Why you don’t like the sound of your own voice | Rébecca Kleinberger

Translator: Myo Aung Reviewer: Sanda Aung

If you ask evolutionary biologists

ဆင့်ကဲဖြစ်စဉ် ဇီဝဗေဒပညာရှင်တွေကို

when did humans become humans,

လူသားတွေ ဘယ်တုန်းက လူသားတွေ ဖြစ်လာခဲ့ကြတာလဲလို့ မေးကြည့်ရင်၊

some of them will say that,

တချို့တို့က၊ ကျွန်ုပ်တို့ဟာ တချိန်ချိန်မှာ

well, at some point we started standing on our feet,

ကိုယ့်ခြေထောက်အပေါ်မှာ စရပ်တတ်လာခဲ့ပြီး

became biped and became the masters of our environment.

ခြေနှစ်ဖက်ဖြင့် လျှောက်တတ်လျက် ပတ်ဝန်းကျင် ရဲ့ သခင်ဖြစ်လာခဲ့ချိန်ကို ညွှန်ပြကြမယ်။

Others will say that because our brain started growing much bigger,

အခြားတွေက ကျွန်ုပ်တို့ရဲ့ဦးနှောက် ပိုပိုကြီးလာခဲ့လို့ ကျွန်ုပ်တို့ဟာ

ပိုမိုရှုပ်ထွေးတဲ့ လုပ်ငန်းစဉ်များကို သိမြင်လာခဲ့ကြချိန်လို့ ဆိုကြပါတယ်။

that we were able to have much more complex cognitive processes.

And others might argue that it's because we developed language

ပြီးတော့ ကျန်တဲ့သူတွေက ကျွန်ုပ်တို့ဆီမှာ ဘာသာစကား ပေါ်လာခဲ့လို့

that allowed us to evolve as a species.

မျိုးစိတ်အနေနဲ့ ဆင့်ကဲဖွံ့ဖ​ြိုးလာစေခဲ့တာ လို့ ရှင်းပြကြပါတယ်။

Interestingly, those three phenomena are all connected.

တကယ်ကျတော့ အဲဒီဖြစ်ရပ် သုံးခုစလုံးတို့ဟာ ချိတ်ဆက်နေကြပါတယ်။

We are not sure how or in which order,

ဘယ်လိုပုံစံနဲ့ ဒါမှမဟုတ် ဘယ်ဟာက ဘယ်အချိန်မှာ ဖြစ်ခဲ့တာ မသေချာပေမဲ့၊

but they are all linked

သုံးခုစလုံး ဆက်စပ်နေကြပြီး

with the change of shape of a little bone in the back of your neck

ကျွန်ုပ်တို့ လည်ပင်းထဲက အရိုးလေးတစ်ခု ပုံစံ ပြောင်းလာခဲ့ပြီး

that changed the angle between our head and our body.

ဦးခေါင်းနဲ့ ကျွန်ုပ်တို့ ခန္ဓာကိုယ်အကြား ထောင့် ပြောင်းလဲသွားပုံနဲ့ ဆိုင်တယ်။

That means we were able to stand upright

အဲဒါရဲ့ ကျေးဇူးကြောင့် ကျွန်ုပ်တို့ဟာ မတ်တပ်ရပ်လာခဲ့ကြတဲ့ အပြင်

but also for our brain to evolve in the back

ကျွန်ုပ်တို့ ဦးနှောက်ရဲ့ နောက်ပိုင်းပါ ဆင့်ကဲဖွံ့ဖြိုးလာခဲ့ပြီး

and for our voice box to grow from seven centimeters for primates

ကျွန်ုပ်တို့ရဲ့ အသံထွက်ပေါ်ရာ နေရာဟာ မျောက်ဝံတွေမှာ ခုနစ်စင်တီမီတာ ရှိရာကနေ

to 11 and up to 17 centimetres for humans.

လူသားဆီတွင် ၁၁ - ၁၇ စင်တီမီတာအထိကို ရှည်ထွက်လာခဲ့ပါတယ်။

And this is called the descent of the larynx.

အဲဒါကို လည်မျိုရဲ့ အဆွယ်လို့ ခေါ်ပါတယ်။

And the larynx is the site of your voice.

လည်မျိုထဲက အဲဒီအသံအိုးကမှ ကျွန်ုပ်တို့ရဲ့ အသံထွက်ပေါ်တဲ့ နေရာပါ။

When baby humans are born today, their larynx is not descended yet.

ဒီနေ့တွင် မွေးခါစ ကလေးဆီမှာ သူတို့ရဲ့ အသံအိုးဆီမှာ အဆွယ်မရှိသေးပါဘူး။

That only happens at about three months old.

သုံးလအရွယ်ကျမှသာ အဲဒါ ပေါ်လာတတ်တယ်။

အဲဒါကြောင့်၊ ဒီမှာရှိနေကြတဲ့ ကျွန်မတို့ တဦးချင်းဆီဟာ

So, metaphorically, each of us here

has relived the evolution of our whole species.

