Let's launch a satellite to track a threatening greenhouse gas | Fred Krupp

67,532 views ・ 2018-09-27

TED


Ju lutemi, klikoni dy herë mbi titrat në anglisht më poshtë për të luajtur videon.

Translator: OLDEA MAMO Reviewer: Helena Bedalli
00:13
We've got a big problem on our hands with global warming.
0
13230
3540
Kemi një problem të madh me ngrohjen globale.
00:16
A lot of you, a lot of people have been watching the floods,
1
16794
5021
Shumë prej jush, shumë njerëz shohin përmbytjet,
00:21
the droughts, the storms, the fires.
2
21839
2400
thatësirat, stuhitë, zjarret.
00:26
When I leave this stage today, I don't want you to have hope.
3
26712
3722
Kur ta lë këtë skenë sot, nuk dua që të keni shpresë.
00:32
I want you to have certainty, real certainty
4
32053
4000
Dua që ju të keni siguri, siguri të vërtetë
00:36
that we can make a dent in this problem and live to see it.
5
36077
4452
që mund të lëmë një gjurmë në këtë problem dhe të jetojmë për ta parë atë.
00:42
I want to give you a vision of what that would look like.
6
42046
3341
Dua t'ju jap një vizion se si do të dukej kjo gjë.
00:46
This is the first time we've shared this publicly.
7
46736
3032
Kjo është hera e parë që po e ndajmë këtë me publikun e gjerë.
00:50
You're the first audience to hear it.
8
50498
2222
Ju jeni audienca e parë që e dëgjoni.
00:54
We are going to launch a rocket.
9
54204
2381
Do të lëshojmë një raketë.
00:57
And on that rocket will be a satellite.
10
57347
1913
Dhe në atë raketë do të jetë një satelit.
00:59
And that satellite will collect data about pollution
11
59284
3482
I cili do të mbledhë të dhëna për ndotjen
01:02
that is warming the planet.
12
62790
1800
që po ngroh planetin.
01:05
We will put that data in the hands of people
13
65441
3001
Ne do t'i vendosim këto të dhëna në duart e njerëzve
01:08
who can make simple fixes
14
68466
3659
të cilët mund të bëjnë rregullime të thjeshta
01:12
that will change the course of global warming in our lifetime.
15
72149
3995
që do të ndryshojë rrjedhën e ngrohjes globale në pak kohë.
01:17
That's a lot to take in, maybe I should back up.
16
77592
3627
Kjo është e vështirë për tu kuptuar, ndoshta unë duhet të kthehem prapa.
01:21
First, let me introduce myself, I'm Fred,
17
81626
1986
Së pari, më lejoni të prezantohem, unë jam Fred,
01:23
I've been an environmentalist since I was a kid,
18
83636
2436
Kam qenë ambientalist që kur isha fëmijë,
01:26
when I watched the fish and the frogs in my neighborhood pond
19
86096
3515
kur pashë peshqit dhe bretkosat në pellgun e lagjes sime
01:29
die from a chemical spill.
20
89635
1734
të vdisnin nga një derdhje kimike.
01:32
That bothered me.
21
92673
1267
Kjo më shqetësoi.
01:34
Later, a professor inspired me to think about environmentalism differently.
22
94728
6050
Më vonë, një profesor më frymëzoi të mendoj rreth ambientalizmit ndryshe.
01:41
How the best solutions come from
23
101542
3294
Si zgjidhjet më të mira vijnë
01:44
answering people's aspirations for prosperity,
24
104860
2706
duke iu përgjigjur dëshirave për prosperitet të njerëzve,
01:47
things like being safe and healthy and thriving in this world.
25
107590
5284
gjëra si të qënit të sigurt, të shëndetshëm dhe të sukseshëm në këtë botë.
01:54
So I joined the Environmental Defense Fund to build those kind of solutions.
26
114014
4331
U bëra pjesë e Fondit për Mbrojtjen e Mjedisit për ti ndërtuar ato lloj zgjidhjesh.
01:59
And I've worked my whole career for a moment like this --
27
119296
4579
Dhe kam punuar gjithë karrierën time për një moment si ky -
02:03
the moment, when we can stop fighting headwinds
28
123899
3694
momenti, kur mund të ndalemi së luftuari rrymat e kundërta
02:07
and start to have the wind at our backs.
29
127617
2667
dhe të fillojmë ta kemi erën në anën tonë.
