Larry Brilliant: TED Prize wish: Help stop the next pandemic

Vertaald door: Rik Delaet Nagekeken door: Christel Foncke

I'm the luckiest guy in the world.

Ik ben de gelukkigste man ter wereld.

I got to see the last case of killer smallpox in the world.

Ik kreeg ooit het laatste geval van dodelijke pokken in de wereld te zien.

Ik was het afgelopen jaar in India

I was in India this past year,

en ik heb misschien ook de laatste gevallen van polio in de wereld gezien.

and I may have seen the last cases of polio in the world.

There's nothing that makes you feel more --

Er is niets dat je meer vreugde schenkt dan

the blessing and the honor of working in a program like that --

te werken in een programma zoals dit en dan te weten

than to know that something that horrible no longer exists.

dat zoiets vreselijks niet meer bestaat.

So I'm going to tell you --

Ik ga jullie vertellen - (Applaus) -

(Applause)

so I'm going to show you some dirty pictures.

en ik ga jullie wat vieze plaatjes laten zien.

They are difficult to watch, but you should look at them with optimism,

Moeilijk om naar te kijken, maar je moet ze bekijken met optimisme

because the horror of these pictures will be matched

omdat de gruwel van deze foto's zal worden gedempt

by the uplifting quality of knowing that they no longer exist.

door het blije weten dat ze niet meer bestaan.

But first, I'm going to tell you a little bit about my own journey.

Maar eerst ga ik jullie wat vertellen over mijn eigen trip.

My background is not exactly the conventional medical education

Mijn achtergrond is niet precies de conventionele medische opleiding

that you might expect.

die je zou verwachten.

When I was an intern in San Francisco,

Toen ik in San Francisco stage liep

hoorde ik over een groep inheemse Amerikanen

I heard about a group of Native Americans who had taken over Alcatraz Island,

die Alcatraz Island had ingenomen,

and a Native American who wanted to give birth on that island,

en een inheemse Amerikaanse die op dat eiland wilde bevallen.

and no other doctor wanted to go and help her give birth.

Er wilde geen andere dokter naartoe om haar bij te staan.

I went out to Alcatraz, and I lived on the island for several weeks.

Ik ging naar Alcatraz en woonde gedurende enkele weken op het eiland.

She gave birth; I caught the baby; I got off the island;

Zij beviel met mijn hulp en ik verliet het eiland.

I landed in San Francisco;

In San Francisco wilde de hele pers met me praten

and all the press wanted to talk to me,

because my three weeks on the island made me an expert in Indian affairs.

want mijn drie weken op het eiland maakte van mij een expert in Indiaanse zaken.

(Laughter)

I wound up on every television show.

Ik kwam op elke tv-show.

Someone saw me on television; they called me up; and they asked me

Iemand zag me op de televisie, ze belden me op en vroegen me

if I'd like to be in a movie and to play a young doctor

of ik graag in een film een jonge arts wilde spelen

for a bunch of rock and roll stars who were traveling in a bus ride

voor een stel van rock-en-rollsterren die een bustocht maakten

from San Francisco to England.

van San Francisco naar Engeland. Ik stemde toe

And I said, yes, I would do that,

so I became the doctor in an absolutely awful movie

dus werd ik de dokter in een absoluut vreselijke film

called "Medicine Ball Caravan."

de "Medicine Ball Caravan" genoemd.

(Laughter)

Now, you know from the '60s,

In de jaren '60,

you're either on the bus or you're off the bus; I was on the bus.

zat je ofwel op de bus of niet.

My wife of 37 years and I joined the bus.

Ik zat op de bus. Mijn vrouw en ik, allebei 37 jaar oud, namen de bus.

Our bus ride took us from San Francisco to London,

Onze bustocht bracht ons van San Francisco naar Londen.

then we switched buses at the big pond.

Onderweg verwisselden we van bus. Wij kwamen op nog eens twee bussen terecht,

We then got on two more buses

we reden door Turkije, Iran, Afghanistan,

and we drove through Turkey and Iran, Afghanistan,

over de Khyberpas naar Pakistan, net als elke andere jonge dokter.

over the Khyber Pass into Pakistan, like every other young doctor.

This is us at the Khyber Pass, and that's our bus.

Dit zijn wij op de Khyberpas en dat is onze bus.

We had some difficulty getting over the Khyber Pass.

We hadden wat moeite om de Khyberpas over te geraken

But we wound up in India.

maar uiteindelijk kwamen wij in India terecht.

And then, like everyone else in our generation,

Vervolgens gingen we, net als iedereen in onze generatie,

we went to live in a Himalayan monastery.

leven in een klooster in de Himalaya.

(Laughter)

(Gelach)

This is just like a residency program,

Je kan het als

for those of you that are in medical school.

een soort medische stage bekijken.

(Laughter)

We studeerden bij een wijze man, de guru Karoli Baba.

And we studied with a wise man, a guru named Karoli Baba,

who then told me to get rid of the dress,

Die vertelde me dat ik die jurk moest inruilen

put on a three-piece suit,

voor een drie-delig pak,

go join the United Nations as a diplomat

tot de Verenigde Naties toetreden als diplomaat

en gaan werken voor de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO).

and work for the World Health Organization.

