Colin Powell: Kids need structure | TED

Translator: Joseph Geni Reviewer: Morton Bast

Tłumaczenie: A. Konstancja Wiszniewska Korekta: Rysia Wand

What I want to do this afternoon

Dziś zajmę się kwestią

is something a little different than what's scheduled.

nieco inną, niż pierwotnie zamierzałem.

Foreign policy, you can figure that out

Politykę zagraniczną macie w telewizji,

by watching, I don't know, Rachel Maddow or somebody,

w programach Rachel Maddow i innych.

but — (Laughter) —

(Śmiech)

I want to talk about young people and structure,

Ja chcę mówić o młodzieży i strukturze.

young people and structure.

Ja chcę mówić o młodzieży i strukturze.

This was last Wednesday afternoon

W środę po południu,

at a school in Brooklyn, New York,

na Brooklynie w Nowym Yorku,

at Cristo Rey High School, run by the Jesuits.

w Cristo Rey High School, szkole prowadzonej przez jezuitów,

And I was talking to this group of students, and take a look at them.

miałem wykład dla grupy młodzieży.

They were around me in three directions.

Widać ich tutaj za mną.

You'll noticed that almost all of them are minority.

Zauważcie, że prawie wszyscy należą do mniejszości.

You'll notice that the building is rather austere.

Budynek jest raczej surowy,

It's an old New York school building, nothing fancy.

stary nowojorski budynek szkolny, nic specjalnego,

They still have old blackboards and whatnot.

stare tablice szkolne i inne takie.

And there are about 300 kids in this school,

Około 300 dzieci uczy się w szkole,

and the school's been going now for four years,

która działa od czterech lat,

and they're about to graduate their first class.

a w tym roku ukończy ją pierwszy rocznik.

Twenty-two people are graduating,

Dwadzieścia dwie osoby kończą szkołę,

and all 22 are going to college.

i wszystkie 22 idą na studia.

They all come from homes where there is, for the most part,

Wszyscy wywodzą się z domów,

just one person in the home,

gdzie zwykle jest jedna dorosła osoba,

usually the mother or the grandmother, and that's it,

na ogół matka albo babcia.

and they come here for their education

Tutaj przychodzą po wykształcenie

and for their structure.

i po strukturę.

Now I had this picture taken, and it was put up

To zdjęcie zamieściłem

on my Facebook page last week,

w zeszłym tygodniu na Facebooku,

and somebody wrote in,

a ktoś napisał:

"Huh, why does he have him standing at attention like that?"

"Dlaczego on mu każe stać na baczność?"

And then they said, "But he looks good." (Laughter)

i dodał: "Chociaż fajnie tu wygląda". (Śmiech)

He does look good, because kids need structure,

Wygląda fajnie, bo dzieci potrzebują struktury.

and the trick I play in all of my school appearances

W wystąpieniach szkolnych stosuję sztuczkę,

is that when I get through with my little homily to the kids,

kończąc swoją homilię do dzieci,

I then invite them to ask questions,

zapraszam je do zadawania pytań.

and when they raise their hands, I say, "Come up,"

Kiedy podniosą rękę mówię: "Podejdź",

and I make them come up and stand in front of me.

i każę stanąć naprzeciwko siebie

I make them stand at attention like a soldier.

na baczność, jak w wojsku.

Put your arms straight down at your side,

Ręce wyprostowane wzdłuż ciała,

look up, open your eyes, stare straight ahead,

głowa do góry, oczy otwarte, wzrok przed siebie,

and speak out your question loudly so everybody can hear.

mów głośno, żeby wszyscy słyszeli.

No slouching, no pants hanging down, none of that stuff.

Bez garbienia się, zwisających spodni, nic z tych rzeczy.

(Laughter)

(Śmiech)

And this young man, his name is -- his last name Cruz --

Młodzieńcowi o nazwisku Cruz spodobało się.

he loved it. That's all over his Facebook page and it's gone viral.

Zdjęcie, które dał na Facebooka rozprzestrzeniło się w sieci.