ကျွန်ုပ်တို့ မျိုးစိတ်တစ်ခုလုံးရဲ့ ဆင့်ကဲဖြစ်စဉ်ကို ဖြတ်ကျော်ခဲ့ရတယ်။

And talking about babies,

ကလေးငယ်ဘဝ အကြောင်းပြောရရင်၊

when you were starting to develop in your mother's womb,

ခင်ဗျားတို့အားလုံး မိခင်ဝမ်းထဲတွင် စပြီး ဖွံ့ဖြိုးလာချိန်မှာ၊

the first sensation that you had coming from the outside world,

ပြင်ပကမ္ဘာထံမှ ရောက်ရှိလာတဲ့ ပထမဦးဆုံး အာရုံခံစားမှုမှာ

at only three weeks old, when you were about the size of a shrimp,

ခင်ဗျားတို့ သုံးပတ်အရွယ်ရှိစဉ်မှာကို ခင်ဗျားတို့ ပုဇွန်လို အရွယ်ရှိချိန်မှာ

were through the tactile sensation

ခင်ဗျားတို့ရဲ့ မိခင်အသံရဲ့ တုန်ခါမှုမှ လာတာဖြစ်တဲ့

coming from the vibrations of your mother's voice.

ထိတွေ့မှု အာရုံခံစားမှုပဲ ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။

So, as we can see, the human voice is quite meaningful and important

ဒီတော့၊ လူသားရဲ့ အသံဟာ မျိုးစိတ်အနေနဲ့ပဲ ကြည့်ကြည့်၊

at the level of the species,

လူ့အဖွဲ့အစည်း အနေနဲ့ပဲ ကြည့်ကြည့်၊

at the level of the society --

သိပ် အရေးပါတာကို တွေ့နိုင်တယ်-

this is how we communicate and create bonds,

အဲဒီလိုနည်းဖြင့် ကျွန်ုပ်တို့ဟာ ပုဂ္ဂိုလ်ရေး အဆင့်မှာ

and at the personal and interpersonal levels --

လူလူချင်း အဆင့်မှာ ဖြစ်ဖြစ်၊ ဆက်သွယ်ကြပြီး သံယောဇဉ်တွေ ပေါ်လာကြတယ်--

with our voice, we share much more than words and data,

အသံရဲ့ အကူအညီဖြင့် ကျွန်ုပ်တို့ဟာ စကားလုံးများနဲ့ ဒေတာတွေထက်ကို ပိုပြီး

we share basically who we are.

ကျွန်ုပ်တို့ ဘယ်သူတွေလဲ ဆိုတာကို မျှဝေနိုင်ကြပါတယ်။

And our voice is indistinguishable from how other people see us.

ကျွန်ုပ်တို့ရဲ့ အသံကို လူတွေ ကျွန်ုပ်တို့အား မြင်ကြပုံနဲ့ ခွဲမရနိုင်ပါ။

It is a mask that we wear in society.

အဲဒါ လူ့အဖွဲ့အစည်းထဲက ကျွန်ုပ်တို့ရဲ့ မျက်နှာဖုံးနဲ့ တူပါတယ်။

ဒါပေမဲ့ ကိုယ့်အသံနဲ့ ရှိနေတဲ့ ကျွန်ုပ် တို့ရဲ့ ဆက်ဆံမှုကို မသိတာ များတယ်။

But our relationship with our own voice is far from obvious.

We rarely use our voice for ourselves; we use it as a gift to give to others.

ကျွန်ုပ်တို့ ကိုယ့်အသံကို ကိုယ့်အတွက် သုံးခဲပြီး သူများကို ပေးတဲ့ လက်ဆောင်ပါ။

It is how we touch each other.

အဲဒီလိုနည်းဖြင့် တစ်ဦးကိုတစ်ဦး တို့ထိကြပါတယ်။

It's a dialectical grooming.

အညမည ဆက်ဆံမှုပါ။

But what do we think about our own voice?

ဒါနဲ့ ကိုယ့်အသံဆိုင်ရာ ကိုယ့်အမြင်က ဘယ်လိုများလဲ။

So please raise your hand

ဒီတော့ ကိုယ်ရဲ့ အသံသွင်းထားတာကို

if you don't like the sound of your voice when you hear it on a recording machine.

နားထောင်ကြည့်လို့ မကြိုက်သူတွေ ကျေးဇူးပြုပြီး လက်ထောင်ပြကြပါ။

(Laughter)

(ရယ်သံများ)

Yeah, thank you, indeed,

ကျေးဇူးပဲ၊ အဲဒါ တကယ်ပါပဲ၊

most people report not liking the sound of their voice recording.

လူအများစုဟာ အသံသွင်းထားတဲ့ သူတို့ရဲ့ အသံကို မကြိုက်တတ်ကြပါ။

So what does that mean?

အဲဒါက ဘာကိုထောက်ပြနေလဲ။

Let's try to understand that in the next 10 minutes.

အဲဒါကိုမှ လာမယ့် ၁၀ မိနစ်အတွင်း နားလည်ဖို့ ကြိုးစားကြပါစို့။

I'm a researcher at the MIT Media Lab,

ကျွန်မဟာ MIT Media Lab မှာ သုတေသန ပြုလုပ်သူပါ၊

part of the Opera of the Future group,

Opera of the Future အုပ်စုထဲ ပါဝင်လျက်

and my research focuses on the relationship

ကျွန်မရဲ့ သုတေသနက ကိုယ့်အသံဆိုင်ရာ လူတွေရဲ့ အမြင်ကို၊

people have with their own voice and with the voices of others.

