Heribert Watzke: The brain in your gut

Tłumaczenie: Jaroslaw Dymiter Korekta: Micha Parzuchowski

This technology

Opisywana dziś przez mnie technologia

made a very important impact on us.

miała na nas ogromny wpływ.

It changed the way our history developed.

Zmieniła naszą historię.

But it's a technology so pervasive,

Ale jest tak wszechobecna,

so invisible,

tak niewidoczna,

that we, for a long time,

że przez długi czas

forgot to take it into account

nie braliśmy jej w ogóle pod uwagę

when we talked about

kiedy mówiliśmy

human evolution.

o ewolucji człowieka.

But we see the results of this technology, still.

Ale i tak widzimy jej skutki.

So let's make a little test.

Zróbmy może mały test.

So everyone of you turns to their neighbor please.

Niech każdy odwróci się do swojego sąsiada.

Turn and face your neighbors.

Popatrzcie na siebie.

Please, also on the balcony.

Na balkonie również.

Smile. Smile. Open the mouths.

Uśmiechnijcie się. Otwórzcie usta.

Smile, friendly.

Uśmiechnijcie się przyjaźnie.

(Laughter)

(Śmiech)

Do you --

Czy...?

Do you see any Canine teeth?

Czy widzicie kły drapieżnika?

(Laughter)

(Śmiech)

Count Dracula teeth

Czy "zęby Drakuli"

in the mouths of your neighbors?

też się liczą?

Of course not.

Oczywiście, że nie.

Because our dental anatomy

Bo właściwie nasze zęby

is actually made,

nie są stworzone

not for tearing down raw meat from bones

do odrywania płatów surowego mięsa od kości

or chewing fibrous leaves for hours.

albo żucia liści przez wiele godzin.

It is made for a diet

Są stworzone na potrzeby diety,

which is soft, mushy,

która jest miękka, papkowata,

which is reduced in fibers,

która nie posiada dużo włókien

which is very easily chewable

diety, którą łatwo przeżuwać

and digestible.

i trawić.

Sounds like fast food, doesn't it.

Brzmi jak fast-food, prawda?

(Laughter)

(Śmiech)

It's for cooked food.

Służy do gotowanego jedzenia.

We carry in our face the proof

Nosimy w ustach dowód

that cooking,

na to, że gotowanie,

food transformation,

przyrządzanie jedzenia

made us what we are.

miało wpływ na to jacy jesteśmy.

So I would suggest that we change how we classify ourselves.

Proponuję więc, żebyśmy zmienili sposób, w jaki się klasyfikujemy.

We talk about ourselves as omnivores.

Mówimy o sobie - wszystkożercy.

I would say, we should call ourselves coctivors --

Powiedziałbym raczej, że powinniśmy się nazywać gotowożercy --

(Laughter)

(Śmiech)

from coquere, to cook.

od "gotować".

We are the animals

Jesteśmy zwierzętami,

who eat cooked food.

które jedzą żywność gotowaną.

No, no, no, no. Better --

Nie, nie, nie... Jeszcze lepiej --

to live of cooked food.

żyjemy na żywności gotowanej.

So cooking is a very important technology.

Więc gotowanie jest bardzo ważną technologią.

It's technology.

Technologia.

I don't know how you feel,

Nie wiem jak wy,

but I like to cook for entertainment.

ale ja uwielbiam gotować dla rozrywki.

And you need some design

Musisz być kreatywnym

to be successful.

żeby odnieść sukces.

So, cooking is a very important technology,

Wracając, gotowanie jest niezwykle istotne,

because it allowed us to acquire

ponieważ pozwoliło nam ukształtować coś

what brought you all here:

co spowodowało, że jesteście teraz tutaj:

the big brain,

duży mózg,

this wonderful cerebral cortex we have.

mamy cudowną korę mózgową.

Because brains are expensive.

Bo mózgi są bardzo drogie.

Those have to pay tuition fees know.

Tak drogie, że musimy teraz wszyscy płacić czesne.

(Laughter)

(Śmiech)

But it's also, metabolically speaking, expensive.

Ale są one drogie również w sensie metabolizmu.

You now, our brain is two to three percent of the body mass,

Nasze mózgi to dwa albo trzy procenty masy całego ciała,

but actually it uses 25 percent of the total energy we use.

a zużywają jedną czwartą całej naszej energii.

