Why we get mad -- and why it's healthy | Ryan Martin

Translator: ASAVARI KULKARNI Reviewer: Smita Kantak

Alright, so I want you to imagine that you get a text from a friend, and it reads ...

कल्पना करा तुमच्या मित्राचा संदेश आला आहे.

"You will NOT believe what just happened. I'm SO MAD right now!"

"तुला पटणार नाही काय झालं आहे, मला खूप संताप येतोय."

So you do the dutiful thing as a friend, and you ask for details.

तुम्ही मित्राचे कर्तव्य म्हणून तपशील विचारता.

And they tell you a story about what happened to them

आणि ते तुम्हांला काय घडले ते सांगतात.

at the gym or at work or on their date last night.

व्यायामशाळेत, कार्यालयात किंवा काल रात्री डेटवर

And you listen and you try to understand why they're so mad.

तुम्ही ऐकता व ते का संतापले हे समजून घ्यायचा प्रयत्न करता.

Maybe even secretly judge whether or not they should be so mad.

कदाचित गुप्तपणे निवाडा करता, त्यांनी चिडायला हवं की नाही

(Laughter)

(हास्य)

And maybe you even offer some suggestions.

कधी त्यांना सल्लाही देता.

Now, in that moment, you are doing essentially what I get to do every day,

तत्क्षणी आवश्यक असे जे काही तुम्ही करता, ते मी रोज करतो

because I'm an anger researcher,

कारण मी एक क्रोध संशोधक आहे.

and as an anger researcher, I spend a good part of my professional life --

क्रोध संशोधक म्हणून माझे व्यावसायिक आयुष्य उत्तम आहे.

who am I kidding, also my personal life --

चेष्टा नाही ,पण माझे खाजगी आयुष्यही.

studying why people get mad.

लोकांना राग का येतो हे अभ्यासताना.

I study the types of thoughts they have when they get mad,

चिडल्यावर त्यांच्या मनात काय विचार येतात,

and I even study what they do when they get mad,

आणि चिडल्यावर ते काय करतात याचाही.

whether it's getting into fights or breaking things,

भांडणे असो की वस्तू फोडणे किंवा

or even yelling at people in all caps on the internet.

अगदी ठळक अक्षरांत इंटरनेटवर एखाद्यावर ओरडणे असो.

(Laughter)

(हास्य)

And as you can imagine,

तुम्ही कल्पना करू शकता,

when people hear I'm an anger researcher,

जेव्हा लोक ऐकतात की मी क्रोध संशोधक आहे,

they want to talk to me about their anger,

त्यांना रागाबद्दल माझ्याशी बोलावं वाटतं.

they want to share with me their anger stories.

त्यांच्या रागाच्या कथा मला सांगाव्या वाटतात.

And it's not because they need a therapist,

त्यांना चिकित्सकाची गरज आहे, म्हणून नाही.

though that does sometimes happen,

जरी कधी असं झालं तरी,

it's really because anger is universal.

असं घडतं कारण राग वैश्विक आहे.

It's something we all feel and it's something they can relate to.

अशी गोष्ट जी आपण सगळे अनुभवतो आणि जिचा ते संबंध जोडू शकतात

We've been feeling it since the first few months of life,

आयुष्याच्या पहिल्या काही महिन्यांपासून पण ती अनुभवत आहोत

when we didn't get what we wanted in our cries of protests,

आपल्याला हवं ते मिळालं नाही की आपल्या निषेधार्थ रडण्याने

things like, "What do you mean you won't pick up the rattle, Dad,

जसं,"तुम्हाला काय म्हणायचंय, तुम्ही खुळखुळा उचलणार नाही का बाबा"

I want it!"

मला पाहिजे तो!

(Laughter)

(हास्य)

We feel it throughout our teenage years, as my mom can certainly attest to with me.

संपूर्ण किशोर वयात तो जाणवतो, कारण माझी आई निश्चितच हे सिद्ध करेल.

Sorry, Mom.

माफ कर, आई.

We feel it to the very end.

अगदी शेवटपर्यंत आपण तो अनुभवतो.

