Why we get mad -- and why it's healthy | Ryan Martin

Vertaald door: Hanna Vandenberghe Nagekeken door: Bieke Van Gelder

Alright, so I want you to imagine that you get a text from a friend, and it reads ...

Ik zou willen dat je je inbeeldt dat je een sms krijgt van een vriend

met de tekst:

"You will NOT believe what just happened. I'm SO MAD right now!"

"Je zult NOOIT geloven wat er net gebeurd is.

Ik ben ZO KWAAD!"

So you do the dutiful thing as a friend, and you ask for details.

Dus je doet wat een goede vriend doet en je vraagt naar de details.

And they tell you a story about what happened to them

En ze vertellen je wat hen overkwam

bij de fitness of op het werk of tijdens hun date gisterenavond.

at the gym or at work or on their date last night.

And you listen and you try to understand why they're so mad.

En je luistert en probeert te begrijpen waarom ze zo kwaad zijn.

Maybe even secretly judge whether or not they should be so mad.

Misschien zul je stiekem oordelen of ze al dan niet zo boos moeten zijn.

(Laughter)

(Gelach)

And maybe you even offer some suggestions.

En misschien geef je wat suggesties.

Op dat moment doe jij in feite wat ik elke dag doe,

Now, in that moment, you are doing essentially what I get to do every day,

because I'm an anger researcher,

want ik ben een 'woedeonderzoeker'

and as an anger researcher, I spend a good part of my professional life --

en als woedeonderzoeker, besteed ik een groot deel van mijn beroepsleven --

who am I kidding, also my personal life --

wie houd ik voor de gek, ook van mijn persoonlijke leven --

studying why people get mad.

met het onderzoeken waarom mensen boos worden.

Ik bestudeer wat ze denken als ze boos worden

I study the types of thoughts they have when they get mad,

and I even study what they do when they get mad,

en ook wat ze dan doen --

of het nu vechten is, of dingen stukmaken

whether it's getting into fights or breaking things,

of zelfs roepen tegen mensen in hoofdletters op het internet.

or even yelling at people in all caps on the internet.

(Gelach)

(Laughter)

Je kan het je al voorstellen:

And as you can imagine,

when people hear I'm an anger researcher,

als mensen horen dat ik woede bestudeer,

they want to talk to me about their anger,

dan willen ze over hun woede praten en hun woedeverhalen met me delen.

they want to share with me their anger stories.

Niet omdat ze een therapeut nodig hebben,

And it's not because they need a therapist,

hoewel dat soms wel gebeurt.

though that does sometimes happen,

Het is echt omdat woede universeel is.

it's really because anger is universal.

Het is iets wat we allemaal voelen en ons mee kunnen associëren.

It's something we all feel and it's something they can relate to.

We voelen het al sinds onze eerste levensmaanden,

We've been feeling it since the first few months of life,

toen we niet kregen wat we wilden met onze protestkreten.

when we didn't get what we wanted in our cries of protests,

things like, "What do you mean you won't pick up the rattle, Dad,

Zoals: 'Hoe bedoel je, je wil de rammelaar niet oprapen, papa,

I want it!"

ik wil hem!'

(Laughter)

(Gelach)

We feel it throughout our teenage years, as my mom can certainly attest to with me.

We voelen het tijdens onze tienerjaren, wat mijn moeder zeker kan bevestigen.

Sorry, Mom.

Sorry, mama.

We feel it to the very end.

We voelen het tot ons levenseinde.

In fact, anger has been with us at some of the worst moments of our lives.

Eigenlijk is woede een onderdeel van onze moeilijkste levensmomenten.

It's a natural and expected part of our grief.

Het is een natuurlijk en te verwachten deel van ons verdriet.

But it's also been with us in some of the best moments of our lives,

Maar het is er ook tijdens sommige van onze beste levensmomenten,

with those special occasions like weddings and vacations

bij die speciale gelegenheden zoals huwelijken en vakanties

often marred by these everyday frustrations --

die vaak verknald worden door alledaagse frustraties --

bad weather, travel delays --

slecht weer, reisvertragingen --

that feel horrible in the moment,

die op dat moment vreselijk aanvoelen,

but then are ultimately forgotten when things go OK.

maar daarna helemaal vergeten worden als alles weer goed gaat.

