Becci Manson: (Re)touching lives through photos

Translator: Joseph Geni Reviewer: Morton Bast

Tłumaczenie: Marta Krzeminska Korekta: Capa Girl

Before March, 2011, I was a photographic retoucher

Przed marcem 2011 byłam retuszerką zdjęć

based in New York City.

w Nowym Jorku.

We're pale, gray creatures.

Jednym z bladych, szarych stworzeń,

We hide in dark, windowless rooms,

żyjących w pokojach bez okien

and generally avoid sunlight.

i unikajcych światła.

We make skinny models skinnier, perfect skin more perfect,

Odchudzamy wychudzone modelki, z idealnej skóry robimy idealniejszą.

and the impossible possible,

Z niemożliwego możliwe.

and we get criticized in the press all the time,

Prasa ciągle nas krytykuje, ale wielu z nas

but some of us are actually talented artists

Prasa ciągle nas krytykuje, ale wielu z nas

with years of experience

to utalentowani, doświadczeni artyści,

and a real appreciation for images and photography.

prawdziwie ceniący sztukę fotografii.

On March 11, 2011, I watched from home, as the rest

11 marca 2011 roku wraz z resztą świata,

of the world did, as the tragic events unfolded in Japan.

oglądałam z domu wydarzenia w Japonii.

Soon after, an organization I volunteer with,

Organizacja All Hand Volunteers,

All Hands Volunteers, were on the ground, within days,

której jestem wolontariuszką,

working as part of the response efforts.

natychmiast była na miejscu, starając się pomóc poszkodowanym.

I, along with hundreds of other volunteers,

Jak setki innych wolontariuszy wiedziałam,

knew we couldn't just sit at home,

że nie mogę siedzieć bezczynnie,

so I decided to join them for three weeks.

więc pojechałam z nimi na 3 tygodnie.

On May the 13th, I made my way to the town of Ōfunato.

13 maja pojechałam do Ōfunato,

It's a small fishing town in Iwate Prefecture,

miasteczka w prefekturze Iwate,

about 50,000 people,

liczącego około 50 tys. mieszkańców.

one of the first that was hit by the wave.

Jedno z pierwszych, które ucierpiało.

The waters here have been recorded at reaching

Poziom wody osiągnął tam 24 metry

over 24 meters in height,

i weszła ona ponad 2 mile wgłąb lądu.

and traveled over two miles inland.

i weszła ona ponad 2 mile wgłąb lądu.

As you can imagine, the town had been devastated.

Miasto było całkowicie zniszczone.

We pulled debris from canals and ditches.

Zbieraliśmy gruz z kanałów i rowów.

We cleaned schools. We de-mudded and gutted homes

Sprzątaliśmy szkoły, wybieraliśmy błoto z domów

ready for renovation and rehabilitation.

przygotowując je do renowacji.

We cleared tons and tons of stinking, rotting fish carcasses

Usunęliśmy tony gnijących ryb

from the local fish processing plant.

z miejscowego zakładu rybnego.

We got dirty, and we loved it.

Byliśmy brudni i podobało nam się to.

For weeks, all the volunteers and locals alike

Wolontariusze i mieszkańcy

had been finding similar things.

tygodniami znajdowali to samo.

They'd been finding photos and photo albums

Zdjęcia, albumy, aparaty i karty pamięci.

and cameras and SD cards.

Zdjęcia, albumy, aparaty i karty pamięci.

And everyone was doing the same.

Reagowali tak samo.

They were collecting them up, and handing them in to

Zbierali i oddawali

various places around the different towns for safekeeping.

do różnych miejsc na przechowanie.

Now, it wasn't until this point that I realized

Dopiero wtedy zrozumiałam,

that these photos were such a huge part

że te zdjecia były ogromną częścią strat

of the personal loss these people had felt.

jakich doświadczyli ci ludzie.

As they had run from the wave, and for their lives,

Uciekając przed falą,

absolutely everything they had,

by uratować życie, nie mogli zabrać ze sobą niczego.

everything had to be left behind.

by uratować życie, nie mogli zabrać ze sobą niczego.

At the end of my first week there, I found myself

Pod koniec pierwszego tygodnia,

helping out in an evacuation center in the town.

pomagałam w centrum ewakuacyjnym.

I was helping clean the onsen, the communal onsen,

Czyściliśmy publiczne onseny - miejskie łaźnie.

the huge giant bathtubs.

Czyściliśmy publiczne onseny - miejskie łaźnie.