And he made an outrageous prediction that smallpox would be eradicated,

Hij maakte de boude voorspelling dat pokken konden worden uitgeroeid

and that this was God's gift to humanity,

en dat dit Gods geschenk aan de mensheid zou zijn

because of the hard work of dedicated scientists.

als gevolg van het harde werk van toegewijde wetenschappers.

And that prediction came true.

Die voorspelling is uitgekomen. Dit kleine meisje is Rahima Banu,

This little girl is Rahima Banu,

and she was the last case of killer smallpox in the world.

zij was het laatste geval van dodelijke pokken in de wereld.

And this document is the certificate that the global commission signed,

Dit document is het certificaat dat de mondiale commissie ondertekende

certifying the world to have eradicated the first disease in history.

om de wereld ervan te verzekeren dat de eerste ziekte in de geschiedenis werd uitgeroeid.

The key to eradicating smallpox was early detection, early response.

De sleutel tot het uitroeien van de pokken was: vroege opsporing, vroege reactie.

I'm going to ask you to repeat that: early detection, early response.

Ik ga jullie vragen om dat te herhalen: vroege opsporing, vroege reactie.

Can you say that?

Kun je dat zeggen?

Audience: Early detection, early response.

Publiek: Vroege opsporing, vroege reactie.

Larry Brilliant: Smallpox was the worst disease in history.

Larry Brilliant: Pokken was de ergste ziekte in de geschiedenis.

It killed more people than all the wars in history.

Ze heeft meer mensen gedood dan alle oorlogen in de geschiedenis.

In the last century, it killed 500 million people.

In de vorige eeuw alleen doodde ze 500 miljoen mensen.

You're reading about Larry Page already.

Meer dan twee - je leest al over Larry Page,

Somebody reads very fast.

iemand leest heel snel. (Gelach)

(Laughter)

In het jaar waarin Larry Page en Sergey Brin -

In the year that Larry Page and Sergey Brin --

with whom I have a certain affection and a new affiliation --

voor wie ik een zekere genegenheid heb en waar ik nu mee samenwerk -

in the year in which they were born,

in het jaar waarin ze geboren zijn,

stierven er twee miljoen mensen aan de pokken.

two million people died of smallpox.

We verklaarden de pokken uitgeroeid in 1980.

We declared smallpox eradicated in 1980.

This is the most important slide that I've ever seen in public health,

Dit is de belangrijkste dia over volksgezondheid die ik ooit heb gezien

[Sovereigns killed by smallpox] because it shows you

omdat hij je laat zien dat de rijksten en de sterksten,

to be the richest and the strongest,

and to be kings and queens of the world,

de koningen en koninginnen van de wereld

did not protect you from dying of smallpox.

niet beschermd zijn tegen doodgaan aan pokken.

Never can you doubt that we are all in this together.

Je mag er nooit aan twijfelen dat we allemaal in hetzelfde schuitje zitten.

But to see smallpox from the perspective of a sovereign

Maar naar pokken kijken vanuit het perspectief van een soeverein

is the wrong perspective.

is het verkeerde perspectief.

You should see it from the perspective of a mother,

Je moet het zien vanuit het perspectief van een moeder

watching her child develop this disease and standing by helplessly.

die haar kind deze ziekte ziet krijgen en er hulpeloos bij staat.

Day one, day two, day three,

Dag één, dag twee, dag drie, dag vier, dag vijf, dag zes.

day four, day five, day six.

You're a mother and you're watching your child,

Je bent een moeder en je kijkt naar je kind,

and on day six, you see pustules that become hard.

en op dag zes zie je die puisten hard worden.

Op dag zeven vertonen ze de klassieke littekens van pokkenumbilicatie.

Day seven, they show the classic scars of smallpox umbilication.

Day eight.

Dag acht.

And Al Gore said earlier

Al Gore zei eerder dat het meest gefotografeerde beeld ter wereld,

that the most photographed image in the world,

the most printed image in the world,

het meest gedrukte beeld ter wereld

was that of the Earth.

dat van de Aarde was. Maar dit was in 1974,

But this was in 1974, and as of that moment,

en toen was deze foto

this photograph was the photograph that was the most widely printed,

de meest afgedrukte foto

because we printed two billion copies of this photograph,

omdat we twee miljard exemplaren van deze foto hebben gemaakt.

and we took them hand to hand, door to door,

We zijn er mee van deur tot deur gegaan

om ze mensen te laten zien en hen te vragen of er in hun huis pokken waren.

to show people and ask them if there was smallpox in their house,

because that was our surveillance system.

Dat was ons surveillantiesysteem. We hadden geen Google,

We didn't have Google, we didn't have web crawlers,

we hadden geen webcrawlers, geen computers.

we didn't have computers.

By day nine -- you look at this picture and you're horrified;

Dag negen. Als je naar deze foto kijkt ben je ontzet.

I look at this picture and I say, "Thank God,"

Maar ik kijk naar deze foto en zeg ik: "Goddank!"

because it's clear that this is only an ordinary case of smallpox,

want het is duidelijk dat dit slechts een geval van gewone pokken is

and I know this child will live.

en ik weet dat dit kind in leven zal blijven.

And by day 13, the lesions are scabbing, his eyelids are swollen,

Tegen dag 13 vormen de letsels korsten en zijn de oogleden gezwollen

but you know this child has no other secondary infection.

maar je weet dat dit kind geen andere secundaire infectie heeft.

Op dag 20 kan je zien dat hij zal blijven leven ook al zal hij voor het leven getekend blijven.