(Laughter)

(Śmiech)

So people think I'm being unkind to this kid.

Ludzie myślą, że byłem dla niego niedobry,

No, we're having a little fun.

a my się dobrze bawimy.

And the thing about it, I've done this for years,

Od lat tak robię,

the younger they are, the more fun it is.

im młodsze dzieci, tym lepsza zabawa.

When I get six- and seven-year-olds in a group,

Kiedy w grupie są sześcio- i siedmiolatki,

I have to figure out how to keep them quiet.

muszę coś wymyślić, żeby cicho siedziały.

You know that they'll always start yakking.

Inaczej będą ciągle gadać.

And so I play a little game with them

Na początek mała gra,

before I make them stand at attention.

zanim postawię ich na baczność.

I say, "Now listen. In the army,

Mówię: "Słuchajcie, w wojsku,

when we want you to pay attention,

kiedy chcemy, żebyście uważali,

we have a command. It's called 'at ease.'

mamy komendę 'spocznij'.

It means everybody be quiet and pay attention. Listen up.

Wtedy wszyscy się uciszają i słuchają.

Do you understand?"

Rozumiecie?"

"Uh-huh, uh-huh, uh-huh.""Let's practice. Everybody start chatting."

"Aha, aha, rozumiemy". "Poćwiczmy. Zacznijcie mówić naraz"

And I let them go for about 10 seconds, then I go, "At ease!"

Pozwalam na jakieś 10 sekund, a potem krzyczę: "Spocznij!"

"Huh!" (Laughter)

"Phi!" (Śmiech)

"Yes, General. Yes, General."

"Tak, panie generale".

Try it with your kids. See if it works. (Laughter)

Spróbujcie ze swoimi dziećmi. Może zadziała. (Śmiech)

I don't think so.

Chociaż nie sądzę.

But anyway, it's a game I play, and it comes obviously

W każdym razie ta zabawa

from my military experience.

wzięła się z moich doświadczeń w wojsku.

Because for the majority of my adult life,

Ponieważ większość dorosłego życia

I worked with young kids, teenagers with guns, I call them.

przepracowałem z młodzieżą, które nazywam nastolatkami z bronią.

And we would bring them into the army,

Braliśmy ich do wojska,

and the first thing we would do is to put them

najpierw umieszczaliśmy

in an environment of structure, put them in ranks,

w środowisku z pewną strukturą, ustawialiśmy w szeregu,

make them all wear the same clothes,

tak samo ubieraliśmy ,

cut all their hair off so they look alike,

obcinaliśmy włosy, żeby wyglądali jednakowo,

make sure that they are standing in ranks.

nie pozwaliśmy wyłamywać się z szeregu.

We teach them how to go right face, left face,

Uczymy ich patrzeć w prawo, w lewo,

so they can obey instructions and know

wykonywać polecenia

the consequences of not obeying instructions.

i znać konsekwencje niewykonania rozkazu.

It gives them structure.

To daje im strukturę.

And then we introduce them to somebody who they come to hate immediately, the drill sergeant.

Potem przedstawiamy im sierżanta musztry, którego natychmiast znienawidzą.

And they hate him.

Naprawdę go nienawidzą.

And the drill sergeant starts screaming at them,

Sierżant zaczyna na nich wrzeszczeć

and telling them to do all kinds of awful things.

i mówić mnóstwo nieprzyjemnych rzeczy.

But then the most amazing thing happens over time.

Z czasem dzieje się coś zdumiewającego.

Once that structure is developed,

Kiedy powstanie struktura,

once they understand the reason for something,

kiedy zrozumieją sens

once they understand, "Mama ain't here, son.

oraz: "Tu nie ma mamusi, synku.

I'm your worst nightmare. I'm your daddy and your mommy.

Jestem twoim najgorszym koszmarem. Jestem dla ciebie mamą i tatą.

And that's just the way it is. You got that, son?

Tak to jest. Zrozumiałeś, synku?

Yeah, and then when I ask you a question, there are only three possible answers:

Kiedy zadaję pytanie, są tylko trzy możliwe odpowiedzi:

yes, sir; no, sir; and no excuse, sir.