This happened to also be a place in the town where

Było to jedno z miejsc,

the evacuation center was collecting the photos.

w którym składowano znalezione zdjęcia.

This is where people were handing them in,

Tam je oddawano i byłam zaszczycona w dniu,

and I was honored that day that they actually trusted me

kiedy poprosili mnie, by pomóc je czyścić.

to help them start hand-cleaning them.

kiedy poprosili mnie, by pomóc je czyścić.

Now, it was emotional and it was inspiring,

Było to poruszające, ale też inspirujące.

and I've always heard about thinking outside the box,

Słyszałam o nieszablonowym myśleniu.

but it wasn't until I had actually gotten outside of my box

Ale dopiero, kiedy sama wyszłam poza szablon coś się zmieniło.

that something happened.

Ale dopiero, kiedy sama wyszłam poza szablon coś się zmieniło.

As I looked through the photos, there were some

Przeglądając zdjęcia znalazłam niektóre ponad stuletnie,

were over a hundred years old,

Przeglądając zdjęcia znalazłam niektóre ponad stuletnie,

some still in the envelope from the processing lab,

niektóre jeszcze w kopercie od fotografa.

I couldn't help but think as a retoucher

Nie mogłam przestać myśleć,

that I could fix that tear and mend that scratch,

że mogłabym je połatać.

and I knew hundreds of people who could do the same.

I że znam setki osób, które mogłyby zrobić to samo.

So that evening, I just reached out on Facebook

Tego samego wieczoru,

and asked a few of them, and by morning

skontaktowałam się z nimi przez Facebook,

the response had been so overwhelming and so positive,

kiedy rano otrzymałam pozytywną odpowiedź wiedziałam, że muszę spróbować.

I knew we had to give it a go.

kiedy rano otrzymałam pozytywną odpowiedź wiedziałam, że muszę spróbować.

So we started retouching photos.

Zaczeliśmy retuszować.

This was the very first.

Oto pierwsze z nich.

Not terribly damaged, but where the water had caused

Nie tak strasznie zniszczone,

that discoloration on the girl's face

ale tam gdzie woda odbarwiła twarz,

had to be repaired with such accuracy and delicacy.

należało ją retuszować bardzo skrupulatnie.

Otherwise, that little girl isn't going to look

Inaczej, ta mała dziewczynka

like that little girl anymore, and surely that's as tragic

nie będzie wyglądać na taką małą,

as having the photo damaged.

a to to samo co zniszczone zdjęcie.

(Applause)

(Brawa)

Over time, more photos came in, thankfully,

Z czasem otrzymaliśmy więcej zdjęć

and more retouchers were needed,

i potrzeba było więcej retuszerów.

and so I reached out again on Facebook and LinkedIn,

Ponownie, z pomocą Facebooka i LinkedIn,

and within five days, 80 people wanted to help

w kilka dni zebrałam 80 chętnych z 12 krajów.

from 12 different countries.

w kilka dni zebrałam 80 chętnych z 12 krajów.

Within two weeks, I had 150 people

Po 2 tygodniach miałam już 150 chętnych.

wanting to join in.

Po 2 tygodniach miałam już 150 chętnych.

Within Japan, by July, we'd branched out

Do lipca otworzyliśmy filie

to the neighboring town of Rikuzentakata,

w sąsiednim mieście Rikuzentakata,

further north to a town called Yamada.

i dalej na północ w Yamadze.

Once a week, we would set up our scanning equipment

Raz w tygodniu rozstawialiśmy sprzęt

in the temporary photo libraries that had been set up,

w czasowych bibliotekach zdjęć, skąd ludzie odbierali zdjęcia.

where people were reclaiming their photos.

w czasowych bibliotekach zdjęć, skąd ludzie odbierali zdjęcia.

The older ladies sometimes hadn't seen a scanner before,

Niektóre starsze panie nigdy nie widziały skanera,

but within 10 minutes of them finding their lost photo,

w 10 minut od znalezienia zaginionego zdjęcia

they could give it to us, have it scanned,

oddawały je do zeskanowania, wrzucaliśmy je do sieci,

uploaded to a cloud server, it would be downloaded

oddawały je do zeskanowania, wrzucaliśmy je do sieci,

by a gaijin, a stranger,

skąd gaijin - obca osoba, na drugim krańcu świata,

somewhere on the other side of the globe,

skąd gaijin - obca osoba, na drugim krańcu świata,

and it'd start being fixed.