And by day 20, while he will be scarred for life, he will live.

Er zijn echter ook andere vormen van pokken die niet zo zijn.

There are other kinds of smallpox that are not like that.

This is confluent smallpox,

Dit zijn confluente pokken,

in which there isn't a single place on the body where you could put a finger

waar er geen enkele plaats op je lichaam overblijft

and not be covered by lesions.

die niet bedekt is door laesies.

Flat smallpox, which killed 100 percent of people who got it.

Platte pokken die 100 procent van de mensen die ze kregen, hebben gedood.

And hemorrhagic smallpox, the most cruel of all,

Hemorragische pokken, de wreedste van alle,

which had a predilection for pregnant women.

die een voorliefde hadden voor zwangere vrouwen.

I've probably had 50 women die.

Ik heb waarschijnlijk 50 vrouwen zien sterven. Ze hadden allemaal hemorragische pokken.

They all had hemorrhagic smallpox.

I've never seen anybody die from it who wasn't a pregnant woman.

Ik heb nog nooit iemand eraan zien doodgaan, die geen zwangere vrouw was.

In 1967, the WHO embarked on what was an outrageous program

In 1967 begon de WHO met een gedurfd programma

to eradicate a disease.

om de ziekte uit te roeien.

In that year, there were 34 countries affected with smallpox.

In dat jaar waren er 34 landen door pokken getroffen.

By 1970, we were down to 18 countries.

In 1970 waren we al naar 18 landen gezakt.

1974, we were down to five countries.

In 1974 naar vijf landen.

But in that year, smallpox exploded throughout India.

Maar in dat jaar explodeerden de pokken in heel India.

In India voerden de pokken hun laatste gevecht.

And India was the place where smallpox made its last stand.

In 1974, India had a population of 600 million.

In 1974 had India een bevolking van 600 miljoen.

There are 21 linguistic states in India,

Er zijn 21 taalkundige staten in India,

which is like saying 21 different countries.

wat bijna neerkomt op 21 verschillende landen.

There are 20 million people on the road at any time,

Er zijn daar te allen tijde 20 miljoen mensen onderweg in bussen,

in buses and trains, walking; 500,000 villages, 120 million households,

treinen en te voet. 500.000 dorpen. 120 miljoen huishoudens.

and none of them wanted to report

En niemand wilde melden dat ze een geval van pokken in huis hadden.

if they had a case of smallpox in their house,

because they thought that smallpox was the visitation of a deity,

Ze dachten dat pokken het bezoek van een godheid,

Shitala Mata, the cooling mother,

Shitala Mata, de verkoelende moeder, was

and it was wrong to bring strangers into your house

en het verkeerd was om vreemden in je huis te brengen

when the deity was in the house.

als de godheid op bezoek was. Geen stimulans om pokken te melden.

No incentive to report smallpox.

It wasn't just India that had smallpox deities;

Niet alleen India had pokkengoden.

smallpox deities were prevalent all over the world.

Pokkengoden vond je over de hele wereld.

So, how we eradicated smallpox was --

Om pokken uit te roeien was maximale vaccinatie dus niet genoeg.

mass vaccination wouldn't work.

You could vaccinate everybody in India,

Je kon iedereen in India vaccineren,

but one year later there'd be 21 million new babies,

één jaar later kwamen er opnieuw 21 miljoen nieuwe baby's bij,

which was then the population of Canada.

zoveel als de hele bevolking van Canada.

It wouldn't do just to vaccinate everyone.

Het zou niet volstaan om iedereen te vaccineren.

You had to find every single case of smallpox in the world

Je moest elk afzonderlijk geval van pokken in de wereld tegelijkertijd opsporen

at the same time, and draw a circle of immunity around it.

en er een cirkel van immuniteit omheen trekken.

And that's what we did.

Dat deden we.

In India alone, my 150,000 best friends and I went door to door,

In India alleen al gingen 150.000 van mijn beste vrienden en ik

met dezelfde foto van deur tot deur

with that same picture,

to every single house in India.

naar elke woning in India. We deden meer dan één miljard huisbezoeken.

We made over one billion house calls.

And in the process, I learned something very important.

Door dat te doen leerde ik iets heel belangrijks.

Every time we did a house-to-house search,

Telkens we zo een huis-aan-huisonderzoek uivoerden,

vonden we een piek in het aantal meldingen van pokken.

we had a spike in the number of reports of smallpox.

When we didn't search, we had the illusion that there was no disease.

Wanneer we niet zochten, hadden we de illusie dat er geen ziekte was.

When we did search, we had the illusion that there was more disease.

Terwijl we zochten, hadden we de illusie dat er meer ziekte was.

A surveillance system was necessary,

Een systeem van toezicht was noodzakelijk

because what we needed was early detection, early response.

want wat we nodig hadden was 'vroege opsporing, vroege reactie'.

So we searched and we searched,

Dus zochten en zochten we en we vonden

and we found every case of smallpox in India.

alle gevallen van pokken in India. We loofden een beloning uit.

We had a reward. We raised the reward.

We verhoogden de beloning. We bleven de beloning verhogen.

We continued to increase the reward.

We had a scorecard that we wrote on every house.

We hielden een scorekaart bij voor elk huis.

And as we did that,

Al doende daalde het aantal gemelde gevallen in de wereld tot nul.

the number of reported cases in the world dropped to zero.