02:10
Because of the power of information,
30
130949
2668
Për shkak të fuqisë së informacionit,
02:13
information from technology
31
133641
2309
informacioni nga teknologjia
02:15
that is coming down in price and going up in precision.
32
135974
3416
që po ulet në çmim dhe po ngrihet në saktësi.
02:21
You see, there's something about climate change that we didn't grasp
33
141014
3801
Shikoni, ka diçka rreth ndryshimit të klimës që nuk e kuptuam
02:24
just a decade ago.
34
144839
1349
vetëm një dekadë më parë.
02:26
The world was so focused on carbon dioxide
35
146855
4092
Bota ishte aq e fokusuar në dioksidin e karbonit
02:30
that we overlooked another important gas.
36
150971
3317
sa që e anashkaluam një tjetër gaz të rëndësishëm.
02:34
We didn't appreciate methane.
37
154312
1933
Nuk e vlerësuam metanin.
02:37
Methane pollution causes one quarter of the global warming
38
157236
3047
Ndotja e metanit shkakton një të katërtën e ngrohjes globale
02:40
that we're experiencing right now.
39
160307
2267
që po përjetojmë tani.
02:43
Pound for pound, its immediate impact is far greater than carbon dioxide.
40
163641
4677
Ndikimi i tij i menjëhershëm është shumë më i madh se dioksidi i karbonit.
02:49
Eighty four times greater over a 20-year period.
41
169173
4624
Tetëdhjetë e katër herë më i madh gjatë një periudhe 20-vjeçare.
02:56
One of the largest sources of methane pollution
42
176022
2572
Një nga burimet më të mëdha të ndotjes së metanit
02:58
is the oil and gas industry.
43
178618
1867
është industria e naftës dhe gazit.
03:01
But that's not obvious, because methane is invisible.
44
181038
3600
Por kjo nuk është e qartë, sepse metani është i padukshëm.
03:05
Let's take a look at this natural gas storage facility
45
185411
2888
Le ti hedhim një sy kësaj infrastrukture për ruajtjen e gazit natyror
03:08
outside of Los Angeles.
46
188323
1730
jashtë Los Angeles.
03:10
Can you see the methane?
47
190657
1600
Mund ta shihni metanin?
03:14
Neither can I.
48
194022
1150
As unë nuk mundem.
03:15
How about now?
49
195783
1150
Po tani?
03:17
We shot this using an infrared camera, at the same spot,
50
197530
4142
E fotografuam këtë me një kamera me infra të kuqe, në të njëjtin vend,
03:21
exposing one of the worst methane leaks in the history of the United States.
51
201696
4560
duke ekspozuar një nga rrjedhjet më të keqija të metanit në historinë e SHBA.
03:26
That's a very different picture.
52
206847
1976
Kjo është një pamje ndryshme.
03:29
It turns out that natural gas is displacing our dependence on coal,
53
209251
4659
Rezulton se gazi natyror po e zhvendos varësinë tonë tek qymyri,
03:33
which emits far more carbon dioxide.
54
213934
2738
që lëshon më shumë dioksid karboni.
03:37
But natural gas is mostly methane.
55
217466
2381
Por gazi natyror është më së shumti metan.
03:40
So, as it's produced and processed
56
220427
2540
Pra, teksa prodhohet dhe përpunohet
03:42
and transported to homes and businesses across America,
57
222991
4547
dhe transportohet në shtëpitë dhe bizneset brenda Amerikës,
03:47
it escapes from wells and pipes and other equipment.
58
227562
5505
ai shpëton nga puse dhe tuba dhe pajisje të tjera.
03:53
It gets up into the sky and contributes
59
233435
2778
Ai ngrihet lart në qiell dhe kontribuon
03:56
to the disasters that we're now experiencing.
60
236237
3067
në fatkeqësitë që po përjetojmë tani.
04:00
That does not have to happen.
61
240467
2000
Kjo nuk ka pse të ndodhë.
04:03
But nobody had paid much attention to it
62
243712
2016
Por askush nuk i kushtoi shumë vëmendje
04:05
until we launched a nationwide study to understand the problem.
63
245752
3737
derisa ne nisëm një studim mbarëkombëtar për ta kuptuar problemin.
04:10
We used drones, planes, helicopters, even Google Street View cars.
64
250061
6452
Ne përdorëm drone, aeroplanë, helikopterë, madje edhe makinat e Google Street View.
04:16
It turns out there's far more of this methane pollution
65
256537
3397
Rezulton se ka shumë më tepër nga kjo ndotje metani
04:19
than what the government is reporting.
66
259958
2033
sesa çka qeveria po raporton.
