The revolutionary power of diverse thought | Elif Shafak

Vertaald door: Rik Delaet Nagekeken door: Christel Foncke

"Can you taste words?"

"Proeft u woorden?"

It was a question that caught me by surprise.

Die vraag was een verrassing.

This summer, I was giving a talk at a literary festival,

Deze zomer gaf ik een toespraak op een literair festival,

and afterwards, as I was signing books,

en daarna, terwijl ik boeken tekende,

a teenage girl came with her friend,

kwam een tienermeisje met haar vriend me dit vragen.

and this is what she asked me.

I told her that some people experience an overlap in their senses

Ik vertelde haar dat bij sommige mensen de zintuigen elkaar overlappen,

so that they could hear colors

zodat ze kleuren kunnen horen

or see sounds,

of geluiden kunnen zien,

and many writers were fascinated by this subject, myself included.

en dat veel schrijvers, waaronder ikzelf, door dit onderwerp gefascineerd zijn.

But she cut me off, a bit impatiently, and said, "Yeah, I know all of that.

Maar ze onderbrak me een beetje ongeduldig en zei: "Ja, dat weet ik wel.

It's called synesthesia. We learned it at school.

Het heet synesthesie. Hebben we op school geleerd.

But my mom is reading your book,

Maar mijn moeder is uw boek aan het lezen

and she says there's lots of food and ingredients

en ze zegt dat er veel levensmiddelen en ingrediënten in staan

and a long dinner scene in it.

en ook een lange dinerscène.

She gets hungry at every page.

Bij elke pagina krijgt ze honger.

So I was thinking,

Toen vroeg ik me af

how come you don't get hungry when you write?

hoe het komt dat u geen honger krijgt terwijl u dit schrijft?

And I thought maybe, maybe you could taste words.

En ik dacht dat u misschien woorden kon proeven.

Does it make sense?"

Snapt u wat ik bedoel?"

And, actually, it did make sense,

En eigenlijk klopte dat ook wel,

because ever since my childhood,

want al sinds mijn jeugd

each letter in the alphabet has a different color,

heeft elke letter van het alfabet een andere kleur

and colors bring me flavors.

en kleuren brengen mij smaken.

So for instance, the color purple is quite pungent, almost perfumed,

Zo is bijvoorbeeld de kleur paars heel scherp, bijna geparfumeerd,

and any words that I associate with purple

en alle woorden die ik associeer met paars

taste the same way,

smaken ook zo.

such as "sunset" -- a very spicy word.

Zoals 'zonsondergang' -- een zeer pittig woord.

But I was worried that if I tell all of this to the teenager,

Maar ik vreesde dat het voor die tiener

it might sound either too abstract

misschien te abstract

or perhaps too weird,

of te raar zou klinken,

and there wasn't enough time anyhow,

en er was hoe dan ook te weinig tijd voor

because people were waiting in the queue,

omdat er mensen in de wachtrij stonden,

so it suddenly felt like what I was trying to convey

dus voelde het plotseling aan dat wat ik probeerde over te brengen

was more complicated and detailed

ingewikkelder en gedetailleerder zou zijn

than what the circumstances allowed me to say.

dan wat de omstandigheden toelieten.

And I did what I usually do in similar situations:

Ik deed wat ik meestal doe in soortgelijke situaties:

I stammered, I shut down, and I stopped talking.

ik stamelde, klapte dicht en stopte met praten.

I stopped talking because the truth was complicated,

Ik stopte met praten omdat de waarheid complex was,

even though I knew, deep within,

al wist ik diep van binnen

that one should never, ever remain silent for fear of complexity.

dat je nooit mag zwijgen uit angst voor complexiteit.

So I want to start my talk today

Daarom begin ik vandaag mijn talk

with the answer that I was not able to give on that day.

met het antwoord dat ik toen niet kon geven.

Yes, I can taste words --

Ja, ik kan woorden proeven --

sometimes, that is, not always,

Soms, niet altijd,

and happy words have a different flavor than sad words.

en gelukkige woorden smaken anders dan verdrietige woorden.

I like to explore: What does the word "creativity" taste like,

Ik hou van verkennen: hoe smaken de woorden 'creativiteit',

or "equality,"

'gelijkheid',

"love," "revolution?"

