You are fluent in this language (and don't even know it) | Christoph Niemann

Tłumaczenie: Agnieszka Fijałkowska Korekta: Sylwia Gliniewicz

I'm an artist.

Jestem artystą.

Being an artist is the greatest job there is.

Bycie artystą jest najwspanialszą pracą.

And I really pity each and every one of you

Naprawdę współczuję wszystkim,

którzy na co dzień odkrywają nowe galaktyki

who has to spend your days discovering new galaxies

or saving humanity from global warming.

czy próbują ocalić ludzkość od globalnego ocieplenia.

(Laughter)

(Śmiech)

But being an artist is also a daunting job.

Bycie artystą jest też zniechęcające.

I spend every day, from nine to six, doing this.

Spędzam każdy dzień, od 9 do 18, robiąc to.

(Laughter)

(Śmiech)

I even started a side career that consists entirely

Nawet miałem na boku inny zawód

polegający na narzekaniu na trudności związane z procesem twórczym.

of complaining about the difficulty of the creative process.

(Laughter)

(Śmiech)

But today, I don't want to talk about what makes my life difficult.

Nie zamierzam opowiadać o tym, co utrudnia moje życie.

I want to talk about what makes it easy.

Chcę opowiedzieć o tym, co je ułatwia.

And that is you --

To wy i wasza biegłość w języku,

and the fact that you are fluent in a language

that you're probably not even aware of.

którego nie jesteście nawet świadomi.

You're fluent in the language of reading images.

Jesteście biegli w języku czytania obrazów.

Deciphering an image like that

Rozszyfrowanie takiego obrazka

takes quite a bit of an intellectual effort.

wiąże się z wyzwaniem intelektualnym.

But nobody ever taught you how this works,

Nikt nie uczy, jak to się robi,

you just know it.

to się po prostu wie.

College, shopping, music.

Uniwersytet, zakupy, muzyka.

What makes a language powerful is that you can take a very complex idea

Język jest potężny dzięki temu,

że można wyrazić skomplikowaną ideę

and communicate it in a very simple, efficient form.

za pomocą prostego obrazu.

These images represent exactly the same ideas.

Te obrazki ukazują dokładnie te same pojęcia.

But when you look, for example, at the college hat,

Gdy spojrzy się na biret,

wiadomo, że nie oznacza nakrycia głowy

you know that this doesn't represent the accessory you wear on your head

when you're being handed your diploma,

podczas ceremonii wręczenia dyplomów,

but rather the whole idea of college.

tylko ideę uniwersytetu.

Now, what drawings can do is they cannot only communicate images,

Rysunki nie tylko ukazują obrazy,

they can even evoke emotions.

ale wywołują też emocje.

Let's say you get to an unfamiliar place and you see this.

Powiedzmy, że jest się w nieznanym miejscu i widzi się to.

You feel happiness and relief.

Od razu czuć radość i ulgę.

(Laughter)

(Śmiech)

Or a slight sense of unease or maybe downright panic.

Może lekki niepokój lub panikę.

(Laughter)

(Śmiech)

Or blissful peace and quiet.

A może błogą ciszę i spokój.

(Laughter)

(Śmiech)

But visuals, they're of course more than just graphic icons.

Obrazki to o wiele więcej niż graficzne ikony.

You know, if I want to tell the story of modern-day struggle,

Jeśli chciałbym opowiedzieć o współczesnych problemach,

I would start with the armrest between two airplane seats

to narysowałbym podłokietnik w samolocie

and two sets of elbows fighting.

i walczące ze sobą łokcie.

What I love there is this universal law

Uwielbiam to uniwersalne prawo,

that, you know, you have 30 seconds to fight it out

30 sekund do wywalczenia podłokietnika,

and once it's yours, you get to keep it for the rest of the flight.

a kiedy się go wywalczy, to ma się na niego wyłączność do końca lotu.

(Laughter)

(Śmiech)

Now, commercial flight is full of these images.

W lotach komercyjnych to codzienność.

If I want to illustrate the idea of discomfort,

Jeśli chcę ukazać dyskomfort,

nothing better than these neck pillows.

najlepsze będą podróżne poduszki.

They're designed to make you more comfortable --

Zaprojektowano je dla wygody,

(Laughter)

(Śmiech)

except they don't.

a one wcale jej nie dają.

(Laughter)

(Śmiech)

So I never sleep on airplanes.

Nigdy nie śpię w samolocie.

What I do occasionally is I fall into a sort of painful coma.

Czasem wpadam w bolesną śpiączkę,

And when I wake up from that,

a gdy się z niej budzę,

I have the most terrible taste in my mouth.

mam ten paskudny posmak w ustach.

It's a taste that's so bad, it cannot be described with words,

Jest tak straszny, że trudno go opisać,

but it can be drawn.

ale można narysować.

