Jackie Tabick: The balancing act of compassion

Tłumaczenie: Michal Przew Korekta: Anna Heintze

One of my favorite cartoon characters is Snoopy.

Jedną z moich ulubionych postaci rysunkowych jest Snoopy.

I love the way he sits and lies on his kennel and contemplates the great things of life.

Uwielbiam, kiedy siedzi w budzie kontemplując sens życia.

So when I thought about compassion,

Kiedy pomyślę o współczuciu

my mind immediately went to one of the cartoon strips,

natychmiast przypomina mi się komiks,

where he's lying there and he says,

w którym leży i mówi:

"I really understand, and I really appreciate

"Naprawdę rozumiem i doceniam,

how one should love one's neighbor as one love's oneself.

że trzeba kochać bliźniego, jak siebie samego.

The only trouble is the people next door; I can't stand them."

Mam tylko problem z sąsiadami. Nie mogę ich znieść."

This, in a way, is one of the challenges

Oto, na swój sposób, próba sił,

of how to interpret a really good idea.

jak interpretować naprawdę dobrą koncepcję.

We all, I think, believe in compassion.

Chyba wszyscy wierzymy we współczucie.

If you look at all the world religions, all the main world religions,

W każdej z głównych religii świata,

you'll find within them some teaching concerning compassion.

znajdziemy nauki mówiące o współczuciu.

So in Judaism, we have, from our Torah,

W judaizmie, nasza Tora głosi,

that you should love your neighbor as you love yourself.

że powinniśmy kochać bliźniego swego, jak siebie samego.

And within Jewish teachings, the rabbinic teachings, we have Hillel,

W naukach żydowskich rabinów, mamy Hillela,

who taught that you shouldn't do to others what you don't like being done to yourself.

który nauczał: nie czyń drugiemu, co tobie niemiło.

And all the main religions have similar teachings.

Wszystkie główne religie mają podobne nauki.

And again, within Judaism,

I znowu w ramach Judaizmu

we have a teaching about God,

mamy nauki o Bogu,

who is called the compassionate one, Ha-rachaman.

nazywanym "miłosiernym", Ha-rachaman.

After all, how could the world exist without God being compassionate?

Jak mógłby istnieć świat, gdyby Bóg nie był miłosierny?

And we, as taught within the Torah that we are made in the image of God,

Jak uczy Tora, jesteśmy stworzeni na podobieństwo Boga,

so we too have to be compassionate.

więc my też musimy być miłosierni.

But what does it mean? How does it impact on our everyday life?

Co to właściwie znaczy? Jak wpływa na codzienne życie?

Sometimes, of course, being compassionate

Oczywiście, czasem miłosierdzie wywołuje uczucia

can produce feelings within us that are very difficult to control.

trudne do opanowania.

I know there are many times when I've gone and conducted a funeral,

Wiele razy kiedy prowadziłam pogrzeby,

or when I have been sitting with the bereaved, or with people who are dying,

lub kiedy przebywam z ludźmi pogrążonymi w żałobie lub umierającymi,

and I am overwhelmed by the sadness, by the difficulty,

przepełnia mnie smutek, trud

the challenge that is there for the family, for the person.

i próba sił , na którą wystawiona jest dana rodzina, osoba.

And I'm touched, so that tears come to my eyes.

I jestem wzruszona do łez.

And yet, if I just allowed myself to be overwhelmed by these feelings,

Jednak gdybym pozwoliła, aby te uczucia mnie obezwładniły

I wouldn't be doing my job --

nie wywiązałabym się z obowiązków,

because I have to actually be there for them

bo muszę być tam dla nich,

and make sure that rituals happen, that practicalities are seen to.

i upewniać się, że ceremoniały trwają dalej, że dogląda się rzeczy praktycznych.

And yet, on the other hand, if I didn't feel this compassion,

Z drugiej strony, gdybym nie czuła tego współczucia

then I feel that it would be time for me to hang up my robe

nadszedłby dla mnie czas by odwiesić moją szatę

and give up being a rabbi.

i porzucić zawód rabina.

And these same feelings are there for all of us as we face the world.

I te same uczucia dzielimy ze wszystkimi w konfrontacji z tym, co się dzieje na świecie.