It's very expensive.

To bardzo dużo.

Where does the energy come from. Of course, from food.

A skąd pochodzi ta energia? Oczywiście z pożywienia.

If we eat raw food,

Jeśli jedlibyśmy surową żywność

we cannot release really the energy.

nie moglibyśmy czerpać z niej dużo energii.

So this ingenuity of our ancestors,

Dlatego pomysłowość naszych przodków

to invent this most marvelous technology.

żeby stworzyć tą zdumiewającą technologię,

Invisible -- everyone of us does it every day, so to speak.

niewidoczną, choć prawdę mówiąc, każdy jej używa na co dzień.-

Cooking made it possible

To wszystko dzięki gotowaniu

that mutations,

te mutacje,

natural selections, our environment,

naturalna selekcja, nasze środowisko,

could develop us.

mogły nas rozwinąć.

So if we think about

Jeśli pomyślimy o

this unleashing human potential,

tym wyzwalaniu potencjału człowieka,

which was possible by cooking and food,

dzięki pożywieniu i gotowaniu,

why do we talk so badly about food?

czemu mówimy tak źle o żywności?

Why is it always do and don'ts

Dlaczego zawsze musimy sobie czegoś odmawiać

and it's good for you, it's not good for you?

"to jest dla ciebie dobre" a "to jest dla ciebie złe"?

I think the good news for me

Myślę, że byłoby dobrze

would be if we could go back

gdybyśmy mogli się cofnąć

and talk about the unleashing,

i porozmawiać o wyzwalaniu,

the continuation of the unleashing of human potential.

o dalszym wyzwalaniu możliwości człowieka.

Now, cooking allowed also

Gotowanie pozwoliło nam również

that we became a migrant species.

stać się gatunkiem wędrującym.

We walked out of Africa two times.

Wywędrowaliśmy z Afryki dwukrotnie.

We populated all the ecologies.

Zamieszkaliśmy wszystkie rodzaje ekosystemów.

If you can cook, nothing can happen to you,

Jeśli potrafisz gotować, nic ci nie może się stać,

because whatever you find,

bo gdzie nie pójdziesz to znajdziesz coś

you will try to transform it.

co będziesz mógł przetworzyć na jedzenie.

It keeps also your brain working.

Pomaga to również ciągle używać mózgu.

Now the very easy and simple technology

Najbardziej prosta i łatwa technologia

which was developed

jaka została stworzona,

actually runs after this formula.

funkcjonuje według tego wzoru.

Take something which looks like food, transform it,

Weź coś co wygląda jak jedzenie, przyrządź odpowiednio,

and it gives you a good, very easy, accessible energy.

a otrzymasz łatwo dostępną energię.

This technology affected two organs,

Ta technologia wpłynęła na dwa narządy,

the brain and the gut, which it actually affected.

mózg i układ pokarmowy.

The brain could grow, but the gut actually shrunk.

Mózg mógł urosnąć, a jelita mogły się zmniejszyć.

Okay, it's not obvious to be honest.

Ok, to nie jest takie oczywiste szczerze mówiąc.

(Laughter)

(Śmiech)

But it shrunk to 60 percent

Ale zmniejszyły się o 60 procent

of primate gut

wielkości jelit pierwotnych

of my body mass.

mojej masy ciała.

So because of having cooked food,

Dzięki gotowanemu jedzeniu

it's easier to digest.

jest łatwiej trawić.

Now having a large brain, as you know,

Posiadanie dużego mózgu jest, jak wiecie

is a big advantage,

dużą zaletą,

because you can actually influence your environment.

bo można dzięki temu wpływać na swoje środowisko.

You can influence your own technologies you have invented.

Można zmienić technologie, które się wymyśliło.

You can continue to innovate and invent.

Można ciągle odkrywać i udoskonalać.

Now the big brain did this also with cooking.

Ten duży mózg zrobił to właśnie z gotowaniem.

But how did it actually run this show?

Ale jak właściwie mu się to udało?

How did it actually interfere?

Jak miał na to wpływ?

What kind of criteria did it use?

Jakimi kryteriami się kierował?

And this is actually taste reward and energy.

Sprowadza się to właściwie do: smaku, nagrody i energii.

