How to build a resilient future using ancient wisdom | Julia Watson

Translator: sann tint Reviewer: Myo Aung

When you imagine the architectural wonders of the world,

ဗိသုကာဆိုင်ရာ ကမ္ဘာ့ အံ့ဖွယ်တွေကို သင် စိတ်ကူးကြည့်တဲ့အခါ

what do you see?

သင် ဘာကို တွေ့မြင်လဲ။

The greatness of the Pyramids of Giza

Pyramids of Giza ရဲ့ ကြီးကျယ်မှုလား၊

or maybe the amazing aqueducts of Ancient Rome?

(သို့) ဖြစ်လောက်တာက ရောမ မြို့ဟောင်းလား။

Both of these are amazing feats of human innovation.

ဒီနှစ်ခုစလုံးဟာ လူသား ဆန်းသစ်မှာရဲ့ အံ့ဖွယ်ရာ စွမ်းဆောင်မှုတွေပါ။

As an architect,

ဗိသုကာ တစ်ဦးအနေနဲ့

I've often wondered why do we monumentalize the ancient wonders

ကျွန်မ တွေးမိတာက ဘာကြောင့် ကျွန်မတို့ဟာ ဒီလောက် ကြာကြာတုန်းက ပြိုပျက်ခဲ့တဲ့

of civilizations that collapsed such a long time ago?

ယဉ်ကျေးမှုတွေရဲ့ ရှေးဟောင်း အံ့ဖွယ်တွေကို မော်ကွန်းအဖြစ် ထားရှိတာလဲပေါ့။

I've traveled the world studying ancient innovation,

ကျွန်မဟာ ရှေးဟောင်း ဆန်းသစ်မှုကို လေ့လာရင်းကမ္ဘာကို ခရီးထွက်ခဲ့တယ်။

and what I've found are Indigenous technologies from living cultures

တွေ့ရှိရတာတွေက အသုံးဝင်နေဆဲဖြစ်တဲ့ ရှင်သန်နေတဲ့ယဉ်ကျေးမှုတွေဆီက

that are still in use.

တိုင်းရင်း နည်းပညာတွေပါ။

And some of these cultures you may have never heard of.

ဒီယဉ်ကျေးမှုတချို့ကို သင်တို့ မကြားဖူးလောက်ဘူး။

They live in the most remote places on earth,

သူတို့ဟာ မျိုးဆက်တွေချီပြီး သဲကန္တာရ မိုးခေါင်ရေရှားမှုနဲ့

facing environmental extremes like desert drought and frequent flooding

မကြာခဏ ရေကြီးခြင်းလို ပတ်ဝန်းကျင်ဆိုင်ရာ လွန်ကဲခြင်းတွေကို ရင်ဆိုင်ရင်း ကမ္ဘာပေါ်က

for generations.

အစွန်အဖျားအကျဆုံး နေရာတွေမှာ နေထိုင်ကြတယ်။

A couple of years ago, I traveled to northern India

ပြီးခဲ့တဲ့ ၂ နှစ်လ​ောက်က အိန္ဒိယမြောက်ပိုင်း ကိုသွားတယ်။

to a place overlooking the plains of Bangladesh

ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် ကွင်းပြင်တွေကို စီးမြင်နေရတဲ့ နေရာတစ်နေရာပါ။

where the Khasi people live

အဲဒီမှာ Khasi လူမျိုးတွေဟာ ကမ္ဘာပေါ်က

in a forest that receives more rainfall than anywhere else on earth.

အခြားနေရာတိုင်းထက် မိုးရေချိန် ပိုရတဲ့ သစ်တောတစ်ခုအတွင်းမှာ နေထိုင်ကြတယ်။

And during the monsoon season,

မုတ်သုံရာသီအတွင်း

travel between villages is cut off by these floods,

တစ်ရွာနဲ့တစ်ရွာကြားက ခရီးဟာ ရေကြီးမှုတွေကြောင့် ပြတ်တောက်သွားတယ်။

which transform this entire landscape

ဒါက မြေပြင်အနေအထားတစ်ခုလုံးကို

from a forested canopy into isolated islands.

သစ်​ေတောလွှမ်းတဲ့ အမိုးကနေ သီးခြား ကျွန်းတွေအဖြစ် ပြောင်းလဲလိုက်တယ်။

This hill tribe has evolved living root bridges

ဒီတောင်ပေါ် လူမျိုးစုက လမ်းညွှန်ရင်း ကြီးထွားလာတဲ့ သစ်မြစ်တွေက

that are created by guiding and growing tree roots

ဖန်တီးပေးတဲ့ သစ်မြစ် တံတားရှင်တွေကို ပြောင်းလဲပေးခဲ့တယ်။

that you can barely wrap your arms around

သေသေချာချာ ရက်ထားတဲ့ ငြမ်းကနေ သင့်လက်မောင်းတွေကို

through a carefully woven scaffolding.

သင် ပတ်မိရုံသာရှိတဲ့ သစ်မြစ်တွေပါ။

Multiple generations of the Khasi men and the women and the children,

Khasi အမျိုးသား၊ အမျိုးသမီးတွေနဲ့ ကလေးတွေရဲ့ မျိုးဆက်ပေါင်းစုံဟာ

they'll take care of these roots

ဒီသစ်မြစ်တွေ အခြားဘက်ကမ်းဆီ

as they grow to the other side of that bank,

ကြီးထွားစဉ်မှာ ဒါတွေကို ဂရုစိုက်ကြမယ်။

where they're then planted to make a structure

ဒီနောက်တော့ သက်တမ်းနဲ့အမျှ ပိုခိုင်မာလာမယ့်

that will get stronger with age.