In 1980 verklaarden we de hele wereld pokvrij.

And in 1980, we declared the globe free of smallpox.

It was the largest campaign in United Nations history,

Het was de grootste campagne in de geschiedenis van de Verenigde Naties tot aan de oorlog in Irak.

until the Iraq war.

150.000 mensen van over de hele wereld,

150,000 people from all over the world --

doctors of every race, religion, culture and nation,

artsen van elk ras, religie, cultuur en natie,

who fought side by side, brothers and sisters,

vochten zij aan zij, broeders en zusters, met elkaar,

with each other, not against each other,

niet tegen elkaar, in een gemeenschappelijk doel om de wereld beter te maken.

in a common cause to make the world better.

But smallpox was the fourth disease that was intended for eradication.

Maar pokken was de vierde ziekte die we wilden uitroeien.

We failed three other times.

We mislukten in drie andere gevallen.

We failed against malaria, yellow fever and yaws.

We mislukten tegen malaria, gele koorts en framboesia.

But soon we may see polio eradicated.

Maar polio kunnen we al snel uitgeroeid zien.

But the key to eradicating polio is early detection, early response.

De sleutel tot de uitroeiing van polio is weer vroege opsporing, vroege reactie.

This may be the year we eradicate polio.

Dit kan het jaar van de uitroeiing van polio zijn -

That will make it the second disease in history.

dat maakt het de tweede ziekte in de geschiedenis.

And David Heymann, who's watching this on the webcast --

David Heymann, die dit volgt op de webcast -

David, keep on going. We're close!

David, doorgaan! We zijn er dichtbij. Nog vier landen.

We're down to four countries.

(Applause)

(Applaus)

I feel like Hank Aaron.

Ik voel me net Hank Aaron. Barry Bonds kan mij te allen tijde vervangen.

Barry Bonds can replace me any time.

Let's get another disease off the list of terrible things to worry about.

Laten we een andere aandoening van de lijst van vreselijke dingen schrappen.

I was just in India working on the polio program.

Ik was net in India voor het polioprogramma.

The polio surveillance program is four million people going door to door.

Voor het polio-surveillantieprogramma gaan vier miljoen mensen van deur tot deur.

That is the surveillance system.

Dat is het surveillantiesysteem.

But we need to have early detection, early response.

Maar we hebben 'vroege opsporing, vroege reactie' nodig.

Blindness, the same thing.

Voor blindheid is het hetzelfde. De sleutel tot het ontdekken van blindheid

The key to discovering blindness is doing epidemiological surveys

is epidemiologisch onderzoek doen en de oorzaken van blindheid vinden

and finding out the causes of blindness,

so you can mount the correct response.

zodat je op de juiste manier kan reageren.

The Seva Foundation was started by a group of alumni

De Seva Foundation werd opgericht door een groep van alumni

of the Smallpox Eradication Programme,

van het uitroeiingsprogramma voor pokken.

who, having climbed the highest mountain,

Na de hoogste berg te hebben beklommen en

tasted the elixir of the success of eradicating a disease,

het elixir van het succes van de uitroeiing van een ziekte geproefd te hebben,

wanted to do it again.

wilden ze dit nog een keer doen.

And over the last 27 years, Seva's programs in 15 countries

In de afgelopen 27 jaar heeft Seva's programma in 15 landen

have given back sight to more than two million blind people.

aan meer dan twee miljoen blinden het zicht teruggegeven.

Seva got started because we wanted to apply these lessons

Seva begon want we wilden deze lessen toepassen

of surveillance and epidemiology

op het toezicht en epidemiologie

to something which nobody else was looking at as a public health issue:

van iets dat niemand anders beschouwde

als een probleem van volksgezondheid: blindheid.

blindness, which heretofore had been thought of only as a clinical disease.

Die werd tot nu toe gezien als slechts een klinische ziekte.

In 1980, Steve Jobs gave me that computer, which is Apple number 12,

In 1980 gaf Steve Jobs mij deze computer, de Apple nummer 12.

Hij staat in Kathmandu en werkt nog altijd.

and it's still in Kathmandu, and it's still working,

and we ought to go get it and auction it off and make more money for Seva.

We zouden hem moeten veilen om meer geld voor Seva te krijgen.

And we conducted the first Nepal survey ever done for health,

We voerden het eerste onderzoek naar de gezondheid, ooit gedaan in Nepal, uit

and the first nationwide blindness survey ever done,

en ook het eerste landelijke onderzoek naar blindheid.

and we had astonishing results.

We hadden verbluffende resultaten.

Instead of finding out what we thought was the case --

In plaats van het vinden van wat we dachten dat het geval was -

that blindness was caused mostly by glaucoma and trachoma --

dat blindheid vooral werd veroorzaakt door glaucoom en trachoom -

we were astounded to find out

waren we verbaasd te ontdekken dat blindheid wordt veroorzaakt door cataract.

that blindness was caused instead by cataract.

Je kunt niets genezen of voorkomen als je niet weet dat het er is.

You can't cure or prevent what you don't know is there.

In your TED packages there's a DVD, "Infinite Vision,"

In jullie TED-pakketten zit er een dvd, "Infinite Vision"

about Dr. V and the Aravind Eye Hospital.

over Dr. V en het Aravind Eye Hospital.

I hope that you will take a look at it.

Ik hoop dat jullie hem eens willen bekijken.