'liefde' of 'revolutie'?

And what about "motherland?"

En hoe het woord 'moederland'?

These days, it's particularly this last word that troubles me.

Het is nu vooral dat laatste woord waarover ik pieker.

It leaves a sweet taste on my tongue,

Het laat een zoete nasmaak na op mijn tong,

like cinnamon, a bit of rose water

zoals kaneel, wat rozenwater

en appels.

and golden apples.

But underneath, there's a sharp tang,

Maar daaronder zit er een wrange bijsmaak,

like nettles and dandelion.

zoals brandnetels of paardenbloem.

The taste of my motherland, Turkey,

De smaak van mijn moederland, Turkije,

is a mixture of sweet and bitter.

is een mix van zoet en bitter.

And the reason why I'm telling you this

Ik vertel jullie dit,

is because I think there's more and more people

omdat ik denk dat meer en meer mensen

all around the world today

over de hele wereld vandaag

who have similarly mixed emotions

ook gemengde gevoelens hebben

about the lands they come from.

over hun thuisland.

We love our native countries, yeah?

Wij houden toch van ons land van herkomst?

How can we not?

Hoe zouden we niet?

We feel attached to the people, the culture, the land, the food.

We voelen ons verbonden met de mensen, de cultuur, het land, het eten.

En toch voelen we ons tegelijkertijd

And yet at the same time,

we feel increasingly frustrated by its politics and politicians,

steeds meer gefrustreerd door de politiek en de politici,

sometimes to the point of despair or hurt or anger.

soms zelf tot op het punt van wanhoop of pijn of woede.

I want to talk about emotions

Ik wil praten over emoties

and the need to boost our emotional intelligence.

en de noodzaak om onze emotionele intelligentie te stimuleren.

I think it's a pity

Ik vind het jammer

that mainstream political theory pays very little attention to emotions.

dat mainstream politieke theorie weinig aandacht besteedt aan emoties.

Oftentimes, analysts and experts are so busy with data and metrics

Vaak zijn analisten en deskundigen zo druk bezig met gegevens en statistieken

that they seem to forget those things in life

dat ze de dingen in het leven lijken te vergeten

that are difficult to measure

die moeilijk te meten zijn

and perhaps impossible to cluster under statistical models.

en misschien onmogelijk te vangen in statistische modellen.

But I think this is a mistake, for two main reasons.

Maar ik denk dat dit om twee belangrijke redenen een vergissing is.

Firstly, because we are emotional beings.

Ten eerste omdat wij emotionele wezens zijn.

As human beings, I think we all are like that.

omdat wij als menselijke wezens nu eenmaal zo zijn.

But secondly, and this is new,

Maar ten tweede, en dit is nieuw,

we have entered a new stage in world history

zijn we binnengestapt in een nieuwe fase in de wereldgeschiedenis

in which collective sentiments guide and misguide politics

waarin collectieve gevoelens de politiek leiden en misleiden,

more than ever before.

meer dan ooit tevoren.

And through social media and social networking,

Via sociale media en sociale netwerken

these sentiments are further amplified,

worden deze gevoelens verder versterkt en gepolariseerd,

polarized, and they travel around the world quite fast.

en reizen ze heel snel de hele wereld rond.

Ours is the age of anxiety, anger,

We leven in een tijd van bezorgdheid, boosheid,

distrust, resentment

wantrouwen, wrok

and, I think, lots of fear.

en, denk ik, hopen angst.

But here's the thing:

Maar hier komt het:

even though there's plenty of research about economic factors,

zelfs als er volop onderzoek is over economische factoren,

there's relatively few studies about emotional factors.

zijn er relatief weinig studies over emotionele factoren.

Why is it that we underestimate feelings and perceptions?

Waarom onderschatten we gevoelens en perceptie?

I think it's going to be one of our biggest intellectual challenges,

Ik denk dat het gaat om een van onze grootste intellectuele uitdagingen,

because our political systems are replete with emotions.

omdat onze politieke systemen vol zitten met emoties.

In country after country,

In land na land

we have seen illiberal politicians exploiting these emotions.

hebben we rechtse politici deze emoties zien exploiteren.