Tak jest, Sir; Nie, Sir; Nie mam nic na swoje usprawiedliwienie, Sir.

Don't start telling me why you didn't do something.

Nie opowiadaj, dlaczego czegoś nie zrobiłeś.

It's yes, sir; no, sir; no excuse, sir."

Tak jest, Sir; Nie, Sir; Nie mam nic na swoje usprawiedliwienie, Sir".

"You didn't shave.""But sir —"

"Nie ogoliłeś się". "Tak, ale ..."

"No, don't tell me how often you scraped your face this morning.

"Nie opowiadaj, ile razy rano skrobałeś zarost.

I'm telling you you didn't shave."

Mówię ci, że się nie ogoliłeś".

"No excuse, sir.""Attaboy, you're learning fast."

"Nie mam nic na swoje usprawiedliwienie, Sir". "Dobry chłopiec, szybko się uczysz".

But you'd be amazed at what you can do with them

Zdumiewające, czego można dokonać

once you put them in that structure.

umieszczając ich w ramach struktury.

In 18 weeks, they have a skill. They are mature.

W 18 tygodni nabywają umiejętności. Dojrzewają.

And you know what, they come to admire the drill sergeant

Z czasem zaczną podziwiać sierżanta musztry

and they never forget the drill sergeant.

i nigdy go nie zapomną.

They come to respect him.

Zaczynają go szanować.

And so we need more of this kind of structure and respect

Potrzebujemy więcej struktury i szacunku

in the lives of our children.

w życiu naszych dzieci.

I spend a lot of time with youth groups,

Spędzam dużo czasu z młodzieżą.

and I say to people, "When does the education process begin?"

Pytam ludzi: "Kiedy zaczyna się proces edukacji?"

We're always talking about, "Let's fix the schools.

Ciągle mówimy: "Naprawmy szkolnictwo.

Let's do more for our teachers. Let's put more computers in our schools.

Zróbmy coś dla nauczycieli. Dajmy więcej komputerów do szkół.

Let's get it all online."

Zapewnijmy naukę przez internet".

That isn't the whole answer. It's part of the answer.

To częściowe rozwiązanie.

But the real answer begins with bringing a child to the school

Prawdziwe rozwiązanie zaczyna się od przyprowadzenia dziecka do szkoły,

with structure in that child's heart and soul to begin with.

od struktury w sercu i duszy dziecka.

When does the learning process begin? Does it begin in first grade?

Kiedy zaczyna się proces nauki? W pierwszej klasie?

No, no, it begins the first time

Nie, on zaczyna się wtedy,

a child in a mother's arms

gdy dziecko w ramionach matki

looks up at the mother

spogląda na nią

and says, "Oh, this must be my mother.

i mówi: "To na pewno moja mama.

She's the one who feeds me.

To ona mnie karmi.

Oh yeah, when I don't feel so good down there,

Kiedy źle się czuję,

she takes care of me.

to ona się mną zajmuje.

It's her language I will learn."

To jej języka się nauczę".

And at that moment they shut out all the other languages

W tej chwili dzieci odsuwają inne języki,

that they could be learning at that age,

których w tym wieku mogłyby się uczyć.

but by three months, that's her.

Do trzeciego miesiąca życia liczy się tylko ona,

And if the person doing it, whether it's the mother

osoba, która może być matką,

or grandmother, whoever's doing it,

babcią, kimś, kto zajmuje się dzieckiem.

that is when the education process begins.

Wtedy zaczyna się proces edukacji,

That's when language begins.

wtedy powstaje język,

That's when love begins. That's when structure begins.

wtedy powstaje miłość. Wtedy powstaje struktura.

That's when you start to imprint on the child

Wtedy zaczynasz wpajać dziecku,

that "you are special,

że: "Jesteś wyjątkowy,

you are different from every other child in the world.

różny od innych dzieci.

And we're going to read to you."

Będziemy ci czytać książeczki".