Aravind, which started as a Seva project,

Aravind begon als een Sevaproject en

is now the world's largest and best eye hospital.

is nu 's werelds grootste en beste ziekenhuis voor oogziekten.

This year, that one hospital will give back sight

Dit jaar zal dat ene ziekenhuis het zicht teruggeven

to more than 300,000 people in Tamil Nadu, India.

aan meer dan 300.000 mensen in Tamil Nadu, India.

(Applause)

(Applaus)

Bird flu.

Vogelgriep. Ik sta hier als vertegenwoordiger van alle vreselijke dingen -

I stand here as a representative of all terrible things --

this might be the worst.

dit is misschien het ergste.

The key to preventing or mitigating pandemic bird flu

De sleutel tot voorkoming of beperking van pandemische vogelgriep

is early detection and rapid response.

is vroegtijdige opsporing en snelle reactie.

We will not have a vaccine or adequate supplies of an antiviral

We zullen niet over een vaccin of voldoende aanvoer van een antiviraal middel beschikken

to combat bird flu if it occurs in the next three years.

ter bestrijding van de vogelgriep als het zich in de komende drie jaar voordoet.

WHO stages the progress of a pandemic.

De WHO volgt de voortgang van deze pandemie.

We are now at stage three on the pandemic alert stage,

We zijn nu in de derde fase van de alarmfase voor pandemie,

with just a little bit of human-to-human transmission,

met slechts een klein beetje overdracht van mens op mens,

but no human-to-human-to-human sustained transmission.

maar geen 'mens op mens op mens' volgehouden overdracht.

The moment WHO says we've moved to category four --

Op het moment dat de WHO zegt dat we overgegaan zijn naar fase vier,

this will not be like Katrina.

zal dit niet zijn als Katrina. De wereld zoals wij die kennen zal ophouden te bestaan.

The world as we know it will stop.

There'll be no airplanes flying.

Er zullen geen vliegtuigen meer vliegen.

Would you get in an airplane with 250 people you didn't know,

Wil je in een vliegtuig zitten met 250 mensen die je niet kent,

coughing and sneezing,

die hoesten en niezen, als je wist dat sommigen van hen

when you knew that some of them might carry a disease that could kill you,

drager zijn van een dodelijke ziekte,

for which you had no antivirals or vaccine?

waarvoor er geen antiviraal middel of vaccin bestaat?

I did a study of the top epidemiologists in the world in October.

Ik heb in oktober een studie gemaakt van de topepidemiologen van de wereld.

I asked them -- these are all fluologists and specialists in influenza --

Ik vroeg ze - het zijn allemaal fluologisten en specialisten in griep -

and I asked them the questions you'd like to ask them:

en ik stelde hen de voor de hand liggende vragen.

What do you think the likelihood is that there'll be a pandemic?

Hoe groot is de kans op een pandemie?

If it happens, how bad do you think it will be?

Als het gebeurt, hoe erg zal het dan zijn?

Fifteen percent said they thought there'd be a pandemic within three years.

15 procent verwachtten een pandemie binnen de drie jaar.

But much worse than that,

Maar veel erger dan dat,

90 percent said they thought there'd be a pandemic

90 procent zei dat ze dachten dat er een pandemie zou komen

within your children or your grandchildren's lifetime.

binnen de levensduur van jullie kinderen of kleinkinderen.

And they thought that if there was a pandemic,

Ze dachten dat als er een pandemie zou komen

a billion people would get sick.

één miljard mensen ziek zouden worden.

As many as 165 million people would die.

Maar liefst 165 miljoen mensen zouden sterven.

There would be a global recession and depression

Er zou een wereldwijde recessie en depressie komen

as our just-in-time inventory system

als ons just-in-time voorraadbeheersysteem

and the tight rubber band of globalization broke,

en de strakke elastiek van globalisering het zouden begeven.

and the cost to our economy of one to three trillion dollars

De kosten voor onze economie van één tot drie biljoen dollar

would be far worse for everyone than merely 100 million people dying,

zou voor iedereen veel erger zijn dan dat alleen 100 miljoen mensen zouden sterven.

Veel meer mensen zouden hun baan verliezen

because so many more people would lose their job

and their healthcare benefits,

en hun medische voordelen.

that the consequences are almost unthinkable.

De gevolgen zijn bijna ondenkbaar.

And it's getting worse, because travel is getting so much better.

Het wordt steeds erger want reizen wordt steeds gemakkelijker.

Let me show you a simulation of what a pandemic looks like.

Laat ik je een simulatie tonen van hoe een pandemie eruit ziet

So we know what we're talking about.

zodat we weten waar we het over hebben.

Let's assume, for example, that the first case occurs in South Asia.

Laten we bijvoorbeeld aannemen dat het eerste geval in Zuid-Azië voorkomt.

It initially goes quite slowly.

Het gaat in het begin heel traag.

You get two or three discrete locations.

Je krijgt twee of drie afzonderlijke locaties.

Then there'll be secondary outbreaks, and the disease will spread

Dan komen er secundaire uitbraken en de ziekte verspreidt zich zo snel

from country to country so fast that you won't know what hit you.

van land tot land dat je niet eens weet wat je trof.

Within three weeks it will be everywhere in the world.

Binnen drie weken zal ze overal in de wereld zijn.

