Biomimicry in action | Janine Benyus

Tłumaczenie: Katarzyna Gałecka Korekta: Krystian Aparta

If I could reveal anything

Jeżeli mogłabym ujawnić wszystko,

that is hidden from us,

co jest ukryte przed nami,

at least in modern cultures,

przynajmniej w nowoczesnych kulturach,

it would be to reveal something that we've forgotten,

ujawniłabym coś, o czym zapomnieliśmy,

that we used to know

a co wiedzieliśmy kiedyś,

as well as we knew our own names.

znaliśmy tak dobrze, jak własne imiona.

And that is that we live in a competent universe,

Jest to fakt, że żyjemy w kompetentnym wszechświecie,

that we are part of a brilliant planet,

że jesteśmy częścią genialnej planety

and that we are surrounded by genius.

i że otacza nas geniusz.

Biomimicry is a new discipline

Biomimetyka jest nową dyscypliną,

that tries to learn from those geniuses,

która uczy się od tych geniuszy

and take advice from them, design advice.

i korzysta z ich porad w kwestii projektowania.

That's where I live,

Tutaj mieszkam.

and it's my university as well.

To także mój uniwersytet.

I'm surrounded by genius. I cannot help but

Wśród tego geniuszu nie sposób zapomnieć

remember the organisms and the ecosystems

o organizmach i ekosystemach,

that know how to live here gracefully on this planet.

które wiedzą, jak żyć wdzięcznie na tej planecie.

This is what I would tell you to remember

Pamiętajcie o tym,

if you ever forget this again.

jeżeli kiedykolwiek znów o tym zapomnicie.

Remember this.

Zapamiętajcie to.

This is what happens every year.

To zdarza się co roku.

This is what keeps its promise.

To dotrzymanie obietnicy.

While we're doing bailouts, this is what happened.

My ratujemy banki, a dzieje się to.

Spring.

Wiosna.

Imagine designing spring.

Wyobraźcie sobie projektowanie wiosny.

Imagine that orchestration.

Ile trzeba zorganizować!

You think TED is hard to organize. (Laughter) Right?

Wydaje się, że organizacja TED to kłopot. (Śmiech)

Imagine, and if you haven't done this in a while, do.

Wyobraźcie sobie to, bo rzadko to robimy.

Imagine the timing, the coordination,

Pomyślcie o potrzebnym czasie, koordynacji,

all without top-down laws,

przebiegającej bez żadnych odgórnych przepisów,

or policies, or climate change protocols.

zasad, czy protokołów zmian klimatycznych.

This happens every year.

To zdarza się co roku.

There is lots of showing off.

Stroszą się piórka.

There is lots of love in the air.

Miłość wisi w powietrzu.

There's lots of grand openings.

Jest dużo wielkich otwarć.

And the organisms, I promise you,

I wierzcie mi,

have all of their priorities in order.

że organizmy żywe mają właściwe priorytety.

I have this neighbor that keeps me in touch with this,

Mój sąsiad pomaga mi o tym pamiętać.

because he's living, usually on his back,

Ciągle leży na łące, ogląda sobie trawę.

looking up at those grasses.

Ciągle leży na łące, ogląda sobie trawę.

And one time he came up to me --

Raz przyszedł do mnie,

he was about seven or eight years old -- he came up to me.

miał jakieś 7-8 lat.

And there was a wasp's nest

Na podwórku miałam gniazdo os,

that I had let grow in my yard,

Na podwórku miałam gniazdo os,

right outside my door.

tuż przed drzwiami.

And most people knock them down when they're small.

Większość zaraz je usuwa.

But it was fascinating to me,

Ale mnie ono fascynowało,

because I was looking at this sort of fine Italian end papers.

przypominało mi piękne włoskie wyklejki.

And he came up to me and he knocked.

Chłopiec zapukał do drzwi.

He would come every day with something to show me.

Codziennie przychodził coś mi pokazać.

And like, knock like a woodpecker on my door until I opened it up.

Pukał niczym dzięcioł, póki nie otworzyłam.