And yet within the academia and among the intelligentsia,

Toch neemt de academische wereld of de intelligentsia

we are yet to take emotions seriously.

emoties niet serieus.

Ik denk dat we dat zouden moeten doen.

I think we should.

And just like we should focus on economic inequality worldwide,

Net zoals wij ons moeten concentreren op de wereldwijde economische ongelijkheid,

we need to pay more attention to emotional and cognitive gaps worldwide

moeten we wereldwijd aandacht besteden aan emotionele en cognitieve hiaten

and how to bridge these gaps,

en hoe deze te overbruggen

because they do matter.

omdat ze ertoe doen.

Years ago, when I was still living in Istanbul,

Toen ik jaren geleden nog in Istanboel woonde,

an American scholar working on women writers in the Middle East

zocht een Amerikaanse geleerde me op.

Ze werkte aan vrouwelijke schrijvers in het Midden-Oosten.

came to see me.

And at some point in our exchange, she said,

Op een bepaald moment zei ze:

"I understand why you're a feminist,

"Ik begrijp waarom je een feministe bent,

because, you know, you live in Turkey."

want je woont in Turkije."

And I said to her,

En ik zei haar:

"I don't understand why you're not a feminist,

"Ik begrijp niet waarom jij geen feministe bent,

because, you know, you live in America."

want jij woont toch in Amerika."

(Laughter)

(Gelach)

(Applause)

(Applaus)

And she laughed.

En ze lachte.

She took it as a joke,

Ze zag het als een grap,

and the moment passed.

en we gingen verder.

(Laughter)

(Gelach)

But the way she had divided the world into two imaginary camps,

Maar de manier waarop ze de wereld verdeelde in twee denkbeeldige kampen,

into two opposite camps --

in twee tegengestelde kampen --

it bothered me and it stayed with me.

hinderde me en bleef me bij.

According to this imaginary map,

Volgens deze denkbeeldige kaart,

some parts of the world were liquid countries.

waren sommige delen van de wereld 'vloeibare' landen.

They were like choppy waters not yet settled.

Ze waren als onrustige wateren, nog niet gekalmeerd.

Some other parts of the world, namely the West,

Terwijl andere delen van de wereld, namelijk het Westen,

were solid, safe and stable.

solide, veilig en stabiel waren.

So it was the liquid lands that needed feminism

Dus waren het de vloeibare landen die het feminisme nodig hadden

and activism and human rights,

en activisme en mensenrechten.

and those of us who were unfortunate enough

Wie onder ons de pech had

to come from such places

van dergelijke plaatsen te komen,

had to keep struggling for these most essential values.

moest blijven worstelen voor deze meest essentiële waarden.

But there was hope.

Maar er was hoop.

Since history moved forward,

Omdat de geschiedenis vooruitgaat,

even the most unsteady lands would someday catch up.

zullen ook de meest woelige landen ooit bijbenen.

And meanwhile, the citizens of solid lands

Ondertussen konden de burgers van de solide landen

could take comfort in the progress of history

zich verheugen in het verloop van de geschiedenis

and in the triumph of the liberal order.

en in de triomf van de liberale orde.

They could support the struggles of other people elsewhere,

Ze konden de strijd van mensen elders steunen,

but they themselves did not have to struggle

maar zij zelf hoefden niet meer te vechten

for the basics of democracy anymore,

voor de grondbeginselen van de democratie,

because they were beyond that stage.

omdat ze voorbij dat stadium waren.

I think in the year 2016,

Maar in het jaar 2016, denk ik,

this hierarchical geography was shattered to pieces.

viel dit hiërarchische geografische plaatje uit elkaar.

Our world no longer follows this dualistic pattern

Onze wereld volgt niet langer het dualistische patroon

in the scholar's mind, if it ever did.

van de geest van die geleerde, als het dat al ooit deed.

Now we know that history does not necessarily move forward.

Nu we weten dat de geschiedenis niet noodzakelijkerwijs vooruitgaat.

Sometimes it draws circles,

Soms gaat het in cirkels,

even slides backwards,

gaat ze zelfs achteruit,

and that generations can make the same mistakes

en generaties kunnen dezelfde fouten maken

that their great-grandfathers had made.

als hun overgrootvaders.

