Kees Moeliker: How a dead duck changed my life

Translator: Joseph Geni Reviewer: Morton Bast

Tłumaczenie: Katarzyna Piekarz Korekta: Rysia Wand

This is the Natural History Museum in Rotterdam,

To jest Muzeum Historii Naturalnej w Rotterdamie,

where I work as a curator.

w którym jestem kuratorem.

It's my job to make sure the collection stays okay,

Moim zadaniem jest dbanie o kolekcję

and that it grows,

i jej powiększanie,

and basically it means I collect dead animals.

co w praktyce oznacza zbieranie martwych zwierząt.

Back in 1995,

W 1995 roku

we got a new wing next to the museum.

muzeum otrzymało nowy gmach

It was made of glass,

ze szklaną elewacją.

and this building really helped me to do my job good.

Ten budynek ułatwił mi pracę.

The building was a true bird-killer.

Był prawdziwym zabójcą ptaków.

You may know that birds don't understand

Ptaki nie rozumieją koncepcji szkła.

the concept of glass. They don't see it,

Nie widzą go,

so they fly into the windows and get killed.

więc wpadają na szybę i giną.

The only thing I had to do was go out,

Wystarczyło wyjść na zewnątrz,

pick them up, and have them stuffed for the collection.

pozbierać je i zanieść do wypchania.

(Laughter)

(Śmiech)

And in those days,

Właśnie wtedy

I developed an ear to identify birds

nauczyłem się rozpoznawać ptaki

just by the sound of the bangs they made against the glass.

po odgłosie, z jakim uderzają w szybę.

And it was on June 5, 1995,

5 czerwca 1995 r.

that I heard a loud bang against the glass

usłyszałem głośne uderzenie,

that changed my life and ended that of a duck.

które zmieniło mi życie i zakończyło żywot pewnej kaczki.

And this is what I saw when I looked out of the window.

Za oknem zobaczyłem coś takiego.

This is the dead duck. It flew against the window.

To jest martwa kaczka, która zderzyła się z szybą.

It's laying dead on its belly.

Leży martwa na brzuchu.

But next to the dead duck is a live duck,

Ale obok niej jest żywa kaczka

and please pay attention.

i teraz uwaga.

Both are of the male sex.

Obie kaczki to samce.

And then this happened.

Wtedy coś się wydarzyło.

The live duck mounted the dead duck,

Żywa kaczka weszła na martwą

and started to copulate.

i zaczęła z nią kopulować.

Well, I'm a biologist. I'm an ornithologist.

Jestem biologiem, ornitologiem.

I said, "Something's wrong here."

Pomyślałem: "Coś jest nie tak".

One is dead, one is alive. That must be necrophilia.

Martwa i żywa kaczka. To musi być nekrofilia.

I look. Both are of the male sex.

Przyjrzałem się. Oba ptaki to samce.

Homosexual necrophilia.

Homoseksualna nekrofilia.

So I -- (Laughter)

Więc... (Śmiech)

I took my camera, I took my notebook,

wziąłem aparat, notes,

took a chair, and started to observe this behavior.

krzesło i rozpocząłem obserwację.

After 75 minutes — (Laughter) —

Po 75 minutach (Śmiech)

I had seen enough, and I got hungry,

zobaczyłem już dość, zgłodniałem

and I wanted to go home.

i chciałem iść do domu.

So I went out, collected the duck,

Wyszedłem, wziąłem kaczkę

and before I put it in the freezer,

i przed włożeniem jej do chłodni

I checked if the victim was indeed of the male sex.

sprawdziłem, czy to rzeczywiście samiec.

And here's a rare picture of a duck's penis,

Oto rzadki widok - penis kaczki,

so it was indeed of the male sex.

czyli rzeczywiście był to samiec.

It's a rare picture because there are 10,000 species of birds

Spośród 10 tysięcy gatunków ptaków

and only 300 possess a penis.

tylko 300 posiada penisa.

[The first case of homosexual necrophilia in the mallard Anas platyrhynchos (Aves:Anatidae)]

[Homoseksualna nekrofila kaczki krzyżówki Anas platyrhynchos (Aves: Anatidae)]

I knew I'd seen something special,

Wiedziałem, że zobaczyłem coś niezwykłego,

but it took me six years to decide to publish it.

ale odwagę na publikację zbierałem przez 6 lat.

(Laughter)

(Śmiech)

I mean, it's a nice topic for a birthday party

To dobry temat na przyjęcia urodzinowe

or at the coffee machine,

albo przy automacie z kawą,

but to share this among your peers is something different.

ale dzielenie się ze światem nauki to coś innego.

I didn't have the framework.

Brakowało punktu odniesienia.

So after six years, my friends and colleagues urged me to publish,

Po 6 latach, ponaglany przez przyjaciół i kolegów,

so I published "The first case of homosexual necrophilia

opublikowałem "Pierwszy przypadek homoseksualnej nekrofilii

in the mallard."

u kaczek krzyżówek".

And here's the situation again.