In fact, anger has been with us at some of the worst moments of our lives.

जीवनातील काही अत्यंत वाईट क्षणी सुद्धा राग आपल्या सोबत आहे.

It's a natural and expected part of our grief.

तो आपल्या दु:खाचा नैसर्गिक व अपेक्षित भाग आहे.

But it's also been with us in some of the best moments of our lives,

पण आयुष्याच्या काही उत्तम क्षणीही तो आपल्या सोबत आहे.

with those special occasions like weddings and vacations

लग्न व सुट्टी सारख्या काही खास प्रसंगी.

often marred by these everyday frustrations --

सतत दैनंदिन वैफल्याने दुखावलेला,

bad weather, travel delays --

खराब हवामान, प्रवासाला विलंब..

that feel horrible in the moment,

त्या क्षणी भयंकर वाटते सगळे,

but then are ultimately forgotten when things go OK.

पण अखेर सगळं सुरळीत झाल्यावर त्यांचा विसर पडतो.

I have a lot of conversations with people about their anger

मी लोकांशी त्यांच्या रागाविषयी खूप संवाद साधतो.

and it's through those conversations that I've learned that many people,

याच संवादातून मला समजले की ते बरेचसे लोक,

and I bet many people in this room right now,

आणि पैजेवर सांगतो या खोलीतील अनेक जण,

you see anger as a problem.

रागाला एक समस्या मानतात.

You see the way it interferes in your life,

तो तुमच्या जीवनात हस्तक्षेप करतो,

the way it damages relationships, maybe even the ways it's scary.

नातेसंबंधांवर परिणाम करतो, म्हणूनच भयानक वाटतो.

And while I get all of that, I see anger a little differently,

मी हे जाणतो पण मी रागाकडे थोड्या वेगळ्या दृष्टीने पाहतो,

and today, I want to tell you something really important

आज मी तुम्हांला एक अत्यंत महत्त्वाची गोष्ट सांगणार आहे

about your anger, and it's this:

तुमच्या रागाबद्दल, ती अशी:

anger is a powerful and healthy force in your life.

राग ही जीवनातील प्रभावी व पोषक शक्ती आहे.

It's good that you feel it.

तुम्हाला राग येतो,चांगली गोष्ट आहे.

You need to feel it.

तो अनुभवणे आवश्यक आहे

But to understand all that, we actually have to back up

हे सगळं समजून घेण्यासाठी आपण जरा मागे जाऊ.

and talk about why we get mad in the first place.

आणि प्रथम आपल्याला राग का येतो यावर चर्चा करू.

A lot of this goes back to the work of an anger researcher

यासाठी आपल्याला एका संशोधकाचे कार्य पाहावे लागेल.

named Dr. Jerry Deffenbacher, who wrote about this back in 1996

डॉ. जेरी डेफनबाकर, ज्यांनी १९९६ साली

in a book chapter on how to deal with problematic anger.

समस्याप्रधान रागाला कसे हाताळावे याबद्दल लिहिले

Now, for most of us, and I bet most of you,

आपल्यापैकी अनेकांना, तुमच्या पैकी अनेकांना

it feels as simple as this:

हे सोपे वाटते जसे:

I get mad when I'm provoked.

कोणी डिवचल्यावर मला राग येतो.

You hear it in the language people use.

लोक अशी भाषा वापरताना तुमच्या कानी येतं.

They say things like,

ते असं काहीसं बोलतात,

"It makes me so mad when people drive this slow,"

"मी संतापतो, जेव्हा लोक इतके सावकाश वाहन चालवतात "

or, "I got mad because she left the milk out again."

"मला राग आला कारण तिने पुन्हा दूध बाहेर ठेवले"

Or my favorite,

किंवा माझे आवडते वाक्य,

"I don't have an anger problem -- people just need to stop messing with me."

"मला रागाची समस्या नाही-- फक्त लोकांनी माझ्याबाबत गोंधळ घालू नये."

