Khalida Brohi: How I work to protect women from honor killings

Tłumaczenie: Marta Rytwinska Korekta: Rysia Wand

While preparing for my talk

Podczas przygotowań do prelekcji

I was reflecting on my life and trying to figure out

zastanawiałam się nad własnym życiem.

Próbowałam pojąć, kiedy dokładnie zaczęła się ta podróż.

where exactly was that moment when my journey began.

A long time passed by, and I simply couldn't figure out

Długo nie mogłam zrozumieć,

the beginning or the middle or the end of my story.

gdzie był początek, środek i koniec mojej historii.

I always used to think that my beginning

Dawniej sądziłam, że zaczęło się

was one afternoon in my community when my mother had told me

pewnego popołudnia, kiedy matka rzuciła,

that I had escaped three arranged marriages by the time I was two.

że udało mi się uniknąć trzech zaaranżowanych małżeństw

jeszcze zanim skończyłam dwa lata.

Or one evening when electricity had failed for eight hours in our community,

Innego wieczoru,

gdy zabrakło prądu na 8 godzin,

and my dad sat, surrounded by all of us,

ojciec opowiadał nam historię o tym,

telling us stories of when he was a little kid struggling to go to school

jak w dzieciństwie walczył,

while his father, who was a farmer, wanted him to work in the fields with him.

żeby móc iść do szkoły, kiedy jego ojciec-rolnik chciał,

żeby pracował z nim na polu.

Or that dark night when I was 16

A może tej ciemnej nocy, gdy miałam 16 lat

when three little kids had come to me and they whispered in my ear

i kiedy trójka małych dzieci wyszeptała mi do ucha,

that my friend was murdered in something called the honor killings.

że koleżanka została zamordowana w imię czegoś,

co nosiło nazwę "zabójstwo dla honoru".

But then I realized that,

Jednak zrozumiałam, że choć te momenty

as much as I know that these moments have contributed on my journey,

bardzo przyczyniły się do mojej historii

they have influenced my journey

i wpłynęły na nią,

but they have not been the beginning of it,

to jednak nie od nich się zaczęło.

but the true beginning of my journey was in front of a mud house

Prawdziwy początek miał miejsce przed glinianym domem

in upper Sindh of Pakistan,

w górnym Sindhie w Pakistanie.

where my father held the hand of my 14-year-old mother

Ojciec, trzymając rękę mojej 14-letniej matki,

and they decided to walk out of the village

zdecydował się wraz z nią upuścić wioskę

to go to a town where they could send their kids to school.

i wyruszyć do miasta,

gdzie ich dzieci mogłyby chodzić do szkoły.

In a way, I feel like my life

Chyba moje życie jest rezultatem

is kind of a result of some wise choices and decisions they've made.

ich mądrych wyborów i decyzji.

And just like that, another of their decisions

Także ich decyzji, żebyśmy ja i moje rodzeństwo

was to keep me and my siblings connected to our roots.

podtrzymywali więzi z naszymi korzeniami.

While we were living in a community I fondly remember as called Ribabad,

Czule wspominam miejsce noszące nazwę Ribabad,

which means community of the poor,

oznaczające ubogą okolicę.

my dad made sure that we also had a house in our rural homeland.

Ojciec zadbał o to, żebyśmy mieli dom

w rodzinnej wsi.

I come from an indigenous tribe in the mountains of Balochistan

Pochodzę z miejscowego plemienia w górach Balochistan,

called Brahui.

noszącego nazwę Brahui.

Brahui, or Brohi, means mountain dweller, and it is also my language.

Brahui lub Brohi oznacza "mieszkaniec gór"

i jest to również mój język.

Thanks to my father's very strict rules about connecting to our customs,

Dzięki rygorystycznym zasadom ojca

co do więzi z tradycjami,

I had to live a beautiful life of songs, cultures, traditions, stories, mountains,

mogłam doświadczyć pięknego życia wypełnionego muzyką, kulturą,

tradycjami, opowieściami, górami i wieloma owcami.

and a lot of sheep.