I have a lot of conversations with people about their anger

Ik praat dus vaak met mensen over hun woede

and it's through those conversations that I've learned that many people,

en door deze gesprekken heb ik geleerd dat veel mensen,

en ik wed ook veel mensen in deze zaal nu,

and I bet many people in this room right now,

woede als een probleem zien.

you see anger as a problem.

Je ziet hoe het je leven verstoort,

You see the way it interferes in your life,

the way it damages relationships, maybe even the ways it's scary.

hoe het relaties kapotmaakt, misschien zelfs hoe angstaanjagend het kan zijn.

And while I get all of that, I see anger a little differently,

En hoewel ik dat allemaal begrijp, zie ik woede een tikje anders.

and today, I want to tell you something really important

Vandaag wil ik iets belangrijks vertellen over je woede.

about your anger, and it's this:

En dat is:

Woede is een sterke en gezonde kracht in je leven.

anger is a powerful and healthy force in your life.

It's good that you feel it.

Het is goed dat je woede voelt.

You need to feel it.

Je moet het voelen.

But to understand all that, we actually have to back up

Om dit te begrijpen, moeten we even stoppen

en praten over waarom we boos worden in de eerste plaats.

and talk about why we get mad in the first place.

A lot of this goes back to the work of an anger researcher

Veel hiervan vinden we in het werk van Dr. Jerry Deffenbacher,

named Dr. Jerry Deffenbacher, who wrote about this back in 1996

die hierover schreef in 1996

in a book chapter on how to deal with problematic anger.

in een hoofdstuk over hoe je moet omgaan met ernstige woede.

Now, for most of us, and I bet most of you,

Voor de meeste mensen -- dus ook voor jullie --

it feels as simple as this:

lijkt het zo simpel als dit:

I get mad when I'm provoked.

'Ik word boos als ik geprovoceerd word.'

You hear it in the language people use.

Je hoort het in hun taalgebruik.

They say things like,

Ze zeggen dingen als:

"It makes me so mad when people drive this slow,"

'Ik word boos als mensen traag rijden.'

Of: 'Ik werd boos omdat ze de melk weer had laten staan.'

or, "I got mad because she left the milk out again."

Or my favorite,

Mijn favoriet:

'Ik heb geen woedeprobleem -- maar speel niet met mijn voeten.'

"I don't have an anger problem -- people just need to stop messing with me."

(Laughter)

(Gelach)

Now, in the spirit of better understanding those types of provocations,

Om dit soort provocaties beter te begrijpen,

I ask a lot of people, including my friends and colleagues and even family,

vraag ik aan veel mensen, inclusief vrienden, collega's en familie:

"What are the things that really get to you?

"Welke dingen raken je echt?

Wat maakt jou boos?"

What makes you mad?"

By the way, now is a good time to point out one of the advantages

Dit is hét moment om te tonen

dat één van de voordelen van woedeonderzoeker te zijn,

of being an anger researcher

is dat ik meer dan tien jaar gewerkt heb aan een duidelijke lijst

is that I've spent more than a decade generating a comprehensive list

met alles wat mijn collega's enorm irriteert.

of all the things that really irritate my colleagues.

Just in case I need it.

Voor het geval ik het nodig zou hebben.

(Laughter)

(Gelach)

But their answers are fascinating,

Maar hun antwoorden zijn fascinerend,

because they say things like,

want ze zeggen dingen als:

"when my sports team loses,"

'mijn sportteam dat verliest',

"people who chew too loudly."

'mensen die luid kauwen'.

That is surprisingly common, by the way.

Dit komt verrassend veel voor trouwens.

"People who walk too slowly," that one's mine.

'Mensen die te traag wandelen'. Die komt van mij.

And of course, "roundabouts."

En natuurlijk: 'rotondes'.

Roundabouts --

Rotondes --

(Laughter)

(Gelach)

I can tell you honestly, there is no rage like roundabout rage.

Ik kan je eerlijk zeggen, geen woede is erger dan 'rotonde-woede'.

(Laughter)

(Gelach)

Sometimes their answers aren't minor at all.

Soms zijn hun antwoorden verre van banaal.

Sometimes they talk about racism and sexism and bullying

Soms praten ze over racisme en seksisme en pesterijen

and environmental destruction -- big, global problems we all face.

en milieuvervuiling -- wereldproblemen die we allemaal kennen.

But sometimes,

Maar soms ...

their answers are very specific, maybe even oddly specific.

zijn hun antwoorden heel specifiek, misschien zelfs merkwaardig specifiek.