And now we know that there's no such thing

Nu weten we dat er niet zoiets is

as solid countries versus liquid countries.

als solide landen tegenover vloeibare landen.

In fact, we are all living in liquid times,

In feite leven we allemaal in vloeibare tijden,

just like the late Zygmunt Bauman told us.

net zoals wijlen Zygmunt Bauman ons vertelde.

And Bauman had another definition for our age.

Bauman definieerde ons tijdperk anders.

He used to say we are all going to be walking on moving sands.

Hij placht te zeggen dat we allemaal in drijfzand gaan terechtkomen.

And if that's the case, I think,

Als dat klopt, dan denk ik

it should concern us women more than men,

dat wij vrouwen ons meer dan mannen zorgen moeten maken,

because when societies slide backwards into authoritarianism,

want als samenlevingen afglijden naar autoritaire praktijken,

nationalism or religious fanaticism,

nationalisme of religieus fanatisme,

women have much more to lose.

hebben vrouwen veel meer te verliezen.

That is why this needs to be a vital moment,

Daarom moet dit een cruciaal moment zijn,

not only for global activism,

niet alleen voor globaal activisme,

but in my opinion, for global sisterhood as well.

maar naar mijn mening, ook voor een wereldwijd zusterschap.

(Applause)

(Applaus)

But I want to make a little confession before I go any further.

Maar ik wil wat opbiechten voordat ik verder ga.

Until recently, whenever I took part in an international conference or festival,

Tot voor kort, was ik op internationale conferenties

I would be usually one of the more depressed speakers.

meestal een van de meer depressieve sprekers.

(Laughter)

(Gelach)

Having seen how our dreams of democracy and how our dreams of coexistence

Toen ik zag hoe onze dromen over democratie en co-existentie

were crushed in Turkey,

in Turkije met voeten werden getreden,

both gradually but also with a bewildering speed,

geleidelijk aan, maar ook met een verbijsterende snelheid,

over the years I've felt quite demoralized.

voelde ik me door de jaren heen nogal gedemoraliseerd.

And at these festivals there would be some other gloomy writers,

Op deze festivals kwamen ook andere sombere schrijvers

and they would come from places such as Egypt, Nigeria, Pakistan,

van plaatsen als Egypte, Nigeria, Pakistan,

Bangladesh, Philippines, China, Venezuela, Russia.

Bangladesh, Filipijnen, China, Venezuela, Rusland.

And we would smile at each other in sympathy,

We glimlachten naar elkaar in sympathie,

this camaraderie of the doomed.

een kameraadschap van verdoemden.

(Laughter)

(Gelach)

And you could call us WADWIC:

Je had ons ICBEDS kunnen noemen:

Worried and Depressed Writers International Club.

Internationale Club van Bange en Depressieve Schrijvers.

(Laughter)

(Gelach)

But then things began to change,

Maar dingen begonnen te veranderen.

and suddenly our club became more popular,

Plots werd onze club populairder

and we started to have new members.

en begonnen we nieuwe leden aan te trekken.

I remember --

Ik herinner me --

(Laughter)

(Gelach)

I remember Greek writers and poets joined first, came on board.

Ik herinner me dat Griekse schrijvers en dichters erbij kwamen,

And then writers from Hungary and Poland,

gevolgd door schrijvers uit Hongarije en Polen,

and then, interestingly, writers from Austria, the Netherlands, France,

en dan, interessant, schrijvers uit Oostenrijk, Nederland, Frankrijk,

and then writers from the UK, where I live and where I call my home,

en ook schrijvers uit het VK, waar ik woon en thuis ben.

and then writers from the USA.

Daarna schrijvers uit de VS.

Suddenly, there were more of us

Plotseling waren er meer van ons

feeling worried about the fate of our nations

die zich zorgen maakten over het lot van onze naties

and the future of the world.

en de toekomst van de wereld.

And maybe there were more of us now

En misschien waren er nu meer

feeling like strangers in our own motherlands.

die zich vreemden voelden in hun eigen moederland.

And then this bizarre thing happened.

Dan gebeurde er iets raars.

