The mad scientist of music | Mark Applebaum

Translator: Joseph Geni Reviewer: Thu-Huong Ha

Vertaald door: Robert van den Breemen Nagekeken door: Christel Foncke

I thought if I skipped it might help my nerves,

Ik dacht dat huppelen mij minder nerveus zou maken,

but I'm actually having a paradoxical reaction to that,

maar dat klopt niet,

so that was a bad idea. (Laughter)

een slecht idee dus. (Gelach)

Anyway, I was really delighted to receive the invitation

Ik ben erg blij met de uitnodiging

to present to you some of my music and some of my work

om jullie mijn muziek en mijn werk

as a composer, presumably because it appeals

als componist te laten horen. Want dat is aantrekkelijk

to my well-known and abundant narcissism. (Laughter)

voor mijn alombekende narcisme. (Gelach)

And I'm not kidding, I just think we should just

Ik maak geen grap, het moest gezegd worden

say that and move forward. (Laughter)

zodat we verder kunnen. (Gelach)

So, but the thing is, a dilemma quickly arose,

Al snel was er een dilemma,

and that is that I'm really bored with music,

ik vind muziek echt saai,

and I'm really bored with the role of the composer,

en ik verveel me in mijn rol als componist.

and so I decided to put that idea, boredom,

Daarom is verveling vandaag het centrale thema.

as the focus of my presentation to you today.

Daarom is verveling vandaag het centrale thema.

And I'm going to share my music with you, but I hope

Ik ga mijn muziek met jullie delen,

that I'm going to do so in a way that tells a story,

zodat zij het verhaal vertelt

tells a story about how I used boredom as a catalyst

over hoe ik verveling gebruik als

for creativity and invention, and how boredom

katalysator voor creativiteit en ontdekking.

actually forced me to change the fundamental question

Hoe de verveling me dwingt om een fundamenteel

that I was asking in my discipline,

andere vraag te stellen over mijn discipline.

and how boredom also, in a sense,

Hoe verveling me dwingt om

pushed me towards taking on roles beyond the sort of

andere rollen te vervullen buiten

most traditional, narrow definition of a composer.

de traditionele rol van componist.

What I'd like to do today is to start with an excerpt

Vandaag begin ik met een fragment

of a piece of music at the piano.

uit een stuk op piano.

(Music)

(Muziek)

Okay, I wrote that. (Laughter)

Dat heb ik geschreven. (Gelach)

No, it's not — (Applause) Oh, why thank you.

Nee, dat is niet waar -- (Applaus) Dankjewel.

No, no, I didn't write that.

Dat was niet van mij,

In fact, that was a piece by Beethoven,

maar van Beethoven.

and so I was not functioning as a composer.

Ik was niet de componist,

Just now I was functioning in the role of the interpreter,

maar de tolk.

and there I am, interpreter.

Daar ben ik: de vertaler.

So, an interpreter of what? Of a piece of music, right?

Een vertaler van wat? Van een muziekstuk?

But we can ask the question, "But is it music?"

De vraag is: is dit muziek?

And I say this rhetorically, because of course

Dit is een retorisch vraag,

by just about any standard we would have to concede

want welke standaard je ook gebruikt

that this is, of course, a piece of music,

is dit natuurlijk muziek.

but I put this here now because,

Ik zeg dit nu

just to set it in your brains for the moment,

om het in jullie brein te krijgen,

because we're going to return to this question.

want ik kom hier nog op terug.

It's going to be a kind of a refrain

Het wordt het refrein²

as we go through the presentation.

van deze presentatie.

So here we have this piece of music by Beethoven,

Dit stuk van Beethoven

and my problem with it is, it's boring.

vind ik saai.

I mean, you — I'm just like, a hush, huh -- It's like -- (Laughter)

Ik bedoel, -- ik ... ssst, huh -- het is als -- (Gelach)

It's Beethoven, how can you say that?

Het is Beethoven: hoe kan ik dat zeggen?

No, well, I don't know, it's very familiar to me.

Ik ken dit stuk erg goed.