အခြားသူတွေရဲ့ အသံတွေဆိုင်ရာ သဘောထားကို လေ့လာနေတာပါ။

I study what we can learn from listening to voices,

အသံတွေ နားထောင်ရတာကို အသုံးချပြီး၊ နယ်ပယ် အမျိုးမျိုးထံမှနေပြီး၊

from the various fields,

အာရုံကြောပညာမှ စလျက်၊ သိမြင်မှုသိပ္ပံ

from neurology to biology, cognitive sciences, linguistics.

ဘာသာဗေဒပညာများ စသည်တို့လို နယ်ပယ်မျိုးစုံမှ လေ့လာနိုင်ပါတယ်။

ကျွန်မတို့ အုပ်စုထဲမှာ လူတွေကို အသံဆိုင်ရာ သူတို့ သိသင့်တာတွေ ပိုပြီးသိရှိလာရန်၊

In our group we create tools and experiences

to help people gain a better applied understanding of their voice

မရေရာ မသေချာမှုတွေကို လျှော့ချနိုင်ဖို့၊

in order to reduce the biases,

ပိုကောင်းမွန်စွာ နားဆင်သူ ဖြစ်လာစေရန်၊

to become better listeners,

ကျန်းမာရေးနဲ့ ညီညွတ်တဲ့ ဆက်ဆံမှုတွေ ဖန်တီးပေးရန်၊

to create more healthy relationships

ဒါမှမဟုတ် ကိုယ့်ကို ပိုကောင်းစွာ နားလည်လာစေရန်၊

or just to understand themselves better.

ကူပေးကြမယ့် ကိရိယာများနဲ့ အတွေ့အကြုံများကို တီထွင်ကြပါတယ်။

And this really has to come with a holistic approach on the voice.

အသံဆိုင်ရာ ချဉ်းကပ်ပုံက ဖက်စုံဖြစ်မှသာ အဲဒါကို လက်တွေ့ လုပ်လို့ရနိုင်မှာပါ။

Because, think about all the applications and implications

ကျွန်မတို့ တွေ့ရှိလာတဲ့ အတိုင်းဆိုရင် အသံနှင့် ဆက်စပ်နေကြတဲ့

that the voice may have, as we discover more about it.

သုံးစရာတွေ၊ အခက်အခဲတွေအကြောင်းကို စဉ်းစားဖို့ လိုအပ်လို့ပါ။

Your voice is a very complex phenomenon.

ခင်ဗျားတို့ရဲ့ အသံဟာ သိပ်ကို ရှုပ်ထွေးတဲ့ အရာ တစ်ခုပါ။

It requires a synchronization of more than 100 muscles in your body.

အသံထွက်လာဖို့ ခန္ဓာကိုယ်ထဲရှိ ကြွက်သား ၁၀၀ ​ကျော် ညှိလုပ်ကိုင်ကြရတယ်။

And by listening to the voice,

အဲဒါကြောင့် အသံကို နားထောင်ကြည့်ခြင်းဖြင့်

we can understand possible failures of what happens inside.

အထဲမှာ ရှိနိုင်ကြတဲ့ ချွတ်ချော်မှုတွေကို ကျွန်မတို့ နားလည်နိုင်ကြပါတယ်။

For example:

ဥပမာ ပြရပါက-

listening to very specific types of turbulences

အသံရဲ့ ထူးခြားတဲ့ တုန်ခါမှုနဲ့ တပြေးညီမဖြစ်မှုကို

and nonlinearity of the voice

နားထောင်ကြည့်ခြင်းက

can help predict very early stages of Parkinson's,

Parkinson ရောဂါရဲ့ အစောပိုင်း အဆင့်ကို ဖေါ်ထုတ်ပေးနိုင်ပါတယ်၊

just through a phone call.

ဖုန်းဖြင့် ခေါ်ဆိုရုံနဲ့ လုပ်ရနိုင်တယ်။

Listening to the breathlessness of the voice

အသံရဲ့ အသက်ရှူပုံကို နားထောင်လျက် နှလုံးရောဂါကို ဖေါ်ထုတ်ရန် ကူပေးနိုင်တယ်။

can help detect heart disease.

And we also know that the changes of tempo inside individual words

ပြီးတော့ ကျွန်မတို့ သိကြသလို စကားလုံးတွေ အကြားက အရှိန် ပြောင်းလဲမှုဟာ

is a very good marker of depression.

စိတ်ကျရောဂါကို ထောက်ပြတဲ့ လက္ခဏာပါ။

ခင်ဗျားတို့ရဲ့ အသံဟာ ခင်ဗျားတို့ရဲ့ ဟော်မုန်းပမာဏနဲ့ သိပ်ကို ချိတ်ဆက်နေတယ်။

Your voice is also very linked with your hormone levels.

Third parties listening to female voices

ကူပေးတဲ့ အဖွဲ့ဆိုရင် အမျိုးသမီးရဲ့ အသံကိုနားထောင်ပြီး

were able to very accurately place the speaker

စကားပြောသူရဲ့ ရာသီစက်ဝန်း အကြောင်းကို အလွန်တိကျစွာ

on their menstrual cycle.