Who cannot be touched by compassion

Kogóż nie porusza współczucie

when we see the terrible horrors of the results of war,

kiedy widzi okropieństwo wojny,

or famine, or earthquakes, or tsunamis?

głodu, trzęsień ziemi lub tsunami?

I know some people who say

Znam ludzi mówiących:

"Well, you know there's just so much out there -- I can't do anything,

"Jest tyle tego, i tak nic nie poradzę.

I'm not going to even begin to try."

Nie ma co nawet próbować."

And there are some charity workers who call this compassion fatigue.

Pracownicy charytatywni nazywają to zmęczeniem współczuciem.

There are others who feel they can't confront compassion anymore,

Niektórzy nie są już w stanie współczuć,

and so they turn off the television and don't watch.

więc wyłączają telewizor i nie oglądają.

In Judaism, though, we tend to always say, there has to be a middle way.

W judaizmie zawsze szukamy złotego środka.

You have to, of course, be aware of the needs of others,

Trzeba uświadamiać sobie potrzeby innych,

but you have to be aware in such a way that you can carry on with your life

ale tak, żeby móc dalej żyć

and be of help to people.

i nieść ludziom pomoc.

So part of compassion has to be an understanding of what makes people tick.

A więc częścią współczucia musi być zrozumienie motywacji innych.

And, of course, you can't do that unless you understand yourself a bit more.

Nie da się tego zrobić, dopóki nie zrozumiemy lepiej samych siebie.

And there's a lovely rabbinic interpretation of the beginnings of creation,

Mamy świetną rabinistyczną interpretację początków stworzenia,

which says that when God created the world,

która mówi, że stwarzając świat Bóg uznał,

God thought that it would be best to create the world

że najlepiej będzie stworzyć go

only with the divine attribute of justice.

tylko z boskimi cechami sprawiedliwości.

Because, after all, God is just.

Ponieważ Bóg jest sprawiedliwy,

Therefore, there should be justice throughout the world.

zatem świat musi być sprawiedliwy.

And then God looked to the future and realized,

Jednak spojrzawszy w przyszłość Bóg zdał sobie sprawę,

if the world was created just with justice, the world couldn't exist.

że świat oparty tylko na sprawiedliwości nie mógłby istnieć.

So, God thought, "Nope, I'm going to create the world just with compassion."

Pomyślał, "Wobec tego stworzę świat tylko ze współczuciem."

And then God looked to the future and realized that,

Spojrzał w przyszłość i zdał sobie sprawę,

in fact, if the world were just filled with compassion,

że w świecie wypełnionym samym współczuciem

there would be anarchy and chaos.

panowałaby anarchia i chaos.

There had to be limits to all things.

Wszystko powinno być w odpowiednich proporcjach.

The rabbis describe this as being like a king

Rabinowie przytaczają przykład króla,

who has a beautiful, fragile glass bowl.

który ma piękną, delikatną szklaną wazę.

If you put too much cold water in, it will shatter.

Zbyt dużo zimnej wody i waza pęknie.

If you put boiling water in, it will shatter.

Jeśli nalać wrzątku - waza pęknie.

What do you have to do? Put in a mixture of the two.

Co zrobić? Nalać obu po trochu.

And so God put both of these possibilities into the world.

Bóg dał światu obie możliwości.

There is something more though that has to be there.

Brakuje jeszcze tylko jednej rzeczy.

And that is the translation of the feelings

Jest to tłumaczenie uczuć,

that we may have about compassion

jakie budzi w nas współczucie

into the wider world, into action.

w szerszym świecie, w akcji.

So, like Snoopy, we can't just lie there

Nie możemy leżeć tylko jak Snoopy

and think great thoughts about our neighbors.

i rozmyślać o sąsiadach.

We actually have to do something about it.

Musimy coś z tym zrobić.

And so there is also, within Judaism, this notion of love and kindness

W judaizmie pojęcia miłości i dobroci

that becomes very important: "chesed."

stają się bardzo ważne. Chesed.

All these three things, then, have to be melded together.

Wszystkie trzy trzeba połączyć.

