The revolutionary power of diverse thought | Elif Shafak

Μετάφραση: Lucas Kaimaras Επιμέλεια: Ioannis Leontaridis

"Can you taste words?"

«Έχουν γεύση οι λέξεις;»

It was a question that caught me by surprise.

Αυτή η ερώτηση με αιφνιδίασε.

This summer, I was giving a talk at a literary festival,

Φέτος το καλοκαίρι έδινα μια ομιλία σε ένα λογοτεχνικό φεστιβάλ,

and afterwards, as I was signing books,

και μετά, καθώς υπέγραφα βιβλία,

a teenage girl came with her friend,

μια έφηβη κοπέλα με πλησίασε με την φίλη της,

and this is what she asked me.

και μου έκανε αυτή την ερώτηση.

I told her that some people experience an overlap in their senses

Της είπα ότι κάποιοι άνθρωποι έχουν μια επικάλυψη στις αισθήσεις

so that they could hear colors

κι έτσι μπορούν να ακούσουν χρώματα

or see sounds,

ή να δουν ήχους

and many writers were fascinated by this subject, myself included.

και αυτό συνάρπαζε πολλούς συγγραφείς, μαζί κι εμένα.

But she cut me off, a bit impatiently, and said, "Yeah, I know all of that.

Αλλά αυτή με διέκοψε λίγο ανυπόμονα και μου είπε, «Ναι, τα ξέρω όλα αυτά.

It's called synesthesia. We learned it at school.

Λέγεται συναισθησία. Το μάθαμε στο σχολείο.

But my mom is reading your book,

Αλλά η μαμά μου διαβάζει το βιβλίο σου

and she says there's lots of food and ingredients

και μου λέει ότι υπάρχουν σε αυτό πολλά φαγητά και υλικά

and a long dinner scene in it.

και μια μακριά σκηνή με δείπνο.

She gets hungry at every page.

Σε κάθε σελίδα την πιάνει πείνα.

So I was thinking,

Κι έτσι σκεφτόμουν,

how come you don't get hungry when you write?

πώς και δεν σε πιάνει πείνα όταν γράφεις;

And I thought maybe, maybe you could taste words.

Έτσι σκέφτηκα, ότι μάλλον μπορείς να γευτείς τις λέξεις.

Does it make sense?"

Έχει αυτό κάποια λογική;»

And, actually, it did make sense,

Κι όντως είχε κάποια λογική,

because ever since my childhood,

γιατί από παιδί νιώθω

each letter in the alphabet has a different color,

ότι κάθε γράμμα της αλφαβήτου έχει διαφορετικό χρώμα,

and colors bring me flavors.

και τα χρώματα μου φέρνουν γεύσεις.

So for instance, the color purple is quite pungent, almost perfumed,

Για παράδειγμα, το μοβ χρώμα είναι αρκετά πικάντικο, σχεδόν αρωματισμένο,

and any words that I associate with purple

κι όλες οι λέξεις που συσχετίζω με το μοβ

taste the same way,

έχουν την ίδια γεύση,

such as "sunset" -- a very spicy word.

όπως το «ηλιοβασίλεμα» - μια λέξη γεμάτη άρωμα.

But I was worried that if I tell all of this to the teenager,

Αλλά ανησυχούσα ότι αν τα έλεγα σε μια έφηβη όλα αυτά,

it might sound either too abstract

ή θα της φαίνονταν πολύ αφηρημένα

or perhaps too weird,

ή ίσως πολύ αλλόκοτα,

and there wasn't enough time anyhow,

και ούτως ή άλλως δεν είχα αρκετό χρόνο

because people were waiting in the queue,

γιατί περίμεναν άνθρωποι στην ουρά,

so it suddenly felt like what I was trying to convey

και ξαφνικά είχα την αίσθηση ότι αυτό που προσπαθούσα να της περάσω

was more complicated and detailed

ήταν πιο λεπτομερές και πιο πολύπλοκο

than what the circumstances allowed me to say.

απ' όσο επέτρεπαν οι περιστάσεις να πω.

And I did what I usually do in similar situations:

Κι έκανα ό,τι συνήθως κάνω σε παρόμοιες περιπτώσεις:

I stammered, I shut down, and I stopped talking.

Άρχισα να τραυλίζω, μπλόκαρα και σταμάτησα να μιλάω.

I stopped talking because the truth was complicated,

Σταμάτησα να μιλάω επειδή η αλήθεια ήταν περίπλοκη,

even though I knew, deep within,

αν και βαθιά μέσα μου ήξερα

that one should never, ever remain silent for fear of complexity.

ότι ποτέ μα ποτέ δεν πρέπει να σωπαίνεις φοβούμενος την πολυπλοκότητα.

So I want to start my talk today

Θέλω λοιπόν να αρχίσω τη σημερινή μου ομιλία

with the answer that I was not able to give on that day.

με την απάντηση που δεν μπόρεσα να δώσω εκείνη την ημέρα.

Yes, I can taste words --

Ναι, μπορώ να γευτώ τις λέξεις

sometimes, that is, not always,

- μερικές φορές όμως, όχι πάντα -

and happy words have a different flavor than sad words.

και οι χαρούμενες λέξεις έχουν διαφορετική γεύση από τις λυπηρές.

I like to explore: What does the word "creativity" taste like,

Θα ήθελα να εξερευνήσω τι γεύση έχει η λέξη «δημιουργικότητα»,

or "equality,"

ή η «ισότητα»,

"love," "revolution?"

