Derek Paravicini and Adam Ockelford: In the key of genius

Vertaald door: Janneke Meijntjes-Lok Nagekeken door: Christel Foncke

Adam Ockelford: I promise there won't be too much

Adam Ockelford: Ik beloof dat ik niet al te veel

of me talking, and a lot of Derek playing,

zal praten en dat Derek veel zal spelen,

but I thought it would just be nice to recap

maar het leek me wel aardig om samen te vatten,

on how Derek got to where he is today.

hoe Derek is gekomen waar hij nu is.

It's amazing now, because he's so much bigger than me,

Omdat hij zoveel groter is dan ik, lijkt het onvoorstelbaar,

but when Derek was born,

maar toen Derek werd geboren,

he could have fitted on the palm of your hand.

kon je hem in de palm van je hand houden.

He was born three and a half months premature,

Hij werd drieënhalve maand te vroeg geboren

and really it was a fantastic fight for him to survive.

en hij heeft echt moeten vechten voor zijn leven.

He had to have a lot of oxygen,

Hij moest veel zuurstof hebben

and that affected your eyes, Derek,

en dat heeft je ogen aangetast, Derek,

and also the way you understand language

en ook je begrip van taal en de manier waarop je de wereld ervaart.

and the way you understand the world.

en ook je begrip van taal en de manier waarop je de wereld ervaart.

But that was the end of the bad news,

Tot zover het slechte nieuws,

because when Derek came home from the hospital,

want vanaf Dereks thuiskomst uit het ziekenhuis,

his family decided to employ the redoubtable nanny

werd hij eigenlijk voor de rest van zijn jeugd

who was going to look after you, Derek,

verzorgd door het onverschrokken kindermeisje,

really for the rest of your childhood.

dat je familie voor je in dienst nam, Derek.

And Nanny's great insight, really,

Haar geweldige inzicht uitte zich

was to think, here's a child who can't see.

in de gedachte: dit is een kind dat niet kan zien.

Music must be the thing for Derek.

Muziek zal hem wel aanspreken.

And sure enough, she sang, or as Derek called it, warbled,

En dus zong, of in Dereks woorden 'vibreerde' zij voor hem,

to him for his first few years of life.

gedurende de eerste paar jaren van zijn leven.

And I think it was that excitement with hearing her voice

Ik denk dat het enthousiasme over het horen van haar stem,

hour after hour every day that made him think

iedere dag, urenlang, hem misschien aan het denken zette,

maybe, you know, in his brain something was stirring,

in zijn hersens iets liet ontstaan,

some sort of musical gift.

een soort muzikaal talent.

Here's a little picture of Derek going up now,

Dit is een fotootje van jou Derek,

when you were with your nanny.

samen met je kindermeisje.

Now Nanny's great other insight was to think,

Het kindermeisje zag ook in

perhaps we should get Derek something to play,

dat Derek misschien iets zou kunnen bespelen.

and sure enough, she dragged this little keyboard

Ze sleepte een keyboardje van zolder,

out of the loft, never thinking really

overigens niet met de gedachte, dat het veel zou worden.

that anything much would come of it.

overigens niet met de gedachte, dat het veel zou worden.

But Derek, your tiny hand must have gone out to that thing

Maar Derek, jouw kleine handje werd er naartoe getrokken

and actually bashed it,

en sloeg er behoorlijk op los.

bashed it so hard they thought it was going to break.

Je sloeg zo hard dat ze dachten dat het zou breken.

But out of all the bashing, after a few months,

Maar uit al dat slaan, kwam na enkele maanden

emerged the most fantastic music,

de meest fantastische muziek voort.

and I think there was just a miracle moment, really, Derek,

Het was een wonderbaarlijk moment, Derek,

when you realized that all the sounds you hear in the world

toen jij je realiseerde dat je alle geluiden

out there is something that you can copy on the keyboard.

die je hoorde in de wereld om je heen, kon kopiëren op je keyboard.

That was the great eureka moment.

Dat was het grote eureka-moment.

Now, not being able to see meant, of course,

Dat je niet kunt zien, betekende natuurlijk

that you taught yourself.

dat je het jezelf moest leren.

Derek Paravicini: I taught myself to play.

DP: Ik leerde mezelf spelen.

AO: You did teach yourself to play,

AO: Dat deed je inderdaad

and as a consequence,

en dat hield in

playing the piano for you, Derek,

dat je bij jouw pianospel, Derek,

was a lot of knuckles and karate chops,

veel knokkels, karateslagen

and even a bit of nose going on in there.

en zelfs af en toe je neus gebruikte.