ထောက်ပြနိုင်ခဲ့ကြပါတယ်။

Just with acoustic information.

အသံမှရတဲ့ အချက်အလက်တွေဖြင့် သိနိုင်တယ်။

And now with technology listening to us all the time,

နည်းစနစ်တွေက ကျွန်မတို့ကို တချိန်လုံး နားထောင်နေကြတဲ့ ဒီခေတ်မှာ ကျတော့၊

Alexa from Amazon Echo

Amazon Echo မှ Alexa ဆိုရင်၊

might be able to predict if you're pregnant

အမျိုးသမီးတွေ ကိုယ်တိုင် မသိသေးခင်မှာကို

even before you know it.

ကိုယ်ဝန် ရှိမရှိကို ပြောနိုင်မယ်။

So think about --

ဒီတော့စဉ်းစားစရာက-

(Laughter)

(ရယ်သံများ)

Think about the ethical implications of that.

အဲဒါကို အသုံးချရင် စဉ်းစားစရာ အများကြီး​ရှိလာမယ်။

ခင်ဗျားတို့ရဲ့ အသံဟာဖြင့် ခင်ဗျားတို့ရဲ့ ဆက်ဆံမှုတွေနဲ့လည်း သိပ်ကို ချိတ်ဆက်နေတယ်။

Your voice is also very linked to how you create relationships.

You have a different voice for every person you talk to.

ခင်ဗျားတို့ စကားပြောရာတွင် လူတိုင်းအတွက် အသံတမျိုးစီကို သုံးပါတယ်။

If I take a little snippet of your voice and I analyze it,

ကျွန်မက ခင်ဗျားတို့ အသံရဲ့ အပိုင်းစကို ယူပြီး ဆန်းစစ်ကြည့်ရင်၊

I can know whether you're talking to your mother, to your brother,

ခင်ဗျား ပြောနေတာက မိခင်နဲ့လား၊ ညီနဲ့လား မိတ်ဆွေနဲ့လား၊ အလုပ်ရှင်နဲ့လား၊

your friend or your boss.

ကျွန်မ ပြောနိုင်ပါတယ်။

We can also use, as a predictor, the vocal posture.

ကျွန်မတို့ဟာ အသံအနေအထားကို ဟောကိန်း ထုတ်ဖို့ သုံးနိုင်ပါသေးတယ်

Meaning, how you decide to place your voice when you talk to someone.

ခင်ဗျားတို့က တယောက်ယောက်နဲ့ စကား ပြောဖို့သုံးတဲ့ အသံအနေအထားကို ဆိုလိုတာပါ။

And you vocal posture, when you talk to your spouse,

ခင်ဗျားရဲ့ ခင်ပွန်းနဲ့ ခင်ဗျား ပြောပုံ အသံအနေအထားက

can help predict not only if, but also when you will divorce.

ခက်ဗျာတို့ ခွဲဖြစ်မလားကိုသာမက ဘယ်တော့ ခွဲဖြစ်မှာကို ဟောပေးနိုင်ပါတယ်။

So there is a lot to learn from listening to voices.

ဒီတော့ အသံကို နားထောင်ရင်း သင်ယူစရာတွေ အများကြီးပါ။

ပြီးတော့ ကျွန်မတို့ဆီမှာ အသံတစ်မျိုးမက ရှိတာကို ခံယူပြီး

And I believe this has to start with understanding

that we have more than one voice.

လေ့လာရမယ်လို့ ကျွန်မ ယုံကြည်ပါတယ်။

So, I'm going to talk about three voices that most of us posses,

ဒါကြောင့်၊ ကျွန်မတို့ အများစုမှာ ရှိတဲ့ အသံ သုံးမျိုး အကြောင်းကို ပြောပြချင်ပါတယ်၊

in a model of what I call the mask.

အဲဒါကို မျက်နှာဖုံးပုံစံလို့ ကျွန်မက ခေါ်ပါတယ်။

So when you look at the mask,

ကိုယ်က မျက်နှာဖုံးကို ကြည့်ကြည့်ရင်၊

what you see is a projection of a character.

လက္ခဧာ တစ်ခုကို ထိုးပြသလို မြင်ရမှာပါ။

Let's call that your outward voice.

ခင်ဗျားတို့ရဲ့ ထွက်သံ ဆိုပါစို့။

This is also the most classic way to think about the voice,

အဲဒါဟာ အသံဆိုင်ရာ အစဉ်အလာ စဉ်းစားကြပုံပါ၊

it's a way of projecting yourself in the world.

ကိုယ့်ကိုကိုယ် အပြင်ကမ္ဘာပေါ်သို့ ထိုးပြချင်တဲ့ နည်းလမ်းပါ။

The mechanism for this projection is well understood.

ဒီလို ထိုးပြမှုရဲ့ နောက်ခံယန္တရားကို နားလည်ဖို့ လွယ်ပါတယ်။

Your lungs contract your diaphragm

ခင်ဗျားတို့ရဲ့ အဆုတ်က ချုံ့လျက် လေကို မှုတ်တင်ပြီး

and that creates a self-sustained vibration of your vocal fold,

ခင်ဗျားတို့ရဲ့ အသံဆိုင်ရာ အခေါက်တွေကို တုန်ခါစေမှာမို့၊

that creates a sound.