A child who has not been read to

Dziecko, któremu nie czytano,

is in danger when that child gets to school.

idąc do szkoły jest w niebezpieczeństwie.

A child who doesn't know his or her colors

Dziecko, które nie umie nazwać kolorów,

or doesn't know how to tell time, doesn't know how to tie shoes,

nie zna się na zegarku, nie umie zawiązać butów,

doesn't know how to do those things,

nie wie, jak to się robi,

and doesn't know how to do something that

i nie wie, jak robić coś,

goes by a word that was drilled into me as a kid: mind.

co mi wpojono w dzieciństwie słowem "uważaj".

Mind your manners! Mind your adults! Mind what you're saying!

Uważaj na zachowanie! Uważaj na dorosłych! Uważaj, co mówisz!

This is the way children are raised properly.

To dobry sposób na wychowanie dzieci.

And I watched my own young grandchildren now come along

Teraz obserwuję swoje wnuki

and they're, much to the distress of my children,

i ku zmartwieniu moich dzieci,

they are acting just like we did. You know? You imprint them.

zachowują się tak samo, jak my kiedyś. Odciskamy piętno.

And that's what you have to do to prepare children for education and for school.

Tak trzeba, żeby przygotować dzieci do edukacji i pójścia do szkoły.

And I'm working at all the energy I have

Z całych sił staram się nieść przesłanie,

to sort of communicate this message that

że potrzebujemy przedszkoli,

we need preschool, we need Head Start,

potrzebujemy Head Start, programu pomocy dzieciom w trudnej sytuacji,

we need prenatal care.

potrzebujemy opieki prenatalnej.

The education process begins even before the child is born,

Proces edukacji zaczyna się jeszcze przed narodzinami dziecka,

and if you don't do that, you're going to have difficulty.

i jeśli tego nie zrobimy, będziemy w tarapatach.

And we are having difficulties in so many of our communities

Mamy problemy w wielu społecznościach,

and so many of our schools where kids are coming

mamy wiele szkół, gdzie dzieci idą

to first grade and their eyes are blazing,

do pierwszej klasy z błyskiem w oku,

they've got their little knapsack on and they're ready to go,

mają tornister i chęci,

and then they realize they're not like the other first graders

i nagle widzą, że różnią się od pierwszaków,

who know books, have been read to, can do their alphabet.

którym czytano, które znają książki i alfabet.

And by the third grade, the kids who didn't have

W trzeciej klasie dzieciaki,

that structure and minding in the beginning

które na początku nie miały struktury i uwagi,

start to realize they're behind, and what do they do?

widzą, że zostają w tyle, i co robią?

They act it out. They act it out, and they're on their way

Okazują to i są na wylocie,

to jail or they're on their way to being dropouts.

w drodze do więzienia albo porzucenia szkoły.

It's predictable.

To do przewidzenia.

If you're not at the right reading level at third grade,

Jeśli w trzeciej klasie nie potrafisz czytać,

you are a candidate for jail at age 18,

mając 18 lat jesteś kandydatem do więzienia.

and we have the highest incarceration rate

Mamy najwyższy wskaźnik uwięzień,

because we're not getting our kids the proper start in life.

ponieważ nie dajemy dzieciom odpowiedniego startu w życie.

The last chapter in my book is called

Ostatni rozdział mojej książki nosi tytuł

"The Gift of a Good Start."

"Podarunek dobrego startu".

The gift of a good start. Every child ought to have a good start in life.

Wszystkim dzieciom należy się dobry start w życie.

I was privileged to have that kind of good start.

Miałem to szczęście.

I was not a great student.

Nie byłem dobrym uczniem.

I was a public school kid in New York City,

Chodziłem do szkoły państwowej w Nowym Jorku,

and I didn't do well at all.

i nie szło mi najlepiej.

I have my entire New York City Board of Education transcript

Mam z nowojorskiego Wydziału Edukacji

from kindergarten through college.

wykaz ocen od przedszkola do uczelni.

I wanted it when I was writing my first book.

Był mi potrzebny do pierwszej książki.