And now, here's what Nanny did also do

Het kindermeisje

was to press the record button on one of those little

nam je muziek op met een ouderwets taperecordertje.

early tape recorders that they had,

nam je muziek op met een ouderwets taperecordertje.

and this is a wonderful tape, now, of Derek playing

Dit is een prachtige opname van jou, Derek,

when you were four years old.

toen je 4 jaar was.

DP: "Molly Malone (Cockles and Mussels)."

DP: 'Molly Malone (Cockles and Mussels).'

AO: It wasn't actually "Cockles and Mussels."

AO: Eigenlijk is het

This one is "English Country Garden."

'English country garden'.

DP: "English Country Garden."

DP: 'English country garden'.

(Music: "English Country Garden")

(Muziek: 'English country garden')

AO: There you are.

AO: Kijk eens aan.

(Applause)

(Applaus)

I think that's just fantastic.

Volgens mij is dit gewoon fantastisch.

You know, there's this little child who can't see,

Daar is dat kleine kind dat niet kan zien,

can't really understand much about the world,

eigenlijk niet veel van de wereld begrijpt,

has no one in the family who plays an instrument,

niemand van zijn familie bespeelt een instrument

and yet he taught himself to play that.

en toch leert hij het zichzelf aan.

And as you can see from the picture,

Zoals op de foto's te zien is,

there was quite a lot of body action going on

speelde je met je hele lichaam, Derek.

while you were playing, Derek.

speelde je met je hele lichaam, Derek.

Now, along -- Derek and I met when he was four and a half years old,

Derek en ik maakten kennis met elkaar toen hij vierenhalf was.

and at first, Derek, I thought you were mad, to be honest,

Eerlijk gezegd dacht ik eerst dat je gek was, Derek,

because when you played the piano,

want als je pianospeelde,

you seemed to want to play every single note on the keyboard,

leek je iedere noot op je keyboard te willen spelen.

and also you had this little habit

Ook had je de gewoonte

of hitting me out of the way.

om me uit de weg te slaan.

So as soon as I tried to get near the piano,

Zo gauw ik in de buurt van de piano kwam,

I was firmly shoved off.

werd ik stevig weggeduwd.

And having said to your dad, Nic,

Omdat ik je vader - Nick - had beloofd

that I would try to teach you, I was then slightly confused

dat ik zou proberen om je les te geven,

as to how I might go about that

wist ik even niet hoe ik dat moest aanpakken,

if I wasn't allowed near the piano.

als ik niet bij de piano mocht komen.

But after a while, I thought, well, the only way

De enige manier die ik kon bedenken,

is to just pick you up, shove Derek over to the other side of the room,

was om je op te pakken en aan de andere kant van de kamer neer te zetten.

and in the 10 seconds that I got before Derek came back,

In de 10 seconden die ik had voordat Derek terug was,

I could just play something very quickly

kon ik net iets heel korts spelen,

for him to learn.

wat hij kon naspelen.

And in the end, Derek, I think you agreed

Uiteindelijk denk ik dat je inzag, Derek,

that we could actually have some fun playing the piano together.

dat het best leuk kon zijn om samen piano te spelen.

As you can see, there's me in my early,

Hier zie je mij met een bruine baard

pre-marriage days with a brown beard,

- toen ik nog niet getrouwd was -

and little Derek concentrating there.

en kleine Derek, geconcentreerd bezig.

I just realized this is going to be recorded, isn't it? Right. Okay.

Ik bedenk me nu pas...dit wordt toch opgenomen? Goed...oké.

(Laughter)

(Gelach)

Now then, by the age of 10, Derek really

Tegen de tijd dat hij 10 was, had Derek

had taken the world by storm.

de wereld stormachtig veroverd.

This is a photo of you, Derek, playing at the Barbican

Dit is een foto van jou, terwijl je speelt in het Barbican, Derek,

with the Royal Philharmonic Pops.

met de Royal Philharmonic Pops.

Basically it was just an exciting journey, really.

Eigenlijk was het gewoon een spannende reis.

And in those days, Derek, you didn't speak very much,

In die tijd sprak je niet veel, Derek.

and so there was always a moment of tension

Het was altijd gespannen afwachten

as to whether you'd actually understood what it was we were going to play

of je daadwerkelijk begreep wat we gingen spelen,

and whether you'd play the right piece in the right key,

of je het juiste stuk in de juiste toonsoort zou spelen en meer van die dingen.

and all that kind of thing.

en of je het juiste stuk in de juiste toonsoort zou spelen en meer van die dingen.