အသံ ဆိုတာ ထွက်ပေါ်လာမယ်။

And then the way you open and close the cavities in you mouth,

ပြီးတော့ ကိုယ်က အာခေါင်းကို ဖွင့်ပိတ်လိုက်ပုံကို လိုက်ပြီးတော့၊

your vocal tract is going to transform the sound.

ခင်ဗျားတို့ရဲ့ အသံဖြစ်ပေါ်ရာ လမ်းကြောင်းက အသံကို ပုံသွင်းပြောင်းပေးနိုင်တယ်။

So everyone has the same mechanism.

လူတိုင်းရဲ့ အသံယန္တရားဟာ တူတယ်။

But voices are quite unique.

ဒါပေမဲ့ အသံတွေကျတော့ ထူခြားကြပါတယ်။

It's because very subtle differences in size, physiology, in hormone levels

အရွယ်အစား၊ ဇီဝဖြစ်စဉ်၊ ဟော်မုန်းပမာဏတွေ မသိမသာ မတူခြင်းက

are going to make very subtle differences in your outward voice.

အပြင်ကို ထွက်လာတဲ့ အသံကိုပါ မသိမသာ ကွဲပြားလာစေပါတယ်။

ပြီတော့ ခင်ဗျားတို့ရဲ့ ဦးနှောက်ကလည်း တော်လို့၊ သူများဆီမှ လာတဲ့

And your brain is very good

at picking up those subtle differences from other people's outward voices.

အခြားသူတွေရဲ့ ထွက်သံတွေရဲ့ မသိမသာ ကွဲပြားမှုကို ခံစားသိနိုင်ပါတယ်။

In our lab, we are working on teaching machines

ကျွန်မတို့ ဓာတ်ခွဲခန်းမှာ အဲဒီလိုမသိမသာ ကွဲပြားချက်တွေကို စက်များအား နားလည်အောင်

to understand those subtle differences.

သင်ပေးဖို့ ကျွန်မတို့ ကြိုးစားနေကြတယ်။

And we use deep learning to create a real-time speaker identification system

ကျွန်မတို့ အလေးထား လေ့လာနေကြတာက အချိန်နဲ့တပြေးညီ စကားပြောသူကို ညွန်ပြမယ့်

to help raise awareness on the use of the shared vocal space --

စနစ်ကို တီထွင်ဖို့အတွက်၊ လူအများကြီး ပါဝင်ပြောနေချိန်မျိုးမှာ--

so who talks and who never talks during meetings --

ဘယ်သူတွေ ဝင်ပြောကြလဲ၊ ဘယ်သူတွေက စည်းဝေးမှာ မပြောဘူးလဲ--

to increase group intelligence.

အုပ်စုရဲ့ သိရှိနားလည်မှုကို မြှင့်ပေးရန်ပါ။

And one of the difficulties with that is that your voice is also not static.

အဲဒီလို ကြိးစားရာမှာ အခက်အခဲ တစ်ခုက ကျွန်မတို့ရဲ့ အသံဟာ မတည်ငြိမ်ခြင်းပါ။

We already said that it changes with every person you talk to

အသံဟာ ကိုယ်ပြောတဲ့ လူကို လိုက်ပြီး ပြောင်းလဲနေရုံသာမက

but it also changes generally throughout your life.

အသက် တလျှောက်မှာလည်း ပြောင်းပါသေးတယ်။

At the beginning and at the end of the journey,

အသံရဲ့ တသက်တာ ခရီး အစောပိုင်းနဲ့ အဆုံးပိုင်းမှာ

male and female voices are very similar.

အမျိုးသားသံနဲ့ အမျိုးသမီးသံဟာ ဆင်တူကြပါတယ်။

It's very hard to distinguish

ခွဲခြားရန်အလွန်ခဲယဉ်းပါတယ်။

the voice of a very young girl from the voice of a very young boy.

ငယ်ရွယ်တဲ့ ကလေးမလေးနဲ့ ငယ်တဲ့ ကောင်လေးရဲ့ အသံမျိုးဆိုပါစို့။

But in between, your voice becomes a marker of your fluid identity.

ဒါပေမဲ့ အဲဒီနောက် ကြားကာလာကျတော့ အသံဟာ ကိုယ်ရဲ့ သက်သေခံချက်လို ဖြစ်လာတတ်တယ်။

Generally, for male voices there's a big change at puberty.

အများအားဖြင့် အမျိုးသားက လူပျိုဖြစ်စမှာ အတော်ကလေး ပြောင်းတတ်တယ်။

And then for female voices,

အမျိုးသမီး အသံတွေ ကျတော့၊

there is a change at each pregnancy and a big change at menopause.

ကိုယ်ဝန်ရှိတိုင်းနဲ့ သွေးဆုံးချိန်မှာ ကြီးမားစွာ ပြောင်းလဲတတ်တယ်။

So all of that is the voice other people hear when you talk.

အဲဒီလို အသံ အမျိုးမျိုးကို သူများနဲ့ စကားပြောရာတွင် ခင်ဗျားတို့ ကြားရတာပါ။

So why is it that we're so unfamiliar with it?