I wanted to see if my memory was correct,

Chciałem zobaczyć, czy mam dobrą pamięć,

and, my God, it was. (Laughter)

i niestety mam. (Śmiech)

Straight C everywhere.

Od góry do dołu same tróje.

And I finally bounced through high school,

W końcu prześliznąłem się przez szkołę średnią,

got into the City College of New York

dostałem do City College of New York

with a 78.3 average, which I shouldn't have been allowed in with,

ze średnią, z którą nie powinienem się dostać,

and then I started out in engineering,

i zacząłem od studiowania inżynierii,

and that only lasted six months. (Laughter)

co trwało tylko sześć miesięcy. (Śmiech)

And then I went into geology, "rocks for jocks." This is easy.

Potem była geologia, tzw. "skały dla sportowców". Łatwizna.

And then I found ROTC.

A potem trafiłem na program szkolenia oficerów rezerwy - ROTC.

I found something that I did well and something that I loved doing,

Znalazłem coś, co mi dobrze szło, coś, co pokochałem,

and I found a group of youngsters like me who felt the same way.

i znalazłem grupę sobie podobnych, którzy czuli tak samo.

And so my whole life then was dedicated to ROTC and the military.

Od tego momentu całe życie poświęciłem programowi ROTC i wojsku.

And I say to young kids everywhere, as you're growing up

Mówię dzieciakom, że dorastając,

and as this structure is being developed inside of you,

w miarę rozwoju wewnętrznej struktury,

always be looking for that which you do well and that which you love doing,

szukajcie czegoś, co robicie dobrze i co kochacie.

and when you find those two things together, man, you got it.

Kiedy to znajdziecie, macie wszystko.

That's what's going on. And that's what I found.

O to tu chodzi. Ja znalazłem.

Now the authorities at CCNY were getting tired of me being there.

Władze City College of New York były mną zmęczone.

I'd been there four and a half going on five years,

Studiowałem cztery i pół, prawie pięć lat,

and my grades were not doing particularly well,

a oceny wciąż miałem nienajlepsze,

and I was in occasional difficulties with the administration.

i czasami zadzierałem z administracją.

And so they said, "But he does so well in ROTC.

W CCNY zdecydowali: "Dobrze mu idzie w programie ROTC.

Look, he gets straight A's in that but not in anything else."

Ma same piątki tylko z tego.

And so they said, "Look, let's take his ROTC grades

Dodajmy mu oceny z programu ROTC

and roll them into his overall GPA and see what happens."

do średniej oceny i zobaczymy".

And they did, and it brought me up to 2.0. (Laughter)

Tak zrobili, dzięki czemu uzyskałem średnią 3+. (Śmiech)

Yep. (Laughter) (Applause)

Ta. (Śmiech) (Brawa)

They said, "It's good enough for government work.

Uznali: "Wystarczy do pracy dla rządu.

Give him to the army. We'll never see him again. We'll never see him again."

Dać go do armii. Więcej go nie zobaczymy".

So they shipped me off to the army,

Wysłali mnie do wojska,

and lo and behold, many years later,

i oto wiele lat później uważany jestem

I'm considered one of the greatest sons the City College of New York has ever had. (Laughter)

za jednego z najlepszych wychowanków City College of New York. (Śmiech)

So, I tell young people everywhere,

Wszędzie mówię młodzieży,

it ain't where you start in life, it's what you do with life

nieważne, gdzie zaczynacie życie, ważne, co z nim zrobicie,

that determines where you end up in life,

to decyduje, gdzie wylądujecie.

and you are blessed to be living in a country that,

Macie szczęście żyć w kraju,

no matter where you start, you have opportunities

w którym bez względu na miejsce startu, macie perspektywy,

so long as you believe in yourself,

o ile wierzycie w siebie,

you believe in the society and the country,

wierzycie w społeczeństwo i kraj,

and you believe that you can self-improve

wierzycie w samodoskonalenie

and educate yourself as you go along.

i ustawiczne kształcenie.

And that's the key to success.

To klucz do sukcesu,

But it begins with the gift of a good start.

ale zaczyna się od daru dobrego startu.