(Laughter)

(हास्य)

Now, in the spirit of better understanding those types of provocations,

या चिथावणीच्या विविध प्रकारांना नीट समजून घेण्याच्या हेतूने,

I ask a lot of people, including my friends and colleagues and even family,

माझे मित्र, सहकारी व अगदी माझे कुटुंब यांच्यासह मी कित्येक जणांना विचारतो,

"What are the things that really get to you?

"कोणत्या गोष्टी तुमच्या डोक्यात जातात ?"

What makes you mad?"

तुम्हाला कशाचा राग येतो?

By the way, now is a good time to point out one of the advantages

एक फायदा सांगण्याची ही योग्य वेळ आहे.

of being an anger researcher

क्रोध संशोधक असण्यासंबंधीचा

is that I've spent more than a decade generating a comprehensive list

मी समग्र यादी तयार करण्यासाठी एक दशकाहूनही जास्त काळ घालवला आहे.

of all the things that really irritate my colleagues.

अशा गोष्टी ज्यांमुळे माझे सहकारी वैतागतात.

Just in case I need it.

अगदीच मला गरज पडली तर

(Laughter)

(हास्य)

But their answers are fascinating,

पण त्यांची उत्तरे आकर्षक असतात.

because they say things like,

कारण ते असं म्हणतात,

"when my sports team loses,"

"जेव्हा माझा खेळाचा संघ हारतो."

"people who chew too loudly."

"जे लोक मोठा आवाज करत खातात"

That is surprisingly common, by the way.

खरं तर, हे आश्चर्यकारकरित्या सार्वत्रिक आहे.

"People who walk too slowly," that one's mine.

"जे लोक सावकाश चालतात" हे माझे कारण आहे.

And of course, "roundabouts."

आणि हो,"गोलाकार मार्ग "

Roundabouts --

गोलाकार मार्ग--

(Laughter)

(हास्य)

I can tell you honestly, there is no rage like roundabout rage.

मी प्रामाणिकपणे सांगतो, या रागाइतका राग इतर कशाचाही नाही.

(Laughter)

(हास्य)

Sometimes their answers aren't minor at all.

काहीवेळा त्याची उत्तरे अजिबात किरकोळ नसतात.

Sometimes they talk about racism and sexism and bullying

कधी ते वंशवाद, लैंगिकता व गुंडगिरी याबद्दल बोलतात.

and environmental destruction -- big, global problems we all face.

पर्यावरणाची हानी-- आपल्या समोरील मोठी जागतिक समस्या.

But sometimes,

पण कधीकधी,

their answers are very specific, maybe even oddly specific.

त्यांची उत्तरे खूप स्पष्ट असतात, कदाचित अगदी विचित्ररित्या स्पष्ट.

"That wet line you get across your shirt

"तुमच्या शर्टवर उमटलेली ओली आडवी रेषा,

when you accidentally lean against the counter of a public bathroom."

तुम्ही चुकून सार्वजनिक स्वच्छता गृहातील कट्ट्यावर वाकता"

(Laughter)

(हास्य)

Super gross, right?

अतिशय ठळक, बरोबर?

(Laughter)

(हास्य)

Or "Flash drives: there's only two ways to plug them in,

किंवा "कोणतंही ड्राईव्ह कॉम्प्युटरला जोडण्याच्या दोनच पद्धती आहेत,

so why does it always take me three tries?"

मग मलाच तीनतीनदा प्रयत्न का करावे लागतात?"

(Laughter)

(हास्य)

Now whether it's minor or major, whether it's general or specific,

आता ते लहान असो किंवा मोठे, साधारण असो की विशिष्ट,

we can look at these examples

आपण ही उदाहरणे पाहू शकतो.

and we can tease out some common themes.

आणि आपण काही सामाईक विषय बाजूला काढू शकतो.

We get angry in situations that are unpleasant,

अप्रिय परिस्थिती मध्ये आपल्याला राग येतो.

that feel unfair, where our goals are blocked,

जे ध्येयात अडथळा आणते, ते अयोग्य वाटते,

that could have been avoided, and that leave us feeling powerless.

ते टाळणे शक्य होते ही भावना निष्प्रभ करून टाकते.