You know we have up to five tastes,

Jak wiecie mamy pięć smakow.

three of them sustain us.

Trzy z nich nas wzmacniają.

Sweet -- energy.

Słodki -- energia.

Umami -- this is a meaty taste.

Umami -- to smak mięsa i białka.

You need proteins for muscles, recovery.

Potrzebujemy protein do budowy mięśni, regeneracji.

Salty,

Słony,

because you need salt, otherwise your electric body will not work.

bo potrzebujemy soli by cała elektryczność w naszym ciele działała.

And two tastes which protect you --

I dwa dla ochrony --

bitter and sour,

gorzki i kwaśny,

which are against

które przestrzegają przed

poisonous and rotten material.

truciznami albo zgniłymi rzeczami.

But of course, they are hard-wired

Ale oczywiście, są one automatyczne,

but we use them still in a sophisticated way.

ale i tak używamy je w bardziej wyrafinowany sposób.

Think about bittersweet chocolate;

Pomyślcie o słodko-gorzkiej czekoladzie.

or think about the acidity

Albo o lekko kwaśnym

of yogurt -- wonderful --

jogurcie -- pyszne --

mixed with strawberry fruits.

z truskawkami.

So we can make mixtures of all this kind of thing

Możemy mieszać wszystkie rodzaje rzeczy,

because we know

bo wiemy, że gotując

that, in cooking, we can transform it

jesteśmy w stanie

to the form.

przyrządzić je odpowiednio.

Reward: this is a more complex

Nagroda: jest bardziej skomplikowana

and especially integrative

i szczególnie mocno

form of our brain

wbudowana w nasz mózg

with various different elements --

z różnymi elementami --

the external states, our internal states,

stanami zewnętrznymi, wewnętrznymi,

how do we feel, and so on are put together.

jak się czujemy i tak dalej -- połączonymi ze sobą.

And something which maybe you don't like

I czasem nawet jak czego nie lubisz,

but you are so hungry that you really will be satisfied to eat.

ale jesteś głodny, że i tak zjesz to ze smakiem.

So satisfaction was a very important part.

Satysfakcja jest bardzo ważną częścią.

And as I say, energy was necessary.

Tak jak mówiłem, energia jest niezbędna.

Now how did the gut actually

Ale jak właściwie jelita

participate in this development?

biorą w tym wszystkim udział?

And the gut is a silent voice --

Mamy tam taki "cichy głos".

it's going more for feelings.

Coś bardziej jak uczucie.

I use the euphemism digestive comfort --

Nazywam to eufemistycznie: komfort trawienia.

actually -- it's a digestive discomfort,

Choć jest to bardziej dyskomfort

which the gut is concerned with.

jeśli chodzi o jelita.

If you get a stomach ache, if you get a little bit bloated,

Jeśli boli cię brzuch, masz wzdęcia

was not the right food, was not the right cooking manipulation

to jedzenie nie było dobre albo nie było dobrze przygotowane,

or maybe other things went wrong.

albo coś innego poszło nie tak.

So my story is a tale of two brains,

Moja historia to opowieść o dwóch mózgach.

because it might surprise you,

Może was to zaskoczyć,

our gut has a full-fledged brain.

ale nasze jelita mają niezależny mózg.

All the managers in the room say,

Wszyscy managerowie w tej sali powiedzą:

"You don't tell me something new, because we know, gut feeling.

"To żadna nowość, przecież wiemy, że trzewia dają sygnały.

This is what we are using."

Przecież tego używamy."

(Laughter)

(Śmiech)

And actually you use it and it's actually useful.

Rzeczywiście używamy, i czasem się naprawdę przydaje.

Because our gut is connected to our emotional limbic system,

Bo przewód pokarmowy jest połączony z układem limbicznym odpowiedzialnym za emocje.

they do speak with each other

Mają ze sobą kontakt

and make decisions.

i podejmują decyzje.

But what it means

Ale mieć tam mózg

to have a brain there

znaczy,

is that, not only the big brain

że nie tylko ten duży mózg

has to talk with the food,

musi komunikować się z pożywieniem,

the food has to talk with the brain,

ale na odwrót też,

because we have to learn actually

bo musimy się nauczyć

how to talk to the brains.

jak rozmawiać z tymi mózgami.