Now, if we had an "undo" button, and we could go back and isolate it

Als we maar een 'ongedaan-maken'-knop hadden, we terug konden gaan, ze isoleren

and grab it when it first started -- if we could find it early,

en ze konden betrappen waar ze begon. Als we ze vroeg konden vinden

and we had early detection and early response,

en we vroege opsporing en vroege reactie hadden,

and we could put each one of those viruses in jail --

konden wij al deze virussen als het ware gevangen zetten -

that's the only way to deal with something like a pandemic.

dat is de enige manier om om te gaan met iets als een pandemie.

And let me show you why that is.

Laat me je aantonen waarom dat zo is.

We have a joke.

We hebben een grap. Dit is een epidemiecurve en iedereen in de geneeskunde

This is an epidemic curve, and everyone in medicine,

I think, ultimately gets to know what it is.

gaat die wel ooit tegenkomen en leren kennen.

But the joke is,

Maar de grap is dat een epidemioloog graag hier op een epidemie

an epidemiologist likes to arrive at an epidemic right here

and ride to glory on the downhill curve.

aankomt en vandaar glorieus de afdaling inzet.

(Laughter)

But you don't get to do that usually.

Maar meestal gaat het anders.

You usually arrive right about here.

Meestal vertrek je hier.

What we really want is to arrive right here, so we can stop the epidemic.

Waar we echt toe willen komen is hier te vertrekken om de epidemie te kunnen stoppen.

But you can't always do that.

Dat lukt niet altijd. Maar er is een organisatie

But there's an organization that has been able to find a way

die in staat is geweest om te leren hoe de eerste gevallen die zich voordoen, te vinden.

to learn when the first cases occur,

and that is called GPHIN;

Ze heet GPHIN.

it's the Global Public Health Information Network.

Staat voor Global Public Health Information Network.

And that simulation that I showed you

Die simulatie die ik je liet zien waarvan je dacht dat het vogelgriep was,

that you thought was bird flu -- that was SARS.

And SARS is the pandemic that did not occur.

dat was SARS. SARS is de pandemie die niet plaatsvond.

And it didn't occur

Ze gebeurde niet omdat GPHIN de pandemie-in-aantocht van SARS ontdekte

because GPHIN found the pandemic-to-be of SARS

drie maanden voordat ze door de WHO werd aangekondigd.

three months before WHO actually announced it, and because of that,

Daardoor konden we de SARS-pandemie stoppen.

we were able to stop the SARS pandemic.

And I think we owe a great debt of gratitude

Ik denk dat we dat in grote mate te danken hebben aan GPHIN en Ron St. John,

to GPHIN and to Ron St. John,

who I hope is in the audience some place -- over there --

waarvan ik hoop dat hij hier aanwezig is - daar -

who's the founder of GPHIN.

en de oprichter is van GPHIN.

(Applause)

(Applaus)

Hello, Ron!

Hallo, Ron.

(Applause)

(Applaus)

And TED has flown Ron here from Ottawa, where GPHIN is located,

TED heeft Ron vanuit Ottawa, waar GPHIN gevestigd is, naar hier overgevlogen

because not only did GPHIN find SARS early,

want niet alleen heeft GPHIN SARS vroeg gevonden, maar

but you may have seen last week

je hebt vorige week misschien gezien dat Iran aankondigde dat ze vogelgriep hadden in Iran.

that Iran announced that they had bird flu in Iran,

but GPHIN found the bird flu in Iran not February 14 --

GPHIN vond de vogelgriep in Iran, niet op 14 februari maar in september vorig jaar.

but last September.

We need an early-warning system

We hebben een systeem voor vroegtijdige waarschuwing nodig

to protect us against the things that are humanity's worst nightmare.

om ons te beschermen tegen de ergste nachtmerrie van de mensheid.

And so my TED wish is based on the common denominator

Mijn TED-wens is gebaseerd op de gemeenschappelijke noemer van deze ervaringen.

of these experiences.

Smallpox -- early detection, early response.

Pokken - vroegtijdige opsporing, vroege reactie.

Blindness, polio -- early detection, early response.

Blindheid, polio - vroegtijdige opsporing, vroege reactie.

Pandemic bird flu -- early detection, early response.

Pandemische vogelgriep - vroegtijdige opsporing, vroege reactie. Het is een litanie.

It is a litany.

It is so obvious that our only way of dealing with these new diseases

Het is zo duidelijk dat de enige manier om om te gaan met deze nieuwe ziektes

is to find them early and to kill them before they spread.

is ze vroeg te vinden en in de kiem te smoren voordat ze zich verspreiden.

So, my TED wish is for you to help build a global system --

Dus, mijn TED wens voor jullie is om te komen tot een mondiaal systeem,

an early-warning system --

een systeem voor vroegtijdige waarschuwing,

to protect us against humanity's worst nightmares.

om ons te beschermen tegen de ergste nachtmerries van de mensheid.

And what I thought I would call it is "Early Detection,"

Ik wou het 'Early Detection' noemen,

But it should really be called ...

maar het zou beter 'Total Early Detection' heten.

"Total Early Detection." [TED]

(Laughter)

(Gelach)

What?

(Applaus)

(Applause)

What?

(Applause)

But in all seriousness,

Maar in alle ernst -

because this idea is birthed in TED,

want dit idee komt van bij TED,

I would like it to be a legacy of TED, and I'd like to call it

ik zou willen dat het een erfenis is van TED, en ik wil het ook

the "International System for Total Early Disease Detection."

het 'International System for Total Early Disease Detection' noemen.