(Laughter)

(Śmiech)

The thing is, you know, I love sleeping.

Uwielbiam spać.

And when I sleep, I really prefer to do it while spooning.

Najbardziej lubię na łyżeczkę.

I've been spooning on almost a pro level for close to 20 years,

Sypiam tak już prawie 20 lat,

but in all this time, I've never figured out

ale nigdy nie wymyśliłem,

what to do with that bottom arm.

co zrobić z dolną ręką.

(Laughter)

(Śmiech)

(Applause)

(Brawa)

And the only thing --

Kolejną sprawą,

the only thing that makes sleeping even more complicated

która utrudnia spanie

than trying to do it on an airplane

bardziej niż podróż samolotem,

is when you have small children.

są małe dzieci.

They show up at your bed at around 4am

Zjawiają się przy łóżku około czwartej rano

with some bogus excuse of, "I had a bad dream."

ze zmyśloną wymówką typu: "Miałem zły sen".

(Laughter)

(Śmiech)

And then, of course you feel sorry for them, they're your kids,

Oczywiście współczujemy im, bo to nasze dzieci,

so you let them into your bed.

i pozwalamy spać z nami.

And I have to admit, at the beginning, they're really cute and warm and snugly.

Na początku są urocze, cieplutkie i milutkie.

The minute you fall back asleep, they inexplicably --

Kiedy się zaśnie, one jakimś cudem

(Laughter)

(Śmiech)

start rotating.

zaczynają rotować.

(Laughter)

(Śmiech)

We like to call this the helicopter mode.

Nazywam to trybem helikoptera.

(Laughter)

(Śmiech)

Now, the deeper something is etched into your consciousness,

Im głębiej mamy coś utrwalone w podświadomości,

the fewer details we need to have an emotional reaction.

tym łatwiej wywołać reakcję emocjonalną.

(Laughter)

(Śmiech)

So why does an image like this work?

Dlaczego taki obrazek odnosi skutek?

It works, because we as readers

Jako czytelnicy

are incredibly good at filling in the blanks.

umiemy wypełniać luki.

Now, when you draw, there's this concept of negative space.

W rysunku istnieje koncepcja przestrzeni negatywnej.

And the idea is, that instead of drawing the actual object,

Nie polega na rysowaniu prawdziwej rzeczy,

you draw the space around it.

ale przestrzeni wokół niej.

So the bowls in this drawing are empty.

Miski na tym obrazku są puste.

But the black ink prompts your brain to project food into a void.

Czarny kolor podpowiada mózgowi, żeby wypełnić pustą przestrzeń jedzeniem.

What we see here is not a owl flying.

Na tym obrazku nie ma latającej sowy.

What we actually see is a pair of AA batteries

Tak naprawdę to baterie AA

standing on a nonsensical drawing,

stojące na bezsensownym obrazku,

and I animate the scene by moving my desk lamp up and down.

który ożywiam, ruszając lampką góra-dół.

(Laughter)

(Śmiech)

The image really only exists in your mind.

Taka projekcja to jedynie wytwór umysłu.

So, how much information do we need to trigger such an image?

Ile informacji potrzeba, żeby wywołać skojarzenie?

My goal as an artist is to use the smallest amount possible.

Moim celem jest użycie ich jak najmniej.

I try to achieve a level of simplicity

Staram się osiągnąć taki poziom prostoty,

where, if you were to take away one more element,

że jak zabierze się jeden element,

the whole concept would just collapse.

to cała reszta nie będzie miała sensu.

And that's why my personal favorite tool as an artist is abstraction.

Moim ulubionym narzędziem jest abstrakcja.

I've come up with this system which I call the abstract-o-meter,

Wymyśliłem abstraktomierz.

and this is how it works.

Oto jak działa.

So you take a symbol, any symbol, for example the heart and the arrow,

Weźmy jakiś symbol, przykładowo serce i strzałę.

which most of us would read as the symbol for love,

Większość odczyta go jako symbol miłości,

and I'm an artist, so I can draw this

ale jako artysta mogę go narysować

in any given degree of realism or abstraction.

w dowolnym stopniu realizmu czy abstrakcji.

Now, if I go too realistic on it, it just grosses everybody out.

Jeśli namaluję go zbyt realnie, wszystkich obrzydzi.

(Laughter)

(Śmiech)

If I go too far on the other side and do very abstract,

Jeśli przesadzę w drugą stronę i namaluję go zbyt abstrakcyjnie,

nobody has any idea what they're looking at.

nikt go nie zrozumie.

So I have to find the perfect place on that scale,

Muszę więc znaleźć

in this case it's somewhere in the middle.

coś idealnie pośrodku tej skali.

Now, once we have reduced an image to a more simple form,

Gdy już mamy coś prostego,

all sorts of new connections become possible.

tworzy się siatka nowych połączeń.

And that allows for totally new angles in storytelling.