"That wet line you get across your shirt

'Die natte streep die op je T-shirt komt

when you accidentally lean against the counter of a public bathroom."

als je per ongeluk tegen de wastafel leunt in een openbaar toilet.'

(Laughter)

(Gelach)

Super gross, right?

Ongelofelijk vies, toch?

(Laughter)

(Gelach)

Or "Flash drives: there's only two ways to plug them in,

Of: 'USB-sticks. Er zijn maar twee manieren om ze in te pluggen,

so why does it always take me three tries?"

dus waarom heb ik altijd drie pogingen nodig?'

(Laughter)

(Gelach)

Now whether it's minor or major, whether it's general or specific,

Of het nu een groot of klein probleem is, algemeen of specifiek,

we can look at these examples

we kunnen deze voorbeelden bestuderen

and we can tease out some common themes.

en we kunnen ze indelen in gemeenschappelijke thema's.

We get angry in situations that are unpleasant,

We worden boos in situaties die onaangenaam zijn,

that feel unfair, where our goals are blocked,

die oneerlijk aanvoelen, die onze doelen afremmen

that could have been avoided, and that leave us feeling powerless.

en die vermeden hadden kunnen worden en ons machteloos doen voelen.

This is a recipe for anger.

Dit is een recept voor woede.

But you can also tell

Maar je kunt ook zien

that anger is probably not the only thing we're feeling in these situations.

dat woede vermoedelijk niet het enige is wat we op zo'n momenten voelen.

Anger doesn't happen in a vacuum.

Woede gebeurt niet in een vacuüm.

We can feel angry at the same time that we're scared or sad,

We kunnen ons boos voelen terwijl we bang of droevig zijn

or feeling a host of other emotions.

of een heleboel andere emoties voelen.

But here's the thing:

Maar het punt is:

these provocations -- they aren't making us mad.

deze provocaties -- die maken ons niet boos.

At least not on their own,

Of toch niet op zichzelf.

and we know that, because if they were,

En dat weten we omdat, als dat zo was,

we'd all get angry over the same things, and we don't.

we allemaal boos zouden worden om dezelfde dingen, en dat is niet zo.

The reasons I get angry are different than the reasons you get angry,

De redenen waarom ik boos word, zijn anders dan die van jou.

so there's got to be something else going on.

Dus moet er wel iets anders aan de hand zijn.

What is that something else?

Maar wat is dat dan?

Wel, we weten dat wat we doen en voelen op het uitlokkingsmoment, van belang is.

Well, we know what we're doing and feeling at the moment of that provocation matters.

We call this the pre-anger state -- are you hungry, are you tired,

We noemen dit de pre-woedetoestand -- heb je honger, ben je moe,

are you anxious about something else, are you running late for something?

ben je ergens anders bang voor, loop je achter op schema?

When you're feeling those things,

Als je die dingen ervaart,

those provocations feel that much worse.

voelen die provocaties veel erger aan.

But what matters most is not the provocation,

Maar het belangrijkste is niet de uitlokking,

it's not the pre-anger state, it's this:

het is niet de pre-woedetoestand,

maar wel dit:

it's how we interpret that provocation,

hoe we die uitlokking opvatten,

it's how we make sense of it in our lives.

hoeveel betekenis we eraan geven in ons leven.

When something happens to us,

Als iets ons overkomt,

we first decide, is this good or bad?

beslissen we eerst: is dit goed of slecht?

Is it fair or unfair, is it blameworthy, is it punishable?

Is het eerlijk of oneerlijk? Is het verwerpelijk, is het strafbaar?

That's primary appraisal, it's when you evaluate the event itself.

Dit heet de primaire beoordeling, wanneer je de gebeurtenis zelf evalueert.

We decide what it means in the context of our lives

We beslissen wat het betekent in onze levenscontext

and once we've done that, we decide how bad it is.

en pas daarna beslissen we hoe slecht het is.

That's secondary appraisal.

Dat heet de secundaire beoordeling.

We say, "Is this the worst thing that's ever happened,

We zeggen: 'Is dit het ergste wat ooit gebeurde

or can I cope with this?

of kan ik ermee omgaan?'

Now, to illustrate that, I want you to imagine you are driving somewhere.

Beeld je eens in dat je ergens naartoe rijdt.

