Yann Arthus-Bertrand captures fragile Earth in wide-angle

Tłumaczenie: Maciej Malinowski Korekta: Marcin Cwikla

I have a big impact on the planet

Mam duży wpływ na planetę.

to travel here by plane.

By dolecieć na tę konferencję

I emitted, in the atmosphere, nine tons of CO2;

musiałem wyemitować do atmosfery dziewięć ton CO2.

that is the weight of two elephants.

Tyle ważą dwa słonie!

I came here to speak about ecology,

Przybyłem tu mówić o ekologii,

and I emitted as much CO2

a jednocześnie wyemitowałem tyle CO2

as a Frenchman in one year.

ile Francuz w ciągu całego roku.

So what do I have to do?

Cóż zatem powinienem zrobić?

I have to kill a Frenchman when I come back at home?

Powinienem zabić jakiegoś Francuza, gdy wrócę do domu?

(Laughter)

(Śmiech)

I have to do my carbon offset in another way,

Muszę zrekompensować swój wpływ na środowisko w inny sposób,

like I do every time.

jak to robię za każdym razem.

(Laughter)

(Śmiech)

In fact my work is to show

Moją pracą jest ukazywanie

our impact on our planet.

naszego wpływu na naszą planetę.

I'm going to show you some examples

Pokażę wam część

of the last pictures I've done

spośród zdjęć, które wykonałem

in the last year.

w ciągu ostatniego roku.

Alberta sand oil, a lot of pollution.

Alberta, piaski bitumiczne, mnóstwo zanieczyszczeń.

You know the problem;

Podstawowy problem:

we don't want to believe what we know.

nie chcemy uwierzyć w to, co wiemy.

In Alberta people work nonstop,

W Albercie praca wre bez przerwy

24 hours by seven

24 godziny, 7 dni w tygodniu

to extract as much oil

by wydobyć tyle ropy

as they can.

ile się tylko da.

We know about the end of oil.

Znamy problemy związane z ropą.

Oil sand is not a long-term solution.

Piaski bitumiczne nie są rozwiązaniem długofalowym.

But we use three times more oil

Każdego roku zużywamy 3 razy więcej ropy

than we find every year.

niż jej znajdujemy.

We don't want to believe what we know.

Nie chcemy uwierzyć w to, co wiemy.

Deny.

Zaprzeczamy.

Coral reef in New Caledonia.

Rafa koralowa w Nowej Kaledonii.

100 percent of the coral

100 procent koralowców

may be wiped out before 2050

może zginąć przed rokiem 2050

because of global warming.

z powodu globalnego ocieplenia.

And you know how coral are very sensitive to temperature,

Wiecie, jak wrażliwe na zmiany temperatury są koralowce

and are very important for the biodiversity of the sea.

i jak ważne są dla bioróżnorodności wód.

North Pole. I've done this picture last summer.

Biegun Północny. Zrobiłem to zdjęcie zeszłego lata.

It was impossible to do this picture 15 years ago.

Nie mógłbym tego zrobić 15 lat temu.

Now there is a new way open between Atlantic and Pacific.

Teraz jest tam połączenie między Oceanem Atlantyckim i Pacyfikiem.

The thickness of the Arctic

Grubość Arktyki

decreased more than 40 percent

zmniejszyła się o ponad 40 procent

since 1960.

od 1960 roku.

There is a new face of Kilimanjaro without ice.

Kolejne zbocze Kilimanjaro nie ma lodu.

Sad picture.

Smutny widok.

It lost 80 percent of its ice.

Straciło 80 procent pokrywy lodowej.

According to scientists,

Zdaniem naukowców,

in 100 years

w przeciągu 100 lat

all the mountain glacier will be gone.

znikną wszystkie lodowce.

Glaciers are very important for the life on earth.

Lodowce są niezwykle ważne dla życia na Ziemi.

Like Al Gore told you,

Jak już mówił Al Gore,

two billion people live on the water

dwa miliardy ludzi pije wodę

from the glacier of Himalaya.

z himalajskich lodowców.

Return of fish men.

Powrót rybaków.

One fifth of human kind

Życie jednej piątej ludzi

depend on fish to live.

zależy od ryb.

Today now 70 percent

Dzisiaj 70 procent

of the fish stock are over-exploited.

zasobów ryb jest nadmiernie eksploatowanych

According to FAO,

Zdaniem FAO (Organizacji Narodów Zjednoczonych d.s. Wyżywienia i Rolnictwa)

if we don't change our system of fishing

jeśli nie zmienimy zasad połowów

the main sea resources will be gone in 2050.

główne zasoby wód skończą się w 2050 roku.