But then, living in two extremes

Jednak życie w dwóch skrajnych światach,

between the traditions of my culture, of my village,

między tradycjami związanymi z moją kulturą, wioską

and then modern education in my school wasn't easy.

oraz nowoczesną edukacją w szkole, nie było proste.

I was aware that I was the only girl who got to have such freedom,

Zdawałam sobie sprawę z tego, że jestem jedyną dziewczyną

posiadającą taką wolność.

and I was guilty of it.

Czułam się przez to winna.

While going to school in Karachi and Hyderabad,

Podczas gdy ja chodziłam do szkoły w Karachi oraz Hyderabadzie,

a lot of my cousins and childhood friends were getting married off,

wiele z moich kuzynek oraz koleżanek z dzieciństwa wychodziło za mąż.

some to older men, some in exchange,

Niektóre za starszych mężczyzn, niektóre na wymianę,

some even as second wives.

niektóre nawet jako drugie żony.

I got to see the beautiful tradition and its magic fade in front of me

Widziałam piękne tradycje, jednak ich magia pryskała,

when I saw that the birth of a girl child was celebrated with sadness,

kiedy widziałam, że narodziny dziewczynki obchodzono ze smutkiem

when women were told to have patience as their main virtue.

i kiedy kobietom mówiono, że cierpliwość to ich główna cnota.

Up until I was 16,

Do 16. roku życia koiłam smutek łzami.

I healed my sadness by crying,

mostly at nights when everyone would sleep

Zwykle w nocy, gdy wszyscy spali, szlochałam w poduszkę.

and I would sob in my pillow,

until that one night when I found out my friend was killed

Pewnej nocy dowiedziałam się,

że koleżanka została zabita w imię honoru.

in the name of honor.

Honor killings is a custom

Zabójstwo dla honoru jest obyczajem,

gdzie osoby podejrzane o związki przedmałżeńskie lub cudzołóstwo

where men and women are suspected of having relationships

before or outside of the marriage,

and they're killed by their family for it.

są za to zabijane przez własną rodzinę.

Usually the killer is the brother or father or the uncle in the family.

Zabójcą zazwyczaj jest brat, ojciec lub wujek.

The U.N. reports there are about 1,000 honor murders every year in Pakistan,

ONZ donosi, że każdego roku w Pakistanie

dokonuje się około 1 000 zabójstw dla honoru.

and these are only the reported cases.

i mowa tylko o zgłoszonych przypadkach.

A custom that kills did not make any sense to me,

Zwyczaj, który zabija, nie miał dla mnie żadnego sensu.

and I knew I had to do something about it this time.

Wiedziałam, że tym razem muszę coś z tym zrobić.

I was not going to cry myself to sleep.

Nie zamierzałam zasypiać ze łzami.

I was going to do something, anything, to stop it.

Chciałam coś zrobić, żeby temu zapobiec.

I was 16 -- I started writing poetry

W wieku 16 lat zaczęłam pisać poezje.

and going door to door telling everybody about honor killings

Chodziłam od drzwi do drzwi,

mówiąc wszystkim o zabójstwach dla honoru,

and why it happens, why it should be stopped,

czemu do nich dochodzi i jak im zapobiec,

and raising awareness about it

aż znalazłam o wiele lepszy sposób,

until I actually found a much, much better way to handle this issue.

żeby rozwiązać ten problem.

In those days, we were living in a very small, one-roomed house in Karachi.

Mieszkaliśmy wtedy w Karaczi, w jednopokojowym domku.

Every year, during the monsoon seasons, our house would flood up with water --

Każdego roku porą monsunową

nasz dom zalewała woda deszczowa i ścieki,

rainwater and sewage --

and my mom and dad would be taking the water out.

które rodzice wybierali własnymi rękami.

In those days, my dad brought home a huge machine, a computer.

W tych dniach ojciec przyniósł do domu ogromną maszynę - komputer.