η «αγάπη», η «επανάσταση».

And what about "motherland?"

Και τι γεύση έχει η λέξη «πατρίδα»;

These days, it's particularly this last word that troubles me.

Ειδικά αυτές τις ημέρες με απασχολεί αυτή η τελευταία λέξη.

It leaves a sweet taste on my tongue,

Μου αφήνει μια γλυκιά γεύση στο στόμα,

like cinnamon, a bit of rose water

σαν κανέλα, λίγο σαν ροδόνερο,

and golden apples.

και σαν χρυσά μήλα.

But underneath, there's a sharp tang,

Αλλά από κάτω κρύβεται μια οξεία γεύση

like nettles and dandelion.

σαν τσουκνίδα και πικραλίδα.

The taste of my motherland, Turkey,

Η γεύση της πατρίδας μου της Τουρκίας

is a mixture of sweet and bitter.

είναι ένα μείγμα γλυκού και πικρού.

And the reason why I'm telling you this

Και ο λόγος που σας τα λέω αυτά

is because I think there's more and more people

είναι επειδή πιστεύω ότι όλο και περισσότεροι άνθρωποι

all around the world today

σε όλο τον κόσμο σήμερα

who have similarly mixed emotions

έχουν παρόμοια ανάμικτα συναισθήματα

about the lands they come from.

για τις δικές τους πατρίδες.

We love our native countries, yeah?

Την αγαπάμε την πατρίδα μας, έτσι δεν είναι;

How can we not?

Γίνεται μην την αγαπάμε;

We feel attached to the people, the culture, the land, the food.

Νιώθουμε ένα δέσιμο με τους ανθρώπους, την κουλτούρα, τη γη, το φαγητό.

And yet at the same time,

Και ταυτόχρονα,

we feel increasingly frustrated by its politics and politicians,

μας εξοργίζουν όλο και περισσότερο η πολιτική και οι πολιτικοί μας,

sometimes to the point of despair or hurt or anger.

πολλές φορές σε σημείο απελπισίας ή θυμού.

I want to talk about emotions

Θέλω να μιλήσω για συναισθήματα

and the need to boost our emotional intelligence.

και την ανάγκη να ενισχύσουμε τη συναισθηματική μας ευφυία.

I think it's a pity

Νομίζω ότι είναι κρίμα

that mainstream political theory pays very little attention to emotions.

που η επικρατούσα πολιτική θεωρία δίνει ελάχιστη προσοχή στα συναισθήματα.

Oftentimes, analysts and experts are so busy with data and metrics

Συχνά, αναλυτές και ειδικοί είναι τόσο απασχολημένοι με δεδομένα και μετρήσεις

that they seem to forget those things in life

που φαίνονται να ξεχνούν εκείνα τα πράγματα στη ζωή

that are difficult to measure

που είναι δύσκολο να μετρηθούν

and perhaps impossible to cluster under statistical models.

και ίσως απίθανο να ενταχθούν σε στατιστικά μοντέλα.

But I think this is a mistake, for two main reasons.

Αλλά θεωρώ ότι έιναι λάθος για δύο βασικούς λόγους.

Firstly, because we are emotional beings.

Πρώτον, γιατί είμαστε συναισθηματικά όντα.

As human beings, I think we all are like that.

Ως ανθρώπινα όντα, νομίζω ότι έτσι είμαστε όλοι μας.

But secondly, and this is new,

Αλλά δεύτερον, και αυτό είναι νέο,

we have entered a new stage in world history

μπήκαμε σε ένα νέο στάδιο της παγκόσμιας ιστορίας

in which collective sentiments guide and misguide politics

στο οποίο το συλλογικό αίσθημα καθοδηγεί και παραπλανεί την πολιτική

more than ever before.

πολύ περισσότερο από ποτέ.

And through social media and social networking,

Και μέσα από τα κοινωνικά μέσα και την κοινωνική δικτύωση

these sentiments are further amplified,

αυτό το αίσθημα ενισχύεται περισσότερο,

polarized, and they travel around the world quite fast.

πολώνεται, και ταξιδεύει σε όλον τον κόσμο ταχύτατα.

Ours is the age of anxiety, anger,

Ζούμε στην εποχή του άγχους, του θυμού,

distrust, resentment

της καχυποψίας, της αγανάκτησης,

and, I think, lots of fear.

και νομίζω του διαρκούς φόβου.

But here's the thing:

Παρόλα αυτά,

even though there's plenty of research about economic factors,

αν και γίνονται πολλές έρευνες για τους οικονομικούς παράγοντες,

there's relatively few studies about emotional factors.

υπάρχουν σχετικά λίγες μελέτες για τους συναισθηματικούς παράγοντες.

Why is it that we underestimate feelings and perceptions?

Γιατί υποτιμούμε τα συναισθήματα και την αντίληψη;

I think it's going to be one of our biggest intellectual challenges,

Νομίζω ότι θα είναι από τις μεγαλύτερες πνευματικές προκλήσεις μας,

because our political systems are replete with emotions.

επειδή τα πολιτικά μας συστήματα βρίθουν από συναισθήματα.

In country after country,

Όλο και σε περισσότερες χώρες

we have seen illiberal politicians exploiting these emotions.

βλέπουμε ανελεύθερους πολιτικούς να εκμεταλλεύονται αυτά τα συναισθήματα.

And yet within the academia and among the intelligentsia,

Κι όμως, και στον ακαδημαϊκό χώρο αλλά και σε αυτό της διανόησης,

we are yet to take emotions seriously.