But the orchestra were wowed as well,

Maar ook de orkesten stonden versteld

and the press of the world were fascinated by your ability

en de wereldpers was gefascineerd door je vermogen

to play these fantastic pieces.

om die fantastische stukken te spelen.

Now the question is, how do you do it, Derek?

Maar de vraag is; hoe doe je het, Derek?

And hopefully we can show the audience now

Hopelijk kunnen we het publiek nu laten zien

how it is you do what you do.

wat je doet en hoe je het doet.

I think that one of the first things that happened

Een van de eerste dingen die er gebeurden

when you were very little, Derek,

toen je nog heel klein was, Derek,

was that by the time you were two,

was dat toen je twee jaar was, je muzikale gehoor

your musical ear had already outstripped that of most adults.

dat van de meeste volwassenen al overtrof.

And so whenever you heard any note at all --

Van iedere willekeurige noot

if I just play a random note --

- ik speel zomaar een noot -

(Piano notes) --

(Noten op de piano)

you knew instantly what it was,

wist je ogenblikkelijk welke het was.

and you'd got the ability as well to find that note on the piano.

Je had ook het vermogen om die noot op de piano te vinden.

Now that's called perfect pitch,

Dat noem je: absoluut muzikaal gehoor.

and some people have perfect pitch for a few white notes

Sommige mensen hebben dat voor een paar witte toetsen

in the middle of the piano.

in het midden van de piano.

(Piano notes)

(Noten op de piano)

You can see how -- you get a sense of playing with Derek.

Zo is het dus om met Derek te spelen. (Applaus)

(Applause)

Zo is het dus om met Derek te spelen. (Applaus)

But Derek, your ear is so much more than that.

Maar Derek, je gehoor kan nog zoveel meer.

If I just put the microphone down for a bit,

Ik zal de microfoon even wegleggen.

I'm going to play a cluster of notes.

Ik ga een groep noten spelen.

Those of you who can see will know how many notes,

Sommigen kunnen zien hoeveel het er zijn,

but Derek, of course, can't.

maar Derek kan dat natuurlijk niet.

Not only can you say how many notes,

Niet alleen weet je hoeveel noten het zijn,

it's being able to play them all at the same time. Here we are.

je kunt ze ook nog eens tegelijkertijd spelen. Toe maar...

(Chords)

(Akkoorden)

Well, forget the terminology, Derek. Fantastic.

Vergeet de terminologie maar, Derek. Fantastisch.

And it's that ability, that ability to hear simultaneous sounds,

Dat vermogen om niet alleen afzonderlijke, maar ook simultane geluiden te horen

not only just single sounds, but when a whole orchestra is playing,

- als een heel orkest speelt,

Derek, you can hear every note,

hoor je iedere noot, Derek -

and instantly, through all those hours and hours of practice,

en ze direct, door urenlang te repeteren,

reproduce those on the keyboard,

te reproduceren op het keyboard,

that makes you, I think, is the basis of all your ability.

dat is volgens mij de basis van je totale vermogen.

Now then.

Maar nu...

It's no use having that kind of raw ability

zonder de techniek heb je niets aan een dergelijk ruw vermogen.

without the technique,

zonder de techniek heb je niets aan een dergelijk ruw vermogen.

and luckily, Derek, you decided that,

Toen we eenmaal begonnen met de lessen, Derek,

once we did start learning, you'd let me help you

besloot je gelukkig, dat ik je alle vingerzettingen mocht leren.

learn all the scale fingerings.

besloot je gelukkig, dat ik je alle vingerzettingen mocht leren.

So for example using your thumb under with C major.

Bijvoorbeeld de duim onderdoor bij C-majeur.

(Piano notes)

(Noten op de piano)

Etc.

Etcetera.

And in the end, you got so quick,

Uiteindelijk speelde je zo snel,

that things like "Flight of the Bumblebee"

dat stukken als 'Vlucht van de hommel'

were no problem, were they?

geen probleem waren, toch?

DP: No.

DP: Nee.

AO: Right. So here, by the age of 11,

AO: Juist. Toen hij elf jaar was,

Derek was playing things like this.

speelde Derek dus stukken als dit.

DP: This.

DP: Dit.

(Music: "Flight of the Bumblebee")

(Muziek: 'Vlucht van de hommel')

(Applause)

(Applaus)

AO: Derek, let's have a bow.

