Everything you hear on film is a lie | Tasos Frantzolas

Tłumaczenie: Magdalena Boruch Korekta: Ola Królikowska

I want to start by doing an experiment.

Zacznę od eksperymentu.

I'm going to play three videos of a rainy day.

Wyświetlę trzy filmy przedstawiające deszczowy dzień.

But I've replaced the audio of one of the videos,

Na jednym z nich podmieniłem dźwięk

and instead of the sound of rain,

i zamiast odgłosu padającego deszczu

I've added the sound of bacon frying.

dodałem odgłos smażonego bekonu.

So I want you think carefully which one the clip with the bacon is.

Chciałbym, żebyście zgadli, na którym nagraniu jest bekon.

(Rain falls)

(Pada deszcz)

(Rain falls)

(Pada deszcz)

(Rain falls)

(Pada deszcz)

All right.

No dobra.

Właściwie to skłamałem.

Actually, I lied.

They're all bacon.

Wszystkie trzy to bekon.

(Bacon sizzles)

(Bekon skwierczy)

(Applause)

(Brawa)

My point here isn't really to make you hungry

Nie chcę, żebyście czuli się głodni

every time you see a rainy scene,

na widok każdej sceny deszczu,

but it's to show that our brains are conditioned to embrace the lies.

tylko pokazać, że nasze mózgi są podatne na kłamstwa.

We're not looking for accuracy.

Nie skupiamy się na szczegółach.

So on the subject of deception,

Pozostając w temacie oszustw,

I wanted to quote one of my favorite authors.

chciałbym zacytować jednego z moich ulubionych autorów.

In "The Decay of Lying," Oscar Wilde establishes the idea

W "Upadku sztuki kłamstwa" Oscar Wilde stwierdza,

that all bad art comes from copying nature and being realistic;

że zła sztuka to efekt realizmu i kopiowania natury,

and all great art comes from lying and deceiving,

a wielka sztuka - kłamstw, oszustw

and telling beautiful, untrue things.

i mówienia o pięknych, nierealnych rzeczach.

So when you're watching a movie

Kiedy oglądacie film

and a phone rings,

i dzwoni telefon,

it's not actually ringing.

to tak naprawdę nie dzwoni.

It's been added later in postproduction in a studio.

Dźwięk zostaje dodany później w postprodukcji w studio.

All of the sounds you hear are fake.

Wszystkie dźwięki są fałszywe.

Everything, apart from the dialogue,

Wszystko, oprócz dialogu,

is fake.

jest fałszywe.

When you watch a movie and you see a bird flapping its wings --

Kiedy oglądacie film i widzicie ptaka trzepoczącego skrzydłami,

(Wings flap)

(Trzepot skrzydeł)

They haven't really recorded the bird.

to nie jest nagranie tego ptaka.

It sounds a lot more realistic if you record a sheet

Bardziej realistycznie brzmi nagranie arkusza papieru

or shaking kitchen gloves.

albo rękawic kuchennych.

(Flaps)

(Trzepotanie)

The burning of a cigarette up close --

Zbliżenie na palącego się papierosa

(Cigarette burns)

(Palący się papieros)

It actually sounds a lot more authentic

brzmi bardziej autentycznie,

if you take a small Saran Wrap ball

jeśli zegniecie folię w kulkę

and release it.

i puścicie ją.

(A Saran Warp ball being released)

(Foliowa kulka rozwija się)

Punches?

Uderzenia?

(Punch)

(Uderzenie)

Oops, let me play that again.

Pozwólcie, że wyświetlę to ponownie.

(Punch)

(Uderzenie)

That's often done by sticking a knife in vegetables,

Często uzyskuje się ten dźwięk, wbijając nóż w warzywo,

usually cabbage.

zwykle kapustę.

(Cabbage stabbed with a knife)

(Kapusta dźgana nożem)

The next one -- it's breaking bones.

Kolejny dźwięk to łamiące się kości.

(Bones break)

(Łamiąca się kość)

Well, no one was really harmed.

Tak naprawdę nikt nie ucierpiał.

It's actually ...

To tak naprawdę...

breaking celery or frozen lettuce.

łamany seler albo mrożona sałata.

(Breaking frozen lettuce or celery)

(Kruszenie mrożonej sałaty albo selera)

(Laughter)

(Śmiech)

Making the right sounds is not always as easy

Otrzymanie właściwego dźwięku nie zawsze jest tak proste,

as a trip to the supermarket

jak wycieczka do supermarketu

and going to the vegetable section.

do działu z warzywami.

But it's often a lot more complicated than that.