The idea of justice, which gives boundaries to our lives

Idea sprawiedliwości wyznacza nam granice

and gives us a feeling of what's right about life, what's right about living,

i daje poczucie tego, co słuszne w życiu,

what should we be doing, social justice.

co powinniśmy robić, społeczną sprawiedliwość.

There has to be a willingness to do good deeds,

Do dobrych uczynków potrzebna jest wola,

but not, of course, at the expense of our own sanity.

ale nie za cenę rozsądku.

You know, there's no way that you can do anything for anyone

Nie da się nic robić dla nikogo,

if you overdo things.

gdy się przesadza.

And balancing them all in the middle is this notion of compassion,

Zachowanie równowagi jest koncepcją współczucia,

which has to be there, if you like, at our very roots.

która powinna się w nas zakorzenić.

This idea of compassion comes to us

Koncepcja współczucia dociera do nas,

because we're made in the image of God,

bo jesteśmy stworzeni na podobieństwo Boga.

who is ultimately the compassionate one.

Który jest nieskończenie litościwy.

What does this compassion entail?

Co pociąga za sobą współczucie?

It entails understanding the pain of the other.

Pozwala zrozumieć ból innych.

But even more than that,

Ale ponadto oznacza zrozumienie

it means understanding one's connection to the whole of creation:

naszej więzi z całym stworzeniem,

understanding that one is part of that creation,

rozumienie, że jesteśmy jego częścią,

that there is a unity that underlies all that we see,

że istnieje jedność stanowiąca podstawę wszystkiego co widzimy,

all that we hear, all that we feel.

co słyszymy, co czujemy.

I call that unity God.

Nazywam tę jedność Bogiem.

And that unity is something that connects all of creation.

Ta jedność łączy wszystkie stworzenia.

And, of course, in the modern world, with the environmental movement,

Obecnie dzięki ruchom środowiskowym

we're becoming even more aware of the connectivity of things,

stajemy się bardziej świadomi, że wszystko się łączy,

that something I do here actually does matter in Africa,

że to, co robię tutaj, ma znaczenie w Afryce,

that if I use too much of my carbon allowance,

że gdy zużyję za dużo węgla,

it seems to be that we are causing

prawdopodobnie spowoduję

a great lack of rain in central and eastern Africa.

suszę w środkowej i wschodniej Afryce.

So there is a connectivity,

Te rzeczy się łączą.

and I have to understand that -- as part of the creation,

Muszę zrozumieć to jako część stworzenia,

as part of me being made in the image of God.

jako ktoś stworzony na obraz boski.

And I have to understand that my needs

Muszę zrozumieć, że moje potrzeby

sometimes have to be sublimated to other needs.

muszą czasem ustąpić potrzebom innych.

This "18 minutes" business, I find quite fascinating.

Zaintrygowało mnie, że mam 18 minut na ten wykład.

Because in Judaism, the number 18, in Hebrew letters,

W judaizmie słowo, którego wartość hebrajskich liter wynosi 18,

stands for life -- the word "life."

oznacza "życie".

So, in a sense, the 18 minutes is challenging me to say,

Tak więc w jakimś sensie te 18 minut stawiają przede mną wyzwanie,

"In life, this is what's important in terms of compassion."

aby powiedzieć w życiu właśnie to jest ważne jeśli chodzi o współczucie,

But, something else as well:

ale także coś jeszcze.

actually, 18 minutes is important.

Właściwie te 18 minut jest ważne.

Because at Passover, when we have to eat unleavened bread,

Podczas Paschy, kiedy spożywamy przaśny chleb,

the rabbis say, what is the difference between dough that is made into bread,

rabinowie tłumaczą różnicę między ciastem na chleb,

and dough that is made into unleavened bread, or "matzah"?

a ciastem z którego robiony jest przaśny chleb, maca.

And they say "It's 18 minutes."

I mówią, że to te 18 minut,

Because that's how long they say it takes for this dough to become leaven.

ponieważ tyle czasu potrzeba by to ciasto się zakwasiło.

What does it mean, "dough becomes leaven"?

Co to znaczy, że ciasto się zakwasza?

It means it gets filled with hot air.

Znaczy to, że zaczyna się wypełniać gorącym powietrzem.

What's matzah? What's unleavened bread? You don't get it.