And he asked me

Zapytał, w jaki sposób...

how I had made the house for those wasps,

zbudowałam dom dla os.

because he had never seen one this big.

Nigdy nie widział tak wielkiego gniazda.

And I told him, "You know, Cody,

Odpowiedziałam: "Cody, to zbudowały osy".

the wasps actually made that."

Odpowiedziałam: "Cody, to zbudowały osy".

And we looked at it together.

Przyjrzeliśmy się gniazdu

And I could see why he thought,

i zrozumiałam, skąd jego pomysł.

you know -- it was so beautifully done.

Było tak pięknie wykonane,

It was so architectural. It was so precise.

takie architektoniczne, precyzyjne.

But it occurred to me, how in his small life

Dotarło do mnie, że w jego małym życiu

had he already believed the myth

już wierzył w mit o tym,

that if something was that well done,

że jeśli coś jest dobrze zrobione,

that we must have done it.

to zrobił to człowiek.

How did he not know --

Dlaczego nie wiedział,

it's what we've all forgotten --

o tym, co wszyscy zapomnieliśmy,

that we're not the first ones to build.

że nie jesteśmy pierwszymi, którzy budują.

We're not the first ones to process cellulose.

Nie my pierwsi przetwarzamy celulozę,

We're not the first ones to make paper. We're not the first ones

wytwarzamy papier.

to try to optimize packing space,

Nie pierwsi optymalizujemy magazynowanie,

or to waterproof, or to try to heat and cool a structure.

izolujemy coś od wody, ogrzewamy i chłodzimy budowlę.

We're not the first ones to build houses for our young.

Nie pierwsi budujemy domy dla potomstwa.

What's happening now, in this field called biomimicry,

Obecnie, w ramach biomimetyki,

is that people are beginning to remember

zaczynamy sobie przypominać,

that organisms, other organisms,

że inne organizmy,

the rest of the natural world,

reszta świata przyrody,

are doing things very similar to what we need to do.

szuka rozwiązań w podobnych dziedzinach, co my.

But in fact they are doing them in a way

Jednak ich rozwiązania

that have allowed them to live gracefully on this planet

pozwoliły im żyć wdzięcznie na Ziemi przez miliardy lat.

for billions of years.

pozwoliły im żyć wdzięcznie na Ziemi przez miliardy lat.

So these people, biomimics,

Zatem biomimetycy to uczniowie przyrody.

are nature's apprentices.

Zatem biomimetycy to uczniowie przyrody.

And they're focusing on function.

Koncentrują się na funkcjonalności.

What I'd like to do is show you a few of the things

Chciałabym pokazać, czego się uczą.

that they're learning.

Chciałabym pokazać, czego się uczą.

They have asked themselves,

Zadają sobie pytanie:

"What if, every time I started to invent something,

"Co jeśli zawsze, gdy muszę coś wymyślić,

I asked, 'How would nature solve this?'"

zastanowię się, jak rozwiązałaby to przyroda?"

And here is what they're learning.

Oto, czego się nauczyli.

This is an amazing picture from a Czech photographer named Jack Hedley.

To niesamowite zdjęcie czeskiego fotografa, Jacka Hedleya.

This is a story about an engineer at J.R. West.

Opowiem o inżynierze z Kolei Japońskiej,

They're the people who make the bullet train.

sławnej z superszybkich pociągów.

It was called the bullet train

Nazywają się "pociąg-pocisk",

because it was rounded in front,

bo są zaokrąglone z przodu.

but every time it went into a tunnel

Ale przy każdym wjeździe do tunelu tworzyły falę ciśnienia,

it would build up a pressure wave,

Ale przy każdym wjeździe do tunelu tworzyły falę ciśnienia,

and then it would create like a sonic boom when it exited.

a przy wyjeździe grom dźwiękowy.

So the engineer's boss said,

Szef inżyniera kazał zmniejszyć ten hałas.

"Find a way to quiet this train."

Szef inżyniera kazał zmniejszyć ten hałas.

He happened to be a birder.

Inżynier był ornitologiem-amatorem.

He went to the equivalent of an Audubon Society meeting.