Przypomnijmy całą sytuację:

A is my office,

A - moje biuro,

B is the place where the duck hit the glass,

B - miejsce, gdzie kaczka uderzyła w szybę,

and C is from where I watched it.

C - punkt, z którego obserwowałem kaczki.

And here are the ducks again.

Tu znów kaczki.

As you probably know, in science,

W nauce jest tak,

when you write a kind of special paper,

że specjalistyczny artykuł

only six or seven people read it.

przeczyta może 6-7 osób.

(Laughter)

(Śmiech)

But then something good happened.

Ale wydarzyło się coś dobrego.

I got a phone call from a person called Marc Abrahams,

Zadzwonił do mnie niejaki Marc Abrahams,

and he told me, "You've won a prize with your duck paper:

i powiedział: "Dostałeś nagrodę za artykuł o kaczkach.

the Ig Nobel Prize."

Ig Nobla".

And the Ig Nobel Prize —

A nagroda Ig Nobla...

(Laughter) (Applause) —

(Śmiech) (Brawa)

the Ig Nobel Prize honors research

Ig Nobla przyznaje się za badania,

that first makes people laugh, and then makes them think,

które najpierw śmieszą, a potem dają do myślenia,

with the ultimate goal to make more people

a głównym celem jest zainteresowanie

interested in science.

ludzi nauką.

That's a good thing, so I accepted the prize.

To szczytny cel, więc przyjąłem nagrodę.

(Laughter)

(Śmiech)

I went -- let me remind you that Marc Abrahams

Marc Abrahams

didn't call me from Stockholm.

nie dzwonił ze Sztokholmu.

He called me from Cambridge, Massachusetts.

Dzwonił z Cambridge w Massachusetts.

So I traveled to Boston, to Cambridge,

Pojechałem do Bostonu, do Cambridge

and I went to this wonderful Ig Nobel Prize ceremony

na cudowną ceremonię rozdania Ig Nobli

held at Harvard University, and this ceremony

na Uniwersytecie Harvarda.

is a very nice experience.

Ceremonia jest bardzo miła.

Real Nobel laureates hand you the prize.

Nagrodę wręczają prawdziwi nobliści.

That's the first thing.

To po pierwsze.

And there are nine other winners who get prizes.

Nagrodę dostaje też 9 innych osób.

Here's one of my fellow winners. That's Charles Paxton

Oto współlaureat, Charles Paxton,

who won the 2000 biology prize for his paper,

który w 2000 r. otrzymał nagrodę z biologii za pracę

"Courtship behavior of ostriches towards humans

"Uwodzenie ludzi przez strusie

under farming conditions in Britain."

w warunkach hodowlanych w Wielkiej Brytanii".

(Laughter)

(Śmiech)

And I think there are one or two more

I chyba mamy dziś na sali

Ig Nobel Prize winners in this room.

więcej laureatów Ig Nobla.

Dan, where are you? Dan Ariely?

Dan, gdzie jesteś? Dan Ariely?

Applause for Dan.

Brawa dla Dana.

(Applause)

(Brawa)

Dan won his prize in medicine

Dan otrzymał nagrodę z medycyny

for demonstrating that high-priced fake medicine

za wykazanie, że drogie placebo

works better than low-priced fake medicine.

działa lepiej niż tanie placebo.

(Laughter)

(Śmiech)

So here's my one minute of fame,

Moja minuta sławy, czyli mowa

my acceptance speech,

po odebraniu nagrody,

and here's the duck.

a oto i kaczka.

This is its first time on the U.S. West Coast.

To jej pierwsza wizyta na Zachodnim Wybrzeżu USA.

I'm going to pass it around.

Puszczę ją może po sali.

(Laughter)

(Śmiech)

Yeah?

W porządku?

You can pass it around.

Możesz ją podać dalej.

Please note it's a museum specimen,

Pamiętajcie, że to eksponat muzealny,

but there's no chance you'll get the avian flu.

ale nie grozi zarażeniem ptasią grypą.

After winning this prize, my life changed.

Ta nagroda odmieniła mi życie.

In the first place, people started to send me

Po pierwsze, ludzie zaczęli mi wysyłać

all kinds of duck-related things,

dziwne rzeczy związane z kaczkami

and I got a real nice collection.

i uzbierałem niezłą kolekcję.

(Laughter)

(Śmiech)

More importantly,

Ale co ważniejsze,

people started to send me their observations

zacząłem dostawać opisy obserwacji

of remarkable animal behavior,

dziwnych zachowań zwierząt.

and believe me, if there's an animal misbehaving on this planet,

Jeśli jakieś zwierzę źle się prowadzi,

I know about it.

to wiem o tym.

(Laughter)

(Śmiech)

This is a moose.

To jest łoś.

It's a moose trying to copulate

Ten łoś próbuje kopulować

with a bronze statue of a bison.

z pomnikiem bizona z brązu.

This is in Montana, 2008.

Montana, 2008 r.

This is a frog that tries to copulate with a goldfish.

Żaba próbuje kopulować ze złotą rybką.

This is the Netherlands, 2011.