Czym jest maca? Czym przaśny chleb? Nie rozumiecie tego.

Symbolically, what the rabbis say is that at Passover,

Rabinowie powiadają,że to podczas Paschy symbolicznie

what we have to do is try to get rid of our hot air -- our pride,

powinniśmy próbować pozbyć się naszego ciepłego powietrza, naszej dumy

our feeling that we are the most important people in the whole entire world,

naszego uczucia że jesteśmy najważniejsi na całym świecie

and that everything should revolve round us.

i że wszystko powinno się kręcić wokół nas.

So we try and get rid of those,

Więc próbujemy pozbyć się tego,

and so doing, try to get rid of the habits, the emotions, the ideas

a przez to nawyków, uczyć, poglądów

that enslave us, that make our eyes closed, give us tunnel vision

które nas zniewalają, zamykają nam oczy, nakładają nam na nie klapki

so we don't see the needs of others --

tak, że nie widzimy potrzeb innych,

and free ourselves and free ourselves from that.

i uwalniamy się od tego.

And that too is a basis for having compassion,

To także jest podstawą współczucia,

for understanding our place in the world.

rozumienie naszego miejsca na ziemi.

Now there is, in Judaism, a gorgeous story

W Judaizmie jest pewna świetna historyjka

of a rich man who sat in synagogue one day.

o bogatym człowieku, który pewnego dnia usiadł w synagodze.

And, as many people do, he was dozing off during the sermon.

I podobnie jak wielu ludzi zdrzemnął się podczas kazania.

And as he was dozing off, they were reading from the book of Leviticus in the Torah.

Podczas jego drzemki czytano z księgi Kapłańskiej, z Tory.

And they were saying that in the ancient times in the temple in Jerusalem,

I opowiadano jak w starożytnych czasach w świątyni w Jeruzalem,

the priests used to have bread,

kapłani mieli chleb,

which they used to place into a special table in the temple in Jerusalem.

który był umieszczany na specjalnym stole w świątyni w Jeruzalem.

The man was asleep, but he heard the words bread, temple, God, and he woke up.

Człowiek spał, ale słyszał słowa chleb, świątynia, Bóg i się przebudził.

He said, "God wants bread. That's it. God wants bread. I know what God wants."

Powiedział wtedy, "Bóg chce chleba, To jest to. Bóg chce chleba. Wiem czego chce Bóg."

And he rushed home. And after the Sabbath, he made 12 loaves of bread,

I pośpieszył do domu. Po Sabacie upiekł 12 bochenków chleba,

took them to the synagogue, went into the synagogue,

zaniósł je do synagogi, wszedł do niej

opened the ark and said, "God, I don't know why you want this bread, but here you are."

otworzył arkę i rzekł, "Boże, nie wiem czemu chcesz ten chleb, ale daje Ci go."

And he put it in the ark with the scrolls of the Torah.

I włożył je do szafy ze zwojami Tory.

Then he went home.

Następnie udał się do domu.

The cleaner came into the synagogue.

Do synagogi wszedł sprzątacz.

"Oh God, I'm in such trouble. I've got children to feed.

"Mój Boże. Jestem w takim kłopocie. Mam dzieci do wyżywienia.

My wife's ill. I've got no money. What can I do?"

Moja żona jest chora. Nie mam pieniędzy. Co teraz?"

He goes into the synagogue. "God, will you please help me?

Wszedł do synagogi. "Boże, proszę, pomożesz mi?

Ah, what a wonderful smell."

Cóż za piękny zapach."

He goes to the ark. He opens the ark.

Podszedł do szafy, w której przechowywana jest Tora. Otworzył ją.

"There's bread! God, you've answered my plea. You've answered my question."

To chleb! Boże, wysłuchałeś moich próśb, wysłuchałeś mnie."

Takes the bread and goes home.

Wziął chleb i poszedł do domu.

Meanwhile, the rich man thinks to himself,

W międzyczasie bogacz rozmyślał,

"I'm an idiot. God wants bread?

"Jestem idiotą, na co Bogu chleb?

God, the one who rules the entire universe, wants my bread?"

Bóg, ten, który rządzi całym wszechświatem chce mój chleb?"