I had to practice it as a kid, and I'm really sick of it. So -- (Laughter)

Ik moest het het als kind tot vervelens toe inoefenen. (Gelach)

I would, so what I might like to try to do is to change it,

Ik zou willen het veranderen

to transform it in some ways, to personalize it,

om het persoonlijker te maken.

so I might take the opening, like this idea --

De opening --

(Music)

(Muziek)

and then I might substitute -- (Music)

en dan vervang ik dit -- (Muziek)

and then I might improvise on that melody

en dan improviseer ik op deze melodie

that goes forward from there -- (Music)

en zo verder -- (Muziek)

(Music)

(Muziek)

So that might be the kind of thing -- Why thank you.

Zoiets. Dankjewel.

(Applause)

(Applaus)

That would be the kind of thing that I would do,

Zo pak ik dat aan.

and it's not necessarily better than the Beethoven.

Het is niet noodzakelijk beter dan Beethoven.

In fact, I think it's not better than it. The thing is -- (Laughter) --

Ik vind het niet beter. Het is eerder ... (Gelach)

it's more interesting to me. It's less boring for me.

interessanter voor mij en minder saai voor mij.

I'm really leaning into me, because I, because I have

Met de nadruk op 'voor mij', omdat ik moet nadenken over

to think about what decisions I'm going to make on the fly

mijn snelle beslissingen tijdens het spelen,

as that Beethoven text is running in time through my head

terwijl Beethovens compositie door mijn hoofd gaat.

and I'm trying to figure out what kinds of transformations

Ik probeer te bedenken welke improvisaties ik ga maken.

I'm going to make to it.

Ik probeer te bedenken welke improvisaties ik ga maken.

So this is an engaging enterprise for me, and

Het is een boeiende bezigheid en

I've really leaned into that first person pronoun thing there,

ik leg de nadruk echt op mijzelf

and now my face appears twice, so I think we can agree

en nu sta ik er twee keer op. We zijn het eens

that this is a fundamentally solipsistic enterprise. (Laughter)

dat dit een fundamentele solo-bezigheid is. (Gelach)

But it's an engaging one, and it's interesting to me

Het boeit me en is een poosje interessant

for a while, but then I get bored with it, and by it,

maar ook dit gaat vervelen.

I actually mean, the piano, because it becomes,

Ik bedoel dan de piano.

it's this familiar instrument, it's timbral range is actually

Het is een bekend instrument met een gecomprimeerde klankkleur.

pretty compressed, at least when you play on the keyboard,

Tenminste als je op het klavier speelt.

and if you're not doing things like listening to it

Tenzij je ernaar luistert

after you've lit it on fire or something like that, you know.

nadat je het in fik hebt gezet.

It gets a little bit boring, and so pretty soon

Het wordt al snel saai,

I go through other instruments, they become familiar,

Ik ga over op andere instrumenten, die worden ook vertrouwd en

and eventually I find myself designing and constructing

uiteindelijk ontwerp en bouw ik mijn eigen instrument.

my own instrument, and I brought one with me today,

Ik bracht er één mee vandaag.

and I thought I would play a little bit on it for you

Ik speel er voor jullie op

so you can hear what it sounds like.

zodat jullie kunnen horen hoe dat klinkt.

(Music)

(Muziek)

You gotta have doorstops, that's important. (Laughter)

Je moet een deurstop hebben, dat is belangrijk. (Gelach)

I've got combs. They're the only combs that I own. (Music)

Ik heb kammen. Het zijn de enige kammen die ik bezit. (Muziek)

They're all mounted on my instruments. (Laughter)

Ze zitten allemaal in mijn instrumenten. (Gelach)

(Music)

(Muziek)

I can actually do all sorts of things. I can play

Ik kan er van alles mee doen.

with a violin bow. I don't have to use the chopsticks.

Ik kan er met een vioolboog op spelen. Ik hoef de stokjes niet gebruiken.

So we have this sound. (Music)

Dan klinkt het zo. (Muziek)

And with a bank of live electronics,

Met live elektronica,

I can change the sounds radically. (Music)

kan ik het geluid radicaal veranderen. (Muziek)

(Music)

(Muziek)

Like that, and like this. (Music)

Zoiets. (Muziek)

And so forth.

en ga maar door.