Those of us who used to be very depressed for a long time,

Wie zich vroeger lange tijd erg depressief voelde,

we started to feel less depressed,

voelde zich nu minder depressief,

whereas the newcomers, they were so not used to feeling this way

terwijl de nieuwkomers, die niet gewend waren aan dit gevoel,

that they were now even more depressed.

nu zelfs nog depressiever werden.

(Laughter)

(Gelach)

So you could see writers from Bangladesh or Turkey or Egypt

Zo zag je schrijvers uit Bangladesh, Turkije of Egypte

trying to console their colleagues

bezig met het troosten van hun collega's

from Brexit Britain or from post-election USA.

uit Groot-Brittannië om Brexit of uit de VS om de verkiezingen.

(Laughter)

(Gelach)

Maar alle gekheid op een stokje,

But joking aside,

I think our world is full of unprecedented challenges,

Ik denk dat onze wereld vol is van ongekende uitdagingen,

and this comes with an emotional backlash,

en dit heeft een emotionele weerslag.

because in the face of high-speed change,

Door de snelle veranderingen

many people wish to slow down,

willen veel mensen afremmen,

and when there's too much unfamiliarity,

en tegenover te veel onbekendheid,

people long for the familiar.

willen mensen terug naar het vertrouwde.

And when things get too confusing,

Als dingen te verwarrend worden,

many people crave simplicity.

snakken veel mensen naar eenvoud.

This is a very dangerous crossroads,

Dit is een zeer gevaarlijk kruispunt,

because it's exactly where the demagogue enters into the picture.

want het is precies daar waar de demagoog op de proppen komt.

The demagogue understands how collective sentiments work

De demagoog begrijpt hoe collectieve gevoelens werken

and how he -- it's usually a he -- can benefit from them.

en hoe hij -- meestal een hij -- er zijn voordeel mee kan doen.

He tells us that we all belong in our tribes,

Hij vertelt ons dat we allemaal tot onze stammen behoren

and he tells us that we will be safer if we are surrounded by sameness.

en dat we veiliger zullen zijn als we omringd zijn door meer van hetzelfde.

Demagogues come in all sizes and in all shapes.

Demagogen zijn er in alle maten en vormen.

This could be the eccentric leader of a marginal political party

Het zou de excentrieke leider van een marginale politieke partij

somewhere in Europe,

ergens in Europa kunnen zijn,

or an Islamist extremist imam preaching dogma and hatred,

of een islamistische, extremistische imam die dogma en haat predikt,

or it could be a white supremacist Nazi-admiring orator somewhere else.

of ergens anders een blanke supremacist en Nazi-vererende redenaar.

All these figures, at first glance -- they seem disconnected.

Deze figuren lijken op het eerste gezicht niets met elkaar te maken te hebben.

But I think they feed each other,

Maar ik denk dat ze elkaar voeden

and they need each other.

en elkaar nodig hebben.

And all around the world,

Over de hele wereld,

when we look at how demagogues talk and how they inspire movements,

als we kijken naar hoe demagogen praten en hoe ze bewegingen inspireren,

I think they have one unmistakable quality in common:

denk ik dat ze een onmiskenbaar kenmerk gemeen hebben:

they strongly, strongly dislike plurality.

ze hebben een sterke, sterke hekel aan pluraliteit.

They cannot deal with multiplicity.

Ze kunnen niet omgaan met meervoudigheid.

Adorno used to say,

Adorno zei vaak:

"Intolerance of ambiguity is the sign of an authoritarian personality."

"Intolerantie voor onduidelijkheid wijst op een autoritaire persoonlijkheid."

But I ask myself:

Maar dan vraag ik me af:

What if that same sign,

wat als datzelfde signaal,

that same intolerance of ambiguity --

diezelfde onverdraagzaamheid voor onduidelijkheid --

what if it's the mark of our times, of the age we're living in?

wat als dat nu tekenend is voor onze tijd, de tijd waarin we leven?

Because wherever I look, I see nuances withering away.

Want waar ik ook kijk, zie ik de nuances wegdeemsteren.

On TV shows, we have one anti-something speaker

Op tv-shows zien we een anti-iets spreker

situated against a pro-something speaker.

het opnemen tegen een pro-iets spreker.

Yeah? It's good ratings.

Dat geeft goede kijkcijfers.

It's even better if they shout at each other.