ακόμη δεν έχουμε πάρει τα συναισθήματα στα σοβαρά.

I think we should.

Νομίζω ότι θα έπρεπε.

And just like we should focus on economic inequality worldwide,

Και όπως πρέπει να εστιάσουμε στην οικονομική ανισότητα ανά τον κόσμο,

we need to pay more attention to emotional and cognitive gaps worldwide

πρέπει να δώσουμε περισσότερη προσοχή στα συναισθηματικά και γνωστικά χάσματα

and how to bridge these gaps,

και να προσπαθήσουμε να τα γεφυρώσουμε,

because they do matter.

γιατί όντως έχουν σημασία.

Years ago, when I was still living in Istanbul,

Πριν από χρόνια, όταν ακόμη ζούσα στην Κωνσταντινούπολη,

an American scholar working on women writers in the Middle East

μια Αμερικανίδα ακαδημαϊκός, που μελετούσε τις γυναίκες συγγραφείς στη Μέση Ανατολή,

came to see me.

ήρθε να με δει.

And at some point in our exchange, she said,

Και σε κάποιο σημείο της συνομιλίας μας, μου είπε,

"I understand why you're a feminist,

«Κατανοώ γιατί είσαι φεμινίστρια,

because, you know, you live in Turkey."

γιατί προφανώς ζεις στην Τουρκία».

And I said to her,

Κι εγώ της είπα,

"I don't understand why you're not a feminist,

«Εγώ δεν καταλαβαίνω γιατί δεν είσαι φεμινίστρια,

because, you know, you live in America."

εφόσον προφανώς ζεις στην Αμερική».

(Laughter)

(Γέλιο)

(Applause)

(Χειροκρότημα)

And she laughed.

Και γέλασε.

She took it as a joke,

Το εξέλαβε ως αστείο,

and the moment passed.

κι έτσι το προσπέρασε.

(Laughter)

(Γέλιο)

But the way she had divided the world into two imaginary camps,

Αλλά ο τρόπος με τον οποίον είχε μοιράσει τον κόσμο σε δύο νοητά στρατόπεδα,

into two opposite camps --

δυο αντίθετα στρατόπεδα -

it bothered me and it stayed with me.

με ενόχλησε και γύριζε στο μυαλό μου.

According to this imaginary map,

Σύμφωνα με αυτόν τον φανταστικό χάρτη,

some parts of the world were liquid countries.

κάποια μέρη του κόσμου ήταν ρευστές χώρες.

They were like choppy waters not yet settled.

Ήταν σαν τρικυμίες που δεν είχαν ακόμα σιγάσει.

Some other parts of the world, namely the West,

Κάποια άλλα μέρη του κόσμου, συγκεκριμένα στη Δύση,

were solid, safe and stable.

ήταν στέρεα, ασφαλή και σταθερά.

So it was the liquid lands that needed feminism

Έτσι λοιπόν, οι ρευστές χώρες χρειάζονταν τον φεμινισμό,

and activism and human rights,

τον ακτιβισμό και τα ανθρώπινα δικαιώματα,

and those of us who were unfortunate enough

και όσοι από εμάς είχαν την ατυχία

to come from such places

να κατάγονται από τέτοια μέρη

had to keep struggling for these most essential values.

έπρεπε να συνεχίσουν να αγωνίζονται γι' αυτές τις πολύ βασικές αξίες.

But there was hope.

Αλλά υπήρχε ελπίδα.

Since history moved forward,

Εφόσον η ιστορία προχωρούσε,

even the most unsteady lands would someday catch up.

ακόμη και οι πιο ασταθείς χώρες κάποια μέρα θα προχωρούσαν μπροστά.

And meanwhile, the citizens of solid lands

Εν τω μεταξύ, οι πολίτες των στέρεων χωρών

could take comfort in the progress of history

μπορούσαν να επαναπαυθούν στην πρόοδο της ιστορίας

and in the triumph of the liberal order.

και τον θρίαμβο της προοδευτικής τάξης.

They could support the struggles of other people elsewhere,

Μπορούσαν να στηρίζουν τους αγώνες άλλων ανθρώπων σε άλλα μέρη,

but they themselves did not have to struggle

αλλά οι ίδιοι δεν χρειαζόταν να αγωνιστούν πλέον

for the basics of democracy anymore,

για τα ουσιώδη της δημοκρατίας,

because they were beyond that stage.

γιατί είχαν περάσει αυτό το στάδιο.

I think in the year 2016,

Νομίζω ήταν 2016,

this hierarchical geography was shattered to pieces.

που διαλύθηκε αυτή η ιεραρχική γεωγραφία.

Our world no longer follows this dualistic pattern

Ο κόσμος μας δεν ακολουθεί πλέον αυτό το δυαδικό μοτίβο

in the scholar's mind, if it ever did.

που σκεφτόταν η ακαδημαϊκός, αν ποτέ το ακολουθούσε.

Now we know that history does not necessarily move forward.

Τώρα γνωρίζουμε ότι η ιστορία δεν πάει κατ' ανάγκην εμπρός.

Sometimes it draws circles,

Μερικές φορές κάνει κύκλους,

even slides backwards,

ή ακόμη κάνει προς τα πίσω,

and that generations can make the same mistakes

και ότι κάποιες γενιές μπορεί να κάνουν τα ίδια λάθη

that their great-grandfathers had made.

που είχαν κάνει οι πρόγονοί τους.