So this gives you a little bit of an idea of the sound world

Dit geeft je een idee van de mogelijkheden

of this instrument, which I think is quite interesting

van dit instrument, die ik bijzonder interessant vind.

and it puts me in the role of the inventor, and the nice thing about —

Het maakt me uitvinder, en het leuke is dat --

This instrument is called the Mouseketeer ... (Laughter)

Dit instrument noem ik de Muisketeer ... (Gelach)

and the cool thing about it is

en het gaafste is

I'm the world's greatest Mouseketeer player. (Laughter)

ik ben 's werelds beste Muisketeerspeler. (Gelach)

Okay? (Applause)

Oké? (Applaus)

So in that regard, this is one of the things,

In dat opzicht

this is one of the privileges of being,

is dat een voorrecht.

and here's another role, the inventor, and by the way,

En hier ben ik de uitvinder.

when I told you that I'm the world's greatest,

Trouwens toen ik vertelde dat ik 's werelds beste ben,

if you're keeping score, we've had narcissism and solipsism

voor wie de score bijhoudt: narcisme en solipsisme

and now a healthy dose of egocentricism.

en nu egocentrisme.

I know some of you are just, you know, bingo! Or, I don't know. (Laughter)

Ik weet dat sommigen van jullie nu denken: bingo! (Gelach)

Anyway, so this is also a really enjoyable role.

Het is echt een plezierige rol.

I should concede also that I'm the world's worst Mouseketeer player,

Ik moet toegeven dat ik ook 's wereld slechtste Muisketeerspeler ben.

and it was this distinction that I was most worried about

Daar maakte ik me nog het meeste zorgen over

when I was on that prior side of the tenure divide.

toen ik nog geen permanente positie had.

I'm glad I'm past that. We're not going to go into that.

Dat is gelukkig voorbij en ik ga er ook niet dieper op in.

I'm crying on the inside. There are still scars.

Vanbinnen ben ik troosteloos. Er zijn nog littekens.

Anyway, but I guess my point is that all of these enterprises

Mijn punt is dat al deze bezigheden

are engaging to me in their multiplicity, but as I've presented them

mij boeien vanwege hun veelzijdigheid

to you today, they're actually solitary enterprises,

maar eigenlijk erg eenzame bezigheden zijn.

and so pretty soon I want to commune with other people, and so

Al snel wil ik werken met andere mensen.

I'm delighted that in fact I get to compose works for them.

Het verheugt me dat ik mag componeren voor anderen.

I get to write, sometimes for soloists and I get to work with one person,

Ik schrijf solostukken. Dan werk ik met één persoon,

sometimes full orchestras, and I work with a lot of people,

soms met hele orkesten. Dan werk ik met velen.

and this is probably the capacity, the role creatively

Dit is mijn creatiefste rol,

for which I'm probably best known professionally.

daarvoor ben ik het meest bekend.

Now, some of my scores as a composer look like this,

Sommige van mijn composities zien er zo uit,

and others look like this,

en andere zo,

and some look like this,

en weer andere zo.

and I make all of these by hand, and it's really tedious.

Ik maak het allemaal met de hand en het is vervelend werk.

It takes a long, long time to make these scores,

Het kost zeeën van tijd om ze te maken.

and right now I'm working on a piece

Momenteel werk ik aan een stuk

that's 180 pages in length,

van 180 pagina's lang.

and it's just a big chunk of my life, and I'm just pulling out hair.

Het is een groot deel van mijn leven en ik trek mijn haar uit.

I have a lot of it, and that's a good thing I suppose. (Laughter)

Daar heb ik gelukkig veel van. (Gelach)

So this gets really boring and really tiresome for me,

Dit is doodsaai en vermoeiend.

so after a while the process of notating is not only boring,

Na een poosje is niet alleen het uitschrijven saai.

but I actually want the notation to be more interesting,

maar wil ik zelf de notatie interessanter maken.

and so that's pushed me to do other projects like this one.

Dat leidt dan tot andere projecten.

This is an excerpt from a score called

Dit is een stuk uit de compositie:

"The Metaphysics of Notation."

"De Metafysica van Notatie".

The full score is 72 feet wide.

De volledige partituur is 22 meter breed.

It's a bunch of crazy pictographic notation.