Now if there's a gut brain,

I skoro jest coś takiego jak mózg w brzuchu

we should also learn to talk with this brain.

to powinniśmy się nauczyć z nim rozmawiać.

Now 150 years ago,

150 lat temu specjaliści od anatomii

anatomists described very, very carefully --

opisali bardzo dokładnie --

here is a model of a wall of a gut.

to jest model ściany przewodu pokarmowego.

I took the three elements --

Wziąłem trzy elementy --

stomach, small intestine and colon.

żołądek, jelito cienkie i okrężnicę.

And within this structure,

I w obrębie tej struktury

you see these two pinkish layers,

widzicie dwie różowawe warstwy,

which are actually the muscle.

którymi są mięśnie.

And between this muscle, they found nervous tissues,

Między nimi, znaleziono tkankę nerwową,

a lot of nervous tissues,

bardzo dużo tkanki nerwowej,

which penetrate actually the muscle --

przenikającej mięśnie,

penetrate the submucosa,

błonę podśluzową,

where you have all the elements for the immune system.

gdzie mamy wszystkie elementy systemu odpornościowego.

The gut is actually the largest immune system,

Przewód pokarmowy to jest właściwie największy system odpornościowy

defending your body.

chroniący ciało.

It penetrates the mucosa.

Przenika błonę śluzową.

This is the layer which actually touches the food you are swallowing

To jest warstwa, która ma kontakt bezpośredni z jedzeniem,

and you digest,

które połknąłeś i trawisz,

which is actually the lumen.

które jest światłem.

Now if you think about the gut,

Jeśli chodzi o jelita

the gut is -- if you could stretch it --

jeśli byśmy je rozciągneli to by miały

40 meters long,

40 metrów długości.

the length of a tennis court.

Długość kortu tenisowego.

If we could unroll it,

Jeślibyśmy je rozwinęli

get out all the folds and so on,

wyprostowali wszystkie fałdy i tak dalej

it would have 400 sq. meters of surface.

miałyby 400 metrów kwadratowych powierzchni.

And now this brain takes care over this,

I teraz ten mózg jest odpowiedzialny

to move it with the muscles and to do defend the surface

za przemieszczanie treści mięśniami, obronę powierzchni

and, of course, digest our food we cook.

i oczywiście trawienie pokarmu, który ugotowaliśmy.

So if we give you a specification,

Jeśli chodzi o specyfikację to

this brain, which is autonomous,

ten autonomiczny mózg

have 500 million nerve cells,

posiada 500 milionów komórek nerwowych

100 million neurons --

100 milionów neuronów --

so around the size of a cat brain,

coś wielkości mózgu kota,

so there sleeps a little cat --

a więc śpi tu sobie mały kotek --

thinks for itself,

myśli samodzielnie,

optimizes whatever it digests.

i wybiera co najlepsze z tego co trawi.

It has 20 different neuron types.

Posiada 20 różnych rodzajów neuronów.

It's got the same diversity you find actually in a pig brain,

Taką samą różnorodność ma mózg świni,

where you have 100 billion neurons.

gdzie znajduje się 100 miliardów neuronów.

It has autonomous organized microcircuits,

Posiada niezależnie zorganizowane obwody,

has these programs which run.

posiada programy sterujące.

It senses the food; it knows exactly what to do.

Czując pokarm, od razu wie co dokładnie robić.

It senses it by chemical means

Oczywiście wyczuwa to wszystko chemicznie

and very importantly by mechanical means,

i co bardzo istotne z punktu widzenia mechaniki,

because it has to move the food --

ponieważ musi przesuwać pokarm,

it has to mix all the various elements

musi wymieszać wszystkie różne elementy

which we need for digestion.

jakich potrzebujemy do trawienia.

This control of muscle is very, very important,

Ta kontrola mięśni jest bardzo, ale to bardzo istotna.

because, you know, there can be reflexes.

Bo jak wiecie mogą wystąpić odruchy.

If you don't like a food, especially if you're a child, you gag.

Jeśli nie lubisz jedzenia, szczególnie jak jesteś dzieckiem, krztusisz się.

It's this brain which makes this reflex.

To właśnie ten mózg kieruje tym odruchem.

And then finally,

I w końcu,

it controls also the secretion of this molecular machinery,

kontroluje wydzielanie całej tel molekularnej machiny,

which actually digests the food we cook.

która trawi pokarm.