04:22
It also turns out that when we find where the gas is being vented and leaked,
67
262789
6699
Gjithashtu rezulton se kur ne të gjejmë se ku po derdhet dhe rrjedh gazi,
04:29
most of those sources can be fixed easily and inexpensively,
68
269512
4144
shumica e këtyre burimeve mund të rregullohen lehtë dhe me kosto të ulët,
04:33
saving the gas that would have otherwise been wasted.
69
273680
3600
duke kursyer gazin që në të kundërt do të ishte tretur.
04:38
And finally, we learn that when you put information like that into people's hands,
70
278116
5183
Si përfundim, mësojmë se kur vendosni një informacion si ky në duart e njerëzve,
04:43
they act.
71
283323
1150
ata veprojnë.
04:45
Leading companies replaced valves and tightened loose-fitting pipes.
72
285680
4135
Kompanitë kryesore zëvendësuan valvulat dhe shtrënguan tubat e lirshme.
04:50
Colorado became the first state in the nation to limit methane pollution;
73
290393
4256
Kolorado u bë shteti i parë në vend që kufizoi ndotjen e metanit;
04:54
California followed suit, and the public joined in.
74
294673
3400
Kalifornia e ndoqi shembullin, dhe publiku u bashkua gjithashtu.
04:59
Tweets started flying -- #cutmethane.
75
299967
3532
Postimet online filluan të fluturonin - #ndalonimetanin.
05:04
And everybody's paying more attention now.
76
304825
2800
Dhe të gjithë po kushtojnë më shumë vëmendje tani.
05:09
We're doing this because we can't wait for Washington, especially not now.
77
309094
6458
Ne po bëjmë këtë sepse nuk mund të presim për Uashingtonin, sidomos tani jo.
05:16
In fact, we have to take what we've done so far
78
316847
5373
Në fakt, duhet ta marrim çfarë kemi bërë deri tani
05:22
and go higher, to the sky.
79
322244
2039
dhe të shkojmë më lart, në qiell.
05:25
The United Stated represents about 10 percent of this pollution.
80
325371
4381
Shtetet e Bashkuara përfaqësojnë rreth 10 për qind të kësaj ndotjeje.
05:30
To find the rest, we have to go global.
81
330308
2600
Për të gjetur pjesën tjetër, duhet të shohim globalisht.
05:33
Remember that rocket I mentioned?
82
333911
1705
E mbani mend raketën që përmenda?
05:35
It will launch a compact satellite, called MethaneSAT,
83
335640
3437
Do të lançojë një satelit kompakt, të quajtur MethaneSAT,
05:39
to do what no one has been able to do until now:
84
339101
3984
për të bërë atë që askush s'ka qenë në gjendje të bëjë deri tani:
05:43
measure methane pollution from oil and gas facilities worldwide,
85
343109
5103
të masë ndotjen e metanit nga infrastrukturat e naftës dhe gazit në mbarë botën,
05:48
with exacting precision.
86
348236
1880
me saktësi te plote.
05:50
Its data stream will allow us to map that pollution,
87
350664
3492
Rrjedha e të dhënave të saj do të na lejojë të përcaktojmë ndotjen,
05:54
so that everyone can see it.
88
354180
1867
në mënyrë që të gjithë ta shohin atë.
05:56
Then it's all about turning data into action,
89
356712
2381
Atëherë gjithçka varet nga kthimi të dhënat në veprim,
05:59
just as we did in the United States.
90
359117
2372
ashtu siç bëmë në Shtetet e Bashkuara.
06:01
We've seen that when we present companies with data,
91
361513
5215
Ne e kemi vënë re që kur u paraqesim kompanive të dhëna,
06:06
many of them will cut the pollution.
92
366752
2400
shumica e tyre e shkurtojnë ndotjen.
06:10
Citizens will be empowered to take action;
93
370379
3055
Qytetarët do të jenë të autorizuar të veprojnë;
06:13
governments will tighten the regulations.
94
373458
2800
qeveritë do të forcojnë rregulloret.
06:17
And because all of our data will be free and public,
95
377331
3818
Dhe për shkak se të gjitha të dhënat tona do të jetë të hapura dhe publike,
06:21
there will be transparency --
96
381173
1381
do të ketë transparencë -
06:22
we'll all be able to see how much progress is being made and where.
97
382578
4445
të gjithë ne do të jemi të aftë të shohim se sa përparim po bëhet dhe ku.