This is a recipe for anger.

ही रागाची पाककृती आहे.

But you can also tell

पण तुम्ही असेही म्हणू शकता,

that anger is probably not the only thing we're feeling in these situations.

अशा परिस्थितीत मनात येणारी राग ही एकमेव भावना नाही.

Anger doesn't happen in a vacuum.

राग पोकळी मध्ये निर्माण होत नाही.

We can feel angry at the same time that we're scared or sad,

आपण जेव्हा भयभीत किंवा दु:खी असतो त्याचवेळी क्रोधित ही होऊ शकतो.

or feeling a host of other emotions.

किंवा इतर अनेक भावनांचा समूह जाणवतो.

But here's the thing:

पण ती गोष्ट अशी आहे:

these provocations -- they aren't making us mad.

या चिथावण्यांमुळे आपल्याला राग येत नाही

At least not on their own,

फक्त त्याचमुळे तर नाहीच ,

and we know that, because if they were,

आपल्याला हे माहित आहे कारण तसं असतं तर,

we'd all get angry over the same things, and we don't.

आपण सगळे एकाच गोष्टीमुळे संतापलो असतो, पण असे होत नाही.

The reasons I get angry are different than the reasons you get angry,

माझ्या आणि तुमच्या रागाची कारणे भिन्न आहेत,

so there's got to be something else going on.

म्हणून इथे वेगळं काहीतरी घडत आहे.

What is that something else?

हे काहीतरी म्हणजे काय?

Well, we know what we're doing and feeling at the moment of that provocation matters.

चिथावणाऱ्या क्षणी आपल्याला काय वाटतंय, आपण काय करतोय हे आपल्याला माहिती असतं.

We call this the pre-anger state -- are you hungry, are you tired,

आम्ही याला क्रोध पूर्व अवस्था म्हणतो, तुम्ही भुकेले आहात? थकला आहात?

are you anxious about something else, are you running late for something?

तुम्हांला कशाची चिंता वाटते? तुम्हाला उशीर झाला आहे?

When you're feeling those things,

तुमच्या मनात अशा गोष्टी असताना,

those provocations feel that much worse.

त्या चिथावण्या अधिक त्रासदायक वाटतात.

But what matters most is not the provocation,

पण सर्वात महत्वाच्या ना या चिथावण्या आहेत,

it's not the pre-anger state, it's this:

ना क्रोध-पूर्व अवस्था, ती आहे:

it's how we interpret that provocation,

आपण या चिथावणीचा अर्थ कसा लावतो.

it's how we make sense of it in our lives.

जीवनात आपण त्यांचा कसा अर्थ लावतो?

When something happens to us,

जेव्हा काही घडते,

we first decide, is this good or bad?

आपण हे ठरवतो, ते चांगले की वाईट?

Is it fair or unfair, is it blameworthy, is it punishable?

ते योग्य की अयोग्य? ते जबाबदार आहे की शिक्षेला पात्र?

That's primary appraisal, it's when you evaluate the event itself.

हे झालं प्राथमिक मूल्यमापन, तुम्ही फक्त त्या प्रसंगाचे मूल्यांकन करता.

We decide what it means in the context of our lives

आपण ठरवतो आपल्या जीवनात याचा काय अर्थ आहे.

and once we've done that, we decide how bad it is.

एकदा हे झालं की आपण ठरवतो ते किती वाईट आहे.

That's secondary appraisal.

हे झालं दुय्यम मूल्यमापन.

We say, "Is this the worst thing that's ever happened,

आपण म्हणतो , "आजवर घडलेली ही सर्वात वाईट घटना आहे."

or can I cope with this?

किंवा मी याचा सामना करू शकतो का?

Now, to illustrate that, I want you to imagine you are driving somewhere.

हे स्पष्ट करण्यासाठी, कल्पना करा, तुम्ही वाहन चालवत एका ठिकाणी जात आहात.

And before I go any further, I should tell you,

अधिक पुढे जाण्याआधी, मी तुम्हांला सांगू इच्छितो,

if I were an evil genius

मी जर वाईट शक्ती असतो,

and I wanted to create a situation that was going to make you mad,

आणि मला तुम्ही संतापण्याजोगी परिस्थिती निर्माण करायची असती,

that situation would look a lot like driving.