အဲဒါတောင် ကျွန်မတို့ဟာ အသံကို ဘာဖြစ်လို့ ကောင်းကောင်း မသိကြသေးတာလဲ။

Why is it that it's not the voice that we hear?

ကိုယ်က ကြားနေကြရတာက အဲဒီအသံမျိုး မဟုတ်တာ ဘာကြောင့်လဲ။

So, let's think about it.

အဲဒါကို လေ့လာကြရအောင်။

When you wear a mask, you actually don't see the mask.

ကိုယ်က မျက်နှာဖုံးကို ဝတ်လိုက်ရင် ကိုယ်က မျက်နှာဖုံးကို မမြင်နိုင်ဘူး။

And when you try to observe it, what you will see is inside of the mask.

ကိုယ်က မျက်နှာဖုံးကို ကြည့်ဖို့ကြိုးစားရင် ၎င်းရဲ့ အတွင်းပိုင်းကိုသာ မြင်နိုင်တယ်။

And that's your inward voice.

ပြီးတော့ အဲဒါက ခင်ဗျားတို့ရဲ့ ဝင်သံ ဖြစ်တယ်။

ဒီတော့ ကြားရတဲ့ အသံ တမျိုးဖြစ်နေတာကို နားလည်ဖို့အတွက်၊

So to understand why it's different,

let's try to understand the mechanism of perception of this inward voice.

အဲဒီဝင်သံအား သိရှိခံစားရမှု ယန္တရားကို နားလည်ရန် ကြိုးစားရပါမယ်။

Because your body has many ways of filtering it differently

ခင်ဗျားတို့ရဲ့ ခန္ဓာထဲမှာ အဲဒါကို ထွက်သံနဲ့ ခွဲခြားပစ်ဖို့

from the outward voice.

နည်းလမ်းတွေ အမျိုးမျိုး သုံးလို့ပါ။

So to perceive this voice, it first has to travel to your ears.

အဲဒီအသံကို သိရှိနားလည်ဖို့အတွက် အသံဟာ ခင်ဗျားတို့ နားဆီကို သွားရပါမယ်။

And your outward voice travels through the air

ထွက်သံဟာ လေကို ဖြတ်လျက် လာရပြီး

while your inward voice travels through your bones.

ကိုယ့် ဝင်သံကျတော့ ကိုယ့်အရိုးတွေမှ ဖြတ်ပြီး လာရပါတယ်။

This is called bone conduction.

အဲဒါကို အရိုးမှ ပို့ပေးသံလို့ ခေါ်ပါတယ်။

Because of this, your inward voice is going to sound in a lower register

အဲဒါကြောင့် ခင်ဗျားတို့ရဲ့ ဝင်သံကို ကြားရပုံဟာ အသံ နည်းနည်းနိမ့်ပါမယ်၊

and also more musically harmonical than your outward voice.

ပြီးတော့ ထွက်သံနဲ့စာရင် ဂီတသဘောအရ ပိုပြီးဂီတသဟဇာဖြစ်မှာပါ။

Once it travels there, it has to access your inner ear.

အဲဒီအသံ လျှောက်လာလျက် အတွင်းပိုင်း နားဆီကို ချဉ်းကပ်မယ်။

And there's this other mechanism taking place here.

အဲဒီမှာ နောက်ယန္တရား တစ်ခု ဝင်ပြီး တာဝန်ယူလာပါမယ်။

It's a mechanical filter,

အဲဒါဟာ စက်မှုဆန်ခါနဲ့ တူတယ်၊

it's a little partition that comes and protects your inner ear

ခင်ဗျားတို့ရဲ့ အတွင်းပိုင်းနားကို ကာကွယ်ပေးတဲ့ အကန့်လေးပါ၊

each time you produce a sound.

ခင်ဗျားတို့က အသံတစ်ခုခုကို ထုတ်လုပ်တိုင်း ကာကွယ်ပေးတယ်။

So it also reduces what you hear.

အဲဒီလိုနည်းဖြင့် ကြားရတာကိုလည်း တိုးတိုးလေး ကြားရစေမယ်။

And then there is a third filter, it's a biological filter.

ပြီးတော့ အဲဒီမှာ တတိယဖြစ်တဲ့ ဇီဝဆန်ခါ ရှိသေးတယ်။

Your cochlea -- it's a part of your inner ear that processes the sound --

ခင်ဗျားတို့ရဲ့ cochlea ခေါ် အသံကို စီမံ ပေးတဲ့ အတွင်းပိုင်း နားထဲက အပိုင်းဖြစ်ပြီး

is made out of living cells.

သက်ရှိ ဆဲလ်တွေနဲ့ ပြုလုပ်ထားတယ်။

And those living cells are going to trigger differently

အဲဒီ ဇီဝဆဲလ်တွေဟာ အသံကို သူတို့ ကြားရပုံ ကြိမ်ရေကို လိုက်ပြီး

according to how often they hear the sound.

လုပ်ပုံလုပ်နည်းက မတူ ကွဲပြားပါလိမ့်မယ်။

It's a habituation effect.