And before I go any further, I should tell you,

En voor ik verderga, moet ik je vertellen

if I were an evil genius

dat als ik een kwaadaardig genie was

and I wanted to create a situation that was going to make you mad,

en ik een situatie wou creëren die je boos zou maken,

that situation would look a lot like driving.

dat die situatie heel erg zou lijken op autorijden.

(Laughter)

(Gelach)

It's true.

Dat is nu eenmaal zo.

You are, by definition, on your way somewhere,

Je bent, per definitie, op weg ergens naartoe.

so everything that happens -- traffic, other drivers, road construction --

Dus alles wat gebeurt -- verkeer, andere chauffeurs, wegenwerken --

it feels like it's blocking your goals.

voelen aan alsof ze in de weg staan van je doel.

There are all these written and unwritten rules of the road,

Er zijn heel wat geschreven en ongeschreven wetten op de weg

and those rules are routinely violated right in front of you,

en die wetten worden voortdurend geschonden, vlak voor je neus,

usually without consequence.

gewoonlijk zonder gevolgen.

And who's violating those rules?

Wie schendt deze regels?

Anonymous others, people you will never see again,

Anonieme mensen, personen die je nooit meer zal zien,

making them a very easy target for your wrath.

waardoor ze een gemakkelijk doelwit zijn voor je woede.

(Laughter)

(Gelach)

So you're driving somewhere, thus teed up to be angry,

Dus, je rijdt ergens naartoe, geprikkeld om boos te worden

and the person in front of you is driving well below the speed limit.

en de persoon voor je rijdt veel trager dan de toegelaten snelheid.

And it's frustrating

En dat is frustrerend,

because you can't really see why they're driving so slow.

want je begrijpt niet echt waarom ze zo traag rijden.

That's primary appraisal.

Primaire beoordeling.

You've looked at this and you've said it's bad and it's blameworthy.

Je observeerde het en je bepaalde dat het slecht en verwerpelijk is.

But maybe you also decide it's not that big a deal.

Maar misschien beslis je dat het niet zo erg is.

You're not in a hurry, doesn't matter.

Je bent niet gehaast, het maakt niet uit.

That's secondary appraisal -- you don't get angry.

Dat is de secundaire beoordeling -- je wordt niet boos.

But now imagine you're on your way to a job interview.

Maar stel je nu voor dat je op weg bent naar een sollicitatiegesprek.

What that person is doing, it hasn't changed, right?

Wat die persoon voor je doet, is niet veranderd, toch?

So primary appraisal doesn't change; still bad, still blameworthy.

De primaire beoordeling verandert niet; het is nog steeds slecht en verwerpelijk.

But your ability to cope with it sure does.

Maar je vermogen om ermee om te gaan, is absoluut veranderd.

Because all of a sudden,

Want nu zul je te laat zijn voor je sollicitatie.

you're going to be late to that job interview.

All of a sudden,

Plots

you are not going to get your dream job,

zul je je droomjob niet krijgen.

the one that was going to give you piles and piles of money.

Die job die je hopen geld zou opleveren.

(Laughter)

(Gelach)

Somebody else is going to get your dream job

Iemand anders zal jouw droomjob krijgen

and you're going to be broke.

en jij zult blut zijn.

You're going to be destitute.

Jij zult berooid zijn.

Might as well stop now, turn around, move in with your parents.

Je kunt beter stoppen, omkeren, bij je ouders intrekken.

(Laughter)

(Gelach)

Why?

Waarom?

'Omwille van die persoon voor me.

"Because of this person in front of me.

This is not a person, this is a monster."

Dat is geen mens, dat is een monster.'

(Laughter)

(Gelach)

And this monster is here just to ruin your life.

En dat monster is hier enkel en alleen om jouw leven te ruïneren.

(Laughter)

(Gelach)

Now that thought process,

Dit denkproces heet 'catastroferen',

it's called catastrophizing, the one where we make the worst of things.

waarbij we enkel het slechtste zien.

And it's one of the primary types of thoughts that we know

Het is één van de hoofdgedachten waarvan we weten

dat ze gelinkt is aan chronische woede.

is associated with chronic anger.

But there's a couple of others.

Maar er zijn er nog.

Misattributing causation.

Foute toekenning van de oorzaak.

Angry people tend to put blame where it doesn't belong.

Boze mensen willen de schuld op het verkeerde te steken.