We don't want to believe what we know.

Nie chcemy uwierzyć w to, co wiemy.

The beautiful picture, by [unclear] in Africa.

Piękne zdjęcie z [?] Afryki

One human of six

Jednej osobie na sześć

have not enough to eat in the world.

brakuje jedzenia.

One billion people have not enough to eat.

Miliardowi ludzi brakuje jedzenia.

In Africa, corn is one of the main foods in many places.

W Afryce kukurydza jest często podstawowym produktem żywieniowym.

Here in America,

Natomiast w USA

90 percent of the corn cultivated

90 procent kukurydzy przeznacza się

is used to feed animals or to do oil.

na karmienie zwierząt i wytwarzanie oleju.

Palm tree plantation in Borneo.

Plantacja palm w Borneo.

Every year we lose 50 thousand square miles in deforestation.

Każdego roku wycinane jest jest 130 tys. kilometrów kwadratowych lasów.

Refugee camp in Darfur.

Obóz uchodźców w Darfurze.

Today we have 20 million refugees in the world.

Na świecie jest teraz 20 milionów uchodźców.

According to the U.N.,

Zdaniem ONZ

we speak about 250 million refugees

będziemy mówić o 250 milionach

in 2050.

w 2050 roku.

I always show my pictures in the street.

Swoje zdjęcia zawsze pokazuję na ulicach.

We have done already 100 exhibitions in the cities.

Było już 100 wystaw w różnych miastach.

But how to understand the world

Ale jak można zrozumieć świat

without the voice of people?

nie słuchając głosu ludzi?

Landscape was not enough.

Nie wystarczał mi krajobraz.

It was obvious to me to do another work.

Musiałem wykonać kolejny projekt.

I launched a project named Six Billion Others.

Nazwałem go "Six Billion Others"

I sent around the world six cameramen

Wysłałem w świat sześciu operatorów,

asking the same question,

by zadawali to samo pytanie,

the same crucial question,

to samo podstawowe pytanie

about life.

na temat życia.

We have done five thousand interviews.

Przeprowadziliśmy 5 tysięcy wywiadów

I'm going to show you this.

Pokażę wam rezultat.

Man: The most beautiful thing that has happened to me in life?

Mężczyzna: Najpiękniejsze, co mnie spotkało w życiu?

It's when my dad told me, "Here, I give you this girl as your fiance."

Kiedy tata powiedział mi: "Oto twoja narzeczona".

Woman: Love? Love is nice if you can have it.

Kobieta: Miłość? Miłość jest miła, jeśli się ją ma.

Second Man: Romeo and Juliet, Sassi and Panno, Dodi and Diana, Heer and Ranjha,

Mężczyzna 2: Romeo i Julia, Sassi i Panno, Dodi i Diana, Heer i Ranjha,

this is love! Third Man: My greatest fear is ...

to jest miłosć! (Mężczyzna 3: Najbardziej boję się...)

Woman: You're asking me a hard question.

Kobieta: Zadajecie mi trudne pytanie.

Fourth Man: I live happily because what else should I do?

Mężczyzna 4: Żyję szczęśliwie, co innego miałoby sens?

Fifth Man: The first thing I remember ... (Sixth Man: That's how I learned, by my mother,)

Mężczyna 5: Najwcześniejsze wspomnienie... (Mężczyna 6: Matka nauczyła mnie,)

Fifth Man: ... from my childhood, (Sixth Man: that you should respect humans.)

Mężczyzna 5: ... z mojego dzieciństwa. (Mężczyzna 6: że należy szanować ludzi)

Fifth Man: we were having fun, biking. (Sixth Man: I will never forget those words.)

Mężczyzna 5: bawiliśmy się, jeździliśmy na rowerze (Mężczyzna 6: Nigdy nie zapomnę tych słów)

Seventh Man: We invented stories, we flew around the world, while remaining in our attic.

Mężczyzna 7: Wymyślaliśmy historie, podróżowaliśmy dookoła świata, nie opuszczając strychu.

Eighth Man: I had a big laugh today.

Mężczyna 8: Uśmiałem się dzisiaj.

Ninth Man: You see, family is ... it's awful.

Mężczyzna 9: Cóż, rodzina to... to coś okropnego.

10th Man: In the word life, you have the life.