Het is nog beter als ze tegen elkaar schreeuwen.

Even in academia, where our intellect is supposed to be nourished,

Zelfs in de academische wereld, zogenaamd de voedingsbodem voor ons intellect,

you see one atheist scholar competing with a firmly theist scholar,

zie je een atheïstische geleerde debatteren met een theïstische geleerde,

but it's not a real intellectual exchange,

maar het is geen echt intellectueel debat,

because it's a clash between two certainties.

omdat het een botsing is tussen twee zekerheden.

I think binary oppositions are everywhere.

Ik denk dat je overal die tegenstellingen tegenkomt.

So slowly and systematically,

Langzaam en systematisch

we are being denied the right to be complex.

wordt ons het recht ontzegd om complex te zijn.

Istanbul, Berlin, Nice, Paris, Brussels,

Istanboel, Berlijn, Nice, Parijs, Brussel,

Dhaka, Baghdad, Barcelona:

Dhaka, Bagdad, Barcelona:

we have seen one horrible terror attack after another.

we zagen keer op keer verschrikkelijke terroristische aanslagen.

And when you express your sorrow, and when you react against the cruelty,

En wanneer je je verdriet toont en reageert tegen de wreedheid,

you get all kinds of reactions,

krijg je hopen reacties,

messages on social media.

berichten op sociale media.

But one of them is quite disturbing,

Maar één ervan is heel storend,

only because it's so widespread.

omdat het zo wijdverbreid is.

They say, "Why do you feel sorry for them?

Ze zeggen: "Waarom voel je medelijden met hen?

Why do you feel sorry for them?

Waarom voel je medelijden met hen?

Why don't you feel sorry for civilians in Yemen

Waarom heb je geen medelijden voor de burgers in Jemen

or civilians in Syria?"

of de burgers in Syrië?"

And I think the people who write such messages

Ik denk dat de mensen die dat schrijven, niet begrijpen

do not understand

that we can feel sorry for and stand in solidarity with

dat we medelijden kunnen voelen en solidair zijn

victims of terrorism and violence in the Middle East, in Europe,

met slachtoffers van terrorisme en geweld in het Midden-Oosten, in Europa,

in Asia, in America, wherever, everywhere,

in Azië, in Amerika, overal, overal,

equally and simultaneously.

evenzeer en tegelijkertijd.

They don't seem to understand that we don't have to pick one pain

Ze lijken niet te begrijpen dat we geen pijn of plaats

and one place over all others.

boven alle andere moeten plaatsen.

But I think this is what tribalism does to us.

Maar ik denk dat het dit is wat tribalisme met ons doet.

It shrinks our minds, for sure,

Het vernauwt onze geest, zeker,

but it also shrinks our hearts,

maar het vernauwt ook onze harten,

to such an extent that we become numb to the suffering of other people.

zozeer dat we gevoelloos worden voor het lijden van andere mensen.

And the sad truth is, we weren't always like this.

De trieste waarheid is dat we niet altijd zo waren.

I had a children's book out in Turkey,

Ik gaf een kinderboek uit in Turkije.

and when the book was published, I did lots of events.

Toen het werd gepubliceerd, heb ik veel sessies georganiseerd.

I went to many primary schools,

Ik ging naar veel basisscholen,

which gave me a chance to observe younger kids in Turkey.

zodat ik jonge kinderen in Turkije kon observeren.

And it was always amazing to see how much empathy, imagination

Het was altijd geweldig om te zien hoe veel empathie, verbeelding

and chutzpah they have.

en bravoure ze hadden.

These children are much more inclined to become global citizens

Die kinderen zijn op die leeftijd veel meer geneigd

than nationalists at that age.

om wereldburgers te worden dan nationalisten.

And it's wonderful to see, when you ask them,

Het is prachtig om zien dat, wanneer je ze bevraagt,

so many of them want to be poets and writers,

hoeveel ervan dichters en schrijvers willen worden,

and girls are just as confident as boys,

en meisjes evenzeer als jongens,

if not even more.

zo niet zelfs meer.

But then I would go to high schools,

Maar als ik naar middelbare scholen ging,

and everything has changed.

was alles veranderd.