Poszedł na spotkanie organizacji ochrony środowiska,

And he studied -- there was a film about king fishers.

Zobaczył film o zimorodkach

And he thought to himself, "They go from one density of medium,

i uświadomił sobie, że przechodzą z powietrza

the air, into another density of medium, water,

do medium innej gęstości, wody,

without a splash. Look at this picture.

ale bez plusku, jak widać na zdjęciu.

Without a splash, so they can see the fish.

Bez plusku, żeby było widać rybę.

And he thought, "What if we do this?"

Inżynier pomyślał: "A może my tak zrobimy?"

Quieted the train.

Uciszył pociąg.

Made it go 10 percent faster on 15 percent less electricity.

Jeździ 10% szybciej i pobiera 15% mniej energii elektrycznej.

How does nature repel bacteria?

Jak przyroda odpędza bakterie?

We're not the first ones to have to protect ourselves

Nie my pierwsi musimy chronić się przed bakteriami.

from some bacteria.

Nie my pierwsi musimy chronić się przed bakteriami.

Turns out that -- this is a Galapagos Shark.

To jest żarłacz galapagoski.

It has no bacteria on its surface, no fouling on its surface, no barnacles.

Nie ma na sobie bakterii, zanieczyszczeń, wąsonogów.

And it's not because it goes fast.

Nie dlatego, że szybko pływa.

It actually basks. It's a slow-moving shark.

W rzeczywistości porusza się powoli.

So how does it keep its body free of bacteria build-up?

Jak więc chroni się przed bakteriami?

It doesn't do it with a chemical.

Nie robi tego chemicznie.

It does it, it turns out, with the same denticles

Chodzi o kosmki,

that you had on Speedo bathing suits,

takie, jak na stroju kąpielowym firmy Speedo,

that broke all those records in the Olympics,

które pokonują rekordy prędkości.

but it's a particular kind of pattern.

Tworzą szczególny wzór,

And that pattern, the architecture of that pattern

którego architektura na wyrostkach skóry

on its skin denticles

którego architektura na wyrostkach skóry

keep bacteria from being able to land and adhere.

uniemożliwia bakteriom przyczepianie się.

There is a company called Sharklet Technologies

Firma Sharklet Technologies

that's now putting this on the surfaces in hospitals

umieszcza to na różnych powierzchniach w szpitalach,

to keep bacteria from landing,

aby chronić przed bakteriami.

which is better than dousing it with anti-bacterials or harsh cleansers

To lepsze rozwiązanie, niż oblewanie ich środkami bakteriobójczymi,

that many, many organisms are now becoming drug resistant.

dzięki którym wiele organizmów jest odpornych na leki.

Hospital-acquired infections are now killing

Zakażenia nabyte w szpitalach

more people every year in the United States

zabijają w USA co roku więcej osób,

than die from AIDS or cancer or car accidents combined --

niż łączenie AIDS, nowotwory i wypadki samochodowe.

about 100,000.

Około 100 tysięcy.

This is a little critter that's in the Namibian desert.

To zwierzę zamieszkuje pustynię Namib.

It has no fresh water that it's able to drink,

Nie ma wody słodkiej do picia,

but it drinks water out of fog.

ale pije wodę z mgły.

It's got bumps on the back of its wing covers.

Posiada guzy na tylnej powierzchni skrzydła,

And those bumps act like a magnet for water.

które działają jak magnes dla wody.

They have water-loving tips, and waxy sides.

Mają końcówki przyciągające wodę i woskowane boki.

And the fog comes in and it builds up on the tips.

Mgła wchodzi gromadzi się na końcówkach

And it goes down the sides and goes into the critter's mouth.

i spływa bokami w kierunku ust zwierzaka.

There is actually a scientist here at Oxford

Zbadał to naukowiec stąd, z Oksfordu,

who studied this, Andrew Parker.

Andrew Parker.

And now kinetic and architectural firms like Grimshaw

Firmy kinetyczne i architektoniczne, jak Grimshaw,

are starting to look at this as a way

zaczynają wykorzystywać to w charakterze pokrycia budynków,

of coating buildings

zaczynają wykorzystywać to w charakterze pokrycia budynków,

so that they gather water from the fog.