Het is een stel bizarre pictografische notaties.

Let's zoom in on one section of it right here. You can see

Kijk eens van dichtbij.

it's rather detailed. I do all of this with drafting templates,

Je ziet hoe gedetailleerd het is. Ik werk met sjablonen,

with straight edges, with French curves, and by freehand,

met rechte hoeken, met Franse boogjes, en uit de losse pols.

and the 72 feet was actually split

De 22 meter is opgesplitst

into 12 six-foot-wide panels that were installed

in 12 twee-meter-brede panelen die hingen

around the Cantor Arts Center Museum lobby balcony,

rond het lobbybalkon van het Cantor kunstmuseum.

and it appeared for one year in the museum,

Het heeft daar één jaar gehangen,

and during that year, it was experienced as visual art

en tijdens dat jaar werd het ervaren als visuele kunst.

most of the week, except, as you can see in these pictures,

Voor het grootste deel van de week,

on Fridays, from noon til one, and only during that time,

behalve op vrijdagen, rond het middaguur.

various performers came and interpreted these strange

Dan kwamen verschillende artiesten en interpreteerden de vreemde

and undefined pictographic glyphs. (Laughter)

en ongedefinieerde pictografische hiërogliefen. (Gelach)

Now this was a really exciting experience for me.

Dit was een fantastische ervaring.

It was gratifying musically, but I think

Het was muzikaal erg dankbaar en

the more important thing is it was exciting because I got to take on

opwindend omdat het in een museum hing

another role, especially given that it appeared in a museum,

en dat het mij tot

and that is as visual artist. (Laughter)

visueel kunstenaar maakte. (Gelach)

We're going to fill up the whole thing, don't worry. (Laughter)

Het komt helemaal vol. (Gelach)

I am multitudes. (Laughter)

Ik ben meervoudig. (Gelach)

So one of the things is that, I mean, some people

Sommige mensen zeiden: "O, je bent een amateur."

would say, like, "Oh, you're being a dilettante,"

Sommige mensen zeiden: "O, je bent een amateur."

and maybe that's true. I can understand how, I mean,

Ik snap dat, ik heb immers

because I don't have a pedigree in visual art

geen scholing in de visuele kunsten.

and I don't have any training, but it's just something

Geen training. Ik wilde het echter doen

that I wanted to do as an extension of my composition,

als verlenging van mijn compositie.

as an extension of a kind of creative impulse.

een verlenging van mijn creatieve impuls.

I can understand the question, though. "But is it music?"

Ik begrijp de vraag: maar is het muziek?

I mean, there's not any traditional notation.

Dit is geen traditionele notatie.

I can also understand that sort of implicit criticism

Ik begrijp de impliciete kritiek

in this piece, "S-tog," which I made when I was living in Copenhagen.

op dit stuk: 'S-tog'. Ik maakte het toen ik in Kopenhagen woonde.

I took the Copenhagen subway map and

Ik gebruikte de metrokaart van Kopenhagen.

I renamed all the stations to abstract musical provocations,

Ik heb de namen van de stations aangepast naar muzikale provocaties,

and the players, who are synchronized with stopwatches,

De spelers zijn gesynchroniseerd via stopwatches.

follow the timetables, which are listed in minutes past the hour.

Ze volgen het tijdschema. Dat is in minuten na het uur uitgeschreven.

So this is a case of actually adapting something,

Hier paste ik iets aan,

or maybe stealing something,

of misschien stal ik het,

and then turning it into a musical notation.

en maakte er een muzieknotatie van.

Another adaptation would be this piece.

Een ander voorbeeld is dit stuk.

I took the idea of the wristwatch, and I turned it into a musical score.

Ik nam polshorloges en vormde ze om tot partituren.

I made my own faces, and had a company fabricate them,

Ik ontwierp mijn eigen voorkanten, en liet ze maken

and the players follow these scores.

en de spelers volgden de partituren.

They follow the second hands, and as they pass over

Ze volgen de secondewijzer.

the various symbols, the players respond musically.

De spelers reageren muzikaal als de wijzer over de symbolen gaan.

Here's another example from another piece,

Hier nog een ander stuk

and then its realization.

en de uitvoering ervan.