Now nobody wants to be a writer anymore,

Nu wil niemand meer een schrijver worden,

now nobody wants to be a novelist anymore,

niemand meer een novelist.

and girls have become timid,

Meisjes zijn timide geworden,

they are cautious, guarded,

voorzichtig, bewaakt,

reluctant to speak up in the public space,

terughoudend om te spreken in de openbare ruimte,

because we have taught them --

omdat we hen leerden --

the family, the school, the society --

de familie, de school, de maatschappij --

we have taught them to erase their individuality.

hen leerden hun individualiteit uit te wissen.

I think East and West,

Ik denk dat we in Oost en West

we are losing multiplicity,

onze diversiteit kwijtraken

both within our societies and within ourselves.

zowel binnen onze samenlevingen als in onszelf.

And coming from Turkey, I do know that the loss of diversity

Afkomstig uit Turkije, weet ik dat het verlies van diversiteit

is a major, major loss.

een groot, groot verlies is.

Today, my motherland became the world's biggest jailer

Vandaag is mijn moederland 's werelds grootste gevangenis

for journalists,

voor journalisten,

surpassing even China's sad record.

en overtreft zelfs het trieste record van China.

And I also believe that what happened over there in Turkey

Ik geloof ook dat wat er daar in Turkije gebeurd is

can happen anywhere.

overal kan gebeuren.

It can even happen here.

Het kan zelfs hier gebeuren.

So just like solid countries was an illusion,

Dus net zoals solide landen een illusie bleken,

singular identities is also an illusion,

zijn enkelvoudige identiteiten ook een illusie,

because we all have a multiplicity of voices inside.

omdat we van binnen allemaal een veelvoud aan stemmen hebben.

The Iranian, the Persian poet, Hafiz,

De Iraanse, de Perzische dichter Hafiz

used to say, "You carry in your soul every ingredient necessary

placht te zeggen: "In je ziel heb je elk ingrediënt nodig

to turn your existence into joy.

voor een vreugdevol leven.

All you have to do is to mix those ingredients."

Alles wat je hoeft te doen, is die ingrediënten te mengen."

And I think mix we can.

Ik denk dat we kunnen mengen.

I am an Istanbulite,

Ik ben een Istanboelse,

but I'm also attached to the Balkans,

maar zit ook vast aan de Balkan,

the Aegean, the Mediterranean,

de Egeïsche zee, de Middellandse Zee,

the Middle East, the Levant.

het Midden-Oosten, de Levant.

I am a European by birth, by choice,

Ik ben Europeaan door geboorte, door keuze,

the values that I uphold.

door de waarden die ik koester.

I have become a Londoner over the years.

Ik ben een Londenaar geworden door de jaren heen.

I would like to think of myself as a global soul, as a world citizen,

Ik zou mezelf graag zien als een mondiale ziel, een wereldburger,

a nomad and an itinerant storyteller.

een nomade en een rondreizende verteller.

I have multiple attachments, just like all of us do.

Ik heb meerdere banden, net zoals wij allemaal.

And multiple attachments mean multiple stories.

En meerdere banden betekenen meerdere verhalen.

As writers, we always chase stories, of course,

Als schrijvers jagen we natuurlijk altijd op verhalen,

but I think we are also interested in silences,

maar ik denk dat we ook geïnteresseerd zijn in de stiltes,

the things we cannot talk about,

de dingen waarover we niet kunnen praten,

political taboos, cultural taboos.

de politieke taboes, de culturele taboes.

We're also interested in our own silences.

We zijn ook geïnteresseerd in onze eigen stiltes.

I have always been very vocal about and written extensively

Ik ben ook altijd opgekomen -- en heb er uitgebreid over geschreven --

about minority rights, women's rights,

voor rechten van minderheden,

LGBT rights.

vrouwen en lhbt's.

But as I was thinking about this TED Talk,

Maar terwijl ik over deze TED Talk zat te denken,

I realized one thing:

realiseerde ik me iets:

I have never had the courage to say in a public space

Ik had nooit de moed gehad om publiekelijk toe te geven

that I was bisexual myself,

dat ik zelf biseksueel was,

because I so feared the slander

omdat ik zozeer vreesde voor de laster

and the stigma and the ridicule

het stigma, het bespotten

and the hatred that was sure to follow.

en de haat die zeker zouden volgen.