If we don't give that gift to each and every one of our kids,

Jeśli nie damy go każdemu dziecku,

if we don't invest at the earliest age,

jeśli nie zainwestujemy w najmłodszych,

we're going to be running into difficulties.

wpadniemy w tarapaty.

It's why we have a dropout rate of roughly 25 percent overall

Dlatego jakieś 25% młodzieży rzuca szkołę,

and almost 50 percent of our minority population

a prawie 50% populacji mniejszościowej

living in low-income areas,

mieszka w rejonach z niskimi dochodami,

because they're not getting the gift of a good start.

ponieważ nie dostali daru dobrego startu.

My gift of a good start was not only being in a nice family,

Mój dobry start to nie tylko fajna, dobra rodzina,

a good family, but having a family that said to me,

ale to, co od nich słyszałem:

"Now listen, we came to this country in banana boats

"Przybyliśmy do tego kraju

in 1920 and 1924.

w 1920 i 1924 roku na statkach z bananami.

We worked like dogs down in the garment industry every single day.

Dzień w dzień ciężko pracowaliśmy w przemyśle odzieżowym,

We're not doing it so that you can stick something up your nose

nie po to, żebyś mógł coś wciągać nosem

or get in trouble. And don't even think about dropping out."

albo wpaść w kłopoty. Nawet nie myśl o porzuceniu szkoły".

If I had ever gone home and told those immigrant people

Gdybym wrócił do domu i powiedział swojej rodzinie imigrantów

that, "You know, I'm tired of school and I'm dropping out,"

"Szkoła mnie zmęczyła, rzucam ją"

they'd said, "We're dropping you out. We'll get another kid."

powiedzieliby: "My rzucamy ciebie. Weźmiemy innego dzieciaka".

(Laughter)

(Śmiech)

They had expectations for all of the cousins

Mieli oczekiwania wobec bliższej

and the extended family of immigrants that lived in the South Bronx,

i dalszej rodziny imigrantów z South Bronx,

but they had more than just expectations for us.

ale mieli nie tylko oczekiwania.

They stuck into our hearts like a dagger

Jak sztylet wbili nam w serca

a sense of shame: "Don't you shame this family."

poczucie wstydu: "Nie przynieś wstydu rodzinie".

Sometimes I would get in trouble,

Czasami wpadałem w tarapaty,

and my parents were coming home,

rodzice przychodzili do domu,

and I was in my room waiting for what's going to happen,

czekałem w swoim pokoju,

and I would sit there saying to myself, "Okay, look,

i mówiłem do siebie: "OK,

take the belt and hit me, but, God, don't give me that 'shame the family' bit again."

weź pas i mnie uderz, ale na Boga, nie mów już o przynoszeniu wstydu rodzinie".

It devastated me when my mother did that to me.

Byłem załamany, kiedy mama mi to robiła.

And I also had this extended network.

Miałem też wielopokoleniową sieć.

Children need a network. Children need to be part of a tribe,

Dzieci potrzebują sieci. Potrzebują być częścią plemienia,

a family, a community.

rodziny, społeczności.

In my case it was aunts who lived in all of these tenement buildings.

Ja miałem ciotki mieszkające w kamienice.

I don't know how many of you are New Yorkers,

Nie wiem, ile osób jest z Nowego Jorku,

but there were these tenement buildings,

ale były tutaj kamienice,

and these women were always hanging out one of the windows,

gdzie w oknie zawsze siedziały kobiety,

leaning on a pillow.

opierając się na poduszce.

They never left. (Laughter)

Nigdy nie odchodziły. (Śmiech)

I, so help me God, I grew up walking those streets,

Dorastałem na ulicach,

and they were always there.

a one zawsze tam były.

They never went to the bathroom. They never cooked. (Laughter)

Nigdy nie chodziły do łazienki. Nigdy nie gotowały. (Śmiech)

They never did anything.

Nigdy nic nie robiły.

But what they did was keep us in play.

Ale dzięki nim mieliśmy się na baczności.

They kept us in play.