Pozwala to przyjąć w opowieści nowy punkt widzenia.

(Laughter)

(Śmiech)

And so, what I like to do is,

Lubię zestawiać

I like to take images from really remote cultural areas and bring them together.

obrazy z odległych obszarów kulturowych.

Now, with more daring references --

Odważne nawiązania

(Laughter)

(Śmiech)

I can have more fun.

dają mi jeszcze więcej radości.

But of course, I know that eventually things become so obscure

Niekiedy przekraczam pewien poziom abstrakcji

that I start losing some of you.

i nie wszystko jest jasne dla każdego.

So as a designer, it's absolutely key to have a good understanding

Dla projektanta ważne jest zrozumienie

of the visual and cultural vocabulary of your audience.

wizualnego i kulturowego słownictwa, jakim posługują się jego odbiorcy.

With this image here, a comment on the Olympics in Athens,

Proponując ten obraz jako komentarz do Letnich Igrzysk Olimpijskich w Atenach,

I assumed that the reader of the "New Yorker"

założyłem, że czytelnicy "New Yorkera"

would have some rudimentary idea of Greek art.

mają podstawową wiedzę o greckiej sztuce.

If you don't, the image doesn't work.

Jeśli jej nie mają, okładka będzie nieczytelna.

But if you do, you might even appreciate the small detail,

Jeśli ją mają, to może docenią detale,

like the beer-can pattern here on the bottom of the vase.

jak wzór z puszek piwa na dole wazy.

(Laughter)

(Śmiech)

A recurring discussion I have with magazine editors,

Prowadzę ciągłą dyskusję z redaktorami magazynu,

who are usually word people,

którzy są zazwyczaj ludźmi słowa,

is that their audience, you,

o jego odbiorcach, czyli was.

are much better at making radical leaps with images

Interpretujecie obrazy znacznie lepiej,

than they're being given credit for.

niż oni zakładają.

And the only thing I find frustrating is that they often seem to push me

Bardzo mnie frustruje, kiedy naciskają,

towards a small set of really tired visual clichés

żebym posługiwał się obrazkowymi banałami,

that are considered safe.

które uważa się za bezpieczne.

You know, it's the businessman climbing up a ladder,

Taki biznesmen idący po drabinie,

and then the ladder moves, morphs into a stock market graph,

drabina się zmienia w giełdowy wykres,

and anything with dollar signs; that's always good.

czy coś ze znakiem dolara, bo to jest zawsze dobre.

(Laughter)

(Śmiech)

If there are editorial decision makers here in the audience,

Jeśli na widowni są redaktorzy podejmujący decyzje,

I want to give you a piece of advice.

dam wam radę.

Every time a drawing like this is published,

Zawsze gdy opublikuje się coś takiego,

a baby panda will die.

umrze mała panda.

(Laughter)

(Śmiech)

Literally.

Naprawdę.

(Laughter)

(Śmiech)

(Applause)

(Brawa)

When is a visual cliché good or bad?

Kiedy takie banały są dobre?

It's a fine line.

Trudno powiedzieć.

And it really depends on the story.

Wszystko zależy od kontekstu.

In 2011, during the earthquake and the tsunami in Japan,

Po trzęsieniu ziemi i tsunami w Japonii w 2011 roku

I was thinking of a cover.

myślałem nad okładką.

And I went through the classic symbols:

W głowie miałem typowe symbole,

the Japanese flag,

czyli flagę Japonii,

"The Great Wave" by Hokusai, one of the greatest drawings ever.

"Wielką falę w Kanagawie" Hokusaia, najlepszy obraz w historii.

And then the story changed

Potem to się zmieniło,

when the situation at the power plant in Fukushima got out of hand.

kiedy sytuacja w elektrowni atomowej w Fukushimie wymknęła się spod kontroli.

And I remember these TV images of the workers in hazmat suits,

Pamiętam z telewizji ludzi w kombinezonach ochronnych

just walking through the site,

chodzących po terenie elektrowni

and what struck me was how quiet and serene it was.

i uderzyła mnie panująca cisza i spokój.

And so I wanted to create an image of a silent catastrophe.

Postanowiłem stworzyć obraz cichej katastrofy.

And that's the image I came up with.

To przyszło mi do głowy.

(Applause)

(Brawa)

Thank you.

Dziękuję.

(Applause)

(Brawa)

What I want to do is create an aha moment, for you, for the reader.

Chcę zaskoczyć odbiorców, coś im uświadomić.

And unfortunately, that does not mean

To niestety nie znaczy, że tworząc, sam przeżywam coś takiego.

that I have an aha moment when I create these images.

I never sit at my desk

Siedząc przy biurku,

with the proverbial light bulb going off in my head.

nigdy nie krzyczę "Eureka".