Często to dużo bardziej skomplikowane.

So let's reverse-engineer together

Spróbujmy rozłożyć na czynniki pierwsze

the creation of a sound effect.

powstanie efektów dźwiękowych.

One of my favorite stories comes from Frank Serafine.

Jedną z moich ulubionych anegdot opowiedział Frank Serafine.

He's a contributor to our library,

To jeden z twórców naszego zbioru

and a great sound designer for "Tron" and "Star Trek" and others.

i autor efektów dźwiękowych do filmów "Tron", "Star Trek" i innych.

He was part of the Paramount team that won the Oscar for best sound

Należał do ekipy Paramount, która dostała Oscara za efekty dźwiękowe

for "The Hunt for Red October."

do "Polowania na Czerwony Październik".

In this Cold War classic, in the '90s,

W latach 90. poproszono ich o nagranie odgłosu silnika okrętu podwodnego

they were asked to produce the sound of the propeller of the submarine.

do klasyka o zimnej wojnie.

So they had a small problem:

Ale mieli problem.

they couldn't really find a submarine in West Hollywood.

Nie mogli znaleźć w West Hollywood okrętu podwodnego.

So basically, what they did is,

Zrobili tak.

they went to a friend's swimming pool,

Poszli na basen znajomego

and Frank performed a cannonball, or bomba.

i Frank skoczył do wody na bombę.

They placed an underwater mic

Umieścili mikrofony pod wodą

and an overhead mic outside the swimming pool.

i nad basenem.

So here's what the underwater mic sounds like.

Tak brzmi podwodny mikrofon.

(Underwater plunge)

(Skok do wody)

Adding the overhead mic,

Jeśli doda się górny mikrofon,

it sounded a bit like this:

zabrzmi to mniej więcej tak.

(Water splashes)

(Plusk wody)

So now they took the sound and pitched it one octave down,

Obniżono ten dźwięk o oktawę,

sort of like slowing down a record.

tak jakby spowolniając płytę.

(Water splashes at lower octave)

(Plusk wody obniżony o oktawę)

And then they removed a lot of the high frequencies.

Potem usunięto wysokie częstotliwości.

(Water splashes)

(Plusk wody)

And pitched it down another octave.

I znowu obniżono o oktawę.

(Water splashes at lower octave)

(Plusk wody obniżony o oktawę)

And then they added a little bit of the splash

Potem dodano mały plusk wody

from the overhead microphone.

z górnego mikrofonu.

(Water splashes)

(Plusk wody)

And by looping and repeating that sound,

Zapętlając i powtarzając ten dźwięk,

they got this:

ekipa otrzymała to.

(Propeller churns)

(Śmigło obraca się)

So, creativity and technology put together in order to create the illusion

Połączono kreatywność i technologię, żeby wywołać wrażenie,

that we're inside the submarine.

że jesteśmy w okręcie podwodnym.

But once you've created your sounds

Ale kiedy dźwięki są już nagrane

and you've synced them to the image,

i zsynchronizowane z obrazem,

you want those sounds to live in the world of the story.

chce się, żeby te dźwięki żyły w świecie historii.

And one the best ways to do that is to add reverb.

Najlepszy sposób to dodanie pogłosu.

So this is the first audio tool I want to talk about.

To pierwsze narzędzie dźwiękowe, o którym opowiem.

Reverberation, or reverb, is the persistence of the sound

Odbicie dźwięku, czyli pogłos, to przedłużenie dźwięku

after the original sound has ended.

po zakończeniu dźwięku oryginalnego.

So it's sort of like the --

Jest to więc...

all the reflections from the materials,

odbicie od materiałów,

the objects and the walls around the sound.

przedmiotów i ścian otaczających dźwięk.

Take, for example, the sound of a gunshot.

Weźmy odgłos wystrzału.

The original sound is less than half a second long.

Oryginalny dźwięk trwa mniej niż pół sekundy.

(Gunshot)

(Wystrzał)

By adding reverb,

Dodając pogłos,

we can make it sound like it was recorded inside a bathroom.

można wywołać wrażenie, że dźwięk nagrano w łazience.

(Gunshot reverbs in bathroom)

(Pogłos wystrzału w łazience)

Or like it was recorded inside a chapel or a church.

Albo w kaplicy czy kościele.

(Gunshot reverbs church)

(Pogłos wystrzału w kościele)

Or in a canyon.

Albo w kanionie.

(Gunshot reverbs in canyon)

(Pogłos wystrzału w kanionie)

So reverb gives us a lot of information

Pogłos dostarcza wielu informacji

about the space between the listener and the original sound source.

o przestrzeni między słuchaczem i źródłem dźwięku.