Now how do the two brains work with each other?

I teraz, jak te dwa mózgi współpracują ze sobą?

I took here a model from robotics --

Mam tutaj model zapożyczony z robotyki.

it's called the Subsumption Architecture.

Jego nazwa to Architektura Brooksa.

What it means is that we have a layered control system.

Chodzi tu o to, że mam system kontrolowany warstwowo.

The lower layer, our gut brain,

Niższa warstwa, nasz mózg w przewodzie pokarmowym,

has its own goals -- digestion defense --

ma swój własny cel -- obrona i trawienie --

and we have the higher brain

mamy też wyższy mózg,

with the goal of integration

którego celem jest integracja

and generating behaviors.

i generowanie zachowań.

Now both look -- and this is the blue arrows --

Obydwa mózgi patrzą -- pokazują to niebieskie strzałki --

both look to the same food, which is in the lumen

zwracają uwagę na ten sam pokarm, który jest w świetle

and in the area of your intestine.

i w okolicach jelit.

The big brain integrates signals,

Wielki mózg łączy sygnały

which come from the running programs

pochodzące z działających programów

of the lower brain,

niższego mózgu.

But subsumption means

Ale subsumcja znaczy,

that the higher brain can interfere with the lower.

że wyższy mózg może ingerować w działanie niższego.

It can replace,

Może zamienić

or it can inhibit actually, signals.

albo nawet zatrzymać sygnały.

So if we take two types of signals --

Więc jeśli weźmiemy dwa rodzaje sygnałów --

a hunger signal for example.

sygnał głodu na przykład.

If you have an empty stomach,

Jeśli masz pusty brzuch

your stomach produces a hormone called ghrelin.

twój żołądek produkuje hormon zwany greliną.

It's a very big signal;

To bardzo mocny sygnał

it's sent to the brain says,

Wysłany do mózgu znaczy:

"Go and eat."

"idź i coś zjedz."

You have stop signals --

Mamy sygnały hamujące.

we have up to eight stop signals.

Mamy ich do ośmiu rodzajów.

At least in my case,

Choć w moim przypadku

they are not listened to.

mają niewiele do powiedzenia.

(Laughter)

(Śmiech)

So what happens

Co się stanie

if the big brain in the integration

jeśli większy mózg w procesie integracji

overrides the signal?

zignoruje sygnał?

So if you override the hunger signal,

Jeśli zignoruje na przykład sygnał głodu

you can have a disorder, which is called anorexia.

możesz mieć anoreksję.

Despite generating

Pomimo wysyłania

a healthy hunger signal,

normalnego sygnału głodu

the big brain ignores it

mózg ignoruje go

and activates different programs in the gut.

i aktywuje inne programy w przewodzie pokarmowym.

The more usual case

Częściej spotykanym przypadkiem

is overeating.

jest objadanie się.

It actually takes the signal

Działa to na zasadzie

and changes it,

zmiany sygnału.

and we continue,

a my jemy dalej,

even [though] our eight signals would say, "Stop, enough.

mimo że nasze osiem sygnałów powiedziałoby: "Stop. Wystarczy.

We have transferred enough energy."

Mamy wystarczająco energii."

Now the interesting thing is that,

Interesujące jest to,

along this lower layer -- this gut --

że wzdłuż tej dolnej warstwy, jelit,

the signal becomes stronger and stronger

sygnał staje się coraz mocniejszy

if undigested, but digestible, material

jeśli niestrawiony, ale strawny materiał

could penetrate.

by się przemieszczał.

This we found from bariatric surgery.

To zostało odkryte podczas operacji odchudzających.

That then the signal would be very, very high.

Aż w końcu sygnał były bardzo silny.

So now back to the cooking question

A teraz wracając do kwesti gotowania

and back to the design.

i tworzenia.

We have learned to talk to the big brain --

Nauczyliśmy się rozmawiać z dużym mózgiem.

taste and reward, as you know.

Wiadomo - smak i nagroda.

Now what would be the language

Ale jakim językiem moglibyśmy się

we have to talk to the gut brain

porozumiewać z mózgiem w brzuchu?

that its signals are so strong

Tak, że jego sygnał jest będzie tak mocny,

that the big brain cannot ignore it?