तर ती बहुतेक वाहन चालवण्यासारखीच असली असती.

(Laughter)

(हास्य)

It's true.

खरं आहे हे.

You are, by definition, on your way somewhere,

सांगितल्याप्रमाणे, तुम्ही एका ठिकाणी जात आहात,

so everything that happens -- traffic, other drivers, road construction --

घडणारी प्रत्येक गोष्ट- वाहतूक, इतर चालक, रस्तेनिर्माण

it feels like it's blocking your goals.

असं वाटतं हे आपल्या ध्येयातील अडथळे आहेत.

There are all these written and unwritten rules of the road,

सगळे लिखित व अलिखित वाहतुकीचे नियम,

and those rules are routinely violated right in front of you,

सर्रास आपल्यासमोर मोडीत काढले जातात.

usually without consequence.

सहसा परिणामांशिवाय

And who's violating those rules?

आणि हे नियम कोण मोडतो?

Anonymous others, people you will never see again,

अनोळखी व्यक्ती, ज्यांना तुम्ही कधीही भेटणार नाही.

making them a very easy target for your wrath.

तुमच्या क्रोधाचे सर्वात सोपे कारण बनतात.

(Laughter)

(हास्य)

So you're driving somewhere, thus teed up to be angry,

तुम्ही गाडी चालवत कुठेतरी जात आहात म्हणजे तुमची चिडचिड होणार हे नक्कीच.

and the person in front of you is driving well below the speed limit.

तुमच्या समोरील व्यक्ती वेगमर्यादेपेक्षा खूप हळू वाहन चालवत आहे.

And it's frustrating

आणि हे निराशाजनक आहे,

because you can't really see why they're driving so slow.

कारण ते सावकाश का जात आहेत हे तुम्ही पाहू शकत नाही.

That's primary appraisal.

हे झाले प्राथमिक मूल्यांकन.

You've looked at this and you've said it's bad and it's blameworthy.

तुम्ही हे पाहिले आणि म्हणालात, हे खूप वाईट व दोष देण्याजोगे आहे.

But maybe you also decide it's not that big a deal.

पण कदाचित तुम्ही ठरवाल की ही तेवढी मोठी गोष्ट नाही.

You're not in a hurry, doesn't matter.

तुम्हाला घाई नाही, हरकत नाही.

That's secondary appraisal -- you don't get angry.

हे झालं दुय्यम मूल्यांकन-- तुम्हाला राग येत नाही.

But now imagine you're on your way to a job interview.

पण कल्पना करा तुम्ही नोकरीसाठी मुलाखतीला जात आहात.

What that person is doing, it hasn't changed, right?

ती व्यक्ती जे करत आहे ते बदलले नाही,बरोबर?

So primary appraisal doesn't change; still bad, still blameworthy.

तर प्राथमिक मूल्यांकन बदलत नाही, अजूनही वाईट, अजूनही दोष देण्याजोगे.

But your ability to cope with it sure does.

पण तुमची सामना करण्याची क्षमता बदलते.

Because all of a sudden,

कारण एकाएकी,

you're going to be late to that job interview.

तुम्ही नोकरीसाठी मुलाखतीला जात आहात.

All of a sudden,

एकाएकी,

you are not going to get your dream job,

तुम्हाला स्वप्नातील नोकरी मिळत नाही.

the one that was going to give you piles and piles of money.

जी तुम्हाला पैशाचे ढीगच ढीग देणार होती.

(Laughter)

(हास्य)

Somebody else is going to get your dream job

इतरांना तुमच्या स्वप्नातील नोकरी मिळत आहे.

and you're going to be broke.

तुम्ही ढासळणार आहात.

You're going to be destitute.

तुम्ही निराधार होणार आहात.

Might as well stop now, turn around, move in with your parents.

कदाचित तसेच थांबा, मागे वळा, तुमच्या पालकांच्या घरी जाऊन रहा.