If the sound is the taste,

Gdyby dźwięk byłby smakiem,

then reverb is sort of like the smell of the sound.

to pogłos byłby zapachem dźwięku.

But reverb can do a lot more.

Pogłos może jednak dużo więcej.

Listening to a sound with a lot less reverberation

Dźwięk z mniejszym pogłosem

than the on-screen action

niż akcja na ekranie

is going to immediately signify to us

natychmiast sprawia wrażenie,

that we're listening to a commentator,

że słuchamy komentatora, obiektywnego narratora,

to an objective narrator that's not participating in the on-screen action.

który nie bierze udziału w akcji na ekranie.

Also, emotionally intimate moments in cinema

Emocjonalne, intymne momenty w kinie

are often heard with zero reverb,

są zwykle pozbawione pogłosu,

because that's how it would sound if someone was speaking inside our ear.

bo mają brzmieć tak, jakby ktoś mówił nam prosto do ucha.

On the completely other side,

Z drugiej strony

adding a lot of reverb to a voice

dodanie dużej ilości pogłosu do dźwięku

is going to make us think that we're listening to a flashback,

sprawi wrażenie, że słuchamy wspomnienia

or perhaps that we're inside the head of a character

albo jesteśmy w głowie bohatera,

or that we're listening to the voice of God.

albo słyszymy głos Boga.

Or, even more powerful in film,

Albo coś jeszcze mocniejszego w filmie.

Morgan Freeman.

Głos Morgana Freemana.

(Laughter)

(Śmiech)

So --

A więc...

(Applause)

(Brawa)

But what are some other tools or hacks

Jakich innych narzędzi i sztuczek

that sound designers use?

używają dźwiękowcy?

Well, here's a really big one.

Jedna jest naprawdę ważna.

It's silence.

To cisza.

A few moments of silence is going to make us pay attention.

Kilka chwil ciszy zwróci uwagę.

And in the Western world,

A w zachodnim świecie

we're not really used to verbal silences.

nie przywykliśmy do milczenia.

They're considered awkward or rude.

Uważamy je za niezręczne albo niegrzeczne.

So silence preceding verbal communication

Cisza poprzedzająca rozmowę

może zbudować napięcie.

can create a lot of tension.

But imagine a really big Hollywood movie,

Wyobraźcie sobie kinowy hit z Hollywood

where it's full of explosions and automatic guns.

pełen wybuchów i wystrzałów z broni maszynowej.

Loud stops being loud anymore, after a while.

Po jakimś czasie głośne przestaje być głośnym.

So in a yin-yang way,

Jak w yin-yang,

silence needs loudness and loudness needs silence

cisza potrzebuje hałasu, a hałas potrzebuje ciszy,

for either of them to have any effect.

żeby każde z nich mogło wywrzeć zamierzony efekt.

But what does silence mean?

Ale czym jest cisza?

Well, it depends how it's used in each film.

To zależy, jak zostanie użyta w danym filmie.

Silence can place us inside the head of a character

Cisza może przenieść nas do umysłu bohatera

or provoke thought.

albo sprowokować refleksję.

We often relate silences with ...

Często kojarzymy ciszę

z rozmyślaniem,

contemplation,

meditation,

medytacją,

zagłębieniem w myślach.

being deep in thought.

But apart from having one meaning,

Cisza nie ma jednego znaczenia,

silence becomes a blank canvas

ale jest jak czyste płótno,

upon which the viewer is invited to the paint their own thoughts.

na którym widz maluje swoje przemyślenia.

But I want to make it clear: there is no such thing as silence.

Chciałbym, żeby to było jasne. Cisza nie istnieje.

And I know this sounds like the most pretentious TED Talk statement ever.

Wiem, że to najbardziej pretensjonalne stwierdzenie w historii TED Talk,

But even if you were to enter a room with zero reverberation

ale nawet jeśli ktoś znalazłby się w pokoju, w którym nie ma pogłosu

and zero external sounds,

ani żadnych dźwięków zewnętrznych,

you would still be able to hear the pumping of your own blood.

wciąż mógłby słyszeć puls krwi.

And in cinema, traditionally, there was never a silent moment

W tradycyjnym kinie nigdy nie było momentu ciszy,

because of the sound of the projector.

bo działał projektor.

And even in today's Dolby world,

Nawet dzisiaj, w świecie dźwięków w systemie Dolby,

there's not really any moment of silence if you listen around you.

jeśli się wsłuchamy, tak naprawdę nie ma chwili ciszy.