[INSTEDD]

And INSTEDD then becomes our mantra.

INSTEDD wordt dan onze mantra.

So instead of a hidden pandemic of bird flu,

In plaats van een verborgen pandemie van vogelgriep te krijgen,

we find it and immediately contain it.

vinden we ze en dammen ze dan meteen in.

Instead of a novel virus caused by bio-terror or bio-error,

In plaats van opgezadeld te zitten met een nieuw virus veroorzaakt door bio-terreur of een bio-fout,

or shift or drift, we find it and we contain it.

verschuiving of drift, vinden we het en we dammen het in.

Instead of industrial accidents like oil spills

In plaats van industriële ongelukken zoals olievlekken of de ramp in Bhopal

or the catastrophe in Bhopal,

we find them, and we respond to them.

kunnen we ze vinden en erop reageren.

Instead of famine, hidden until it is too late,

In plaats van hongersnood, verborgen totdat het te laat is, kunnen we ze ontdekken en erop reageren.

we detect it, and we respond.

And instead of a system which is owned by a government,

In plaats van een systeem,

dat eigendom is van een regering en verborgen in de ingewanden van de overheid,

and hidden in the bowels of government,

let's build an early detection system

kunnen we beter een systeem voor vroegtijdige opsporing maken

that's freely available to anyone in the world in their own language.

dat voor iedereen in de wereld en in hun eigen taal vrij beschikbaar is.

Let's make it transparent, non-governmental,

Laten we het transparant, niet-regeringsgebonden maken

not owned by any single country or company,

en geen eigendom van één enkel land of bedrijf.

housed in a neutral country, with redundant backup

Maar gevestigd in een neutraal land, met back-up

in a different time zone and a different continent.

in een andere tijdzone en op een ander continent.

And let's build it on GPHIN.

Laten we uitgaan van GPHIN. Laten we beginnen met GPHIN.

Let's start with GPHIN.

Let's increase the websites that they crawl

Laten we de te doorzoeken websites van 20.000 naar 20 miljoen verhogen.

from 20,000 to 20 million.

Let's increase the languages they crawl

Laten we het aantal talen die ze doorzoeken van 7 op 70, of zelfs meer, brengen.

from seven to 70, or more.

Let's build in outbound confirmation messages,

Laten we gebruik maken van bevestigingsberichten

using text messages or SMS or instant messaging

via tekstberichten, SMS of instant messaging

to find out from people who are within 100 meters

om van mensen die zich binnen 100 meter van het ontvangen gerucht bevinden, om na te gaan

of the rumor that you hear,

if it is, in fact, valid.

of het in feite geldig is.

And let's add satellite confirmation.

Laten we bevestiging via satelliet toevoegen.

And we'll add Gapminder's amazing graphics to the front end.

En gebruik maken van Gapminder's geweldige graphics als startpagina.

And we'll grow it as a moral force in the world,

We laten het uitgroeien tot een morele kracht in de wereld,

finding out those terrible things

door het ontdekken van die vreselijke dingen voordat iemand anders er iets over weet

before anybody else knows about them,

and sending our response to them,

en hen ons antwoord versturen. Zodat de volgende jaren,

so that next year, instead of us meeting here,

in plaats van op onze vergadering hier

lamenting how many terrible things there are in the world,

te moeten klagen over al die verschrikkelijke dingen in de wereld,

we will have pulled together,

we onze krachten zullen hebben verenigd, onze unieke vaardigheden

used the unique skills and the magic of this community,

en de magie van deze gemeenschap hebben gebruikt.

and be proud that we have done everything we can to stop pandemics,

We zullen er trots op kunnen zijn dat we alles hebben gedaan om pandemieën

other catastrophes, and change the world, beginning right now.

evenals andere rampen te voorkomen en de wereld vanaf nu veranderd te hebben.

(Applaus)

(Applause)

Chris Anderson: An amazing presentation.

Chris Anderson: Een geweldige presentatie. In de eerste plaats,

First of all, just so everyone understands:

opdat iedereen het zou begrijpen, je zegt dat

you're saying that by creating web crawlers,

webcrawlers die het internet afzoeken naar patronen

looking on the Internet for patterns,

they can detect something suspicious

iets verdachts kunnen ontdekken voordat de WHO dat doet,

before WHO, before anyone else can see it?

voordat iemand anders het kan zien?

Give an example of how that could possibly be true.

Leg dat eens uit. Geef eens een voorbeeld hoe dat in zijn werk gaat.

Larry Brilliant: Allereerst, je bent niet kwaad over de schending van het auteursrecht?

Larry Brilliant: You're not mad about the copyright violation?

CA: Nee, ik vind het geweldig.

CA: No. I love it.

(Laughter)

LB: Well, as Ron St. John --

LB: Wel, je weet wel, zoals Ron St. John - Ik hoop dat je hem gaat ontmoeten tijdens

I hope you'll go and meet him in the dinner afterwards and talk to him.

het diner na afloop en met hem praten -

When he started GPHIN --

Toen hij GPHIN in 1997 opstartte, was er een uitbraak van vogelgriep.

In 1997, there was an outbreak of bird flu -- H5N1.

It was in Hong Kong.