အဲဒါဟာ အလေ့အထ သဘောမျိုးပါ။

So because of this,

အဲဒါရဲ့ ကျေးဇူးကြောင့်၊

as your voice is the sound you hear the most in your life,

ခင်ဗျားတို့ဟာ ကိုယ့်အသံကို တသက်လုံး အများဆုံး ကြားရပေမဲ့၊

you actually hear it less than other sounds.

လက်တွေ့မှာကျတော့ အခြားအသံတွေထက် လျော့ပြီး ကြားရတာပါ။

Finally, we have a fourth filter.

နောက်ဆုံး စတုတ္ထ ဆန်ခါ ရှိပါသေးတယ်။

It's a neurological filter.

အဲဒါက အာရုံကြောတွေရဲ့ ဆန်ခါပါ။

Neurologists found out recently

အာရုံကြောပညာရှင်တွေ မကြာသေးမီကမှ တွေ့လိုက်ကြတာက

that when you open your mouth to create a sound,

ခင်ဗျားက အသံထွက်ဖို့ ပါးစပ်ကို ဖွင့်ဟလိုက်တာနဲ့၊

your own auditory cortex shuts down.

ခင်ဗျားတို့ရဲ့ အသံဆိုင်ရာ အာရုံကြောဟာ ပိတ်သွားပါလိမ့်မယ်။

So you hear your voice

အဲဒါကြောင့် ခင်ဗျားက ခင်ဗျားရဲ့ အသံကို ကြားရပေမဲ့၊

but your brain actually never listens to the sound of your voice.

ခင်ဗျားတို့ရဲ့ ဦးနှောက်ကျတော့ ကိုယ်ပြောလိုက်တာရဲ့ အသံကို မကြားရဘူး။

Well, evolutionarily that might make sense,

ဆင့်ကဲဖွံ့ဖြိုးမှု သဘောအရ အဲဒါကို နားလည်ရနိုင်ပါတယ်၊

because we know cognitively what we are going to sound like

ခင်ဗျားတို့ ပြောမယ့်စကားတွေကို ခင်ဗျားက သိရှိထားတော့

so maybe we don't need to spend energy analyzing the signal.

အဲဒီလို အသံကို နားထောင် ဆန်းစစ်ဖို့ အားထုတ် နေစရာ မလိုဘူးပေါ့။

And this is called a corollary discharge

အဲဒါကို ကြောင်းကျိုး စေ့ဆော်မှုလို့ ခေါ်ပြီး

ခန္ဓာကိုယ်ရဲ့ လှုပ်ရှားမှုတိုင်းအတွက် စေ့ဆော်ပေးတာမျိုးပါ။

and it happens for every motion that your body does.

The exact definition of a corollary discharge

ကြောင်းကျိုး စေ့ဆော်မှုရဲ့ အဓိပ္ပါယ် အတိအကျက

is a copy of a motor command that is sent by the brain.

ဦးနှောက်မှ စေလွှတ်ပေးလိုက်တဲ့ လှုပ်ရှားရန် အမိန့်ရဲ့ မိတ္တူပါပဲ။

This copy doesn't create any motion itself

အဲဒီမိတ္တူဟာ လှုပ်ရှားမှုကိုယ်၌ကို ဖန်တီးမယ့်အစား

but instead is sent to other regions of the brain

ဦးနှောက်ရဲ့ အခြားနေရာတွေဆီကို ပို့ပေးလျက်

to inform them of the impending motion.

ဖြစ်အံ့ဆဲဆဲ လှုပ်ရှားမှုကို အသိပေးဖို့ပါ။

And for the voice, this corollary discharge also has a different name.

အသံအတွက်ကျတော့ အဲဒီလို ကြောင်းကျိုး စေ့ဆော်မှု အမည်ဟာ တမျိုးပါ။

It is your inner voice.

ကိုယ့်ရဲ့ အတွင်းသံပါ။

So let's recapitulate.

ဒီတော့ ထပ်ပြီး ပြောပါဦးမယ်။

We have the mask, the outward voice,

ကျွန်ုပ်တို့ဆီမှာ ထွက်သံဆိုတဲ့ မျက်နှာဖုံး ရှိတယ်၊

the inside of the mask, your inward voice,

မျက်နှာဖုံး အတွင်းပိုင်းမှာကျတော့ ဝင်သံပါ၊

and then you have your inner voice.

ပြီးတော့ ကျွန်မတို့မှာ ကိုယ့်အတွင်းသံ ရှိသေးတယ်။

And I like to see this one as the puppeteer

ဒါကို ကျွန်မက ရုပ်သေး ဆရာပုံစံမျိုးနဲ့ မြင်စေချင်ပါတယ်၊

that holds the strings of the whole system.

စနစ် တခုလုံးရဲ့ ကြိုးတွေ အားလုံးကို ကိုင်ထားသူပါ။

Your inner voice is

အတွင်းသံ ဆိုတာက

the one you hear when you read a text silently,

စာကို တိတ်ဆိတ်စွာ ဖတ်နေတုန်း ကြားရတဲ့ အသံပါ၊

အရေးကြီးတဲ့ ဆွေးနွေးစရာ အကြောင်းကို လေ့ကျင့်နေတဲ့ အချိန်မှာ ကြားရတာပါ။

when you rehearse for an important conversation.