ściągnełaby je do retuszu.

The time it took, however, to get it back

Czas odzyskania takiego zdjęcia, to inna historia.

is a completely different story,

Czas odzyskania takiego zdjęcia, to inna historia.

and it depended obviously on the damage involved.

Zależało to od rodzaju zniszczenia.

It could take an hour. It could take weeks.

Mogło zająć godzinę, mogło tydzień, albo miesiące.

It could take months.

Mogło zająć godzinę, mogło tydzień, albo miesiące.

The kimono in this shot pretty much had to be hand-drawn,

Tutaj kimono wymagało ręcznego rysowania,

or pieced together, picking out the remaining parts of color

lub złożenia na podstawie pozostałych kolorów

and detail that the water hadn't damaged.

i niezniszczonych wodą wzorów.

It was very time-consuming.

Zajęło to dużo czasu.

Now, all these photos had been damaged by water,

Wszystkie te zdjęcia zniszczyła woda.

submerged in salt water, covered in bacteria,

Zanurzone w słonej wodzie, pokryte bakteriami,

in sewage, sometimes even in oil, all of which over time

ściekami, czasem ropą,

is going to continue to damage them,

wszystko to nieustannie by je niszczyło.

so hand-cleaning them was a huge part of the project.

Czyszczenie ręczne było więc ważną częścią projektu.

We couldn't retouch the photo unless it was cleaned,

Retusz bez wyczyszczenia, wysuszenia i zidentyfikowania,

dry and reclaimed.

byłby niemożliwy.

Now, we were lucky with our hand-cleaning.

Mieliśmy z tym dużo szczęścia.

We had an amazing local woman who guided us.

Pomagała nam niezwykła miejscowa kobieta.

It's very easy to do more damage to those damaged photos.

Łatwo jest jeszcze bardziej zniszczyć takie zdjęcia.

As my team leader Wynne once said,

Szef ekipy powiedział, że to jak robić komuś tatuaż.

it's like doing a tattoo on someone.

Szef ekipy powiedział, że to jak robić komuś tatuaż.

You don't get a chance to mess it up.

Nie dostaniesz drugiej szansy.

The lady who brought us these photos was lucky,

Kobieta, która przyniosła te zdjęcia

as far as the photos go.

miała szczęście jeśli o nie chodzi.

She had started hand-cleaning them herself and stopped

Zaczęła je czyścić sama,

when she realized she was doing more damage.

ale zrozumiała, że bardziej je niszczy.

She also had duplicates.

Miała też duplikaty.

Areas like her husband and her face, which otherwise

Miejsca jak twarz jej i jej męża,

would have been completely impossible to fix,

których inaczej nie dałoby się naprawić,

we could just put them together in one good photo,

dało się złożyć w jedno i wyretuszować całe zdjęcie.

and remake the whole photo.

dało się złożyć w jedno i wyretuszować całe zdjęcie.

When she collected the photos from us,

Odbierając od nas zdjęcia, opowiedziała trochę o sobie.

she shared a bit of her story with us.

Odbierając od nas zdjęcia, opowiedziała trochę o sobie.

Her photos were found by her husband's colleagues

Zdjęcia znaleźli znajomi jej męża,

at a local fire department in the debris

w szczątkach miejscowej remizy,

a long way from where the home had once stood,

daleko od ruin jej domu, i rozpoznali go.

and they'd recognized him.

daleko od ruin jej domu, i rozpoznali go.

The day of the tsunami, he'd actually been in charge

W dzień katastrofy był odpowiedzialny

of making sure the tsunami gates were closed.

za zamknięcie bram chroniących przed tsunami.

He had to go towards the water as the sirens sounded.

Kiedy zabrzmiały syreny musiał iść w stronę wody.

Her two little boys, not so little anymore, but her two boys

Jej dwaj synowie, byli w oddzielnych szkołach.

were both at school, separate schools.

Jej dwaj synowie, byli w oddzielnych szkołach.

One of them got caught up in the water.

Jednego odcięła woda.

It took her a week to find them all again

Zajęło jej tydzień,

and find out that they had all survived.

by ich wszystkich odnaleźć całych i zdrowych.

The day I gave her the photos also happened to be

Zdjęcia wręczyłam jej w dzień,

her youngest son's 14th birthday.

kiedy jej młodszy syn kończył 14 lat.