Mężczyzna 10: W słowie życie jest życie ♪

11th Man: Who am I? Isn't that the biggest question?

Mężczyzna 11: Kim jestem? Czy to nie jest aby największe pytanie?

12th Man: If I was to go back to Iraq

Mężczyzna 12: Gdybym miał wrócić do Iraku

and speak to the people,

i spotkać się z ludźmi,

I'd have to bow down and kiss their feet.

musiałbym paść na kolana i całować ich stopy.

Just as that woman tried to kiss my feet

Tak jak tamta kobieta chciała całować moje,

when we were taking her sons.

gdy zabieraliśmy jej synów.

I feel ashamed.

Jestem zawstydzony.

And I feel humbled

Czuję się niewiele znaczący

by their strength.

z powodu ich siły.

And I will forever feel a need

I zawszę będę czuł potrzebę

to make reparations to Iraq.

płacenia Irakowi odszkodowań.

Second Woman: Dad, Mom, I grew up.

Kobieta 2: Tato, Mamo, dorosłam

You shouldn't worry about me. Dad doesn't need to go to work.

Nie martwcie się już o mnie. Tata nie musi już chodzić do pracy.

My family ... What can I say?

Moja rodzina... cóż mogę powiedzieć?

At the moment, my family is very poor,

W chwili obecnej jesteśmy bardzo biedni,

my life here in Shenzhen is just about showing myself that I can earn more

a żyjąc w Schenzen staram się tylko zarabiać więcej,

and to let my parents stay and have something to live on.

by moi rodzice mogli tu zostać i żyć.

I don't want them to spend their whole lives in poverty.

Nie chcę, by spędzili całe życie w biedzie

If someday I can achieve something, I would like to say thank you daddy and mommy.

Mam możliwość osiągnięcia czegoś i za to dziękuję wam, tato i mamo.

Thank you.

Dziękuję

Thank you for having fed me and raised me,

Dziękuję, że mnie nakarmiliście i wychowaliście,

and for making my life of today. Thank you.

że dzisiaj mogę żyć tak, jak żyję. Dziękuję.

13th Man: After seven years now of being in a wheelchair,

Mężczyzna 13: W ciągu 7 lat na wózku

I've done more in life being in a chair

zrobiłem więcej

than out of a chair.

niż przez całe wcześniejsze życie.

I still surf. I sail the world. I freedive.

Wciąż serfuję, żegluję, uprawiam freediving

After many people said I couldn't do that.

Choć wielu mówiło, że się nie da.

And I think that comes from connecting with nature,

I myślę, że udało mi się dzięki połączeniu z naturą,

connecting with the energy of life,

ze źródłem życiowej energii.

because we're all disabled in some way on the planet --

Ponieważ wszyscy jesteśmy z jakiś sposób upośledzieni

spiritually, mentally or physically.

Duchowo, umysłowo lub fizycznie.

I got the easy part.

♫

14th Man: Let's say that you and me like each other.

Mężczyzna 14: Powiedzmy, że lubimy się nawzajem

You come from elsewhere.

Ty pochodzisz z daleka.

You don't know me. I don't know you.

Nie znasz mnie, ja nie znam ciebie.

We talk without lying.

Rozmawiamy szczerze.

If I do like you, I give you one cow and many other things

Jeśli cię lubię, daję ci krowę i różne inne rzeczy

and we become friends.

i stajemy się przyjaciółmi.

How can we make it all by ourselves?

Jak moglibyśmy dać sobie radę sami?

(Applause)

(Oklaski)

YAB: You can also go to the website,

Możecie wejść na stronę internetową

answer -- respond to the questions also.

i też odpowiedzieć na te pytania.

Forty crucial questions.

40 fundamentalnych pytań.

Now I am going to speak to you about my movie.

Teraz opowiem wam o moim filmie.

For the last three years,

Przez trzy ostatnie lata.

I was shooting the earth for the movie.

Filmowałem Ziemię i zbierałem materiał do filmu.

The name of the movie is "Home" --

Film nazywa się "Home"

"Maison."

"Maison" [fr. 'dom']

It is about the state of the planet.

Dotyczy stanu naszej planety.

It's a fantastic story of life on the earth.

Jest fascynującą historią życia na Ziemi.

I'm very proud to show you the teaser.

Z dumą przedstawiam wam zwiastun.

Video: This Earth is four and a half billion years old.

Ziemia ma cztery i pół miliarda lat.

These plants, several hundred million years old.