It was so big it looked as if it was going to take up half of the only room we had,

Był tak wielki, że wydawało się, że zajmie pół naszego jedynego pokoju.

and had so many pieces and wires that needed to be connected.

Miał mnóstwo części i kabli.

But it was still the most exciting thing

Niemniej była najwspanialsza rzecz,

that has ever happened to me and my sisters.

jaka kiedykolwiek spotkała mnie i moje siostry.

My oldest brother Ali got to be in charge of taking care of the computer,

Mój najstarszy brat Ali za niego odpowiadał.

and all of us were given 10 to 15 minutes every day to use it.

Każde z nas miało od 10 do 15 minut dostępu dziennie.

Being the oldest of eight kids,

Jako najstarsza z ośmiorga rodzeństwa

I got to use it the last,

mogłam korzystać z komputera jako ostatnia.

and that was after I had washed the dishes,

Po tym, jak skończyłam zmywać naczynia,

cleaned the house, made dinner with my mom,

sprzątać dom, gotować obiad z mamą

and put blankets on the floor for everyone to sleep,

i przygotować wszystkim posłania na podłodze.

and after that, I would run to the computer,

Wtedy biegłam do komputera,

connect it to the Internet,

łączyłam się z internetem

and have pure joy and wonder for 10 to 15 minutes.

i doświadczałam od 10 do 15 minut czystej radości i zdumienia.

In those days, I had discovered a website called Joogle.

Wtedy odkryłam stronę pod nazwą "dżugl".

[Google] (Laughter)

(Śmiech)

In my frantic wish to do something about this custom,

Wpadłam na szalony pomysł zrobienia czegoś z tym zwyczajem.

I made use of Google and discovered Facebook,

Dzięki wyszukiwarce Google odkryłam Facebooka,

a website where people can connect to anyone around the world,

stronę internetową, która łączy ludzi ze wszystkich stron świata.

and so, from my very tiny, cement-roofed room in Karachi,

Z Karaczi, z mojego maleńkiego pokoju o cementowym dachu,

I connected with people in the U.K., the U.S., Australia and Canada,

łączyłam się z ludźmi z USA, Wielkiej Brytanii, Australii oraz Kanady.

and created a campaign called

Stworzyłam kampanię WAKE UP [Obudź się] przeciwko honorowym zabójstwom.

WAKE UP Campaign against Honor Killings.

It became enormous in just a few months.

W kilka miesięcy kampania przybrała kolosalne rozmiary.

I got a lot of support from all around the world.

Otrzymałam wiele wsparcia ze wszystkich stron świata.

Media was connecting to us.

Media łączyły się z nami.

A lot of people were reaching out trying to raise awareness with us.

Docierało do nas wiele osób, chcąc wzbudzać świadomość wraz z nami.

It became so big that it went from online to the streets of my hometown,

Kampania tak urosła,

że przeszliśmy z internetu na ulice miasta.

where we would do rallies and strikes

Organizowaliśmy wiece i protesty,

trying to change the policies in Pakistan for women's support.

starając się w ten sposób zmienić politykę w Pakistanie odnośnie wsparcia dla kobiet.

And while I thought everything was perfect,

Myślałam, że wszystko idzie bez zarzutów

my team -- which was basically my friends and neighbors at that time --

i mój zespół znajomych i sąsiadów

thought everything was going so well,

myślał, że wszystko układa się świetnie.

we had no idea a big opposition was coming to us.

Nie spodziewaliśmy się,

jak wielka opozycja zmierza ku nam.

My community stood up against us,

Moja społeczność wystąpiła przeciwko nam,

saying we were spreading un-Islamic behavior.

twierdząc, że rozpowszechniamy anty-islamskie zachowania.

We were challenging centuries-old customs in those communities.

Rzuciliśmy wyzwanie wielowiekowej tradycji.

I remember my father receiving anonymous letters

Pamiętam, że ojciec dostawał anonimy,

saying, "Your daughter is spreading Western culture

że rozpowszechniam kulturę Zachodu

in the honorable societies."

w szacownych społecznościach.