He rushes to the synagogue. "I'll get it out of the ark before anybody finds it."

Pośpieszył do synagogi. " Wyjmę go zanim ktoś go znajdzie."

He goes in there, and it's not there.

Podszedł do szafy, a tam chleba już nie było.

And he says, "God, you really did want it. You wanted my bread.

I powiedział, "Boże, naprawdę go chciałeś. Naprawdę chciałeś mój chleb.

Next week, with raisins."

Następnego razem będzie z rodzynkami."

This went on for years.

I tak było przez lata.

Every week, the man would bring bread with raisins,

Co tydzień mężczyzna przynosił chleb z rodzynkami,

with all sorts of good things, put it into the ark.

i z innymi przysznościami, wkładał go do szafy, w której przechowywana jest Tora.

Every week, the cleaner would come. "God you've answered my plea again."

Co tydzień przychodził sprzątacz. "Boże, znowu odpowiedziałeś na moje prośby."

Take the bread. Take it home.

Brał chleb do domu.

Went on until a new rabbi came. Rabbis always spoil things.

Działo się tak dopóki nie przyszedł nowy rabin. Oni zawsze wszystko psują.

The rabbi came in and saw what was going on.

Rabin zorientował się co się tam dzieje.

And he called the two of them to his office.

I wezwał obojga do swojego biura.

And he said, you know, "This is what's happening."

I powiedział, " tak to wygląda."

And the rich man -- oh, dear -- crestfallen.

Bogaty był przygnębiony,

"You mean God didn't want my bread?"

"Masz na myśli, że Bóg nie chciał mojego chleba?"

And the poor man said, "And you mean God didn't answer my pleas?"

Biedny na to, "A Bóg nie odpowiadał na moje prośby?"

And the rabbi said, "You've misunderstood me.

Rabin im odpowiedział, "Nie zrozumieliście mnie."

You've misunderstood totally," he said.

"Całkowicie mnie nie zrozumieliście."

"Of course, what you are doing," he said to the rich man,

To, co robisz," odezwał się do bogatego,

"is answering God's plea that we should be compassionate.

"to odpowiedź na Boskie prośby, by byś litościwym."

And God," he said to the poor man, "is answering your plea

"A Bóg," zwrócił się do biednego, "odpowiada na Twoje prośby

that people should be compassionate and give."

by ludzie byli litościwi i dawali."

He looked at the rich man. He held the rich man's hands and said,

Spojrzał na bogatego, złapał jego dłoń i powiedział,

"Don't you understand?" He said, "These are the hands of God."

"Nie rozumiesz?" rzekł, "To są dłonie Boże."

So that is the way I feel:

I tak to właśnie czuję,

that I can only try to approach this notion of being compassionate,

że jedyne co mogę, to zbliżyć się do pojęcia bycia miłosiernym,

of understanding that there is a connectivity, that there is a unity in this world;

do zrozumienia, że jest między nami więź, że jest na świecie wspólnota,

that I want to try and serve that unity,

że ja chciałabym służyć tej wspólnocie,

and that I can try and do that by understanding, I hope,

i że potrafiłabym to robić przez zrozumienie, mam nadzieję,

trying to understand something of the pain of others;

próbę rozumienia bólu innych,

but understanding that there are limits, that people have to bear responsibility

rozumienia, że są ograniczenia, że ludzie muszą ponosić odpowiedzialność

for some of the problems that come upon them;

za pewne problemy, które są przed nimi stawiane

and that I have to understand that there are limits to my energy,

i że muszę zrozumieć, że moja energia jest ograniczona,

to the giving I can give.

w stosunku do tego, co mogę ofiarować.

I have to reevaluate them,

Muszę to na nowo ocenić,

try and separate out the material things

oddzielić rzeczy materialne

and my emotions that may be enslaving me,

od moich uczuć, które mogą mnie zniewalać,

so that I can see the world clearly.

bym mogła wyraźnie ujrzeć świat.

And then I have to try to see in what ways

A potem muszę spróbować zrozumieć w jaki sposób

I can make these the hands of God.

mogę uczynić z tego ręce Boga.

And so try to bring compassion to life in this world.

I próbować nieść współczucie temu światu.