And now we know that there's no such thing

Και τώρα ξέρουμε ότι δεν υφίσταται η διαφορά

as solid countries versus liquid countries.

μεταξύ στέρεων και ρευστών χωρών.

In fact, we are all living in liquid times,

Στην ουσία, όλοι μας ζούμε σε ρευστούς καιρούς,

just like the late Zygmunt Bauman told us.

όπως μας είπε και ο Ζίγκμουντ Μπάουμαν που πέθανε πρόσφατα.

And Bauman had another definition for our age.

Ο Μπάουμαν είχε έναν άλλον ορισμό για την εποχή μας

He used to say we are all going to be walking on moving sands.

Συνήθιζε να λέει ότι όλοι θα περπατάμε πάνω σε κινούμενη άμμο.

And if that's the case, I think,

Κι αν είναι έτσι τα πράγματα,

it should concern us women more than men,

θα πρέπει να απασχολεί περισσότερο εμάς τις γυναίκες παρά τους άνδρες,

because when societies slide backwards into authoritarianism,

γιατί όταν οι κοινωνίες οπισθοδρομούν προς τον απολυταρχισμό,

nationalism or religious fanaticism,

τον εθνικισμό, ή το θρησκευτικό φανατισμό,

women have much more to lose.

οι γυναίκες έχουν περισσότερα να χάσουν.

That is why this needs to be a vital moment,

Γι' αυτό χρειάζεται να είναι μια σημαντική στιγμή,

not only for global activism,

όχι μόνο για τον παγκόσμιο ακτιβισμό,

but in my opinion, for global sisterhood as well.

αλλά κατά τη γνώμη μου, και για την παγκόσμια αδελφότητα επίσης.

(Applause)

(Χειροκρότημα)

But I want to make a little confession before I go any further.

Αλλά θέλω να ομολογήσω κάτι, πριν προχωρήσω.

Until recently, whenever I took part in an international conference or festival,

Μέχρι πρόσφατα, οποτεδήποτε συμμετείχα σε ένα παγκόσμιο συνέδριο ή φεστιβάλ,

I would be usually one of the more depressed speakers.

ήμουν συνήθως από τους πιο απαισιόδοξους ομιλητές.

(Laughter)

(Γέλια)

Having seen how our dreams of democracy and how our dreams of coexistence

Έχοντας δει πώς έγιναν συντρίμμια στην Τουρκία

τα όνειρά μας για δημοκρατία και συνύπαρξη,

were crushed in Turkey,

both gradually but also with a bewildering speed,

σταδιακά μεν, αλλά και με απίστευτη ταχύτητα,

over the years I've felt quite demoralized.

με τα χρόνια άρχισα να νιώθω πολύ αποκαρδιωμένη.

And at these festivals there would be some other gloomy writers,

Και σε αυτά τα φεστιβάλ ήταν και κάποιοι άλλοι ψυχοπλακωτικοί συγγραφείς

and they would come from places such as Egypt, Nigeria, Pakistan,

που κατάγονταν από μέρη όπως η Αίγυπτος, η Νιγηρία, το Πακιστάν,

Bangladesh, Philippines, China, Venezuela, Russia.

το Μπαγκλαντές, οι Φιλιππίνες, η Κίνα, η Βενεζουέλα, η Ρωσσία.

And we would smile at each other in sympathy,

Και χαμογελούσαμε συμπονετικά η μία με την άλλη,

this camaraderie of the doomed.

με τη συναδελφικότητα των καταδικασμένων.

(Laughter)

(Γέλια)

And you could call us WADWIC:

Θα μπορούσατε να μας πείτε ΣΑΜΠΣ:

Worried and Depressed Writers International Club.

Σύλλογος Ανήσυχων και Μελαγχολικών Παγκόσμιων Συγγραφέων.

(Laughter)

(Γέλια)

But then things began to change,

Μετά όμως οι καταστάσεις άρχισαν να αλλάζουν,

and suddenly our club became more popular,

και ξαφνικά ο σύλλογός μας έγινε πιο δημοφιλής,

and we started to have new members.

κι αρχίσαμε να έχουμε νέα μέλη.

I remember --

Θυμάμαι -

(Laughter)

(Γέλια)

I remember Greek writers and poets joined first, came on board.

Θυμάμαι ότι πρώτοι βρέθηκαν στο πλάι μας οι Έλληνες συγγραφείς και ποιητές.

And then writers from Hungary and Poland,

Μετά συγγραφείς από την Ουγγαρία και την Πολωνία,

and then, interestingly, writers from Austria, the Netherlands, France,

και μετά, όλως περιέργως, συγγραφείς από Αυστρία, Ολλανδία, Γαλλία,

and then writers from the UK, where I live and where I call my home,

και κατόπιν συγγραφείς από την Αγγλία, τη χώρα όπου ζω και θεωρώ σπίτι μου,

and then writers from the USA.

και μετά οι συγγραφείς από τις ΗΠΑ.

Suddenly, there were more of us

Ξαφνικά γίναμε πολλοί

feeling worried about the fate of our nations

αυτοί που ανησυχούσαμε για τη μοίρα των χωρών μας

and the future of the world.

και το μέλλον του κόσμου.

And maybe there were more of us now

Και ίσως είμαστε περισσότεροι τώρα

feeling like strangers in our own motherlands.

που νιώθαμε ξένοι στη ίδια την πατρίδα μας.

And then this bizarre thing happened.

Μετά συνέβη κάτι αλλόκοτο.