Holandia, 2011 r.

These are cane toads in Australia.

Australijskie ropuchy olbrzymie.

This is roadkill.

Jedna potrącona przez auto.

Please note that this is necrophilia.

To nekrofilia.

It's remarkable: the position.

Niezwykła pozycja.

The missionary position is very rare in the animal kingdom.

Pozycja na misjonarza jest bardzo rzadka w królestwie zwierząt.

These are pigeons in Rotterdam.

To gołębie w Rotterdamie.

Barn swallows in Hong Kong, 2004.

Jaskółki dymówki w Hong Kongu, 2004 r.

This is a turkey in Wisconsin

A to indyk w Wisconsin,

on the premises of the Ethan Allen juvenile correctional institution.

na terenie poprawczaka im. Ethana Allena.

It took all day,

Trwało to cały dzień,

and the prisoners had a great time.

i osadzeni mieli nie lada uciechę.

So what does this mean?

Co to oznacza?

I mean, the question I ask myself,

Postawiłem sobie pytanie:

why does this happen in nature?

dlaczego tak się dzieje w przyrodzie?

Well, what I concluded

Po zapoznaniu się z tymi przypadkami,

from reviewing all these cases

doszedłem do wniosku że

is that it is important that this happens

dzieje się tak tylko wtedy,

only when death is instant

gdy śmierć jest nagła

and in a dramatic way

i tragiczna,

and in the right position for copulation.

a ułożenie ofiary sprzyja kopulacji.

At least, I thought it was till I got these slides.

Tak uważałem do momentu, kiedy dostałem te zdjęcia.

And here you see a dead duck.

Martwa kaczka.

It's been there for three days,

Leżała tak przez trzy dni

and it's laying on its back.

na grzbiecie.

So there goes my theory of necrophilia.

Tyle z mojej teorii nekrofilii.

Another example of the impact

Inny przykład wpływu

of glass buildings on the life of birds.

szklanych powierzchni na życie ptaków.

This is Mad Max, a blackbird who lives in Rotterdam.

To jest Mad Max, kos z Rotterdamu.

The only thing this bird did was fly against this window

Ten ptak bez przerwy rzucał się na szybę,

from 2004 to 2008, day in and day out.

od 2004 do 2008 r., dzień w dzień.

Here he goes, and here's a short video.

Mam tutaj krótki filmik.

(Music) (Clunk)

(Muzyka) (Uderzenie)

(Clunk)

(Uderzenie)

(Clunk)

(Uderzenie)

(Clunk)

(Uderzenie)

So what this bird does

Czemu ten ptak to robi?

is fight his own image.

Walczy ze swoim odbiciem.

He sees an intruder in his territory,

Widzi intruza na swoim terytorium,

and it's coming all the time and he's there,

który zawsze tam jest

so there is no end to it.

i tak bez końca.

And I thought, in the beginning -- I studied this bird for a couple of years --

Obserwowałem tego ptaka przez kilka lat.

that, well, shouldn't the brain of this bird be damaged?

Czy nie miał uszkodzonego mózgu?

It's not. I show you here some slides,

Otóż nie. Pokażę wam

some frames from the video,

kilka klatek z filmu.

and at the last moment before he hits the glass,

Tuż przed uderzeniem w szybę

he puts his feet in front,

ptak wysuwa nóżki do przodu

and then he bangs against the glass.

i dopiero wtedy uderza w szybę.

So I'll conclude to invite you all to Dead Duck Day.

Na koniec zapraszam na Dzień Martwej Kaczki,

That's on June 5 every year.

obchodzony co roku 5 czerwca.

At five minutes to six in the afternoon,

O 17:55

we come together at the Natural History Museum in Rotterdam,

spotykamy się w Muzeum Historii Naturalnej w Rotterdamie,

the duck comes out of the museum,

przynosimy kaczkę z wystawy

and we try to discuss new ways

i próbujemy wymyślić nowy sposób,

to prevent birds from colliding with windows.

dzięki któremu ptaki nie wlatywałyby w szyby.

And as you know, or as you may not know,

Jak wam może wiadomo

this is one of the major causes of death

to jedna z głównych przyczyn

for birds in the world.

śmierci ptaków na świecie.

In the U.S. alone, a billion birds die

W samych Stanach miliard ptaków ginie

in collision with glass buildings.

w zderzeniach ze szklanymi budynkami.

And when it's over, we go to a Chinese restaurant

Po obchodach idziemy do chińskiej restauracji

and we have a six-course duck dinner.

na 6-daniową kolację z kaczki.

So I hope to see you

Więc do zobaczenia

next year in Rotterdam, the Netherlands,

za rok w Rotterdamie, w Holandii,

for Dead Duck Day.

na Dniu Martwej Kaczki.

Thank you.

Dziękuję.

(Applause)

(Brawa)

Oh, sorry.

A, chwileczkę,

May I have my duck back, please?

dostanę z powrotem kaczkę?

(Laughter) (Applause)

(Śmiech) (Brawa)

Thank you.

Dziękuję.