Mieliśmy się na baczności.

And they didn't care

Nie obchodziło ich,

whether you became a doctor or a lawyer or a general,

czy będziesz lekarzem, prawnikiem czy generałem,

and they never expected any generals in the family,

nie spodziewały się generała w rodzinie,

as long as you got an education and then you got a job.

chciały, żebyś miał wykształcenie i pracę.

"Don't give us any of that self-actualization stuff.

"Nie wciskaj nam kitu o samorealizacji.

You get a job and get out of the house.

Znajdź pracę i wynocha z domu.

We don't have time to waste for that.

Nie mamy czasu na bzdury.

And then you can support us. That's the role of you guys."

Kiedyś będziecie nas utrzymywać. To wasza rola".

And so, it's so essential that we kind of put this culture

Dlatego ważne, żebyśmy tę kulturę

back into our families, all families.

przywrócili w rodzinie, we wszystkich rodzinach.

And it is so important that all of you here today

Ważne, żebyście wszyscy tu obecni,

who are successful people,

ludzie sukcesu,

and I'm sure have wonderful families and children and grandchildren,

pewnie z cudownymi rodzinami, dziećmi i wnukami,

it's not enough. You've got to reach out and back

odszukali i wyciągnęli rękę

and find kids like Mr. Cruz

do takich dzieci, jak pan Cruz,

who can make it if you give them the structure,

którym się uda, jeśli dacie im strukturę,

if you reach back and help, if you mentor,

przyjdziecie z pomocą, zostaniecie mentorami,

if you invest in boys and girls clubs,

zainwestujecie w kluby dla młodzieży,

if you work with your school system,

jeśli będziecie współpracować z systemem szkolnictwa,

make sure it's the best school system,

żeby go udoskonalić,

and not just your kid's school, but the school uptown in Harlem,

nie tylko w szkole własnego dziecka, ale też w szkołach w Harlemie,

not just downtown Montessori on the West Side.

a nie tylko w szkole Montessori w lepszej części West Side.

All of us have to have a commitment to do that.

Wszyscy musimy się zaangażować.

And we're not just investing in the kids.

Inwestujemy nie tylko w dzieci.

We're investing in our future.

Inwestujemy we własną przyszłość.

We're going to be a minority-majority country

Będziemy krajem mniejszości-większości

in one more generation.

już w następnym pokoleniu.

Those that we call minorities now are going to be the majority.

Dzisiejsze mniejszości staną się większością.

And we have to make sure that they are ready to be the majority.

Musimy ich przygotować do bycia większością.

We have to make sure they're ready to be the leaders

Musimy ich przygotować do przewodzenia

of this great country of ours,

naszemu wspaniałemu krajowi,

a country that is like no other,

krajowi, jak żaden inny,

a country that amazes me every single day,

który codziennie mnie zadziwia,

a country that's fractious. We're always arguing with each other.

gdzie nie zawsze się zgadzamy, często się kłócimy.

That's how the system's supposed to work.

Tak właśnie ten system ma działać.

It's a country of such contrasts, but it's a nation of nations.

To kraj kontrastów, ale i naród narodów.

We touch every nation. Every nation touches us.

Wpływamy na każdy narodu. Każdy naród wpływa na nas.

We are a nation of immigrants.

Jesteśmy narodem imigrantów.

That's why we need sound immigration policy.

Dlatego potrzeba nam zdrowej polityki imigracyjnej.

It's ridiculous not to have a sound immigration policy

Głupio, gdyby jej nie było,

to welcome those who want to come here and be part of this great nation,

by powitać tych, którzy chcą tu przyjechać i zostać częścią wspaniałego narodu.

or we can send back home with an education

Przynajmniej odeślijmy ich do domu z wykształceniem,

to help their people rise up out of poverty.

żeby pomóc ich nacji wydźwignąć się z nędzy.

One of the great stories I love to tell is about my love

Z chęcią opowiadam o wyjazdach

of going to my hometown of New York

do mego rodzinnego Nowego Jorku

and walking up Park Avenue on a beautiful day

i spacerach po Park Avenue w piękny dzień,

and admiring everything and seeing all the people go by

podziwianiu wszystko wkoło

from all over the world.

i patrzeniu na ludzi z całego świata.