(Laughter)

(हास्य)

Why?

का?

"Because of this person in front of me.

"या समोरील माणसामुळे.

This is not a person, this is a monster."

हा माणूस नाही, राक्षस आहे."

(Laughter)

(हास्य)

And this monster is here just to ruin your life.

हा राक्षस फक्त तुमच्या आयुष्याची नासाडी करण्यासाठी आला आहे.

(Laughter)

(हास्य)

Now that thought process,

आता ही विचार प्रक्रिया,

it's called catastrophizing, the one where we make the worst of things.

याला म्हणतात आपत्तीजनन, जिथे तुम्ही सर्वात वाईट गोष्ट करता.

And it's one of the primary types of thoughts that we know

हा ज्ञात असणाऱ्या विचारांच्या प्राथमिक प्रकारांपैकी आहे.

is associated with chronic anger.

जो जुनाट क्रोधाशी निगडित आहे.

But there's a couple of others.

पण असे अजूनही आहेत.

Misattributing causation.

चुकीचा कार्यकारणभाव.

Angry people tend to put blame where it doesn't belong.

क्रोधित व्यक्तीचा कल असंबंधित ठिकाणी दोष देण्याकडे असतो.

Not just on people,

फक्त लोकांना नाही,

but actually inanimate objects as well.

तर निर्जीव वस्तूंना सुद्धा.

And if you think that sound ridiculous,

जर तुम्हांला वाटतं हे हास्यास्पद आहे,

think about the last time you lost your car keys and you said,

आठवा, तुम्ही गाडीच्या किल्ल्या हरवल्या तेंव्हा म्हणालात,

"Where did those car keys go?"

" कुठे गेल्या किल्ल्या?"

Because you know they ran off on their own.

कारण तुम्ही जाणता, त्या स्वतः पळून गेल्या.

(Laughter)

(हास्य)

They tend to overgeneralize, they use words like "always,"

हे नेहमी होत असं त्यांना वाटतं मग ते शब्द वापरतात , "कायम",

"never," "every," "this always happens to me,"

"कधीच नाही ","प्रत्येक", " हे नेहमी माझ्याच बाबतीत घडतं",

"I never get what I want"

"मला जे हवं ते मिळत नाही."

or "I hit every stoplight on the way here today."

"आज इकडे येताना प्रत्येक स्टॉपलाईट जवळ थांबावे लागले."

Demandingness: they put their own needs ahead of the needs of others:

मागणी करण्याची वृत्ती: इतरांपेक्षा स्वतःच्या गरजांना महत्व देतात:

"I don't care why this person is driving so slow,

"देवा, ही व्यक्ती इतकी हळू वाहन का चालवत आहे,

they need to speed up or move over so I can get to this job interview."

त्यांनी वेग वाढवावा वा पुढे वाटचाल करावी म्हणजे मी मुलाखतीला वेळेवर पोहोचेन."

And finally, inflammatory labeling.

आणि शेवटी, प्रक्षोभक नामकरण.

They call people fools, idiots, monsters,

ते लोकांना मूर्ख, बावळट, राक्षस म्हणतात

or a whole bunch of things I've been told I'm not allowed to say

किंवा अशा शब्दांचा गठ्ठा जे इथे उच्चारण्याची मला मुभा नाही.

during this TED Talk.

या टेड टॉक मध्ये.

(Laughter)

(हास्य)

So for a long time,

तर बराच काळ,

psychologists have referred to these as cognitive distortions

मानसशास्त्रज्ञांनी याचा उल्लेख आकलनविषयक विकृती असा केला आहे.

or even irrational beliefs.

किंवा अकारण समज सुद्धा.

And yeah, sometimes they are irrational.

आणि हो, कधीकधी ते अकारण असतात.

Maybe even most of the time.

कदाचित बरेचदा.

But sometimes, these thoughts are totally rational.

पण काही वेळा हे विचार पूर्णपणे तर्कसंगत असतात.

There is unfairness in the world.

या जगात अन्याय आहे.