But of course, one should never, ever, remain silent

Maar natuurlijk moet je nooit blijven zwijgen

for fear of complexity.

uit angst voor complexiteit.

(Applause)

(Applaus)

And although I am no stranger to anxieties,

Hoewel ik aan angsten geen gebrek heb

and although I am talking here about the power of emotions --

en ik hier spreek over de kracht van emoties --

I do know the power of emotions --

ik ken de kracht van emoties --

I have discovered over time

ontdekte ik na verloop van tijd

that emotions are not limitless.

dat emoties begrensd zijn.

You know? They have a limit.

Ze hebben een limiet.

There comes a moment --

Er komt een moment --

it's like a tipping point or a threshold --

iets als een kantelpunt of een drempel --

when you get tired of feeling afraid,

als je moe wordt om bang te zijn,

when you get tired of feeling anxious.

moe om je angstig te voelen.

And I think not only individuals,

Ik denk dat niet alleen individuen,

but perhaps nations, too, have their own tipping points.

maar misschien ook naties hun eigen kantelpunt hebben.

So even stronger than my emotions

Dus zelfs sterker dan mijn emoties

is my awareness

is mijn bewustzijn

that not only gender, not only identity,

dat niet alleen geslacht, niet alleen identiteit,

but life itself is fluid.

maar het leven zelf vloeibaar is.

They want to divide us into tribes,

Ze willen ons verdelen in stammen,

but we are connected across borders.

maar wij zijn verbonden over de grenzen heen.

They preach certainty,

Zij preken zekerheid,

but we know that life has plenty of magic

maar wij weten dat het leven zelf magisch

and plenty of ambiguity.

en dubbelzinnig is.

And they like to incite dualities,

Zij willen aanzetten tot dualiteiten,

but we are far more nuanced than that.

maar wij zijn veel genuanceerder dan dat.

So what can we do?

Wat kunnen we dan doen?

I think we need to go back to the basics,

Ik denk dat we moeten teruggaan naar de basis,

back to the colors of the alphabet.

terug naar de kleuren van het alfabet.

The Lebanese poet Khalil Gibran used to say,

De Libanese dichter Khalil Gibran placht te zeggen:

"I learned silence from the talkative

"Ik leerde stilte van de lawaaierige,

and tolerance from the intolerant

tolerantie van de intolerante

and kindness from the unkind."

en vriendelijkheid van de onvriendelijke."

I think it's a great motto for our times.

Ik denk dat dat een groot motto is voor onze tijd.

So from populist demagogues, we will learn

Van populistische demagogen

zullen we de onmisbaarheid van de democratie leren

the indispensability of democracy.

And from isolationists, we will learn the need for global solidarity.

en van isolationisten de noodzaak voor wereldwijde solidariteit,

And from tribalists, we will learn the beauty of cosmopolitanism

van tribalisten de schoonheid van kosmopolitisme

and the beauty of diversity.

en de schoonheid van diversiteit.

As I finish, I want to leave you with one word, or one taste.

Ik wil eindigen met één woord, of één smaak:

The word "yurt" in Turkish means "motherland."

het woord 'yurt' betekent in het Turks 'moederland'.

It means "homeland."

Het betekent 'thuisland'.

But interestingly, the word also means

Maar interessant is dat het woord ook betekent:

"a tent used by nomadic tribes."

een tent van nomadische stammen.

And I like that combination, because it makes me think

Ik hou van die combinatie, omdat ze me laat denken

homelands do not need to be rooted in one place.

dat thuislanden niet op één plaats geworteld hoeven te zijn.

They can be portable.

Ze kunnen draagbaar zijn.

We can take them with us everywhere.

We kunnen ze overal meenemen.

And I think for writers, for storytellers,

Ik denk dat er voor schrijvers, verhalenvertellers

at the end of the day,

uiteindelijk maar één belangrijkste vaderland is,

there is one main homeland,

and it's called "Storyland."

en dat heet 'Verhaalland'.

And the taste of that word

De smaak van dat woord

is the taste of freedom.

is de smaak van vrijheid.

Thank you.

Dank u.

(Applause)

(Applaus)