Those of us who used to be very depressed for a long time,

Όσοι ήμασταν πολύ μελαγχολικοί για πολύ καιρό,

we started to feel less depressed,

αρχίσαμε να νιώθουμε λιγότερη μελαγχολία,

whereas the newcomers, they were so not used to feeling this way

ενώ οι νεοφερμένοι, δεν είχαν συνηθίσει να νιώθουν έτσι

that they were now even more depressed.

και ένιωθαν ακόμη μεγαλύτερη μελαγχολία.

(Laughter)

(Γέλια)

So you could see writers from Bangladesh or Turkey or Egypt

Έτσι μπορούσατε να δείτε συγγραφείς από Μπαγκλαντές, Τουρκία, ή Αύγυπτο

trying to console their colleagues

να προσπαθούν να παρηγορήσουν τους συναδέλφους τους

from Brexit Britain or from post-election USA.

από τη Βρετανία του Brexit ή τις ΗΠΑ μετά τις εκλογές.

(Laughter)

(Γέλια)

But joking aside,

Αλλά πέρα από την πλάκα,

I think our world is full of unprecedented challenges,

νομίζω ότι ο κόσμος μας είναι γεμάτος από πρωτοφανείς προκλήσεις,

and this comes with an emotional backlash,

κι αυτό έχει συναισθηματικό αντίκτυπο

because in the face of high-speed change,

διότι όταν οι άνθρωποι έρχονται αντιμέτωποι με την ταχεία αλλαγή,

many people wish to slow down,

πολλοί θέλουν να κόψουν ταχύτητα,

and when there's too much unfamiliarity,

κι όταν τα πράγματα δεν είναι πολύ οικεία,

people long for the familiar.

οι άνθρωποι αποζητούν το οικείο.

And when things get too confusing,

Κι όταν τα πράγματα γίνονται περίπλοκα,

many people crave simplicity.

πολλοί άνθρωποι λαχταρούν την απλότητα.

This is a very dangerous crossroads,

Είναι ένα πολύ επικίνδυνο σταυροδρόμι,

because it's exactly where the demagogue enters into the picture.

γιατί εκεί μπαίνουν στο παιχνίδι οι δημαγωγοί.

The demagogue understands how collective sentiments work

Ο δημαγωγός καταλαβαίνει πώς λειτουργεί το συλλογικό συναίσθημα

and how he -- it's usually a he -- can benefit from them.

και πώς αυτός -συνήθως είναι άνδρες- μπορεί να επωφεληθεί από αυτό.

He tells us that we all belong in our tribes,

Μας λέει ότι όλοι ανήκουμε στις φυλές μας,

and he tells us that we will be safer if we are surrounded by sameness.

και μας λέει ότι θα είναι ασφαλέστερο να περιστοιχιζόμαστε από ομοίους μας.

Demagogues come in all sizes and in all shapes.

Οι δημαγωγοί μπορεί να είναι κάθε είδους άνθρωποι.

This could be the eccentric leader of a marginal political party

Μπορεί να είναι ο εκκεντρικός ηγέτης ενός ακραίου πολιτικού κόμματος

somewhere in Europe,

κάπου στην Ευρώπη,

or an Islamist extremist imam preaching dogma and hatred,

ή ένας Ισλαμιστής εξτρεμιστής ιμάμης που κηρύττει το δόγμα και το μίσος,

or it could be a white supremacist Nazi-admiring orator somewhere else.

ή κάπου αλλού μπορεί να είναι ένας ρήτορας λευκός, ρατσιστής και λάτρης των Ναζί.

All these figures, at first glance -- they seem disconnected.

Όλες αυτές οι μορφές, εκ πρώτης όψεως, φαίνονται άσχετες μεταξύ τους.

But I think they feed each other,

Αλλά νομίζω ότι αλληλοτροφοδοτούνται

and they need each other.

και η μία χρειάζεται την άλλη.

And all around the world,

Και σε όλον τον κόσμο,

when we look at how demagogues talk and how they inspire movements,

αν δούμε πώς μιλούν οι δημαγωγοί και πώς ξεσηκώνουν τον κόσμο,

I think they have one unmistakable quality in common:

νομίζω ότι έχουν κοινή μια σαφέστατη ιδιότητα:

they strongly, strongly dislike plurality.

έχουν μια τρομερή αντιπάθεια για την πολυφωνία.

They cannot deal with multiplicity.

Δεν μπορούν να διαχειριστούν την πολλαπλότητα.

Adorno used to say,

Ο Τέοντορ Αντόρνο έλεγε,

"Intolerance of ambiguity is the sign of an authoritarian personality."

«Η δυσανεξία στην αμφισημία είναι σημάδι μιας απολυταρχικής προσωπικότητας».

But I ask myself:

Αλλά αναρωτιέμαι:

What if that same sign,

Μήπως τυχόν αυτό το ίδιο σημάδι,

that same intolerance of ambiguity --

-αυτή ακριβώς η δυσανεξία στην αμφισημία-

what if it's the mark of our times, of the age we're living in?

μήπως είναι το σημάδι της εποχής μας και των καιρών που διανύουμε;

Because wherever I look, I see nuances withering away.

Γιατί όπου και να κοιτάξω, βλέπω εννοιολογικές αποχρώσεις να ξεθωριάζουν.

On TV shows, we have one anti-something speaker

Στις τηλεοπτικές εκπομπές έχουμε έναν ομιλητή κατά ενός θέματος

situated against a pro-something speaker.

ενάντια σε έναν ομιλητή υπέρ αυτού του θέματος.

