Why pasta comes in all shapes and sizes | Small Thing Big Idea, a TED series

Transcriber: TED Translators admin Reviewer: Krystian Aparta

Çeviri: Cihan Ekmekçi Gözden geçirme: Figen Ergürbüz

Food is design.

Yiyecek, tasarımdır.

It is design when you compose plates,

Tabakları hazırlarken tasarım yaparsınız

but it is amazing, even better and most delightful design

ama içindeki üniteleri hazırlamak tasarımın en harika, en zevkli yanı.

when it's about the units.

[Small thing.]

[Küçük şey.]

[Big idea.]

[Büyük fikir.]

"Pasta" comes from Latin,

Makarna anlamındaki "pasta" Latince kökenli ve yapıştırma anlamında.

and it means "paste."

It's about putting together water and some powder,

Su ve toz hâline gelmiş bir şeyleri karıştırıp

so that you can actually shape it.

onu şekillendirmek anlamında.

There are cultures in the world that use rice powder,

Dünyada pirinç tozu kullanan kültürler var,

others use soy powder.

soya tozu kullananlar var.

In Italy, we tend to use durum wheat.

İtalya'da durum buğdayı kullanıyoruz.

Pasta existed for centuries,

Makarna yüzyıllardır var

but it really blossomed during the Renaissance.

ama gelişmeye Rönesans döneminde başladı.

And it's only later on in the 17th century

Ve 17. yüzyılın sonlarında toplu üretimi yapıldı.

that it became more mass produced.

Whenever you design an object of any kind,

Her tür nesneyi ne zaman tasarlarsanız tasarlayın

you think of how you want it to perform.

onun yaratacağı etkiyi düşünürsünüz.

So think about the same for pasta.

Makarna için de aynı geçerli.

Do you want it to be ribbed

Tırtıklı mı olsun istersiniz, pürüzsüz mü?

or you want it to be smooth?

The ribbed ones absorb the sauce better.

Tırtıklı olanlar sosu daha iyi emiyor.

Do you want them to be round

Yuvarlak mı olsunlar yoksa kare şeklinde mi?

or do you want them to be square?

They have a different feel on the palate.

Tabakta yarattıkları his farklı.

Everything is for a reason.

Hepsinin bir sebebi var.

In the amazing taxonomy of the pasta species,

Makarna türlerinin harika taksonomisinde,

there are many different ways to divide it,

onları ayırmanın çok farklı yolları var

but one of the basic divisions is between fresh pasta and dry pasta.

ama temel ayrımlardan biri taze makarna ve kuru makarna arasında.

Dry pasta is always durum wheat flour and water.

Kuru makarna her zaman durum buğdayı unu ve suyla olur.

Fresh pasta could be either that

Taze makarna ise ya bu şekilde ya da un ve yumurtayla.

or it could be flour and eggs.

Just think of having a dough

Her tür şekle sokabileceğiniz bir hamur düşünün.

that you can shape in any way you want.

I mean, really, wouldn't you go crazy?

Gerçekten, çılgınlık yapmak istemez miydiniz?

So fresh and dry, but then, there's also long and short.

Taze ve kurunun yanında, uzun ve kısa olanlar da var.

And then within those families, there's even more diversity.

Bu aileler içinde de daha çok çeşit var.

Let's talk about some really classical types of short pasta.

Bazı klasik kısa makarna türleri hakkında konuşalım.

Penne -- we all know them, right?

Penne -- bunu hepimiz biliyoruz değil mi?

They are cut at a slanted angle,

Eğimli bir açıyla kesiliyorlar,

perfect to pick up some of the sauce.

sosu içine almak için kusursuz.

"Farfalle" means "butterflies," or how do you call it here,

"Farfalle" kelebek anlamında, burada ona ne deniyor peki?

bow ties, because they are, like, pinched in the middle.

Papyon şekli, çünkü öyleler, tam ortadan sıkıştırılmış.

"Orecchiette" means "little ears,"

"Orecchiette" ise "küçük kulaklar" demek

and they're typical from Puglia, and they are delicious.

ve Puglia'ya özgüler ve de çok lezzetliler.

And "conquilla," shells, and of course, they look like shells.

"Conquilla," kabuk demek, çünkü kabuklulara benziyor.

They are ribbed, so they scoop up the sauce on the outside

Tırtıklı bir çeşit, o yüzden dış kısmı sosu alırken

and they are smooth on the inside.

iç kısmı pürüzsüz.

Pasta is definitely gorgeous,

Makarna gerçekten büyüleyici

but the form also is about how it touches the palate,

ama biçimi ayrıca tabağa dokunuş açısından da önemli,

how it touches the tongue,

dile dokunuş açısından da.

so it's never just about giving it a shape.

Yani sadece bir şekil kazandırmak değil konu.

When you hone one object across centuries,

Bir nesne üzerinde yüzyıllarca uğraş verilince

standards become really, really high.

standartlar gerçekten çok yüksek oluyor.

Many so-called great designers failed miserably,

Pek çok sözde tasarımcı felaket derecede başarısız oldu

because they tried to impose a shape onto pasta.

çünkü makarnaya bir şekli zorla kazandırmaya çalıştılar.

The great Philippe Starck tried mandala.

Büyük Philippe Starck mandala şeklini denedi.

Some parts of it, the walls, were very thick,

Bazı kısımlarda duvar kısmı çok kalındı,

and the others were thinner,

bazı kısımlar daha inceydi,

so when you would boil the pasta,

o yüzden makarnayı haşlarken

some of it would be completely mushy

bazı tarafları çok yumuşak

while part of it was too crunchy and uncooked.

bazı tarafları da çok sert ve pişmemiş oluyordu.

So really wrong, but they were not women from Bologna,

Çok yanlış ama ne Bologna'dan kadınlar

they were not chefs from Naples,

ne Napoli'den şefler

they were not centuries of families of grandmothers

ne de büyükannelerimizin yüzyıllar boyunca aileleri

that were trying to improve on the thinness of the walls of the pasta.

makarnanın inceliğini geliştirmekten tek başlarına sorumlu.

There's no way to trace pasta back to one designer, one inventor,

Makarnayı tek bir tasarımcıya atfetmenin hiçbir yolu yok,

and that's the beauty of it.

güzel yanı da bu.

It belongs to the people.

Makarna tüm insanlara ait.

And if you think about it,

Ve düşündüğünüzde

this simple mixture of a carbohydrate and water

bu basit karbonhidrat ve su karışımı

becomes the scaffold for a whole culture to be built.

başlı başına bir kültürün temellerine dönüşüyor.