So in these two capacities, I've been scavenger,

Nu ben ik jutter

in the sense of taking, like, the subway map, right,

door het gebruiken van de metrokaart,

or thief maybe, and I've also been designer,

of een dief, maar ook ontwerper.

in the case of making the wristwatches.

Zoals in het geval van de horloges.

And once again, this is, for me, interesting.

Voor mij is dit opnieuw interessant.

Another role that I like to take on is that of the performance artist.

Een andere rol is die van uitvoerend artiest.

Some of my pieces have these kind of weird theatric elements,

Sommige stukken van mij hebben vreemde theatrische elementen.

and I often perform them. I want to show you a clip

Ik voer ze vaak uit. Ik laat jullie

from a piece called "Echolalia."

een stuk zien: 'Echolalie',

This is actually being performed by Brian McWhorter,

uitgevoerd door Brian McWhorter.

who is an extraordinary performer.

Hij is een bijzondere artiest.

Let's watch a little bit of this, and please notice the instrumentation.

Let op het instrumentarium.

(Music)

(Muziek)

Okay, I hear you were laughing nervously because

Ik hoorde jullie ook gniffelen om de net iets te scherpe boor,

you too could hear that the drill was a little bit sharp,

Ik hoorde jullie ook gniffelen om de net iets te scherpe boor,

the intonation was a little questionable. (Laughter)

de intonatie was twijfelachtig. (Gelach)

Let's watch just another clip.

Laten we nog een stukje bekijken.

(Music)

(Muziek)

You can see the mayhem continues, and there's, you know,

De chaos gaat door.

there were no clarinets and trumpets

Er zijn geen klarinetten en trompetten.

and flutes and violins. Here's a piece that has

Geen fluiten en violen. Nu een stuk

an even more unusual, more peculiar instrumentation.

met buitengewoon instrumentarium.

This is "Tlön," for three conductors and no players. (Laughter)

Dit is 'TIön' voor drie dirigenten zonder musici. (Gelach)

This was based on the experience of actually watching

Dit was gebaseerd op de observatie

two people having a virulent argument in sign language,

van twee mensen die ruzie maakten in gebarentaal,

which produced no decibels to speak of,

het maakte geen enkel geluid.

but affectively, psychologically, was a very loud experience.

Maar psychologisch overduidelijk een luide ervaring.

So, yeah, I get it, with, like, the weird appliances

Met die vreemde apparaten en

and then the total absence of conventional instruments

de totale afwezigheid van traditionele instrumenten

and this glut of conductors, people might, you know,

en de overvloed aan dirigenten,

wonder, yeah, "Is this music?"

zou je je kunnen afvragen: is dit muziek?

But let's move on to a piece where clearly I'm behaving myself,

Nu een stuk waar ik me gedraag,

and that is my "Concerto for Orchestra."

en dat is "Concerto for Orchestra".

You're going to notice a lot of conventional instruments

Het zal opvallen dat er veel traditionele instrumenten

in this clip. (Music)

zijn in dit stuk. (Muziek)

(Music)

(Muziek)

This, in fact, is not the title of this piece.

Dit is niet de titel van het stuk.

I was a bit mischievous. In fact, to make it more interesting,

Ondeugend van me. Om het interessanter te maken.

I put a space right in here, and this is the actual title of the piece.

Hier wat ruimte en dit is de titel van het stuk.

Let's continue with that same excerpt.

Laten we doorgaan.

(Music)

(Muziek)

It's better with a florist, right? (Laughter) (Music)

Het is beter met een bloemist? (Gelach) (Muziek)

Or at least it's less boring. Let's watch a couple more clips.

Het is zeker minder saai. Laten we nog een paar stukjes bekijken.

(Music)

(Muziek)

So with all these theatric elements, this pushes me in another role,

Met al deze theatrale elementen krijg ik een andere rol:

and that would be, possibly, the dramaturge.

die van theatermaker.

I was playing nice. I had to write the orchestra bits, right?

Ik schreef toch de orkestpartities?

Okay? But then there was this other stuff, right?

Dan waren er die andere dingen.