Not just on people,

Niet enkel op mensen,

but actually inanimate objects as well.

maar ook op levenloze voorwerpen.

And if you think that sound ridiculous,

En als je dit belachelijk vindt,

denk aan de laatste keer dat je je autosleutels verloor en zei:

think about the last time you lost your car keys and you said,

"Waar zijn die sleutels naartoe?"

"Where did those car keys go?"

Because you know they ran off on their own.

Want je weet dat ze uit zichzelf weggelopen zijn.

(Laughter)

(Gelach)

They tend to overgeneralize, they use words like "always,"

Mensen veralgemenen graag met woorden als 'altijd',

"never," "every," "this always happens to me,"

'nooit', 'elke', 'dit overkomt me altijd',

"I never get what I want"

'ik krijg nooit wat ik wil'

or "I hit every stoplight on the way here today."

of: 'ik sta vandaag voor elk rood licht op de weg'.

Demandingness: they put their own needs ahead of the needs of others:

Veeleisend zijn: ze vinden hun eigen nood belangrijker dan dat van anderen.

"I don't care why this person is driving so slow,

'Het maakt niet uit waarom hij zo traag rijdt,

they need to speed up or move over so I can get to this job interview."

hij moet versnellen of aan de kant gaan zodat ik naar die sollicitatie kan.'

And finally, inflammatory labeling.

En als laatste: opruiende labeling.

They call people fools, idiots, monsters,

Ze noemen mensen dommeriken, idioten, monsters

or a whole bunch of things I've been told I'm not allowed to say

en dingen die ik niet mocht uitspreken tijdens deze TED-talk.

during this TED Talk.

(Gelach)

(Laughter)

So for a long time,

Dus lange tijd

psychologists have referred to these as cognitive distortions

hebben psychologen hiernaar verwezen als cognitieve stoornissen

or even irrational beliefs.

of zelfs irrationele overtuigingen.

And yeah, sometimes they are irrational.

En ja, soms zijn ze irrationeel.

Maybe even most of the time.

Misschien meestal zelfs.

But sometimes, these thoughts are totally rational.

Maar soms zijn deze gedachten compleet rationeel.

There is unfairness in the world.

Er is onrechtvaardigheid in de wereld.

There are cruel, selfish people,

Er zijn wrede, egoïstische mensen

and it's not only OK to be angry when we're treated poorly,

en het is niet enkel ok om boos te zijn wanneer we slecht behandeld worden,

it's right to be angry when we're treated poorly.

het is goed om boos te zijn als we slecht behandeld worden.

If there's one thing I want you to remember from my talk today, it's this:

Als je één ding moet onthouden uit deze talk, dan is het dit:

your anger exists in you as an emotion

je woede leeft in je als een emotie

because it offered your ancestors, both human and nonhuman,

omdat het je voorouders, zowel menselijke als niet-menselijke, voorzag

with an evolutionary advantage.

van een evolutionair voordeel.

Just as your fear alerts you to danger,

Net zoals angst je waarschuwt voor gevaar,

your anger alerts you to injustice.

waarschuwt je woede je voor onrechtvaardigheid.

It's one of the ways your brain communicates to you

Zo laten je hersenen je weten dat je er genoeg van hebt.

that you have had enough.

Meer nog, het geeft je energie om die onrechtvaardigheid onder ogen te zien.

What's more, it energizes you to confront that injustice.

Think for a second about the last time you got mad.

Denk even aan de laatste keer dat je boos werd.

Your heart rate increased.

Je hart ging sneller slaan.

Your breathing increased, you started to sweat.

Je ademde sneller, je begon te zweten.

That's your sympathetic nervous system,

Dat is je sympathisch zenuwstelsel,

of het vecht-of-vlucht systeem,

otherwise known as your fight-or-flight system,

dat in werking treedt om je de energie te geven die je nodig hebt om te reageren.

kicking in to offer you the energy you need to respond.

And that's just the stuff you noticed.

En dat is wat je gewaarwerd.

At the same time, your digestive system slowed down so you could conserve energy.

Op hetzelfde moment vertraagde je spijsverteringsstelsel

om energie te sparen.

That's why your mouth went dry.

Daarom kreeg je een droge mond.

And your blood vessels dilated to get blood to your extremities.

En je bloedvaten verwijdden zich om bloed naar je ledematen te brengen.

That's why your face went red.

