Why pasta comes in all shapes and sizes | Small Thing Big Idea, a TED series

Transcriber: TED Translators admin Reviewer: Krystian Aparta

Translator: Sanntint Tint Reviewer: Myo Aung

Food is design.

အစားအစာက ဒီဇိုင်းပါ။

It is design when you compose plates,

ပန်းကန်တွေကို သင် စီစဉ်တဲ့အခါ ဒါက ဒီဇိုင်းဖြစ်ပေမဲ့

but it is amazing, even better and most delightful design

အံ့ဩစရာက ယူနစ်တွေနဲ့ဆိုင်တဲ့အခါ ပိုတောင်ကောင်းပြီး ကြည်နူးစရာ

when it's about the units.

အကောင်းဆုံး ဒီဇိုင်းပါ။

[Small thing.]

[အသေးအဖွဲ]

[Big idea.]

[ဧရာမ စိတ်ကူး]

"Pasta" comes from Latin,

“Pasta” က လက်တင်ကနေ လာတယ်။

and it means "paste."

“မုန့်နှစ်“လို့ အဓိပ္ပါယ်ရပါတယ်။

It's about putting together water and some powder,

ဒါကို တကယ် ပုံဖော်နိုင်အောင် ရေနဲ့ အမှုန့်တချို့ကို

so that you can actually shape it.

အတူတူ ထည့်တာပါ။

There are cultures in the world that use rice powder,

ကမ္ဘာမှာ ဆန်မှုန့်ကို အသုံးပြုတဲ့ ယဉ်ကျေးမှုတွေရှိပြီး

others use soy powder.

အခြားယဉ်ကျေးမှုတွေက ပဲပုပ်မှုန့်ကို သုံးကြတယ်။

In Italy, we tend to use durum wheat.

အီတလီမှာ ဂျုံမာကို ကျွန်မတို့ သုံးလေ့ရှိတယ်။

Pasta existed for centuries,

ပါစတာ တည်ရှိတာ ရာစုနှစ်တွေချီခဲ့ပေမဲ့

but it really blossomed during the Renaissance.

တကယ် ဖွံ့ဖြိုးခဲ့တာက ပြန်လည်ဆန်းသစ်ရေးခေတ်မှာပါ။

And it's only later on in the 17th century

၁၇ ရာစု အတွင်းက နောက်ပိုင်းမှသာ

that it became more mass produced.

ပိုပြီး အမြောက်အမြား ထုတ်လုပ်လာခဲ့တာပါ။

Whenever you design an object of any kind,

အမျိုးအစာတိုင်းရဲ့ အရာဝတ္ထုတစ်ခုခုကို ပုံစံထုတ်တဲ့အခါတိုင်း

you think of how you want it to perform.

လုပ်ဆောင်ဖို့ ဖြစ်ချင်ပုံကို စဉ်းစားတယ်။

So think about the same for pasta.

ဒီတော့ ပါစတာအတွက် အလားတူ စဉ်းစားပါ။

Do you want it to be ribbed

ဒါကို အမြှောင်းအမြှောင်းဖြစ်ချင်လား

or you want it to be smooth?

(သို့) ချောမွေ့စေချင်တာလား။

The ribbed ones absorb the sauce better.

အမြှောင်းအမြှောင်းတွေက ဆော့ကို ပိုကောင်းကောင်း စုပ်တယ်။

Do you want them to be round

ဒါတွေကို အဝိုင်း လုပ်ချင်တာလား

or do you want them to be square?

(သို့)လေးထောင့်စပ်စပ်လား။

They have a different feel on the palate.

ပန်းကန်ပေါ်မှာ မတူတဲ့ အထိအတွေ့တစ်ခုရှိတယ်။

Everything is for a reason.

အရာတိုင်းမှာ အကြောင်းရင်းတစ်ခုရှိတယ်။

In the amazing taxonomy of the pasta species,

ပါစတာ မျိုးစိတ်တွေရဲ့ အံ့ဩစရာ မျိုးခွဲပညာမှာ

there are many different ways to divide it,

ပိုင်းခြားဖို့ နည်းလမ်းမျိုးစုံရှိပေမဲ့

but one of the basic divisions is between fresh pasta and dry pasta.

အခြေခံ ပိုင်းခြားမှုတွေထဲက တစ်ခုကတော့ ပါစတာအစိုနဲ့ ပါစတာအခြောက်ကြားမှာပါ။

Dry pasta is always durum wheat flour and water.

ပါစတာအခြောက်က အမြဲတမ်း ဂျုံမာ ဂျုံမှုန့်နဲ့ ရေပါ။

Fresh pasta could be either that

ပါစတာစိုက ဒီနှစ်ခုထဲက တစ်ခု(သို့)

or it could be flour and eggs.

ဂျုံမှုန့်နဲ့ ကြက်ဥတွေဖြစ်နိုင်တယ်။

Just think of having a dough

သင် လိုချင်သလို ပုံသွင်းနိုင်တဲ့

that you can shape in any way you want.

ဂျုံမုန့်ညက်ကို စဉ်းစားကြည့်ပါ။

I mean, really, wouldn't you go crazy?

ဆိုလိုတာက တကယ်ပဲ သင့်ကို ရူးသွပ်မသွားစေဘူးလား။

So fresh and dry, but then, there's also long and short.

အစိုနဲ့ အခြောက်ဆိုပေမဲ့ ဘယ်လိုဖြစ်ဖြစ် အရှည်နဲ့ အတိုလည်းရှိတယ်။

And then within those families, there's even more diversity.

ဒီနောက် မိသားစုတွေအတွင်းမှာ ပိုပြီးတောင် စုံလင်တယ်။

Let's talk about some really classical types of short pasta.