There's always some sort of noise.

Zawsze pojawiają się jakieś dźwięki.

Now, since there's no such thing as silence,

Jeśli cisza nie istnieje,

what do filmmakers and sound designers use?

czego używają filmowcy i dźwiękowcy?

Well, as a synonym, they often use ambiences.

Zamiast ciszy często używają tła akustycznego.

Ambiences are the unique background sounds

Tło akustyczne to wyjątkowe dźwięki w tle,

that are specific to each location.

charakterystyczne dla danego miejsca.

Each location has a unique sound,

Każde miejsce ma wyjątkowy dźwięk.

and each room has a unique sound,

Każde pomieszczenie ma wyjątkowy dźwięk,

which is called room tone.

czyli akustykę.

So here's a recording of a market in Morocco.

Oto nagranie rynku w Maroko.

(Voices, music)

(Głosy, muzyka)

And here's a recording of Times Square in New York.

A to nagranie Times Square w Nowym Jorku.

(Traffic sounds, car horns, voices)

(Odgłosy ruchu ulicznego, klaksony, głosy)

Room tone is the addition of all the noises inside the room:

Akustyka pomieszczenia to zbiór wszystkich dźwięków w danym pomieszczeniu.

the ventilation, the heating, the fridge.

Wentylacja, ogrzewanie, lodówka.

Here's a recording of my apartment in Brooklyn.

Oto nagrania dźwięków z mojego mieszkania na Brooklynie.

(You can hear the ventilation, the boiler, the fridge and street traffic)

(Wentylacja, bojler, lodówka, ruch uliczny)

Ambiences work in a most primal way.

Tło akustyczne działa bardzo prosto.

They can speak directly to our brain subconsciously.

Może przemawiać bezpośrednio do mózgu, podświadomie.

So, birds chirping outside your window may indicate normality,

Ptaki śpiewające za oknem sugerują normalność,

perhaps because, as a species,

prawdopodobnie dlatego, że jako gatunek ludzki

we've been used to that sound every morning for millions of years.

jesteśmy przyzwyczajeni do tego dźwięku każdego ranka od milionów lat.

(Birds chirp)

(Śpiew ptaków)

On the other hand, industrial sounds have been introduced to us

Z drugiej strony dźwięki przemysłowe

znamy od niedawna.

a little more recently.

Even though I really like them personally --

Choć osobiście bardzo je lubię,

they've been used by one of my heroes, David Lynch,

bo używał ich jeden z moich idoli, David Lynch,

and his sound designer, Alan Splet --

i jego dźwiękowiec Alan Splet,

industrial sounds often carry negative connotations.

dźwięki przemysłowe często źle się kojarzą.

(Machine noises)

(Dźwięk maszyn)

Now, sound effects can tap into our emotional memory.

Efekty dźwiękowe mogą wpływać na pamięć emocjonalną.

Occasionally, they can be so significant

Od czasu do czasu mogą być tak ważne,

that they become a character in a movie.

że stają się postacią w filmie.

The sound of thunder may indicate divine intervention or anger.

Grzmot może oznaczać boską interwencję albo gniew.

(Thunder)

(Grzmot)

Church bells can remind us of the passing of time,

Kościelne dzwony przypominają o upływie czasu

or perhaps our own mortality.

albo śmiertelności.

(Bells ring)

(Dzwoniące dzwony)

And breaking of glass can indicate the end of a relationship

Tłuczone szkło może wskazywać koniec związku

or a friendship.

albo przyjaźni.

(Glass breaks)

(Tłukące się szkło)

Scientists believe that dissonant sounds,

Naukowcy wierzą, że nieharmonijne dźwięki,

for example, brass or wind instruments played very loud,

jak głośno grające instrumenty dęte albo blaszane,

may remind us of animal howls in nature

przypominają wycie zwierząt,

and therefore create a sense of irritation or fear.

co stwarza wrażenie rozdrażnienia albo strachu.

(Brass and wind instruments play)

(Odgłosy instrumentów dętych)

So now we've spoken about on-screen sounds.

Mówiłem już o dźwiękach "na ekranie".

But occasionally, the source of a sound cannot be seen.

Ale czasem nie można zobaczyć źródła dźwięku.

That's what we call offscreen sounds,

To dźwięki pozaekranowe,

or "acousmatic."

czyli akusmatyczne.