Our car was stoned at one point.

Nasz samochód obrzucono kamieniami.

One day I went to the office and found our metal signboard

Raz po przyjściu do biura znalazłam metalowy szyld

wrinkled and broken as if a lot of people had been hitting it with something heavy.

pogięty i połamany, jakby tłum walił go czymś ciężkim.

Things got so bad that I had to hide myself in many ways.

Sytuacja pogorszyła się tak,

że musiałam się ukrywać.

I would put up the windows of the car,

Podkręcałam szyby samochodu,

zakrywałam twarz, nie odzywałam się publicznie.

veil my face, not speak while I was in public,

but eventually situations got worse when my life was threatened,

Zrobiło się jeszcze gorzej,

gdy zaczęli mi grozić śmiercią.

and I had to leave, back to Karachi, and our actions stopped.

Musiałam wrócić do Karaczi i akcja stanęła.

Back in Karachi, as an 18-year-old,

Z powrotem w Karaczi jako 18-latka sądziłam,

że była to moja największa klęska życiowa.

I thought this was the biggest failure of my entire life.

I was devastated.

Byłam zdruzgotana.

Jako nastolatka winiłam się za wszystko, co się stało.

As a teenager, I was blaming myself for everything that happened.

And it turns out, when we started reflecting,

Gdy zaczęliśmy to analizować, okazało się,

we did realize that it was actually me and my team's fault.

że właściwie była to wina moja i mojego zespołu.

There were two big reasons why our campaign had failed big time.

Kampania zawaliła na całej linii z dwóch głównych powodów.

One of those, the first reason,

Po pierwsze

[1. Podstawowe zasady]

is we were standing against core values of people.

przeciwstawiliśmy się głęboko zakorzenionym zasadom.

We were saying no to something that was very important to them,

Sprzeciwialiśmy się czemuś, co było bardzo ważne.

challenging their code of honor,

Rzuciliśmy wyzwanie kodeksowi honoru,

and hurting them deeply in the process.

raniąc ich głęboko.

And number two, which was very important for me to learn,

Drugi powód,

niezwykle ważna i zaskakująca lekcja,

and amazing, and surprising for me to learn,

was that we were not including the true heroes

[2. Prawdziwi bohaterowie]

był taki, że nie angażowaliśmy samych bohaterek,

who should be fighting for themselves.

które powinny walczyć same za siebie.

The women in the villages had no idea we were fighting for them in the streets.

Kobiety na wsiach nie miały pojęcia, że walczymy o ich prawa.

Every time I would go back,

Za każdym powrotem

I would find my cousins and friends with scarves on their faces,

spotykałam kuzynki i koleżanki z bliznami na twarzy.

and I would ask, "What happened?"

Na pytanie, co się stało,

And they'd be like, "Our husbands beat us."

odpowiadały, że mężowie je biją.

But we are working in the streets for you!

Ale my walczymy za was na ulicach!

We are changing the policies.

Zmieniamy system.

How is that not impacting their life?

Dlaczego to nie wpływa na ich życie?

So then we found out something which was very amazing for us.

Odkryliśmy wtedy coś niesamowitego.

The policies of a country

Brak skutecznej polityki państwowej

do not necessarily always affect the tribal and rural communities.

wobec wiejskich i plemiennych społeczności.

It was devastating -- like, oh, we can't actually do something about this?

Było to druzgocące.

Naprawdę nie możemy nic z tym zrobić?

And we found out there's a huge gap

Odkryliśmy wielką przepaść

when it comes to official policies and the real truth on the ground.

między polityką oficjalną, a faktycznym stanem rzeczy.

So this time, we were like, we are going to do something different.

Tym razem zamierzaliśmy zrobić coś innego,

We are going to use strategy,

zadziałać strategicznie,

and we are going to go back and apologize.

wrócić i przeprosić.

Yes, apologize.

Tak, przeprosić.