Daarom werd je gezicht rood.

It's all part of this complex pattern of physiological experiences

Het is allemaal deel van dit complexe patroon

van fysiologische ervaringen die vandaag bestaan

that exist today

because they helped your ancestors

omdat ze jouw voorouders hielpen

deal with cruel and unforgiving forces of nature.

om te gaan met de wrede en onvergeeflijke krachten van de natuur.

And the problem is that the thing your ancestors did

En het probleem is dat wat jouw voorouders deden

to deal with their anger,

om met woede om te gaan,

to physically fight,

om fysiek te vechten,

they are no longer reasonable or appropriate.

niet langer redelijk of gepast is.

You can't and you shouldn't swing a club every time you're provoked.

Je kunt en mag niet met een knuppel rondzwieren telkens je geprovoceerd wordt.

(Laughter)

(Gelach)

But here's the good news.

Maar er is goed nieuws.

You are capable of something

Je hebt iets wat jouw niet-menselijke voorouders niet hadden.

your nonhuman ancestors weren't capable of.

And that is the capacity to regulate your emotions.

En dat is het vermogen om je emoties te sturen.

Even when you want to lash out,

Zelfs als je wil uithalen,

you can stop yourself and you can channel that anger

kun je jezelf tegenhouden en die woede kanaliseren

into something more productive.

in iets productiever.

So often when we talk about anger,

Vaak, als we over woede praten,

we talk about how to keep from getting angry.

praten we over hoe we kunnen voorkomen dat we boos worden.

We tell people to calm down or relax.

We vertellen mensen dat ze moeten kalmeren en relaxen.

We even tell people to let it go.

We zeggen hen zelfs dat ze het moeten loslaten.

And all of that assumes that anger is bad and that it's wrong to feel it.

Men gaat ervan uit dat woede slecht is en dat het verkeerd is om het te voelen.

But instead, I like to think of anger as a motivator.

In plaats daarvan, beschouw ik woede graag als een motivator.

The same way your thirst motivates you to get a drink of water,

Op dezelfde manier waarop dorst je aanzet om water te drinken,

the same way your hunger motivates you to get a bite to eat,

op dezelfde manier waarop honger je aanzet om iets te eten,

your anger can motivate you to respond to injustice.

kan je woede je motiveren om te reageren op onrechtvaardigheid.

Because we don't have to think too hard to find things we should be mad about.

We moeten niet eens diep nadenken om dingen te vinden

waar we kwaad om zouden moeten zijn.

When we go back to the beginning,

Als we terugkeren naar het begin,

yeah, some of those things, they're silly and not worth getting angry over.

ja, dan zijn sommige dingen idioot en het niet waard om kwaad om te zijn.

But racism, sexism, bullying, environmental destruction,

Maar racisme, seksisme, pesterijen, milieuvervuiling, ...

those things are real, those things are terrible,

Deze dingen zijn echt. Ze zijn vreselijk.

De enige manier om ze op te lossen, is om eerst boos te worden

and the only way to fix them is to get mad first

and then channel that anger into fighting back.

en daarna die woede te kanaliseren om terug te vechten.

And you don't have to fight back with aggression or hostility or violence.

Je hoeft niet terug te vechten met agressie of vijandigheid of geweld.

There are infinite ways that you can express your anger.

Er zijn oneindig veel manieren om je woede uit te drukken.

You can protest, you can write letters to the editor,

Je kunt betogen, je kunt brieven schrijven naar de uitgever,

you can donate to and volunteer for causes,

je kunt geld doneren of vrijwilliger zijn bij een goed doel.

you can create art, you can create literature,

Je kunt kunst maken, je kunt literatuur schrijven,

you can create poetry and music,

poëzie schrijven en muziek maken.

you can create a community that cares for one another

Je kunt een community creëren die anderen helpt

en die niet toestaat dat zo'n wreedheden gebeuren.

and does not allow those atrocities to happen.

So the next time you feel yourself getting angry,

Dus de volgende keer dat je voelt dat je boos wordt,

instead of trying to turn it off,

in plaats van het te negeren,

I hope you'll listen to what that anger is telling you.

hoop ik dat je luistert naar wat die woede je vertelt.

And then I hope you'll channel it into something positive and productive.

En ik hoop dat je die woede dan omzet in iets positiefs en productiefs.

Thank you.

Dankjewel.

(Applause)

(Applaus)