06:27
Which brings me to our goal:
98
387609
1841
Që më sjell tek qëllimi ynë:
06:29
to cut this methane pollution by 45 percent by 2025.
99
389474
5246
ta ulim këtë ndotjen e metanit me 45 për qind deri në vitin 2025.
06:35
(Applause)
100
395526
6837
(Duartrokitje)
06:42
That will have the same near-term impact
101
402387
3595
Kjo do të ketë të njëjtin ndikim afatshkurtër
06:46
as shutting down 1,300 coal-fired power plants.
102
406006
4420
si mbyllja e 1.300 termocentraleve qymyri.
06:51
That's one third of all the coal-fired power plants in the world.
103
411482
4066
Kjo është një e treta e të gjitha termocentraleve me qymyr në botë.
06:55
Nothing else can have this sort of near-term impact at such a low cost.
104
415997
4986
Asgjë tjetër nuk mund ta ketë këtë lloj impakti afatshkurtër në një kosto aq të ulët.
07:02
The fact that a single satellite
105
422302
2643
Fakti që një satelit i vetëm
07:04
can help us put the brakes on global warming is truly remarkable.
106
424969
4686
mund të na ndihmojë ti vëmë frenat ngrohjes globale është vërtet mbresëlënëse.
07:10
This is our chance to create change in our lifetimes,
107
430482
4341
Ky është shansi ynë për të krijuar ndryshimin në jetët tona,
07:14
and we can do it now.
108
434847
1896
dhe mund ta bëjmë tani.
07:17
Thanks to the generous giving of the Audacious Project,
109
437648
2834
Falë dhënies bujare të Projektit të Guximshëm,
07:20
we are on a path toward liftoff.
110
440506
2200
ne jemi në një rrugë drejt ngritjes.
07:23
But my time is running short, and I promised you a vision
111
443665
3976
Por koha ime po shkon drejt fundit, dhe unë ju premtova një vizion
07:27
of what a critical piece of the solution would look like.
112
447665
3073
se si do të dukej ajo pjesë kritike e zgjidhjes.
07:32
Can you see it?
113
452744
1150
A mund ta shihni?
07:35
Can you see how this satellite leverages
114
455378
2048
A mund të shihni se si ky satelit influencon
07:37
the best of science and data and technology?
115
457450
3552
më të mirën e shkencës, të dhënave dhe teknologjisë?
07:42
Can you see we're entering a whole new era of innovation
116
462252
3230
Mund ta shihni se ne po hyjmë një epokë e re inovacionit
07:45
that is supercharging progress?
117
465506
2066
që është po e shtyn fort progresin?
07:47
Can you see that it's in our hands?
118
467998
2333
A mund ta shihni se e kemi ne në duar?
07:51
We've set an aggressive goal of three years till liftoff,
119
471752
3539
Kemi vendosur një qëllim agresiv me tre vite deri në lançim,
07:55
and when that satellite is ready, we'll have a launch party.
120
475315
3883
dhe kur ai satelit të jetë gati, do të kemi një festë nisjeje
08:00
A literal launch party.
121
480284
1533
Një festë të mirëfilltë lançimi.
08:03
So imagine a blue-sky day, crowds of people,
122
483300
5075
Pra, imagjinoni një ditë me qiell të kaltër, turmat e njerëzve,
08:08
television cameras,
123
488399
1900
kamerat televizive,
08:10
kids staring up toward the sky
124
490323
2533
fëmijët që vështrojnë drejt qiellit
08:12
at a thing that will change their future.
125
492880
2423
tek diçka që do të ndryshojë të ardhmen e tyre.
08:16
What an amazing day that will be.
126
496117
2200
Çfarë dite mahnitëse do të jetë.
08:18
What a big opportunity we have.
127
498752
2067
Çfarë mundësie të madhe që kemi.
08:21
I can't wait.
128
501514
1150
Mezi po pres.
08:23
Thank you.
129
503037
1151
Ju falemnderit.
08:24
(Applause)
130
504212
5407
(Duartrokitje)
Rreth kësaj faqe interneti

Kjo faqe do t'ju prezantojë me videot e YouTube që janë të dobishme për të mësuar anglisht. Do të shihni mësime angleze të mësuara nga mësues të nivelit më të lartë nga e gjithë bota. Klikoni dy herë mbi titrat në anglisht të shfaqura në secilën faqe të videos për të luajtur videon prej andej. Titrat lëvizin në sinkron me riprodhimin e videos. Nëse keni ndonjë koment ose kërkesë, ju lutemi na kontaktoni duke përdorur këtë formular kontakti.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7