Te rośliny: kilkaset milionów lat

And we humans have been walking upright

A my, ludzie, chodzimy wyprostowani

for only 200 thousand years.

dopiero od 200 tysięcy lat.

We've managed to adapt,

Udało nam się zaadaptować

and have conquered the whole planet.

i podbić całą planetę.

For generations, we've been raising our children,

Przez pokolenia wychowywaliśmy dzieci,

not unlike millions of other species living beside us.

tak jak wiele innych gatunków.

For the past 30 years

W ciągu ostatnich 30 lat

I've been closely watching the earth and its dwellers

bacznie obserwowałem Ziemię i jej mieszkańców

from high up in the sky.

z przestworzy.

Our life is tied to the well-being of our planet.

Nasze życia są ściśle związane z dobrobytem planety.

We depend on water,

Jesteśmy zależni od wody,

forests,

lasów,

deserts,

pustyń,

oceans.

oceanów.

Fishing,

Rybołóstwo,

breeding,

hodowla,

farming

i rolnictwo

are still the world's foremost human occupations.

wciąż są podstawowymi ludzkimi zajęciami.

And what binds us together

To, co nas łączy,

is far greater than what divides us.

jest znacznie silniejsze od tego, co nas dzieli.

We all share the same need for the earth's gifts --

Wszyscy potrzebujemy Matki Ziemi.

the same wish to rise above ourselves,

Wszyscy chcemy przekraczać samych siebie

and become better.

i stawać się lepszymi ludźmi.

And yet we carry on raising walls

A jednak wciąż wznosimy mury,

to keep us apart.

które nas rozdzielają.

Today our greatest battle

Dziś naszym największym zadaniem

is to protect the natural offerings of our planet.

jest ochrona dóbr naturalnych planety.

In less than 50 years

W ciągu 50 lat

we've altered it more thoroughly

zmieniliśmy ją bardziej,

than in the entire history of mankind.

niż w ciągu całej wcześniejszej historii.

Half of the world's forests have vanished.

Zniknęła połowa lasów.

Water resources are running low.

Kończą się zapasy wody.

Intensive farming is depleting soils.

Intensywne rolnictwo wyjaławia grunty.

Our energy sources are not sustainable.

Nasze źródła energii nie są odnawialne.

The climate is changing.

Zmienia się klimat.

We are endangering ourselves.

Stawiamy się w niebezpieczeństwie.

We're only trying to improve our lives.

Staramy się tylko poprawić nasz byt,

But the wealth gaps are growing wider.

ale różnice zamożności się powiększają.

We haven't yet understood

Nie dotarło do nas jeszcze,

that we're going at a much faster pace

że rozwijamy się zbyt szybko

than the planet can sustain.

i Ziemia nie może dotrzymać nam kroku.

We know that solutions are available today.

Wiemy, co można poprawić.

We all have the power to change this trend

Wszyscy możemy zmienić ten trend

for the better.

na lepsze.

So what are we waiting for?

Na co więc czekamy?

(Applause)

(Oklaski)

YAB: Luc Besson is the producer of the movie.

Producentem filmu jest Luc Besson

But it is not a normal movie.

Ale to nie jest zwykły film.

The film is going to be distributed free.

Będzie on rozdawany za darmo.

This film has no copyright.

Nie ma żadnych praw autorskich.

On the five of June,

Piątego lipca (2009 r.),

the environment day,

w dzień środowiska,

everybody can download the movie on Internet.

wszyscy będą mogli pobrać go z Internetu.

The film is given for free

Film jest przekazywany za darmo

to the distributor for TV and theater

do telewizji i do kin

to show it the fifth of June.

na pokaz piątego lipca.

There is no business on this movie.

Nie ma w tym żadnego biznesu.

It is also available for school,

Film będzie dostępny dla szkół,

cities, NGOs and you.

miast, NGO i dla was.

We have to believe what we know.

Musimy uwierzyć w to, co wiemy.

Let me tell you something.

Pozwólcie mi coś powiedzieć.

It's too late to be pessimistic --

Jest za późno na pesymizm.

really too late.

Naprawdę za późno.

We have all a part of the solutions.

Wszyscy musimy pomóc.

To finish,

Na zakończenie

I would like to welcome

chciałbym powitać

the 4,700th baby

4700. dziecko

born since the beginning of this talk.

urodzone od kiedy zacząłem mówić.

Merci beaucoup. I love you.

Merci beaucoup. [fr. 'Dziękuję bardzo'] Kocham was.

(Applause)

(Oklaski)