There are cruel, selfish people,

क्रूर, स्वार्थी माणसे आहेत.

and it's not only OK to be angry when we're treated poorly,

जेव्हा आपल्याला वाईट वागणूक मिळते तेव्हा ,

it's right to be angry when we're treated poorly.

संतापणे फक्त ठीक नाही तर योग्य आहे.

If there's one thing I want you to remember from my talk today, it's this:

माझ्या आजच्या बोलण्यातील एक गोष्ट तुम्ही लक्षात ठेवा, ती म्हणजे:

your anger exists in you as an emotion

तुमचा राग तुमच्यात भावनेच्या रूपात अस्तित्वात आहे.

because it offered your ancestors, both human and nonhuman,

कारण त्याने तुमच्या दोन्ही- मानवी व अमानवी पूर्वजांना

with an evolutionary advantage.

उत्क्रांतीरूपी लाभ करून दिला आहे.

Just as your fear alerts you to danger,

जशी भीती तुम्हाला संभाव्य धोक्याची सूचना देते,

your anger alerts you to injustice.

तसा क्रोध अन्यायाची सूचना देतो.

It's one of the ways your brain communicates to you

मेंदूचा तुमच्याशी संपर्क साधण्याचा तो एक मार्ग आहे.

that you have had enough.

की आता पुरे झालं.

What's more, it energizes you to confront that injustice.

एवढंच नाही, तो तुम्हाला अन्यायाचा सामना करायची शक्ती देतो.

Think for a second about the last time you got mad.

एक सेकंद विचार करा, मागील वेळी तुम्ही चिडला होता,

Your heart rate increased.

तेव्हा ह्रदयाचे ठोके वाढले होते.

Your breathing increased, you started to sweat.

तुमचा श्वासोश्वास वाढला, तुम्हाला घाम आला,

That's your sympathetic nervous system,

ही तुमची सिंपँथेटीक मज्जासंस्था आहे.

otherwise known as your fight-or-flight system,

किंवा तिला 'लढा वा पळा' प्रणाली म्हणतात.

kicking in to offer you the energy you need to respond.

जी तुम्हाला प्रतिसाद देण्यासाठी आवश्यक ती उर्जा देण्यात मदत करते.

And that's just the stuff you noticed.

या फक्त लक्षात येणाऱ्या गोष्टी आहेत.

At the same time, your digestive system slowed down so you could conserve energy.

त्याच वेळी, उर्जा वाचवण्यासाठी तुमच्या पचनसंस्थेचा वेग मंदावला.

That's why your mouth went dry.

त्यामुळेच तुमचे तोंड कोरडे पडले.

And your blood vessels dilated to get blood to your extremities.

आणि अवयवांना रक्तपुरवठा करण्यासाठी तुमच्या रक्तवाहिन्या प्रसरण पावल्या.

That's why your face went red.

म्हणून तुमचा चेहरा लाल झाला.

It's all part of this complex pattern of physiological experiences

शारीरिक अनुभवांच्या गुंतागुंतीच्या प्रकाराचाच हा एक भाग आहे.

that exist today

जो आज अस्तित्वात आहे.

because they helped your ancestors

कारण त्यांनी तुमच्या पूर्वजांना मदत केली.

deal with cruel and unforgiving forces of nature.

निसर्गाच्या क्रूर व अक्षम्य शक्तींचा सामना करण्यासाठी.

And the problem is that the thing your ancestors did

आणि समस्या ही आहे की तुमच्या पूर्वजांनी जी गोष्ट केली,

to deal with their anger,

रागाचा सामना करण्यासाठी,

to physically fight,

शारीरिक लढ्यासाठी,

they are no longer reasonable or appropriate.

त्या आता रास्त व योग्य वाटत नाहीत.

You can't and you shouldn't swing a club every time you're provoked.

कायम चिडून फायदा नाही.

(Laughter)

(हास्य)

But here's the good news.

पण इथे एक चांगली बातमी आहे.

You are capable of something

तुम्ही सक्षम आहात

your nonhuman ancestors weren't capable of.

ज्यासाठी तुमचे अमानवी पूर्वज सक्षम नव्हते.

