.

Ne përdorëm drone, aeroplanë, helikopterë, madje edhe makinat e Google Street View.

It turns out there's far more of this methane pollution

Rezulton se ka shumë më tepër nga kjo ndotje metani

than what the government is reporting.

sesa çka qeveria po raporton.

It also turns out that when we find where the gas is being vented and leaked,

Gjithashtu rezulton se kur ne të gjejmë se ku po derdhet dhe rrjedh gazi,

most of those sources can be fixed easily and inexpensively,

shumica e këtyre burimeve mund të rregullohen lehtë dhe me kosto të ulët,

saving the gas that would have otherwise been wasted.

duke kursyer gazin që në të kundërt do të ishte tretur.

And finally, we learn that when you put information like that into people's hands,

Si përfundim, mësojmë se kur vendosni një informacion si ky në duart e njerëzve,

they act.

ata veprojnë.

Leading companies replaced valves and tightened loose-fitting pipes.

Kompanitë kryesore zëvendësuan valvulat dhe shtrënguan tubat e lirshme.

Colorado became the first state in the nation to limit methane pollution;

Kolorado u bë shteti i parë në vend që kufizoi ndotjen e metanit;

California followed suit, and the public joined in.

Kalifornia e ndoqi shembullin, dhe publiku u bashkua gjithashtu.

Tweets started flying -- #cutmethane.

Postimet online filluan të fluturonin - #ndalonimetanin.

And everybody's paying more attention now.

Dhe të gjithë po kushtojnë më shumë vëmendje tani.

We're doing this because we can't wait for Washington, especially not now.

Ne po bëjmë këtë sepse nuk mund të presim për Uashingtonin, sidomos tani jo.

In fact, we have to take what we've done so far

Në fakt, duhet ta marrim çfarë kemi bërë deri tani

and go higher, to the sky.

dhe të shkojmë më lart, në qiell.

The United Stated represents about 10 percent of this pollution.

Shtetet e Bashkuara përfaqësojnë rreth 10 për qind të kësaj ndotjeje.

To find the rest, we have to go global.

Për të gjetur pjesën tjetër, duhet të shohim globalisht.

Remember that rocket I mentioned?

E mbani mend raketën që përmenda?

It will launch a compact satellite, called MethaneSAT,

Do të lançojë një satelit kompakt, të quajtur MethaneSAT,

to do what no one has been able to do until now:

për të bërë atë që askush s'ka qenë në gjendje të bëjë deri tani:

measure methane pollution from oil and gas facilities worldwide,

të masë ndotjen e metanit nga infrastrukturat e naftës dhe gazit në mbarë botën,

with exacting precision.

me saktësi te plote.

Its data stream will allow us to map that pollution,

Rrjedha e të dhënave të saj do të na lejojë të përcaktojmë ndotjen,

so that everyone can see it.

në mënyrë që të gjithë ta shohin atë.

Then it's all about turning data into action,

Atëherë gjithçka varet nga kthimi të dhënat në veprim,

just as we did in the United States.

ashtu siç bëmë në Shtetet e Bashkuara.

We've seen that when we present companies with data,

Ne e kemi vënë re që kur u paraqesim kompanive të dhëna,

many of them will cut the pollution.

shumica e tyre e shkurtojnë ndotjen.

Citizens will be empowered to take action;

Qytetarët do të jenë të autorizuar të veprojnë;

governments will tighten the regulations.

qeveritë do të forcojnë rregulloret.

And because all of our data will be free and public,

Dhe për shkak se të gjitha të dhënat tona do të jetë të hapura dhe publike,

there will be transparency --

do të ketë transparencë -

we'll all be able to see how much progress is being made and where.

të gjithë ne do të jemi të aftë të shohim se sa përparim po bëhet dhe ku.

Which brings me to our goal:

Që më sjell tek qëllimi ynë:

to cut this methane pollution by 45 percent by 2025.

ta ulim këtë ndotjen e metanit me 45 për qind deri në vitin 2025.

(Applause)

(Duartrokitje)

That will have the same near-term impact

Kjo do të ketë të njëjtin ndikim afatshkurtër

as shutting down 1,300 coal-fired power plants.

si mbyllja e 1.300 termocentraleve qymyri.

That's one third of all the coal-fired power plants in the world.

Kjo është një e treta e të gjitha termocentraleve me qymyr në botë.

Nothing else can have this sort of near-term impact at such a low cost.

Asgjë tjetër nuk mund ta ketë këtë lloj impakti afatshkurtër në një kosto aq të ulët.

The fact that a single satellite

Fakti që një satelit i vetëm

can help us put the brakes on global warming is truly remarkable.

mund të na ndihmojë ti vëmë frenat ngrohjes globale është vërtet mbresëlënëse.

This is our chance to create change in our lifetimes,

Ky është shansi ynë për të krijuar ndryshimin në jetët tona,

and we can do it now.

dhe mund ta bëjmë tani.

Thanks to the generous giving of the Audacious Project,

Falë dhënies bujare të Projektit të Guximshëm,

we are on a path toward liftoff.

ne jemi në një rrugë drejt ngritjes.

But my time is running short, and I promised you a vision

Por koha ime po shkon drejt fundit, dhe unë ju premtova një vizion

of what a critical piece of the solution would look like.

se si do të dukej ajo pjesë kritike e zgjidhjes.

Can you see it?

A mund ta shihni?

Can you see how this satellite leverages

A mund të shihni se si ky satelit influencon

the best of science and data and technology?

më të mirën e shkencës, të dhënave dhe teknologjisë?

Can you see we're entering a whole new era of innovation

Mund ta shihni se ne po hyjmë një epokë e re inovacionit

that is supercharging progress?

që është po e shtyn fort progresin?

Can you see that it's in our hands?

A mund ta shihni se e kemi ne në duar?

We've set an aggressive goal of three years till liftoff,

Kemi vendosur një qëllim agresiv me tre vite deri në lançim,

and when that satellite is ready, we'll have a launch party.

dhe kur ai satelit të jetë gati, do të kemi një festë nisjeje

A literal launch party.

Një festë të mirëfilltë lançimi.

So imagine a blue-sky day, crowds of people,

Pra, imagjinoni një ditë me qiell të kaltër, turmat e njerëzve,

television cameras,

kamerat televizive,

kids staring up toward the sky

fëmijët që vështrojnë drejt qiellit

at a thing that will change their future.

tek diçka që do të ndryshojë të ardhmen e tyre.

What an amazing day that will be.

Çfarë dite mahnitëse do të jetë.

What a big opportunity we have.

Çfarë mundësie të madhe që kemi.

I can't wait.

Mezi po pres.

Thank you.

Ju falemnderit.

(Applause)

(Duartrokitje)