Yeah? It's good ratings.

Έτσι δεν ανεβαίνει η τηλεθέαση;

It's even better if they shout at each other.

Ακόμα καλύτερα αν βάλουν και τις φωνές.

Even in academia, where our intellect is supposed to be nourished,

Ακόμη και στον ακαδημαϊκό χώρο που υποτίθεται ότι προωθεί πνεύμα,

you see one atheist scholar competing with a firmly theist scholar,

θα δείτε λόγιους να διαμάχονται υπέρ και κατά του αθεϊσμού,

but it's not a real intellectual exchange,

αλλά αυτό δεν είναι μια πραγματική πνευματική διαμοιβή,

because it's a clash between two certainties.

γιατί είναι μια διένεξη δύο πεποιθήσεων.

I think binary oppositions are everywhere.

Νομίζω ότι οι δυαδικές αντιθέσεις βρίσκονται παντού.

So slowly and systematically,

Έτσι, αργά και συστηματικά,

we are being denied the right to be complex.

μας στερείται το δικαίωμα να είμαστε πολύπλοκοι.

Istanbul, Berlin, Nice, Paris, Brussels,

Σε Κωνσταντινούπολη, Βερολίνο, Νίκαια, Παρίσι, Βρυξέλλες,

Dhaka, Baghdad, Barcelona:

Ντάκα, Βαγδάτη, Βαρκελώνη:

we have seen one horrible terror attack after another.

έχουμε δει αλλεπάλληλες τρομοκρατικές επιθέσεις.

And when you express your sorrow, and when you react against the cruelty,

Και όταν εκφράζετε τη λύπη σας και αντιδράτε κατά της βίας,

you get all kinds of reactions,

δέχεστε κάθε είδους αντίδραση,

messages on social media.

διάφορα μηνύματα στα κοινωνικά δίκτυα.

But one of them is quite disturbing,

Αλλά ένα από αυτά είναι αρκετά ανησυχητικό,

only because it's so widespread.

απλώς και μόνο επειδή είναι τόσο ευρέως διαδεδομένο.

They say, "Why do you feel sorry for them?

Λένε, «Γιατί τους λυπάστε;

Why do you feel sorry for them?

Γιατί λυπάστε γι' αυτούς;

Why don't you feel sorry for civilians in Yemen

Γιατί δεν λυπάστε τους άμαχους στην Υεμένη

or civilians in Syria?"

ή τους άμαχους στη Συρία;»

And I think the people who write such messages

Και νομίζω ότι όσοι γράφουν αυτά τα μηνύματα

do not understand

δεν καταλαβαίνουν

that we can feel sorry for and stand in solidarity with

ότι μπορούμε να λυπόμαστε και να τασσόμαστε αλληλέγγυοι

victims of terrorism and violence in the Middle East, in Europe,

με τα θύματα βίας και τρομοκρατίας στη Μέση Ανατολή, στην Ευρώπη,

in Asia, in America, wherever, everywhere,

στην Ασία, στην Αμερική, παντού και οπουδήποτε,

equally and simultaneously.

εξίσου και ταυτόχρονα.

They don't seem to understand that we don't have to pick one pain

Δεν φαίνεται να καταλαβαίνουν ότι δεν είμαστε υποχρεωμένοι

and one place over all others.

να πάρουμε έναν πόνο και να τον βάλουμε πάνω από όλους τους άλλους.

But I think this is what tribalism does to us.

Αλλά νομίζω ότι ο φυλετισμός αυτό ακριβώς κάνει.

It shrinks our minds, for sure,

Μας συρρικνώνει το μυαλό, σαφέστατα,

but it also shrinks our hearts,

αλλά συρρικνώνει και τις καρδιές μας,

to such an extent that we become numb to the suffering of other people.

σε σημείο που να αναισθητοποιούμαστε στον πόνο των άλλων ανθρώπων.

And the sad truth is, we weren't always like this.

Και πικρή αλήθεια είναι ότι δεν ήμασταν πάντα έτσι.

I had a children's book out in Turkey,

Έβγαλα ένα παιδικό βιβλίο στην Τουρκία

and when the book was published, I did lots of events.

και όταν δημοσιεύτηκε έκανα κάποιες εκδηλώσεις.

I went to many primary schools,

Πήγα σε πολλά δημοτικά σχολεία,

which gave me a chance to observe younger kids in Turkey.

όπου είχα την ευκαιρία να παρατηρήσω τα μικρά παιδιά στην Τουρκία.

And it was always amazing to see how much empathy, imagination

Και πάντα έβλεπα με έκπληξη

πόση συμπόνοια, φαντασία και θάρρος έχουν.

and chutzpah they have.

These children are much more inclined to become global citizens

Αυτά τα παιδιά έχουν πολύ περισσότερη διάθεση να γίνουν πολίτες του κόσμου

than nationalists at that age.

από ό,τι οι εθνικιστές σε αυτή την ηλικία.

And it's wonderful to see, when you ask them,

Κι όταν τα ρωτάτε, είναι υπέροχο να δείτε

so many of them want to be poets and writers,

πόσοι πολλά από αυτά θέλουν να γίνουν ποιητές και συγγραφείς,

and girls are just as confident as boys,

και τα κορίτσια έχουν την ίδια αυτοπεποίθηση με τα αγόρια,

if not even more.

αν όχι ακόμη περισσότερη.

But then I would go to high schools,

Αλλά μετά πήγαινα στα γυμνάσια,

and everything has changed.

και όλα είχαν αλλάξει.