We went back to the communities

Wróciliśmy do wspólnoty

and we said we are very ashamed of what we did.

i oświadczyliśmy,

że wstydzimy się tego, co zrobiliśmy,

We are here to apologize, and in fact, we are here to make it up to you.

że chcemy przeprosić i zadośćuczynić.

How do we do that?

Jak to zrobić?

We are going to promote three of your main cultures.

Przez promocję trzech głównych elementów kultury.

We know that it's music, language, and embroidery.

Wiemy, że jest to muzyka, język oraz hafciarstwo.

Nobody believed us.

Nikt nam nie wierzył.

Nobody wanted to work with us.

Nikt nie chciał z nami pracować.

It took a lot of convincing and discussions with these communities

Po wielu dyskusjach i namowach

until they agreed that we are going to promote their language

zgodzili się, żebyśmy promowali ich język

by making a booklet of their stories, fables and old tales in the tribe,

przez stworzenie książeczki z opowiadaniami, bajkami

i starymi opowieściami plemiennymi.

and we would promote their music

Muzykę mieliśmy promować

by making a CD of the songs from the tribe, and some drumbeating.

płytami CD z plemienną muzyką i odgłosem bębnów.

And the third, which was my favorite,

Trzeci, mój ulubiony sposób polegał na promowaniu hafciarstwa.

was we would promote their embroidery by making a center in the village

Założyliśmy we wsi ośrodek,

where women would come every day to make embroidery.

gdzie kobiety mogły wyszywać każdego dnia.

And so it began.

Tak się zaczęło.

We worked with one village, and we started our first center.

Pracowaliśmy z jedną wioską i otworzyliśmy pierwszy ośrodek.

It was a beautiful day.

Był to piękny dzień.

We started the center.

Kobiety przychodziły nie tylko po to, aby haftować.

Women were coming to make embroidery,

and going through a life-changing process of education,

Był to dla nich przełomowy okres zdobywania wiedzy,

learning about their rights, what Islam says about their rights,

nauki na temat swoich praw i tego, co islam mówi na ten temat.

and enterprise development, how they can create money,

Uczyły się o rozwoju przedsiębiorstw,

jak mogą zarabiać i pomnażać pieniądze,

and then how they can create money from money,

how they can fight the customs that have been destroying their lives

oraz jak walczyć ze zwyczajami,

które niszczą im życie od wielu wieków.

from so many centuries,

because in Islam, in reality,

Tak naprawdę według islamu

women are supposed to be shoulder to shoulder with men.

kobiety powinny stać ramię w ramię z mężczyznami.

Women have so much status that we have not been hearing,

Kobiety posiadają wysoki status, o którym się nie mówi.

that they have not been hearing,

and we needed to tell them that they need to know

Kobiety powinny wiedzieć,

jakie są ich prawa i jak je egzekwować,

where their rights are and how to take them by themselves,

because they can do it and we can't.

bo mogą to zrobić, a my nie.

So this was the model which actually came out -- very amazing.

Tak powstał niezwykły model.

Through embroidery we were promoting their traditions.

Przez haftowanie promowaliśmy ich tradycje.

We went into the village. We would mobilize the community.

Ruszyliśmy na wieś i zmobilizowaliśmy społeczność.

We would make a center inside where 30 women will come

Założyliśmy we wsi ośrodek, do którego przychodziło 30 kobiet.

for six months to learn about value addition of traditional embroidery,

Przez 6 miesięcy uczyły się

o wartości dodanej tradycyjnego haftu,

enterprise development, life skills and basic education,

o rozwoju przedsiębiorczości,

o zdobywaniu umiejętności i podstawowej edukacji,

and about their rights and how to say no to those customs

a także jakie maja prawa i jak przeciwstawić się zwyczajom

and how to stand as leaders for themselves and the society.

i jak zostać liderkami swoich praw i społeczeństwa.

After six months, we would connect these women to loans and to markets

Po 6 miesiącach skontaktowaliśmy je z kredytami i rynkiem,

where they can become local entrepreneurs in their communities.