żeby zbierało wodę z mgły.

10 times better than our fog-catching nets.

10 razy lepsze niż nasze sieci do wychwytywania mgły.

CO2 as a building block.

CO2 jako element budulcowy.

Organisms don't think of CO2 as a poison.

Organizmy nie uważają CO2 za truciznę.

Plants and organisms that make shells,

Organizmy, które produkują muszle,

coral, think of it as a building block.

korale, traktują go jak element budulcowy.

There is now a cement manufacturing company

Istnieje obecnie firma produkująca cement,

starting in the United States called Calera.

założona w USA, o nazwie Clara.

They've borrowed the recipe from the coral reef,

Pożycza recepturę od rafy koralowej.

and they're using CO2 as a building block

Używa CO2 jako elementu budulcowego w cemencie, betonie.

in cement, in concrete.

Używa CO2 jako elementu budulcowego w cemencie, betonie.

Instead of -- cement usually

Zamiast emisji tony CO2 na tonę cementu,

emits a ton of CO2 for every ton of cement.

Zamiast emisji tony CO2 na tonę cementu,

Now it's reversing that equation,

mamy odwrotność,

and actually sequestering half a ton of CO2

utylizację pół tony CO2

thanks to the recipe from the coral.

dzięki recepturze z koralowca.

None of these are using the organisms.

Nie wykorzystuje się zwierząt,

They're really only using the blueprints or the recipes

tylko schematy i receptury od nich zapożyczone.

from the organisms.

tylko schematy i receptury od nich zapożyczone.

How does nature gather the sun's energy?

Jak natura gromadzi energię słoneczną?

This is a new kind of solar cell

To nowe ogniwa słoneczne,

that's based on how a leaf works.

oparte na działaniu liści.

It's self-assembling.

Jest samo-montujące.

It can be put down on any substrate whatsoever.

Działa na dowolnym podłożu,

It's extremely inexpensive

jest bardzo tanie

and rechargeable every five years.

i ładuje się co 5 lat.

It's actually a company a company that I'm involved in called OneSun,

Zajmuje się tym firma OneSun, z którą pracuję,

with Paul Hawken.

wraz z Paulem Hawkenem.

There are many many ways that nature filters water

Przyroda filtruje wodę na wiele sposobów,

that takes salt out of water.

usuwając z niej sól.

We take water and push it against a membrane.

My przepuszczamy wodę przez membranę

And then we wonder why the membrane clogs

i nie wiemy, czemu się zapycha

and why it takes so much electricity.

i czemu zużywa tyle prądu.

Nature does something much more elegant.

Przyroda ma lepsze rozwiązanie,

And it's in every cell.

i to w każdej komórce.

Every red blood cell of your body right now

Każda czerwona krwinka ma pory w kształcie klepsydry,

has these hourglass-shaped pores

Każda czerwona krwinka ma pory w kształcie klepsydry,

called aquaporins.

nazywane "akwaporynami".

They actually export water molecules through.

Eksportują cząsteczki wody.

It's kind of a forward osmosis.

To rodzaj wymuszonej osmozy.

They export water molecules through,

Eksportują cząsteczki wody przez błonę

and leave solutes on the other side.

i pozostawiają substancje rozpuszczone po drugiej stronie.

A company called Aquaporin is starting to make desalination

Firma Aquaporin rozpoczyna produkcję

membranes mimicking this technology.

odsalających membran naśladujących tę technologię.

Trees and bones are constantly reforming themselves

Drzewa i kości ciągle się odtwarzają wzdłuż linii napięcia.

along lines of stress.

Drzewa i kości ciągle się odtwarzają wzdłuż linii napięcia.

This algorithm has been put into a software program

Algorytm ten wprowadzono do oprogramowania

that's now being used to make bridges lightweight,

do budowy lekkich mostów

to make building beams lightweight.

i lekkich belek konstrukcyjnych.