że mózg nie będzie mógł go zignorować?

Then we would generate something

Moglibyśmy stworzyć coś,

all of us would like to have --

co każdy z nas chciałby mieć --

a balance between the hunger

balans pomiędzy głodem

and the satiation.

a sytością.

Now I give you, from our research, a very short claim.

Pokażę wam coś z naszego eksperymentu.

This is fat digestion.

To jest trawienie tłuszczu.

You have on your left

Po lewej stronie

an olive oil droplet,

znajduje się kropla oleju z oliwy,

and this olive oil droplet gets attacked by enzymes.

która jest atakowana przez enzymy.

This is an in vitro experiment.

To jest eksperyment in vitro,

It's very difficult to work in the intestine.

bo bardzo trudno zrobić coś takiego w jelicie.

Now everyone would expect

Każdy spodziewałby się,

that when the degradation of the oil happens,

że kiedy nastąpi rozpad oleju

when the constituents are liberated,

jego składniki zostaną uwolnione

they disappear, they go away

znikną, odejdą

because they [were] absorbed.

ponieważ zoostaną zaabsorbowane.

Actually, what happens is that a very intricate structure appears.

Ale zamiast tego pojawia się złożona struktura.

And I hope you can see

Mam nadzieję, że możecie zobaczyć

that there are some ring-like structures in the middle image,

te struktury w kształcie pierścieni na środkowym obrazku,

which is water.

które są po prostu wodą.

This whole system generates a huge surface

Cały ten system generuje ogromną powierzchnię

to allow more enzymes

żeby ułatwić większej ilości enzymów

to attack the remaining oil.

rozłożyć pozostały olej.

And finally, on your right side,

I w końcu, po prawej stronie,

you see a bubbly,

widać pieniącą się

cell-like structure appearing,

strukturę wyglądającą jak komórki,

from which the body will absorb the fat.

z której ciało zaabsorbuje tłusz.

Now if we could take this language --

Jeśli moglibyśmy wziąć ten język --

and this is a language of structures --

język struktur --

and make it longer-lasting,

i wydłużyć go tak,

that it can go through

że mogłoby to pójść przez

the passage of the intestine,

przewód jelita

it would generate stronger signals.

wygenerowałoby to mocniejsze sygnały.

So our research --

Nasze badania --

and I think the research also at the universities --

myślę, że robią je też na uniwersytetach --

are now fixing on these points

koncentrują się teraz na tym

to say: how can we actually --

żeby odpowiedzieć na pytanie --

and this might sound trivial now to you --

to może brzmieć trywialnie --

how can we change cooking?

jak możemy zmienić gotowanie?

How can we cook

W jaki sposób gotować

that we have this language developed?

żeby rozwinąć ten język?

So what we have actually, it's not an omnivore's dilemma.

I to nie jest wcale dylemat wszystkożercy.

We have a coctivor's opportunity,

To jest raczej okazja gotowożercy.

because we have learned over the last two million years

Bo nauczyliśmy się przez ostatnie dwa miliony lat

which taste and reward --

który smak i nagroda --

quite sophisticated to cook --

całkiem wymyślne, ugotować --

to please ourselves, to satisfy ourselves.

żeby było satysfakcjonujące i przyjemne.

If we add the matrix,

Jeśli dodamy do tego schemat,

if we add the structure language, which we have to learn,

język struktury, którego musimy się nauczyć,

when we learn it, then we can put it back;

kiedy się go już nauczymy, będziemy mogli

and around energy,

połączyć go z energią

we could generate a balance,

i stworzyć balans,

which comes out

który pochodzi

from our really primordial operation: cooking.

z bardzo pierwotnej czynności: gotowania.

So, to make cooking really

Żeby uczynić gotowanie

a very important element,

bardzo istotnym elementem,

I would say even philosophers have to change

powiedziałbym, że nawet filozofowie muszą się zmienić

and have to finally recognize

i w końcu zauważyć,

that cooking is what made us.

ża to właśnie dzięki gotowaniu jesteśmy jacy jesteśmy.

So I would say, coquo ergo sum:

Więć powiedziałbym: coquo ergo sum:

I cook, therefore I am.

Gotuję, więc jestem.

Thank you very much.

Bardzo dziękuję.

(Applause)

(Brawa)