żeby mogły zostać lokalnymi przedsiębiorcami

we własnych wspólnotach.

We soon called this project Sughar.

Niebawem nazwaliśmy ten projekt "Sughar".

Sughar is a local word used in many, many languages in Pakistan.

To jest miejscowe słowo, używane w wielu językach w Pakistanie.

It means skilled and confident women.

Oznacza uzdolnione i pewne siebie kobiety.

I truly believe, to create women leaders, there's only one thing you have to do:

Aby powołać kobiety do ról przywódczych

potrzebne jest tylko jedno.

Just let them know that they have what it takes to be a leader.

Przekonać je, że mają zadatki na liderki.

These women you see here,

Te kobiety tutaj

they have strong skills and potential to be leaders.

mają umiejętności i potencjał, żeby stać się liderkami.

All we had to do was remove the barriers that surrounded them,

Trzeba było tylko pozbyć się barier

and that's what we decided to do.

i tak postanowiliśmy zrobić.

But then while we were thinking everything was going well,

Ale kiedy zdawało nam się,

once again everything was fantastic,

że znów wszystko jest świetnie,

we found our next setback:

odkryliśmy kolejną przeszkodę.

A lot of men started seeing the visible changes in their wife.

Wielu mężczyzn spostrzegło, że żony się zmieniają.

She's speaking more, she's making decisions --

Zabierały częściej głos, same podejmowały decyzje.

oh my gosh, she's handling everything in the house.

Radziły sobie ze wszystkim w domu.

Mężczyźni zabronili im przychodzić do ośrodka.

They stopped them from coming to the centers,

and this time, we were like, okay, time for strategy two.

Zdecydowaliśmy, że czas na strategię numer dwa.

We went to the fashion industry in Pakistan

Udaliśmy się do pakistańskiego przemysłu odzieżowego,

and decided to do research about what happens there.

żeby zbadać, co się tam dzieje.

Turns out the fashion industry in Pakistan is very strong and growing day by day,

Okazało się, że przemysł kwitnie i rośnie z dnia na dzień.

but there is less contribution from the tribal areas

Popyt i podaż z terenów plemiennych

and to the tribal areas, especially women.

są znikome.

Postanowiliśmy po raz pierwszy wystartować

So we decided to launch our first ever tribal women's very own fashion brand,

z marką należącą do kobiet z plemienia,

which is now called Nomads.

która teraz nazywa się "Nomads".

Kobiety zaczęły zarabiać więcej,

And so women started earning more,

they started contributing more financially to the house,

więcej przynosić do domu,

and men had to think again before saying no to them

więc mężczyźni musieli głęboko się zastanowić,

zanim zabronili im przyjścia do ośrodków.

when they were coming to the centers.

(Brawa)

(Applause)

Dziękuję.

Thank you, thank you.

In 2013, we launched our first Sughar Hub instead of a center.

W 2013 roku uruchomiliśmy pierwsze centrum "Sughar"

w miejsce tradycyjnego ośrodka.

We partnered with TripAdvisor

We współpracy z TripAdvisorem otworzyliśmy cementową salę

and created a cement hall in the middle of a village

w centrum wioski i zaprosiliśmy do współpracy inne organizacje.

and invited so many other organizations to work over there.

We created this platform for the nonprofits

Stworzyliśmy platformę dla niekomercyjnych organizacji,

so they can touch and work on the other issues

żeby mogły też pracować nad innymi kwestiami,

that Sughar is not working on,

którymi "Sughar" się nie zajmuje.

which would be an easy place for them to give trainings,

Było to łatwo dostępne miejsce

służące jako ośrodek szkoleń,

use it as a farmer school, even as a marketplace,

szkoła rolnicza,

and anything they want to use it for,

a nawet jako plac targowy i do innych celów.

Rezultaty pracy są zadziwiające.

and they have been doing really amazingly.

And so far, we have been able to support 900 women

Jak dotąd wspieramy 900 kobiet

in 24 villages around Pakistan.

w 24 wioskach w Pakistanie.