Actually G.M. Opel used it

Firma Opel wykorzystała to

to create that skeleton you see,

do utworzenia tego szkieletu,

in what's called their bionic car.

w tzw. "samochodzie bionicznym".

It lightweighted that skeleton using a minimum amount of material,

Jest lekki, wykorzystuje jak najmniej budulca,

as an organism must,

jak organizmy żywe,

for the maximum amount of strength.

dla maksymalnej siły.

This beetle, unlike this chip bag here,

Widzimy tu chrząszcza i torebkę czipsów.

this beetle uses one material, chitin.

On korzysta z jednego materiału, chityny.

And it finds many many ways

Znajduje dla niej wiele zastosowań.

to put many functions into it.

Znajduje dla niej wiele zastosowań.

It's waterproof.

Jest wodoodporna,

It's strong and resilient.

mocna, elastyczna.

It's breathable. It creates color through structure.

Oddycha. Tworzy różne kolory swoją budową.

Whereas that chip bag has about seven layers to do all of those things.

Do tego samego torebka czipsów potrzebuje 7 warstw.

One of our major inventions

Jednym z wynalazków, których naprawdę nam potrzeba,

that we need to be able to do

Jednym z wynalazków, których naprawdę nam potrzeba,

to come even close to what these organisms can do

żeby doścignąć naturę,

is to find a way

jest rozwiązanie pozwalające ograniczyć ilość materiału,

to minimize the amount of material, the kind of material we use,

który stosujemy i uwzględnić przy tym potrzeby projektowe.

and to add design to it.

który stosujemy i uwzględnić przy tym potrzeby projektowe.

We use five polymers in the natural world

Przyroda wszystko to wykonuje za pomocą 5 polimerów.

to do everything that you see.

Przyroda wszystko to wykonuje za pomocą 5 polimerów.

In our world we use about 350 polymers

W naszym świecie używamy około 350 polimerów,

to make all this.

by wyprodukować coś takiego.

Nature is nano.

Przyroda jest "nano".

Nanotechnology, nanoparticles, you hear a lot of worry about this.

Słyszy się obawy o zagrożenia ze strony nanotechnologii.

Loose nanoparticles. What is really interesting to me

Niekontrolowane nanocząsteczki... Ale mnie zastanawia,

is that not many people have been asking,

dlaczego nikt nie pyta,

"How can we consult nature about how to make nanotechnology safe?"

czy przyroda nie podpowiada, jak obchodzić się z nanotechnologią?

Nature has been doing that for a long time.

Przyroda robi to od dawna.

Embedding nanoparticles in a material for instance, always.

Np. mocuje nanoczęsteczki w danym materiale.

In fact, sulfur-reducing bacteria,

Bakterie siarkowe w ramach jej utleniania

as part of their synthesis,

Bakterie siarkowe w ramach jej utleniania

they will emit, as a byproduct,

uwalniają do wody nanocząsteczki.

nanoparticles into the water.

uwalniają do wody nanocząsteczki.

But then right after that, they emit a protein

Ale zaraz wydalają białko,

that actually gathers and aggregates those nanoparticles

które zbiera te nanocząsteczki,

so that they fall out of solution.

więc wytrącają się z roztworu.

Energy use. Organisms sip energy,

Wykorzystanie energii. Organizmy żywe sączą energię,

because they have to work or barter for every single bit that they get.

bo biją się o każdy kąsek, który utrzyma ich przy życiu.

And one of the largest fields right now,

Jeden z największych obecnie obszarów badań

in the world of energy grids,

w świecie sieci energetycznych,

you hear about the smart grid.

to sieci inteligentne.

One of the largest consultants are the social insects.

Ich wynalazcy konsultują się z owadami społecznymi.

Swarm technology. There is a company called Regen.

Technologia roju. Istnieje firma o nazwie Regen,

They are looking at how ants and bees

która bada, jak mrówki i pszczoły

find their food and their flowers

znajdują żywność i kwiaty

in the most effective way

w najbardziej efektywny sposób,

as a whole hive.

a rój działa jako całość.