Now nobody wants to be a writer anymore,

Τώρα πλέον κανένας δεν θέλει να γίνει συγγραφέας,

now nobody wants to be a novelist anymore,

κανείς δεν θέλει να γράψει μυθιστορήματα,

and girls have become timid,

και τα κορίτσια είναι συνεσταλμένα,

they are cautious, guarded,

είναι πιο μαζεμένα, επιφυλακτικά,

reluctant to speak up in the public space,

διστάζουν να μιλήσουν ανοικτά δημοσίως,

because we have taught them --

επειδή τους έχουμε μάθει

the family, the school, the society --

-οικογένεια, σχολείο, κοινωνία-

we have taught them to erase their individuality.

τους μάθαμε να διαγράφουν την ατομικότητά τους.

I think East and West,

Νομίζω ότι σε Ανατολή και Δύση,

we are losing multiplicity,

χάνουμε την πολλαπλότητά μας,

both within our societies and within ourselves.

και στην κοινωνία μας και στον εαυτό μας.

And coming from Turkey, I do know that the loss of diversity

Και καταγόμενη από την Τουρκία, ξέρω ότι η απώλεια της διαφορετικότητας

is a major, major loss.

είναι μια πολύ μεγάλη απώλεια.

Today, my motherland became the world's biggest jailer

Σήμερα η πατρίδα μου έχει γίνει η μεγαλύτερη φυλακή του κόσμου

for journalists,

για τους δημοσιογράφους,

surpassing even China's sad record.

ξεπερνώντας ακόμη και το θλιβερό ρεκόρ της Κίνας.

And I also believe that what happened over there in Turkey

Κι επίσης πιστεύω πως ό,τι συνέβη στην Τουρκία

can happen anywhere.

μπορεί να συμβεί παντού.

It can even happen here.

Μπορεί να συμβεί ακόμη κι εδώ.

So just like solid countries was an illusion,

Όπως λοιπόν οι ρευστές χώρες ήταν μια ψευδαίσθηση,

singular identities is also an illusion,

και οι απλές ταυτότητες είναι επίσης μια ψευδαίσθηση,

because we all have a multiplicity of voices inside.

γιατί μέσα σε όλους μας υπάρχει πλήθος από φωνές.

The Iranian, the Persian poet, Hafiz,

Ο Πέρσης ποιητής Χαφέζ έλεγε,

used to say, "You carry in your soul every ingredient necessary

«Έχεις μέσα στην ψυχή σου όλα τα απαραίτητα συστατικά

to turn your existence into joy.

για να κάνεις την ύπαρξή σου ευτυχία.

All you have to do is to mix those ingredients."

Χρειάζεται μόνο να αναμίξεις αυτά τα συστατικά».

And I think mix we can.

Και νομίζω ότι μπορούμε να το κάνουμε.

I am an Istanbulite,

Είμαι από την Κωνσταντινούπολη,

but I'm also attached to the Balkans,

αλλά έχω δεσμούς και με τα Βαλκάνια,

the Aegean, the Mediterranean,

με το Αιγαίο, με τη Μεσόγειο,

the Middle East, the Levant.

με τη Μέση Ανατολή.

I am a European by birth, by choice,

Είμαι Ευρωπαία εκ γενετής, από επιλογή,

the values that I uphold.

από τις αξίες που υποστηρίζω.

I have become a Londoner over the years.

Με τα χρόνια έγινα Λονδρέζα.

I would like to think of myself as a global soul, as a world citizen,

Μου αρέσει να θεωρώ τον εαυτό μου ως παγκόσμια ψυχή, ως πολίτη του κόσμου,

a nomad and an itinerant storyteller.

ως νομάδα και πλανόδιο αφηγητή.

I have multiple attachments, just like all of us do.

Έχω πολλαπλές συνδέσεις, όπως έχουμε όλοι.

And multiple attachments mean multiple stories.

Και οι πολλαπλές συνδέσεις σημαίνουν πολλαπλές ιστορίες.

As writers, we always chase stories, of course,

Ως συγγραφείς πάντα κυνηγάμε τις ιστορίες, φυσικά,

but I think we are also interested in silences,

αλλά νομίζω ότι επίσης μας ενδιαφέρουν οι σιωπές,

the things we cannot talk about,

τα πράγματα για τα οποία δεν μπορούμε να μιλήσουμε,

political taboos, cultural taboos.

τα πολιτικά και κοινωνικά ταμπού.

We're also interested in our own silences.

Επίσης μας ενδιαφέρουν και οι δικές μας σιωπές.

I have always been very vocal about and written extensively

Πάντα μιλούσα ανοιχτά κι έγραφα εκτενώς

about minority rights, women's rights,

για τα δικαιώματα των μειονοτήτων, τα δικαιώματα των γυναικών,

LGBT rights.

τα δικαιώματα των ΛΟΑΤ.

But as I was thinking about this TED Talk,

Αλλά καθώς σκεφτόμουν αυτή την ομιλία TED,

I realized one thing:

συνειδητοποίησα ένα πράγμα:

I have never had the courage to say in a public space

ποτέ δεν είχα το θάρρος να πω δημοσίως

that I was bisexual myself,

ότι κι εγώ ήμουν αμφιφυλόφιλη,

because I so feared the slander

γιατί φοβόμουν τόσο πολύ τον διασυρμό,

and the stigma and the ridicule

το στιγματισμό και το χλευασμό

and the hatred that was sure to follow.

και το μίσος που σίγουρα θα ακολουθούσαν.