ပါစတာ အတိုတွေရဲ့ တကယ့် အမျိုးအစား ရိုးရိုးတချို့အကြောင်း ပြောကြရအောင်။

Penne -- we all know them, right?

Penne ဒါတွေကို သိတယ်ကြတယ်မဟုတ်လား။

They are cut at a slanted angle,

ဒါတွေကို ဆော့တစ်ခုခုကို အံကိုက်

perfect to pick up some of the sauce.

ကောက်တို့ဖို့ ခပ်ရွှေရွှေ ဖြတ်ထားတာပါ။

"Farfalle" means "butterflies," or how do you call it here,

“Farfalle” က “လိပ်ပြာတွေ“လို့ ဆိုလိုတာပါ (သို့) ဒီမှာ ခေါ်ကြသလို

bow ties, because they are, like, pinched in the middle.

ဖဲပြားပုံလည်စည်းတွေပေါ့၊ အလယ်မှာ ဖိညှပ်ထားလို့ပါ။

"Orecchiette" means "little ears,"

Orecchiette” က “နားရွက်လေးတွေ“ပါ။

and they're typical from Puglia, and they are delicious.

ဒါတွေက Puglia မှာ ထုံးစံဖြစ်ပြီး အရသာရှိတယ်။

And "conquilla," shells, and of course, they look like shells.

ပြီးတော့ “conquilla” က ခရုခွံတွေပါ။ တကယ်ပဲ ခရုခွံတွေနဲ့ တူပါတယ်။

They are ribbed, so they scoop up the sauce on the outside

ဒါတွေက အမြှောင်းအမြှောင်းဆိုတော့ ဆော့ကို အပြင်ဘက်မှာ ခပ်ယူပြီး

and they are smooth on the inside.

အတွင်းဘက်အပေါ်မှာ ချောမွေ့နေတယ်။

Pasta is definitely gorgeous,

ပါစတာက တကယ့်ကို ထူးကဲကောင်းမွန်ပေမဲ့

but the form also is about how it touches the palate,

ပုံစံက ပန်းကန်ပြားကို ထိတွေပုံ၊ လျှာကို

how it touches the tongue,

ထိတွေ့ပုံနဲ့လည်းဆိုင်ပါတယ်။

so it's never just about giving it a shape.

ဒီတော့ ဒါက ပုံသဏ္ဌာန်ချည်းသက်သက် လုံးဝ မဟုတ်ဘူး။

When you hone one object across centuries,

အရာဝတ္ထုတစ်ခုကို ရာစုနှစ်တွေဖြတ်ကာ သတဲ့အခါ

standards become really, really high.

အဆင့်က တကယ့်ကို မြင့်လာတယ်။

Many so-called great designers failed miserably,

ဒီဇိုင်းဆရာကြီးတွေလို့ဆိုသူ အများအပြား စိတ်မချမ်းမြေ့ဖွယ် ကျရှုံးတာက

because they tried to impose a shape onto pasta.

သူတို့ဟာ ပါစတာပေါ်မှာ ပုံသဏ္ဌာန်တစ်ခုကို ပြဋ္ဌာန်းဖို့ ကြိုးစားခဲ့လို့ပါ။

The great Philippe Starck tried mandala.

ဆရာကြီး Philippe Starck က mandala ကို စမ်းကြည့်ခဲ့တယ်။

Some parts of it, the walls, were very thick,

ဒါရဲ့တချို့အပိုင်းတွေ နံရံတွေက အလွန် ထူနေပြီး

and the others were thinner,

အခြားဟာတွေက ပိုပါးနေတော့

so when you would boil the pasta,

ပါစကာကို ပြုတ်တံ့အခါ

some of it would be completely mushy

တချို့က လုံးဝ ပျော့ပြဲနေပြီး

while part of it was too crunchy and uncooked.

တချို့အပိုင်းက ကြွတ်ဆတ်ပြီး မကျက်ဘူးဖြစ်နေတယ်။

So really wrong, but they were not women from Bologna,

ဒီတော့ တကယ့်ကို မှားနေပေမဲ့ သူတို့ဟာ Bologna က အမျိုးသမီးတွေမဟုတ်ဘဲ

they were not chefs from Naples,

Naples က စားဖိုမှူးတွေ ဖြစ်နေတယ်။

they were not centuries of families of grandmothers

သူတို့ဟာ ပါစတာ နံရံတွေရဲ့ သွယ်လျမှုအပေါ် ပိုကောင်းမွန်ဖို့

that were trying to improve on the thinness of the walls of the pasta.

ကြိုးစားနေတဲ့ အဖွားတွေရဲ့ ရာစုချီတဲ့ မိသားစုတွေ မဟုတ်ဘူး။

There's no way to trace pasta back to one designer, one inventor,

ဒီဇိုင်းပညာရှင်တစ်ယောက်၊တီထွင်သူတစ်ယောက်ဆီ ပါစတာကို ပြန်ခြေရာခံဖို့ နည်းလမ်းမရှိဘူး။

and that's the beauty of it.

ဒါက ဒါရဲ့အလှတရားပါ။

It belongs to the people.

ဒါကို လူတွေပိုင်တယ်၊

And if you think about it,

ဒီအကြောင်း သင် တွေးရင်

this simple mixture of a carbohydrate and water

ဒါက ကစီဓာတ်နဲ့ ရေရဲ့ ရိုးရှင်းတဲ့ အရောက ယဉ်ကျေးမှုတစ်ခုလုံးကို

becomes the scaffold for a whole culture to be built.

တည်ဆောက်ဖို့အတွက် ငြမ်းတစ်ခုဖြစ်လာတာပါ။