And they're having appliances in your home

Domowe urządzenia elektryczne

talk to one another through that algorithm,

mają "porozumiewać się" za pomocą tego algorytmu,

and determine how to minimize peak power use.

szacując, jak zminimalizować zużycie prądu w szczycie.

There's a group of scientists in Cornell

Grupa naukowców z Cornell stworzyła "sztuczne drzewo".

that are making what they call a synthetic tree,

Grupa naukowców z Cornell stworzyła "sztuczne drzewo".

because they are saying, "There is no pump at the bottom of a tree."

Stwierdzili, że przecież drzewa nie mają pomp,

It's capillary action and transpiration pulls

woda płynie dzięki zjawiskom kapilarnym i parowaniu,

water up, a drop at a time,

od podstawy, po kropelce,

pulling it, releasing it from a leaf and pulling it up through the roots.

uwalniana jest z liści, a potem wciągają ją korzenie.

And they're creating -- you can think of it as a kind of wallpaper.

Pracują nad czymś w rodzaju tapety.

They're thinking about putting it on the insides of buildings

Chcą umieścić ją w budynkach,

to move water up without pumps.

żeby wciągała wodę bez pompy.

Amazon electric eel -- incredibly endangered,

Elektryczne węgorze z Amazonki.

some of these species --

Gatunki zagrożone,

create 600 volts of electricity

które wytwarzają prąd 600 V,

with the chemicals that are in your body.

za pomocą związków chemicznych, które mamy w ciele.

Even more interesting to me is that

Co interesujące,

600 volts doesn't fry it.

600 V nie zabija węgorza.

You know we use PVC, and we sheath wires

My używamy PCV, oplatamy nim przewody

with PVC for insulation.

dla izolacji.

These organisms, how are they insulating

Jak te organizmy izolują się

against their own electric charge?

przed prądem, który tworzą?

These are some questions that we've yet to ask.

Istnieje jeszcze kilka pytań.

Here's a wind turbine manufacturer that went to a whale.

Producenci turbin wiatrowych spytali wieloryba.

Humpback whale has scalloped edges on its flippers.

Krawędzie płetw humbaka są pokryte ząbkami.

And those scalloped edges

A te pokryte ząbkami krawędzie

play with flow in such a way

igrają z prądem wody tak,

that is reduces drag by 32 percent.

że zmniejsza to opór o 32 procent.

These wind turbines can rotate in incredibly slow windspeeds, as a result.

Dlatego te turbiny obracają się nawet przy minimalnej prędkości wiatru.

MIT just has a new radio chip

MIT właśnie ma nowy układ radiowy,

that uses far less power than our chips.

który zużywa dużo mniej energii niż poprzednie.

And it's based on the cochlear of your ear,

Opiera się on na ślimaku w ludzkim uchu.

able to pick up internet, wireless, television signals

Wychwytuje sygnał bezprzewodowego internetu, telewizję

and radio signals, in the same chip.

i radio, wszystko w jednym układzie.

Finally, on an ecosystem scale.

Weźmy w końcu skalę ekosystemu.

At Biomimicry Guild, which is my consulting company,

W mojej firmie doradczej Biomimicry Guild

we work with HOK Architects.

pracujemy z architektami z HOK.

We're looking at building whole cities

Rozmawiamy o budowie miast

in their planning department.

w ich dziale planowania.

And what we're saying is that,

Uważamy, że nasze miasta

shouldn't our cities do at least as well,

powinny radzić sobie przynajmniej tak dobrze,

in terms of ecosystem services,

w zakresie ekosystemu,

as the native systems that they replace?

jak ekosystem, który na nie zamieniliśmy.

So we're creating something called Ecological Performance Standards

Tworzymy Standardy Wydajności Ekologicznej,

that hold cities to this higher bar.

które stawiają miastom wyższą poprzeczkę.

The question is -- biomimicry is an incredibly powerful

Biomimetyka to potężne źródło innowacji.

way to innovate.

Biomimetyka to potężne źródło innowacji.

The question I would ask is, "What's worth solving?"

Ale trzeba zapytać, co warto rozwiązać?