(Brawa)

(Applause)

But that's actually not what I want.

Ale tak naprawdę nie o to mi chodzi.

My dream is to reach out to one million women in the next 10 years,

Moim marzeniem jest dotrzeć do miliona kobiet przez 10 lat.

and to make sure that happens,

Żeby tego dokonać,

w tym roku rozkręciliśmy Fundację Sughar w USA.

this year we launched Sughar Foundation in the U.S.

Będzie finansować nie tylko Sughar,

It is not just going to fund Sughar but many other organizations in Pakistan

ale i inne organizacje w Pakistanie,

to replicate the idea

żeby skopiować ten pomysł i znaleźć kolejne innowacje,

and to find even more innovative ways

które uwolnią prawdziwy potencjał

to unleash the rural women's potential in Pakistan.

kobiet z wiejskich obszarów Pakistanu.

Thank you so much.

Dziękuję bardzo.

(Applause)

(Brawa)

Thank you. Thank you. Thank you.

Dziękuję.

Chris Anderson: Khalida, you are quite the force of nature.

Chris Anderson: Khalida, jesteś jak żywioł naturalny.

I mean, this story, in many ways, just seems beyond belief.

Ta historia pod tyloma względami jest nie do uwierzenia.

It's incredible that someone so young could do achieve this much

To niesamowite, że ktoś tak młody mógł osiągnąć tak wiele

through so much force and ingenuity.

dzięki sile i pomysłowości.

So I guess one question:

Pozostaje tylko jedno pytanie.

This is a spectacular dream to reach out and empower a million women --

Jest to imponujące marzenie,

żeby dotrzeć do miliona kobiet i poprawić ich sytuację.

how much of the current success depends on you,

Ile dzisiejszego sukcesu zależy od ciebie, siły magnetycznej osobowości?

the force of this magnetic personality?

Jak to pomnożyć?

How does it scale?

Khalida Brohi: I think my job is to give the inspiration out,

Khalida Brohi: Moim zadaniem jest zainspirowanie innych,

give my dream out.

podzielenie się moim marzeniem.

I can't teach how to do it, because there are so many different ways.

Nie mogę tego nikogo nauczyć,

bo jest mnóstwo sposobów.

We have been experimenting with three ways only.

My przetestowaliśmy tylko trzy.

There are a hundred different ways to unleash potential in women.

Są dziesiątki sposobów, żeby uwolnić kobiecy potencjał.

I would just give the inspiration and that's my job.

Mogę jedynie inspirować i to jest moje zadanie.

Będę dalej to robić.

I will keep doing it. Sughar will still be growing.

"Sughar" dalej będzie się rozwijał.

We are planning to reach out to two more villages,

Zamierzamy dotrzeć do kolejnych dwóch wiosek.

and soon I believe we will be scaling out of Pakistan

Wierzę, że niedługo rozszerzymy działalność poza Pakistan.

into South Asia and beyond.

Dotrzemy do Azji Południowej i dalej.

CA: Podobało mi się, że wspomniałaś o swoim zespole.

CA: I love that when you talked about your team in the talk,

I mean, you were all 18 at the time.

Każdy z zespołu miał wówczas 18 lat.

What did this team look like?

Jak wyglądał ten zespół?

This was school friends, right?

To byli koledzy ze szkoły?

KB: Do people here believe that I'm at an age

KB: Czy widzowie zdają sobie sprawę,

że w moim wieku powinnam już być babcią w swojej wiosce?

where I'm supposed to be a grandmother in my village?

My mom was married at nine, and I am the oldest woman not married

Matka wyszła za mąż w wieku 9 lat.

Jestem w wiosce najstarszą niezamężną kobietą,

and not doing anything in my life in my village.

która nie robi nic ze swoim życiem.

CA: Wait, wait, wait, not doing anything?

CA: Chwileczkę, jak to nie robi nic?

KB: No. CA: You're right.

KB: Nie.

CA: No pewnie.

KB: People feel sorry for me, a lot of times.