What it takes is actually a very slow,

To bardzo powolny proces,

unsexy process of minimal design decisions

mało ciekawe dizajnerskie decyzje,

that then, when I'm lucky, lead to a good idea.

które przy odrobinie szczęścia prowadzą do dobrych pomysłów.

So one day, I'm on a train, and I'm trying to decode

Kiedyś, jadąc pociągiem, próbowałem rozgryźć

the graphic rules for drops on a window.

strukturę graficzną kropli na oknie.

And eventually I realize,

W końcu do mnie dotarło,

"Oh, it's the background blurry upside-down,

że to fragment nieostrego tła odwrócony do góry nogami

i zamknięty w ostrym konturze.

contained in a sharp image."

And I thought, wow, that's really cool,

Pomyślałem, że to świetny pomysł,

and I have absolutely no idea what to do with that.

chociaż nie wiedziałem, co z nim zrobić.

Jakiś czas później w Nowym Jorku

A while later, I'm back in New York,

and I draw this image of being stuck on the Brooklyn bridge in a traffic jam.

rysowałem obrazek pokazujący korek na Moście Brooklińskim.

It's really annoying, but also kind of poetic.

Nic fajnego, ale trochę w tym poezji.

And only later I realized,

Dopiero później dotarło do mnie,

I can take both of these ideas and put them together in this idea.

że mogę połączyć te dwa pomysły.

And what I want to do is not show a realistic scene.

Nie chciałem pokazać realistycznej sceny.

But, maybe like poetry,

Może, jak poezja,

make you aware that you already had this image with you,

ten obraz uświadomi, że to już w was było,

but only now I've unearthed it

a teraz zostało odkryte

and made you realize that you were carrying it with you all along.

i sprawi, że każdy zda sobie sprawę, że cały czas miał już to w sobie.

But like poetry, this is a very delicate process

Ten proces jest delikatny jak poezja.

that is neither efficient nor scalable, I think.

Nie jest wydajny ani skalowalny.

And maybe the most important skill for an artist

Może najważniejszą umiejętnością artysty

is really empathy.

jest empatia.

You need craft and you need --

Potrzeba tylko umiejętności

(Laughter)

(Śmiech)

you need creativity --

i kreatywności,

(Laughter)

(Śmiech)

thank you --

dziękuję,

to come up with an image like that.

żeby wymyślić coś takiego.

But then you need to step back

Potem trzeba zrobić krok w tył

and look at what you've done from the perspective of the reader.

i spojrzeć z perspektywy widza na swoje dzieło.

I've tried to become a better artist by becoming a better observer of images.

Staram się być lepszym artystą, lepiej przyglądając się obrazom.

And for that, I started an exercise for myself

Zacząłem to ćwiczyć

which I call Sunday sketching,

przez niedzielne szkice.

which meant, on a Sunday, I would take a random object I found around the house

W każdą niedzielę biorę w domu losowy przedmiot

and try to see if that object could trigger an idea

i czekam, aż nasunie mi się myśl

that had nothing to do with the original purpose of that item.

kompletnie niezwiązana z jego pierwotną funkcją.

And it usually just means I'm blank for a long while.

To zazwyczaj oznacza pustkę w głowie przez dłuższy czas.

And the only trick that eventually works is if I open my mind

Coś zaczyna się dziać, tylko gdy otworzę umysł

and run through every image I have stored up there,

i pomyślę o wszystkich obrazach w nim zgromadzonych.

and see if something clicks.

Jeśli trybik wtedy zaskakuje,

And if it does, just add a few lines of ink to connect --

wystarczy tylko dodać trochę atramentu

to preserve this very short moment of inspiration.

i uwiecznić ten moment inspiracji.

And the great lesson there

Główny wniosek jest taki,

was that the real magic doesn't happen on paper.

że prawdziwej magii nie ma na papierze,

It happens in the mind of the viewer.

ale w umyśle odbiorcy,

When your expectations and your knowledge clash with my artistic intentions.

gdy oczekiwania i wiedza zderzają się z moimi artystycznymi intencjami.

Your interaction with an image,

Interakcja z obrazem,

your ability to read, question, be bothered or bored or inspired

umiejętność odczytu, kwestionowania, poruszenie, znudzenie czy inspiracja

by an image

danym obrazem

is as important as my artistic contribution.

jest równie ważna jak mój wkład w niego.

Because that's what turns an artistic statement

To zmienia artystyczną wypowiedź

really, into a creative dialogue.

w kreatywną dyskusję.

And so, your skill at reading images

Umiejętność rozumienia obrazów

is not only amazing,

jest nie tylko niezwykła,

it is what makes my art possible.

ale w ogóle umożliwia powstanie sztuki.

And for that, I thank you very much.

Dziękuję wam za to.

(Applause)

(Brawa)

(Cheers)

(Okrzyki)

Thank you.

Dziękuję.

(Applause)

(Brawa)