If you haven't seen this, it's pretty amazing.

Zobaczcie, to świetne.

Dr. Adam Neiman.

Dr Adam Neiman.

This is a depiction of

To przedstawia całą wodę Ziemi

all of the water on Earth

To przedstawia całą wodę Ziemi

in relation to the volume of the Earth --

w stosunku do objętości planety,

all the ice, all the fresh water, all the sea water --

całego lodu, wody słodkiej i morskiej,

and all the atmosphere that we can breathe, in relation to the volume of the Earth.

oraz wody w atmosferze, w stosunku do objętości Ziemi.

And inside those balls

A wewnątrz tych kulek

life, over 3.8 billion years,

ponad 3,8 miliardów lat życia

has made a lush, livable place for us.

stworzyło dla nas bujne, godne miejsce zamieszkania.

And we are in a long, long line

Znajdujemy się w długiej kolejce organizmów,

of organisms

Znajdujemy się w długiej kolejce organizmów,

to come to this planet and ask ourselves,

które pojawiły się na Ziemi, zastanawiając się,

"How can we live here gracefully over the long haul?"

jak tu żyć z wdzięcznością przez długie lata.

How can we do what life has learned to do?

Jak postępować zgodnie z tym, czego uczy życie?

Which is to create conditions conducive to life.

Czyli jak tworzyć warunki sprzyjające życiu.

Now in order to do this, the design challenge

Do tego konieczna jest zmiana w projektowaniu,

of our century, I think,

sądzę, że największa w naszym wieku.

we need a way to remind ourselves of those geniuses,

Musimy przypomnieć sobie tych geniuszach

and to somehow meet them again.

i w jakiś sposób poznać ich ponownie.

One of the big ideas, one of the big projects

Jednym z dużych projektów,

I've been honored to work on

nad którymi miałam zaszczyt pracować

is a new website. And I would encourage you all to please go to it.

jest nowa strona internetowa, na którą was zapraszam.

It's called AskNature.org.

Nazywa się AskNature.org.

And what we're trying to do, in a TEDesque way,

Robimy tam coś bardzo TED-owskiego.

is to organize all biological information

Organizujemy informację biologiczną

by design and engineering function.

względem przydatności dla projektantów i inżynierów.

And we're working with EOL, Encyclopedia of Life,

Pracujemy z EOL, Encyklopedią Życia,

Ed Wilson's TED wish.

dzieckiem życzenia TED Eda Wilsona.

And he's gathering all biological information

Gromadzi on wszystkie informacje biologiczne

on one website.

na jednej witrynie internetowej.

And the scientists who are contributing to EOL are answering a question,

Naukowcy pracujący dla EOL odpowiadają na pytanie:

"What can we learn from this organism?"

"Czego uczy nas ten organizm?”

And that information will go into AskNature.org.

Ta informacja pojawi się w AskNature.org.

And hopefully, any inventor, anywhere in the world,

Mam nadzieję, że każdy wynalazca

will be able, in the moment of creation,

będzie mógł w chwili tworzenia wpisać tam:

to type in, "How does nature remove salt from water?"

"Jak przyroda odsala wodę?”

And up will come mangroves, and sea turtles

A wtedy pojawią się namorzyny, żółwie morskie,

and your own kidneys.

oraz nasze własne nerki.

And we'll begin to

I kiedy to się stanie,

be able to

będziemy mogli być tacy, jak Cody.

do as Cody does,

będziemy mogli być tacy, jak Cody.

and actually be in touch

Będziemy rzeczywiście obcować

with these incredible models,

z tymi niesamowitymi wzorcami,

these elders that have been here

które są tu o wiele dłużej niż my.

far, far longer than we have.

które są tu o wiele dłużej niż my.

And hopefully, with their help,

I miejmy nadzieję, że z ich pomocą

we'll learn how to live on this Earth,

dowiemy się, jak żyć na tej Ziemi,

and on this home that is ours, but not ours alone.

w tym domu, który nie należy tylko do nas.

Thank you very much.

Dziękuję bardzo.

(Applause)

(Brawa)