And that is the capacity to regulate your emotions.

आणि ती म्हणजे भावनांना काबूत ठेवणे.

खूप चिडता तेंव्हाही

Even when you want to lash out,

तुम्ही रागाला वाट करून देऊ शकता.

you can stop yourself and you can channel that anger

एखाद्या अधिक उत्पादनक्षम गोष्टीकडे.

into something more productive.

तर ,नेहमी आपण रागाबद्दल बोलतो तेव्हा

So often when we talk about anger,

तो येऊ नये याबद्दल बोलतो.

we talk about how to keep from getting angry.

आपण लोकांना शांत व्हा व आराम करा असे सांगतो.

We tell people to calm down or relax.

आपण लोकांना 'जाऊ द्या'असेही सांगतो.

We even tell people to let it go.

राग वाईट व तो येणे चुकीचे आहे, असे आपण मानतो.

And all of that assumes that anger is bad and that it's wrong to feel it.

पण त्याऐवजी, मला रागाचा प्रेरक म्हणून विचार करायला आवडते.

But instead, I like to think of anger as a motivator.

तसेच जसे तहान तुम्हाला पाणी पिण्यासाठी प्रेरित करते.

The same way your thirst motivates you to get a drink of water,

भूक तुम्हाला अन्न खाण्यासाठी प्रेरणा देते.

the same way your hunger motivates you to get a bite to eat,

तसा राग तुम्हाला अन्यायाचा प्रतिकार करण्याची प्रेरणा देऊ शकतो.

your anger can motivate you to respond to injustice.

कारण आपण कशासाठी चिडू शकतो हे शोधण्यासाठी फार विचार करावा लागत नाही.

Because we don't have to think too hard to find things we should be mad about.

जेव्हा आपण पुन्हा सुरूवातीच्या मुद्द्यांकडे वळतो,

When we go back to the beginning,

हो, काही गोष्टी क्षुल्लक आहेत.

yeah, some of those things, they're silly and not worth getting angry over.

But racism, sexism, bullying, environmental destruction,

पण वंशवाद, लैंगिकता, गुंडगिरी, पर्यावरणाची हानी,

those things are real, those things are terrible,

या गोष्टी वास्तविक व भयानक आहेत.

and the only way to fix them is to get mad first

त्यांचे निराकरण करण्याचा एकमेव मार्ग म्हणजे आधी संतापणे.

and then channel that anger into fighting back.

मग लढण्यासाठी त्या रागाला योग्य वाट करून देणे.

And you don't have to fight back with aggression or hostility or violence.

आणि तुम्ही संताप, शत्रुत्व किंवा हिंसाचाराने लढा देण्याची गरज नाही.

There are infinite ways that you can express your anger.

राग व्यक्त करण्याचे अमर्याद मार्ग आहेत.

You can protest, you can write letters to the editor,

तुम्ही विरोध करू शकता, संपादकांना पत्र लिहू शकता.

you can donate to and volunteer for causes,

तुम्ही दान करू शकता, स्वयंसेवक म्हणून कार्य करू शकता.

you can create art, you can create literature,

तुम्ही कला आणि साहित्य निर्माण करू शकता.

you can create poetry and music,

तुम्ही कविता व संगीत निर्माण करू शकता.

you can create a community that cares for one another

समुदाय तयार करू शकता जो एकमेकांची काळजी घेतो,

and does not allow those atrocities to happen.

आणि तसे अत्याचार होऊ देत नाही.

So the next time you feel yourself getting angry,

तर पुढील वेळेस, जेव्हा तुम्हांला राग येतोय असे वाटेल;

instead of trying to turn it off,

तेव्हा तो दाबून न टाकता,

I hope you'll listen to what that anger is telling you.

मी आशा करतो, तो काय सांगत आहे हे तुम्ही ऐकून घ्याल.

And then I hope you'll channel it into something positive and productive.

सकारात्मक व उत्पादनक्षम गोष्टीद्वारे तुम्ही त्याला वाट करून द्याल.

Thank you.

धन्यवाद.

(Applause)

(टाळ्या)