AO: Derek, maak maar een buiging.

Well done.

Goed gedaan.

Now the truly amazing thing was, with all those scales, Derek,

Het meest wonderbaarlijke met al die vingerzettingen is, Derek,

you could not only play "Flight of the Bumblebee"

dat je 'Vlucht van de hommel' niet alleen

in the usual key, but any note I play,

in de gebruikelijke toonsoort kan spelen,

Derek can play it on.

maar ook op iedere andere noot die ik voorspeel.

So if I just choose a note at random, like that one.

Als ik nu eens deze willekeurige noot speel.

(Piano notes)

(Noot op de piano)

Can you play "Flight of the Bumblebee" on that note?

Kun je 'Vlucht van de hommel' spelen op die noot?

DP: "Flight of the Bumblebee" on that note.

DP: 'Vlucht van de hommel' op die noot.

(Music: "Flight of the Bumblebee")

(Muziek: 'Vlucht van de hommel')

AO: Or another one? How about in G minor?

AO: Of een andere? Wat vind je van G-mineur?

DP: G minor.

DP: G-mineur.

(Music: "Flight of the Bumblebee")

(Muziek: 'Vlucht van de hommel')

AO: Fantastic. Well done, Derek.

AO: Fantastisch. Goed gedaan, Derek.

So you see, in your brain, Derek, is this amazing musical computer

In jouw hersens, Derek, zit een geweldige muzikale computer,

that can instantly recalibrate, recalculate,

die alle stukken die er bestaan,

all the pieces in the world that are out there.

ogenblikkelijk kan omzetten en omrekenen.

Most pianists would have a heart attack if you said,

De meeste pianisten zouden een hartaanval krijgen

"Sorry, do you mind playing 'Flight of the Bumblebee'

bij de vraag: 'Zou je misschien 'Vlucht van de hommel'

in B minor instead of A minor?" as we went on.

in B-mineur in plaats van A-mineur willen spelen?

In fact, the first time, Derek, you played that with an orchestra,

In feite was de versie die jij had ingestudeerd, Derek,

you'd learned the version that you'd learned,

toen je voor het eerst met een orkest speelde,

and then the orchestra, in fact, did have a different version,

een andere dan de versie van het orkest.

so while we were waiting in the two hours

Dus beluisterde Derek de andere versie

before the rehearsal and the concert,

en studeerde die snel in,

Derek listened to the different version and learned it quickly

in de 2 uur voor de repetitie en het concert,

and then was able to play it with the orchestra.

waarna hij het stuk met het orkest kon spelen.

Fantastic chap.

Fantastische vent.

The other wonderful thing about you is memory.

Je andere sterke punt is je geheugen.

DP: Memory. AO: Your memory is truly amazing, and every concert we do,

DP: Geheugen. AO: Je geheugen is echt verbluffend.

we ask the audience to participate, of course,

Tijdens ieder concert vragen we het publiek

by suggesting a piece Derek might like to play.

natuurlijk om verzoeknummers voor Derek.

And people say, "Well, that's terribly brave

Mensen zeggen: 'Dat is ontzettend dapper,

because what happens if Derek doesn't know it?"

want als Derek het nummer nou niet kent?'

And I say, "No, it's not brave at all,

Dan zeg ik: 'Nee, zo dapper is dat niet,

because if you ask for something that Derek doesn't know,

want als je een verzoek doet voor iets dat Derek niet kent,

you're invited to come and sing it first,

mag je het eerst komen voorzingen

and then he'll pick it up." (Laughter)

en dan speelt hij het na.' (Gelach)

So just be thoughtful before you suggest something too outlandish.

Denk dus maar 2 keer na, voordat je iets buitenissigs voorstelt.

But seriously, would anyone like to choose a piece?

Maar zonder gekheid, wil iemand een verzoek doen?

DP: Choose a piece. Choose, choose, would you like to choose? AO: Because it's quite dark. You'll just have to shout out.

DP: Een verzoek doen. Verzoeken, verzoeken, wil je een verzoek doen? AO: Roep maar gewoon hard.

Would you like to hear me play?

Willen jullie me horen spelen?

(Audience: "Theme of Paganini.")

(Publiek: 'Thema van Paganini.')

AO: Paganini. DP: "The Theme of Paganini."

AO: Paganini DP: Het 'Thema van Paganini.'

(Laughter)

(Gelach)

(Music: "Theme of Paganini")

(Muziek: 'Thema van Paganini')

(Applause)

(Applaus)

AO: Well done.