For her, despite all of this, those photos

Pomimo wszystkiego co się stało,

were the perfect gift back to him,

zdjęcia były idealnym prezentem,

something he could look at again, something he remembered from before

czymś co przypominałoby mu o czasach przed marcem,

that wasn't still scarred from that day in March

czymś co przypominałoby mu o czasach przed marcem,

when absolutely everything else in his life had changed

kiedy wszystko w jego życiu się zmieniło, lub zostało zniszczone.

or been destroyed.

kiedy wszystko w jego życiu się zmieniło, lub zostało zniszczone.

After six months in Japan,

Po 6 miesiącach w Japonii

1,100 volunteers had passed through All Hands,

pomagało nam 1.100 wolontariuszy,

hundreds of whom had helped us hand-clean

ręcznie wyczyściliśmy ponad 135.000 zdjęć,

over 135,000 photographs,

ręcznie wyczyściliśmy ponad 135.000 zdjęć,

the large majority — (Applause) —

i większość z nich... (Brawa)

a large majority of which did actually find their home again,

co ważne, odnalazło swoich właścicieli.

importantly.

co ważne, odnalazło swoich właścicieli.

Over five hundred volunteers around the globe

Ponad 500 wolontariuszy na świecie,

helped us get 90 families hundreds of photographs back,

pomogło nam zwrócić 90 rodzinom

fully restored and retouched.

setki całkowicie wyretuszowanych zdjęć.

During this time, we hadn't really spent more than

W tym czasie, nie wydaliśmy więcej niż 1000 dolarów na wyposażenie,

about a thousand dollars in equipment and materials,

W tym czasie, nie wydaliśmy więcej niż 1000 dolarów na wyposażenie,

most of which was printer inks.

większość poszła na tusz.

We take photos constantly.

Ciągle robimy zdjęcia.

A photo is a reminder of someone or something,

Zdjęcie jest wspomnieniem kogoś lub czegoś;

a place, a relationship, a loved one.

miejsca, związku, ukochanego.

They're our memory-keepers and our histories,

To banki pamięci i nasza historia,

the last thing we would grab

ostatnie co byśmy wzięli, ale pierwsze, czego byśmy szukali.

and the first thing you'd go back to look for.

ostatnie co byśmy wzięli, ale pierwsze, czego byśmy szukali.

That's all this project was about,

Po to był ten projekt,

about restoring those little bits of humanity,

by odbudować kawałki człowieczeństwa,

giving someone that connection back.

połączyć ludzi z przeszłością.

When a photo like this can be returned to someone like this,

Kiedy takie zdjęcie zwraca się takiej osobie,

it makes a huge difference

Kiedy takie zdjęcie zwraca się takiej osobie,

in the lives of the person receiving it.

zmienia to wiele w życiu odbiorcy.

The project's also made a big difference in the lives of the retouchers.

Projekt zmienił też wiele w życiu retuszerów.

For some of them, it's given them a connection

Niektórzy poczuli związek z czymś ważniejszym,

to something bigger, giving something back,

Niektórzy poczuli związek z czymś ważniejszym,

using their talents on something

że używają swoich zdolności

other than skinny models and perfect skin.

do czegoś innego niż chude modelki i idealna skóra.

I would like to conclude by reading an email

Zakończę treścią maila od Cindy, jednej z retuszerek,

I got from one of them, Cindy,

Zakończę treścią maila od Cindy, jednej z retuszerek,

the day I finally got back from Japan after six months.

który przyszedł, kiedy wróciłam z Japonii.

"As I worked, I couldn't help but think about the individuals

"W trakcie pracy, nie mogłam przestać myśleć

and the stories represented in the images.

o osobach i historiach, które przedstawiały zdjęcia.

One in particular, a photo of women of all ages,

Jedno zdjęcie kobiet w każdym wieku,

from grandmother to little girl, gathered around a baby,

od babci do małej dziewczynki wokół bobasa,

struck a chord, because a similar photo from my family,

poruszyło mnie, bo podobne zdjęcie mojej babci, mamy, mnie i córeczki,

my grandmother and mother, myself,

poruszyło mnie, bo podobne zdjęcie mojej babci, mamy, mnie i córeczki,

and newborn daughter, hangs on our wall.

wisi u nas na ścianie.

Across the globe, throughout the ages,

Niezależnie od miejsca na świecie i wieku

our basic needs are just the same, aren't they?"

nasze potrzeby są podobne, prawda?"

Thank you. (Applause)

Dziękuję. (Brawa)

(Applause)

(Brawa)