Acousmatic sounds --

Dźwięki akusmatyczne...

well, the term "acousmatic" comes from Pythagoras in ancient Greece,

Termin "akusmatyczny" pochodzi od Pitagorasa za starożytnej Grecji,

who used to teach behind a veil or curtain for years,

który przez lata uczył zza kurtyny albo zasłony,

not revealing himself to his disciples.

nie pokazując uczniom swojej twarzy.

I think the mathematician and philosopher thought that,

Myślę, że ten matematyk i filozof uważał,

in that way,

że tym sposobem

his students might focus more on the voice,

jego uczniowie skoncentrują się bardziej na jego głosie

and his words and its meaning,

oraz słowach i ich znaczeniu

rather than the visual of him speaking.

niż na oglądaniu go, kiedy mówił.

So sort of like the Wizard of Oz,

To coś jak Czarnoksiężnik z Krainy Oz

or "1984's" Big Brother,

czy Wielki Brat z powieści "Rok 1984".

separating the voice from its source,

Oddzielenie głosu od jego źródła,

separating cause and effect

oddzielanie przyczyny i skutku

sort of creates a sense of ubiquity or panopticism,

tworzy wrażenie wszechobecności albo panoptyzmu,

and therefore, authority.

a więc władzy.

Istnieje silna tradycja dźwięku akusmatycznego.

There's a strong tradition of acousmatic sound.

Nuns in monasteries in Rome and Venice used to sing in rooms

W klasztorach w Rzymie i Wenecji zakonnice śpiewały w pomieszczeniach

up in galleries close to the ceiling,

na balkonach, blisko sufitu,

creating the illusion that we're listening to angels up in the sky.

stwarzając iluzję, że to śpiew aniołów w niebie.

Richard Wagner famously created the hidden orchestra

Richard Wagner zasłynął stworzeniem ukrytej orkiestry

that was placed in a pit between the stage and the audience.

umieszczonej między sceną i publicznością.

And one of my heroes, Aphex Twin, famously hid in dark corners of clubs.

Mój bohater, Aphex Twin, ukrył się w ciemnych kątach klubów.

I think what all these masters knew is that by hiding the source,

Ci mistrzowie wiedzieli, że poprzez ukrycie źródła

you create a sense of mystery.

tworzy się tajemnica.

This has been seen in cinema over and over,

Widzi się to w kinie cały czas,

with Hitchcock, and Ridley Scott in "Alien."

w filmach Hitchcocka i w "Obcym" Ridleya Scotta.

Hearing a sound without knowing its source

To, że słyszymy dźwięk, nie znając jego źródła,

is going to create some sort of tension.

tworzy napięcie.

Also, it can minimize certain visual restrictions that directors have

Może teź zminimalizować ograniczenia wizualne reżysera

and can show something that wasn't there during filming.

i pokazać coś, czego nie było w trakcie filmowania.

And if all this sounds a little theoretical,

Jeśli brzmi to zbyt abstrakcyjnie,

I wanted to play a little video.

chciałbym pokazać krótkie wideo.

(Toy squeaks)

(Zabawka piszczy)

(Typewriter)

(Maszyna do pisania)

(Drums)

(Bębny)

(Ping-pong)

(Ping-pong)

(Knives being sharpened)

(Ostrzenie noży)

(Record scratches)

(Skreczowanie płyty)

(Saw cuts)

(Cięcie piły)

(Woman screams)

(Krzyk kobiety)

What I'm sort of trying to demonstrate with these tools

Dzięki tym narzędziom chcę pokazać,

is that sound is a language.

że dźwięk to język.

It can trick us by transporting us geographically;

Może nas oszukać, zabierając w inne miejsce.

it can change the mood;

Może zmienić nastrój,

it can set the pace;

ustalić tempo,

it can make us laugh or it can make us scared.

rozśmieszyć albo przestraszyć.

On a personal level, I fell in love with that language

Zakochałem się w tym języku

a few years ago,

parę lat temu

and somehow managed to make it into some sort of profession.

i udało mi się stworzyć z tego zawód.

And I think with our work through the sound library,

Pracując w bibliotece dźwięków,

we're trying to kind of expand the vocabulary of that language.

próbujemy poszerzyć słownictwo tego języka.

And in that way, we want to offer the right tools

W ten sposób chcemy dać właściwe narzędzie

to sound designers,

twórcom efektów dźwiękowych,

filmmakers,

filmowcom,

and video game and app designers,

autorom gier wideo i aplikacji,

to keep telling even better stories

żeby opowiadali coraz lepsze historie

and creating even more beautiful lies.

i tworzyli jeszcze piękniejsze kłamstwa.

So thanks for listening.

Dziękuję.

(Applause)

(Brawa)