There was the florist, and I can understand that,

De bloemist.

once again, we're putting pressure on the ontology of music

Daarmee verhogen we de druk op de muziek-ontologie,

as we know it conventionally,

in zijn traditionele vorm dan.

but let's look at one last piece today I'm going to share with you.

Laten we één laatste stuk bekijken vandaag.

This is going to be a piece called "Aphasia,"

Het stuk heet 'Afasie'.

and it's for hand gestures synchronized to sound,

Het is voor handgebaren, gesynchroniseerd met geluid.

and this invites yet another role, and final one

Dit betekent nog één laatste rol:

I'll share with you, which is that of the choreographer.

die van choreograaf.

And the score for the piece looks like this,

Het ziet er zo uit.

and it instructs me, the performer, to make

Het vertelt mij wanneer ik

various hand gestures at very specific times

welke handgebaren moet maken.

synchronized with an audio tape, and that audio tape

Gesynchroniseerd met een geluidsopname

is made up exclusively of vocal samples.

die uitsluitend bestaat uit stemgeluiden.

I recorded an awesome singer,

Ik heb de stem van een fantastische zanger opgenomen op mijn computer

and I took the sound of his voice in my computer,

Ik heb de stem van een fantastische zanger opgenomen op mijn computer

and I warped it in countless ways to come up with

en op talloze manieren vervormd.

the soundtrack that you're about to hear.

Dat is de audiotape die je zo gaat horen.

And I'll perform just an excerpt of "Aphasia" for you here. Okay?

Ik speel nu een deel uit 'Afasie'.

(Music)

(Muziek)

So that gives you a little taste of that piece. (Applause)

Een voorproefje van het stuk. (Applaus)

Yeah, okay, that's kind of weird stuff.

Het is inderdaad bizar.

Is it music? Here's how I want to conclude.

Maar is het muziek?

I've decided, ultimately, that this is the wrong question,

Ik concludeer dat het de verkeerde vraag is,

that this is not the important question.

dat het niet het belangrijkste is.

The important question is, "Is it interesting?"

Belangrijker is: is het nog interessant?

And I follow this question, not worrying about "Is it music?" --

En niet: is dit muziek?

not worrying about the definition of the thing that I'm making.

Ik maakt me niet druk over wat ik maak.

I allow my creativity to push me

Ik laat mijn creativiteit me brengen

in directions that are simply interesting to me,

in richtingen die interessant zijn voor mij.

and I don't worry about the likeness of the result

Zonder dat ik me druk maak over de herkenbaarheid van het resultaat.

to some notion, some paradigm,

Door een notatie te laten bepalen

of what music composition is supposed to be,

wat een muzikale compositie zou moeten zijn.

and that has actually urged me, in a sense,

Het heeft me gedwongen

to take on a whole bunch of different roles,

om verschillende rollen te vervullen.

and so what I want you to think about is,

Ik wil dat jullie nadenken over

to what extent might you change the fundamental question

hoe dit voor jullie de kern van

in your discipline, and, okay,

je discipline zou veranderen.

I'm going to put one extra little footnote in here,

Nog één ding:

because, like, I realized I mentioned

ik realiseer me dat ik

some psychological defects earlier, and we also,

een paar psychologische fouten benoemd heb

along the way, had a fair amount of obsessive behavior,

en behoorlijk wat obsessief gedrag heb laten zien.

and there was some delusional behavior and things like that,

Misschien zelfs wangedrag liet zien.

and here I think we could say that this is an argument

Je zou kunnen zeggen dit een vorm

for self-loathing and a kind of schizophrenia,

van zelfhaat is en een soort schizofrenie.

at least in the popular use of the term,

Tenminste als ik de populaire term gebruik:

and I really mean dissociative identity disorder, okay. (Laughter)

meervoudige persoonlijkheidsstoornis. (Gelach)

Anyway, despite those perils, I would urge you

Ondanks alles dring ik erop aan bij jullie

to think about the possibility that you might take on roles

om na te denken welke rollen

in your own work, whether they are neighboring

je in je eigen werk kan vervullen. Of het nu

or far-flung from your professional definition.

dichtbij of vergezocht is.

And with that, I thank you very much. (Applause)

Heel erg bedankt. (Applaus)

(Applause)

(Applaus)