Sometimes is hard to turn it off,

တခါတရံမှာ အဲဒါကို ပိတ်ချဖို့ မလွယ်ဘူး။

it's really hard to look at the text written in your native language,

ကိုယ့်မိခင်ဘာသာနဲ့ ရေးထားတဲ့ စာကို အဲဒီ အတွင်းသံ မပါနဲ့ဘဲ

without having this inner voice read it.

ဖတ်ဖို့ မလွယ် ဖြစ်တတ်ပါတယ်။

It's also the voice that refuse to stop singing

အမှတ်တမဲ့ ကိုယ်ကြားလိုက်ရတဲ့ သီချင်းကို မဆိုချင်တောင်

the stupid song you have in your head.

ထပ်တလဲလဲ ဆိုမိတဲ့ အသံလည်း ဖြစ်တယ်။

(Laughter)

(ရယ်သံများ)

And for some people it's actually impossible to control it.

တချို့သူတွေဆိုရင် အဲဒီအသံကို လုံးဝကို မထိန်းချုပ်နိုင်ကြပါဘူး။

And that's the case of schizophrenic patients,

စိတ်ကစဉ့်ကလျား ရောဂါရှိသူတွေ ဖြစ်တတ်ကြတယ်၊

who have auditory hallucinations.

သူတို့ဟာ အသံတွေကို တချိန်လုံး ကြားနိုင်ကြတယ်။

Who can't distinguish at all between voices coming from inside

သူတို့ဟာ အတွင်းမှ လာတဲ့ အသံတွေနဲ့ အပြင်မှ လာတဲ့ အသံတွေကို

သူတို့ ခေါင်းထဲမှာ ခွဲဝေ မရတတ်ကြပါ။

and outside their head.

So in our lab, we are also working on small devices

ဒါကြောင့် ကျွန်မတို့ ဓာတ်ခွဲခန်းမှာ၊ အဲဒီလို သူတွေအတွက် အသံဟာ

to help those people make those distinctions

အတွင်းသံလား၊ အပြင်မှ အသံလား ခွဲခြားရာတွင် ကူပေးကြမယ့်

and know if a voice is internal or external.

ကိရိယာလေးတွေကို တီထွင်ဖို့ အားထုတ်နေကြတယ်။

You can also think about the inner voice as the voice that speaks in your dream.

ဒီနေရာမှာ အတွင်းသံနဲ့ အိပ်မက်ထဲ ကြားရတဲ့ အသံအကြောင်းကိုလည်း စဉ်းစားသင့်တယ်။

အတွင်းသံဟာ ပုံစံအမျိုးမျိုးနဲ့ ရှိုနိုင်ပါတယ်။

This inner voice can take many forms.

And in your dreams, you actually unleash the potential of this inner voice.

အိပ်မက်ထဲမှာ ကျွန်မတို့ဟာ အဲဒီအတွင်းသံ အတွက် တံခါးဖွင့်ပေးသလိုပါ။

အဲဒါဟာလည်း ကျွန်မတို့ ဓာတ်ခွဲခန်းရဲ့ နောက် အလုပ်တခုပါ-

That's another work we are doing in our lab:

trying to access this inner voice in dreams.

အိပ်မက်ထဲက အတွင်းသံကို ရယူဖို့ ကြိးစားနေကြတယ်။

So even if you can't always control it,

ကိုယ်က အတွင်းသံကို မထိန်းချုပ်နိုင်ပေမဲ့--

the inner voice -- you can always engage with it

ကိုယ်က ၎င်းကို တွဲခေါ်သုံးနိုင်ပါတယ်၊

ဆွေးနွေးမှုမှ၊ အတွင်းပိုင်း ဆွေးနွေးမှုများနဲ့ပါ။

through dialogue, through inner dialogues.

အဲဒီ အတွင်းသံဟာ အတွေးအခေါ်များနဲ့ လုပ်ဆောင်ချက်တွေ အကြားက

And you can even see this inner voice

as the missing link between thought and actions.

ပျောက်နေတဲ့ ချိတ်ဆက်မှု ဖြစ်တာကို မြင်လို့ ရနိုင်တယ်။

ဒီတော့ ခင်ဗျားတို့ရဲ့ အသံမျိုးစုံကို ပြီးတော့ ခင်ဗျားတို့ရဲ့ အပြင်သံ၊ အတွင်းသံ

So I hope I've left you with a better appreciation,

a new appreciation of all of your voices

များရဲ့ အခန်းကဏ္ဍကို ပုံစံအသစ်ဖြင့်

နားလည်နိုင်အောင် ကျွန်မ ကူပေးခဲ့တယ်လို့ မျှော်လင့်ချင်ပါတယ်-

and the role it plays inside and outside of you --

as your voice is a very critical determinant of what makes you humans

အသံဟာ ခင်ဗျားတို့အား လူသားရယ်လို့ ဖြစ်လာစေဖို့နဲ့ ကမ္ဘာကြီးနဲ့ တုံ့ပြန်

and of how you interact with the world.

ဆက်သွယ်ဖို့ အရေးကြီးဆုံး အဆုံးအဖြတ်ပေးတဲ့ အရာမို့လို့ပါ။

Thank you.

ကျေးဇူးတင်ပါတယ်။

(Applause)

(လက်ခုပ်သံများ)