KB: Ludzie często mi współczują.

CA: But how much time are you spending now actually back in Balochistan?

CA: Ile czasu właściwie spędzasz w Balochistanie?

KB: I live over there.

KB: Mieszkam tam.

We live between, still, Karachi and Balochistan.

Dzielimy czas między Karaczi i Balochistan.

My siblings are all going to school.

Moje rodzeństwo chodzi do szkół.

I am still the oldest of eight siblings.

W dalszym ciągu jestem najstarszą z ośmiorga rodzeństwa.

CA: But what you're doing is definitely threatening to some people there.

CA: To, co robisz, na pewno niektórym zagraża.

How do you handle safety? Do you feel safe?

Jak radzisz sobie z bezpieczeństwem?

Czy czujesz się bezpieczna?

Are there issues there?

Jakie są w związku z tym problemy?

KB: This question has come to me a lot of times before,

CB: Często mnie o to pytają.

and I feel like the word "fear" just comes to me and then drops,

Strach przychodzi i odchodzi.

but there is one fear that I have that is different from that.

Jednak mam jedną obawę, która różni się od pozostałych.

The fear is that if I get killed, what would happen to the people

Jeśli mnie zabiją, to co stanie się z ludźmi,

who love me so much?

którzy tak bardzo mnie kochają?

My mom waits for me till late at night that I should come home.

Mama czeka na mój powrót do późna w nocy.

My sisters want to learn so much from me,

Siostry chcą tyle się ode mnie nauczyć.

and there are many, many girls in my community who want to talk to me

Wiele dziewcząt chce ze mną rozmawiać,

and ask me different things,

zapytać o różne rzeczy,

a niedawno się zaręczyłam.

and I recently got engaged. (Laughs)

(Śmiech)

(Applause)

(Brawa)

CA: Is he here? You've got to stand up.

CA: Czy jest on tutaj?

Musisz wstać.

(Applause)

(Brawa)

KB: Escaping arranged marriages, I chose my own husband

KB: Uniknęłam zaaranżowanego małżeństwa i sama wybrałam męża

across the world in L.A., a really different world.

z drugiego końca świata, z Los Angeles.

Z zupełnie innego świata.

I had to fight for a whole year. That's totally a different story.

Musiałam walczyć przez cały rok, ale to inna historia.

But I think that's the only thing that I'm afraid of,

To moja jedyna obawa.

and I don't want my mom to not see anyone when she waits in the night.

Nie chcę, żeby mama nie doczekała się mnie którejś nocy.

CA: So people who want to help you on their way,

CA: Czy ludzie, którzy chcą pomóc

they can go on, they can maybe buy some of these clothes

mogą kupić jakieś ubrania

that you're bringing over

które przynosisz ze sobą?

that are actually made, the embroidery is done back in Balochistan?

Które są wykonane i wyhaftowane w Balochistanie?

KB: Yeah.

KB: Tak.

CA: Or they can get involved in the foundation.

CA: Lub mogą zaangażować się w pracę fundacji.

KB: Definitely. We are looking for as many people as we can,

KB: Z pewnością.

Szukamy jak największej liczby osób,

because now that the foundation's in the beginning process,

bo fundacja dopiero startuje.

I am trying to learn a lot about how to operate,

Uczę się, jak działać,

how to get funding or reach out to more organizations,

jak uzyskać fundusze czy dotrzeć do innych organizacji.

and especially in the e-commerce, which is very new for me.

Zwłaszcza w sprzedaży internetowej, która jest nowością dla mnie.

I mean, I am not a fashion person, believe me.

Nie znam się na modzie.

CA: Well, it's been incredible to have you here.

CA: To było niesamowite móc gościć cię tutaj.

Please go on being courageous, go on being smart, and please stay safe.

Bądź nadal odważna, mądra i uważaj na siebie.

KB: Thank you so much. CA: Thank you, Khalida. (Applause)

KB: Dziękuję bardzo.

CA: Dziękuję Khalida.

(Brawa)