But of course, one should never, ever, remain silent

Αλλά βεβαίως κανείς, ποτέ μα ποτέ, δεν πρέπει να μένει σιωπηλός

for fear of complexity.

φοβούμενος την πολυπλοκότητα.

(Applause)

(Χειροκρότημα)

And although I am no stranger to anxieties,

Και παρότι δεν μου είναι άγνωστες οι αβεβαιότητες,

and although I am talking here about the power of emotions --

και παρόλο που μιλάω εδώ για τη δύναμη των συναισθημάτων

I do know the power of emotions --

-γνωρίζω τη δύναμη των συναισθημάτων-

I have discovered over time

έχω με τα χρόνια ανακαλύψει

that emotions are not limitless.

ότι τα συναισθήματα δεν είναι απεριόριστα.

You know? They have a limit.

Έχουν ένα όριο, ξέρετε.

There comes a moment --

Έρχεται μια στιγμή

it's like a tipping point or a threshold --

-είναι κάτι σαν κατώφλι ή οριακό σημείο-

when you get tired of feeling afraid,

που βαριέσαι να νιώθεις φόβο,

when you get tired of feeling anxious.

που δεν θέλεις πια να στεναχωριέσαι.

And I think not only individuals,

Και νομίζω ότι όχι μόνο τα άτομα,

but perhaps nations, too, have their own tipping points.

αλλά ίσως και τα έθνη να έχουν το δικό τους οριακό σημείο.

So even stronger than my emotions

Έτσι, ακόμη πιο δυνατή από τα συναισθήματά μου

is my awareness

είναι η επίγνωσή μου

that not only gender, not only identity,

ότι εκτός από το φύλο και την ταυτότητα,

but life itself is fluid.

και η ίδια η ζωή είναι ρευστή.

They want to divide us into tribes,

Θέλουν να μας χωρίσουν σε ομάδες,

but we are connected across borders.

αλλά εμείς συνδεόμαστε πέρα από σύνορα.

They preach certainty,

Αυτοί κηρύττουν την βεβαιότητα,

but we know that life has plenty of magic

αλλά εμείς γνωρίζουμε ότι η ζωή έχει πολλή μαγεία

and plenty of ambiguity.

και πολλή αμφισημία.

And they like to incite dualities,

Κι αυτοί αρέσκονται να εισάγουν δυαδισμούς

but we are far more nuanced than that.

αλλά εμείς είμαστε πολύ πιο πολύπλευροι.

So what can we do?

Τι μπορούμε λοιπόν να κάνουμε;

I think we need to go back to the basics,

Νομίζω ότι χρειάζεται να πάμε πίσω στις αρχές,

back to the colors of the alphabet.

πίσω στα χρώματα της αλφαβήτου.

The Lebanese poet Khalil Gibran used to say,

Ο Λιβανέζος ποιητής Χαλίλ Γκιμπράν έλεγε,

"I learned silence from the talkative

«Έμαθα την ησυχία από τους ομιλητικούς,

and tolerance from the intolerant

την ανεκτικότητα από τους μισαλλόδοξους,

and kindness from the unkind."

την ευγένεια από τους αγενείς».

I think it's a great motto for our times.

Νομίζω ότι αρμόζει άριστα στην εποχή μας.

So from populist demagogues, we will learn

Έτσι, από τους λαοπλάνους δημαγωγούς

θα μάθουμε την αναγκαιότητα της δημοκρατίας.

the indispensability of democracy.

And from isolationists, we will learn the need for global solidarity.

Κι από τους απομονωτιστές θα μάθουμε την ανάγκη για παγκόσμια αλληλεγγύη.

And from tribalists, we will learn the beauty of cosmopolitanism

Και από όσους θέλουν να μας κλείσουν σε ομάδες

θα μάθουμε την ομορφιά του κοσμοπολιτισμού και της διαφορετικότητας.

and the beauty of diversity.

As I finish, I want to leave you with one word, or one taste.

Κλείνοντας, θα σας αφήσω με μια λέξη, ή μια γεύση.

The word "yurt" in Turkish means "motherland."

Στα Τουρκικά η λέξη «yurt» σημαίνει «πατρίδα».

It means "homeland."

Σημαίνει τη χώρα καταγωγής μου.

But interestingly, the word also means

Αλλά είναι ενδιαφέρον να μάθετε ότι η λέξη επίσης σημαίνει

"a tent used by nomadic tribes."

«η σκηνή που χρησιμοποιούν οι νομαδικές φυλές».

And I like that combination, because it makes me think

Και μου αρέσει αυτός ο συνδυασμός γιατί με κάνει να σκέφτομαι

homelands do not need to be rooted in one place.

ότι οι πατρίδες δεν χρειάζεται να είναι ριζωμένες σε ένα μέρος.

They can be portable.

Μπορεί να είναι φορητές.

We can take them with us everywhere.

Μπορούμε να τις πάρουμε μαζί μας παντού.

And I think for writers, for storytellers,

Και νομίζω ότι οι συγγραφείς και οι αφηγητές ιστοριών,

at the end of the day,

στο τέλος της ημέρας,

there is one main homeland,

έχουν μια μόνο κύρια πατρίδα,

and it's called "Storyland."

και λέγεται «Χώρα των Ιστορίων».

And the taste of that word

Και η γεύση αυτής της λέξης

is the taste of freedom.

είναι η γεύση της ελευθερίας.

Thank you.

Σας ευχαριστώ.

(Applause)

(Χειροκρότημα)