But what I always have to do is stop at one of the corners

Zawsze zatrzymuję się na rogu

and get a hot dog from the immigrant pushcart peddler.

i kupuję hot doga z wózka imigranta.

Gotta have a dirty water dog. (Laughter)

Nowojorski hot dog to mus. (Śmiech)

And no matter where I am or what I'm doing,

Nieważne, gdzie jestem i co robię,

I've got to do that.

hot dog musi być.

I even did it when I was Secretary of State.

Nawet jako Sekretarz Stanu

I'd come out of my suite at the Waldorf Astoria

wychodziłem z apartamentu w Waldorf Astoria...

— (Laughter) —

(Śmiech)

be walking up the street, and I would hit around 55th Street

...szedłem do Pięćdziesiątej Piątej ulicy,

looking for the immigrant pushcart peddler.

rozglądając się za imigrantem z hot dogami.

In those days, I had five bodyguards around me

Towarzyszyło mi pięciu ochroniarzy

and three New York City police cars would roll alongside

i trzy wozy policyjne Miasta Nowy Jork,

to make sure nobody whacked me while I was going up Park Avenue. (Laughter)

żeby nikt mnie nie wykończył na Park Avenue. (Śmiech)

And I would order the hot dog from the guy,

Zamawiałem hot doga,

and he'd start to fix it, and then he'd look around

sprzedawca zaczynał go szykować,

at the bodyguards and the police cars --

patrzył na ochroniarzy i wozy policyjne,

"I've got a green card! I've got a green card!" (Laughter)

"Mam zieloną kartę! Mam zieloną kartę!" (Śmiech)

"It's okay, it's okay."

"Spokojnie, wszystko w porządku".

But now I'm alone. I'm alone.

Ale teraz jestem sam.

I've got no bodyguards, I've got no police cars. I've got nothing.

Nie mam ochroniarzy ani wozów policyjnych. Nie mam nic.

But I gotta have my hot dog.

Ale hot dog musi być.

I did it just last week. It was on a Tuesday evening

Byłem w zeszły wtorek wieczorem

down by Columbus Circle.

koło ronda Columbus Circle.

And the scene repeats itself so often.

Ta scena często się powtarza.

I'll go up and ask for my hot dog,

Idę po swojego hot doga,

and the guy will fix it, and as he's finishing,

sprzedawca szykuje go, a kończąc

he'll say, "I know you. I see you on television.

powie: "Znam pana z w telewizji.

You're, well, you're General Powell."

Generał Powell".

"Yes, yes.""Oh ... "

"Tak, zgadza się".

I hand him the money.

Wręczam mu pieniądze.

"No, General. You can't pay me. I've been paid.

"Nie, panie generale. Nic pan nie płaci. Już mi zapłacono.

America has paid me. I never forget where I came from.

Ameryka mi zapłaciła. Nigdy nie zapominam, skąd pochodzę.

But now I'm an American. Sir, thank you."

Jestem teraz Amerykaninem. Dziękuję Panu".

I accept the generosity, continue up the street,

Dziękuję za hojność, idę dalej ulicą,

and it washes over me, my God,

i spływa na mnie poczucie, o mój Boże,

it's the same country that greeted my parents this way 90 years ago.

ten sam kraj 90 lat temu tak przyjął moich rodziców.

So we are still that magnificent country,

Nadal jesteśmy wspaniałym krajem,

but we are fueled by young people coming up

a napędzają nas młodzi ludzie,

from every land in the world,

przyjeżdżający z każdego zakątka ziemi.

and it is our obligation as contributing citizens

Mamy obowiązek sprawić,

to this wonderful country of ours

jako obywatele wspierający ten cudowny kraj,

to make sure that no child gets left behind.

żeby żadne dziecko nie zostało w tyle.

Thank you very much.

Dziękuję bardzo.

(Applause)

(Brawa)