H5N1. In Hong Kong. Een opmerkelijke arts in Hong Kong

And a remarkable doctor in Hong Kong responded immediately,

reageerde meteen door het slachten van 1,5 miljoen kippen en vogels.

by slaughtering 1.5 million chickens and birds,

and they stopped that outbreak in its tracks.

Ze stopten die uitbraak van in het begin.

Immediate detection, immediate response.

Onmiddellijke detectie, onmiddellijke reactie.

Then a number of years went by,

Dan gingen een aantal jaren voorbij

and there were a lot of rumors about bird flu.

en er waren veel geruchten over de vogelgriep.

Ron and his team in Ottawa began to crawl the web --

Ron en zijn team in Ottawa begonnen het web te doorzoeken.

only crawling 20,000 different websites, mostly periodicals --

Ze doorzochten 20.000 verschillende websites, vooral tijdschriften

and they read about and heard about a concern,

en ze lazen en hoorden over de bezorgdheid over veel kinderen

of a lot of children who had high fever and symptoms of bird flu.

met hoge koorts en symptomen van de vogelgriep.

They reported this to WHO.

Zij meldden dit aan de WHO. Het duurde een tijdje om actie te ondernemen

WHO took a little while taking action,

because WHO will only receive a report from a government,

want de WHO reageert alleen op een rapport van een regering,

because it's the United Nations.

omdat het bij de Verenigde Naties hoort.

But they were able to point to WHO and let them know

Maar ze waren in staat er de WHO op te wijzen en hen te laten weten

that there was this surprising and unexplained cluster of illnesses

dat er sprake was van deze verrassende en onverklaarbare cluster van ziekten

that looked like bird flu.

die eruit zagen als de vogelgriep.

That turned out to be SARS.

Dat bleek SARS te zijn.

That's how the world found out about SARS.

Dat is hoe de wereld attent werd gemaakt op SARS.

And because of that, we were able to stop SARS.

Daardoor waren we in staat om SARS te stoppen.

Now, what's really important is that, before there was GPHIN,

Wat hier echt belangrijk aan is, is dat, voordat er sprake was GPHIN,

100 percent of all the world's reports of bad things --

100 procent van alle verslagen over slechte dingen in de wereld -

whether you're talking about famine

of het nu hongersnood of vogelgriep

or you're talking about bird flu or you're talking about Ebola --

of Ebola was -

100 percent of all those reports came from nations.

100 procent van al die meldingen kwamen van landen.

The moment these guys in Ottawa --

Op het moment dat deze jongens in Ottawa met een begroting van 800.000 dollar per jaar

on a budget of 800,000 dollars a year -- got cracking,

zich ervoor gingen inzetten, kwam 75 procent van alle rapporten in de wereld van GPHIN

75 percent of all the reports in the world came from GPHIN,

25 percent of all the reports in the world

en slechts 25 procent van alle rapporten van de wereld

came from all the other 180 nations.

kwam uit alle andere 180 landen.

Now, here's what's really interesting:

Wat nu komt, is pas echt interessant.

after they'd been working for a couple years,

Hoe denk je dat al die landen zich voelden

what do you think happened to those nations?

nadat GPHIN een paar jaar aan het werk was?

They felt pretty stupid.

So they started sending in their reports early.

Ze voelden zich nogal dom dus begonnen ze met hun verslagen eerder in te sturen.

And now, their reporting percentage is down to 50 percent,

Nu is het rapportagepercentage van GPHIN tot 50 procent gezakt

because other nations have started to report.

omdat andere landen begonnen zijn met rapporteren.

So, can you find diseases early by crawling the web?

Kan je dus ziektes vroegtijdig opsporen door het web te doorzoeken?

Of course you can.

Natuurlijk kan je dat. Kan je het nog eerder dan GPHIN het nu doet?

Can you find it even earlier than GPHIN does now?

Of course you can.

You saw that they found SARS using their Chinese web crawler

Natuurlijk kan je dat. Je zag dat ze SARS vonden

met behulp van hun Chinese webcrawler een volle zes weken

a full six weeks before they found it using their English web crawler.

voordat ze het vonden door gebruik van hun Engelse webcrawler.

Well, they're only crawling in seven languages.

Nu zoeken ze nog slechts in zeven talen.

These bad viruses really don't have any intention

Deze slechte virussen zijn echt niet van plan

of showing up first in English or Spanish or French.

eerst in het Engels, Spaans of Frans op te dagen.

(Laughter)

(Gelach)

Dus ja, ik wil van GPHIN uitgaan, erop verder bouwen,

So yes, I want to take GPHIN, I want to build on it.

I want to add all the languages of the world that we possibly can.

ik wil alle talen van de wereld kunnen toevoegen

I want to make this open to everybody,

en dit voor iedereen toegankelijk maken.

so that the health officer in Nairobi or in Patna, Bihar

Zodat de officier van gezondheid in Nairobi of in Patna, Bihar

will have as much access to it as the folks in Ottawa or in CDC.

dezelfde toegang ertoe hebben, evengoed als de mensen in Ottawa of in de CDC.

And I want to make it part of our culture

Ik wil dat dit deel gaat uitmaken van onze cultuur, dat er een gemeenschap

that there is a community of people who are watching out

van mensen komt die ons beschermen tegen de ergste nachtmerries van de mensheid.

for the worst nightmares of humanity,

and that it's accessible to everyone.

En dat het voor iedereen toegankelijk is.