AO: Goed gedaan

Derek's going to L.A. soon,

Derek gaat binnenkort naar L.A.

and it's a milestone, because it means that Derek and I

Dat is een mijlpaal, want het betekent dat Derek en ik meer dan 100 uur samen

will have spent over 100 hours on long-haul flights together,

op langeafstandsvluchten hebben doorgebracht.

which is quite interesting, isn't it Derek?

Heel interessant, vind je niet, Derek?

DP: Very interesting, Adam, yes. Long-haul flights. Yes.

DP: Heel interessant, Adam, ja. Langeafstandsvluchten. Ja

AO: You may think 13 hours is a long time to keep talking,

AO: 13 uur lijkt een lange tijd om vol te praten,

but Derek does it effortlessly. Now then.

maar Derek heeft er geen moeite mee.

(Laughter)

(Gelach)

But in America, they've coined this term,

In Amerika hebben ze voor Derek de term 'de menselijke iPod' bedacht,

"the human iPod" for Derek,

In Amerika hebben ze voor Derek de term 'de menselijke iPod' bedacht,

which I think is just missing the point, really,

maar dat klopt niet volgens mij.

because Derek, you're so much more than an iPod.

Jij bent zoveel meer dan een iPod, Derek.

You're a fantastic, creative musician,

Je bent een fantastische, creatieve musicus.

and I think that was nowhere clearer to see, really,

Dat was eigenlijk nergens zo duidelijk

than when we went to Slovenia,

als tijdens onze reis naar Slovenië.

and someone -- in a longer concert we tend to get people joining in,

In een langer concert proberen we het publiek erbij te betrekken.

and this person, very, very nervously came onto the stage.

Iemand kwam zeer nerveus het toneel op.

DP: He played "Chopsticks." AO: And played "Chopsticks."

DP: Hij speelde 'Chopsticks'. AO: En speelde 'Chopsticks'.

DP: "Chopsticks."

DP: 'Chopsticks'.

AO: A bit like this. DP: Like this. Yes.

AO: Een beetje zoals dit. DP: Zoals dit. Ja.

(Piano notes)

(Noten op de piano)

AO: I should really get Derek's manager to come and play it.

AO: Ik zou eigenlijk Dereks manager moeten vragen om het te spelen.

He's sitting there.

Hij zit daar.

DP: Somebody played "Chopsticks" like this. AO: Just teasing, right? Here we go.

DP: Iemand speelde 'Chopsticks' op deze manier. AO: Geintje...daar gaan we dan.

(Music: "Chopsticks")

(Muziek: 'Chopsticks')

DP: Let Derek play it.

DP: Laat Derek het maar spelen.

AO: What did you do with it, Derek?

AO: Wat heb je ermee gedaan, Derek?

DP: I got to improvise with it, Adam.

DP: Ik heb erop geïmproviseerd, Adam.

AO: This is Derek the musician.

AO: Dit is Derek, de musicus.

(Music: "Chopsticks" improvisation)

(Muziek: improvisatie op 'Chopsticks')

(Applause)

(Applaus)

(Music) (Clapping)

(Muziek) (Geklap)

Keep up with Derek.

Blijf in de maat met Derek.

(Music)

(Muziek)

(Applause)

(Applaus)

The TED people will kill me,

De mensen van TED gaan me vermoorden,

but perhaps there's time for one encore.

maar misschien is er nog tijd voor één toegift?

DP: For one encore. AO: One encore, yes.

DP: Voor één toegift. AO: Eén toegift, ja.

So this is one of Derek's heroes.

Dit is een van Dereks helden,

It's the great Art Tatum -- DP: Art Tatum.

de geweldige Art Tatum - DP: Art Tatum.

AO: -- who also was a pianist who couldn't see,

AO: - ook een pianist die niet kon zien

and also, I think, like Derek,

en die volgens mij, net als Derek,

thought that all the world was a piano,

dacht dat de hele wereld een piano was.

so whenever Art Tatum plays something,

Als Art Tatum iets speelt,

it sounds like there's three pianos in the room.

is het alsof er 3 piano's in de kamer staan.

And here is Derek's take on Art Tatum's take on "Tiger Rag."

Hier is Dereks versie van Art Tatums versie van 'Tiger rag'.

DP: "Tiger Rag."

DP: 'Tiger rag'.

(Music: "Tiger Rag")

(Muziek: 'Tiger rag')

(Applause)

(Applaus)