အဆောက်အအုံတစ်ခုကို ဖန်တီးဖို့ ဒါတေွကို စိုက်ပျိုးတယ်။

This 1,500-year-old tradition of growing living root bridges

သစ်မြစ် တံတားရှင်တွေကို စိုက်ပျိုးတဲ့ ဒီနှစ်ပေါင်း ၁၅၀၀ အစဉ်အလာက

has produced 75 of these incredible structures.

ဒီမယုံနိုင်စရာ အဆောက်အအုံတွေ ၇၅ ခုကို ထုတ်လုပ်ပေးခဲ့တာပါ။

And while they take 50 years to grow,

ကြီးထွားဖို့ နှစ် ၅၀ အချိန်ယူရပေမဲ့

in this landscape they actually last for centuries.

ဒီမြေပြင် အနေအထားမှာ တတယ်ကိုပဲ ရာစုနှစ်တွေချီကာ ခံတယ်။

All across the globe,

ကမ္ဘာတစ်ဝှမ်းလုံးမှာ

I've seen cultures who have been living with floods for thousands of years

ရေနဲ့အတူ တွဲဖက်လုပ်ခွင့်ပေးတဲ့ ရှေးဟောင်း နည်းပညာတွေကို ဖြစ်ပေါ်စေရင်း

by evolving these ancient technologies that allow them to work with the water.

နှစ်ထောင်ချီက ရေကြီးတာတွေနဲ့ ရှင်သန်ခဲ့တဲ့ ယဉ်ကျေးမှုတွေကို ကျွန်မ မြင်ဖူးထားတယ်။

In the southern wetlands of Iraq,

တိုက်ဂရစ်နဲ့ ယူဖရေးတီး မြစ်ဆုံကြာင့်

which are formed by the confluence of the Tigris and the Euphrates rivers,

ဖြစ်ပေါ်တဲ့ အီရတ်ရဲ့တောင်ပိုင်း စိမ့်မြေအရပ်အတွင်းက

a unique, water-based civilization lives.

ထူးခြားတဲ့ ရေ အခြေခံ ယဉ်ကျေးမှု ဘဝတွေပါ။

For 6,000 years, the Maʿdān have floated villages

နှစ်ပေါင်း ၆၀၀၀ တိုင်တိုင် Maʿdān ဟာ သူတို့ ပတ်လည်မှာ ပေါက်တဲ့

on man-made islands that are constructed from a single species of reed

ကျူပင် မျိုးစိတ်တစ်ခုတည်းကနေ တည်ဆောက်ထားတဲ့ လူလုပ် ကျွန်းတွေပေါ်မှာ

that grows around them.

ရွာတွေကို မျှောချခဲ့တယ်။

And the Qasab reed is integral to every aspect of life.

Qasab ကျူပင်ဟာ ဘဝရဲ့ ကဏ္ဍတိုင်းနဲ့ တစ်သားတည်းကျတယ်။

It is food for water buffalo,

၎င်းဟာ ကျွဲတွေအတွက် အစာဖြစ်ပြီး

flour for humans

လူတွေအတွက် ဂျုံမှုန့်ဖြစ်ကာ

and building material for these biodegradable, buoyant islands

ဒီဇီဝနည်းနဲ့ ပျက်စီးနိုင်တဲ့ ရေပေါ် ကျွန်းတွေ

and their cathedral-like houses

သုံးရက်လောက်အတွင်းမှာ ဆောက်တဲ့

that they construct in as little as three days.

သူတို့ရဲ့ ဘုရားကျောင်းတွေလို အိမ်တွေအတွက် ဆောက်လုပ်ရေး ကုန်ကြမ်းပါ။

And this dried Qasab reed,

ဒီ Qasab ကျူပင်ခြောက်ကို

it can be bundled into columns,

တိုင်တွေအဖြစ် စည်းနှောင်နိုင်တယ်။

it can be woven into floors or roofs or walls,

ကြမ်းပြင်တွေ၊ အမိုးတွေ၊ အကာတွေ အဖြစ် ရက်လုပ်နိုင်ပြီး

and it can also be twisted into a rope

သံတစ်ချောင်းမှ သုံးမထားတဲ့

that's used to bind these buildings without the use of any nails.

ဒီအဆောက်အဦတွေကို ချည်ဖို့ အသုံးပြုတဲ့ ကြိုးအဖြစ် ကျစ်လို့ရတယ်။

The Maʿdān villages are constructed in the marsh,

Maʿdān ရွာတွေကို စိမ့်မြေထဲမှာ တည်ဆောက်ထားတယ်။

as they have been for generations,

မျိုးဆက်တွေချီကာ ရှိနေခဲ့တာကြောင့်

on islands that stay afloat for over 25 years.

၎င်းတို့ တည်ရှိတဲ့ ကျွန်းတွေဟာ နှစ်ပေါင်း ၂၅ နှစ်ကျော် ပေါလောပေါ်နေတယ်။

Although global attention is focused on the pandemic,

ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ အာရုံစိုက်မှုက ကမ္ဘာ့ကပ်ရောဂါကို စူးစိုက်ထားပေမဲ့

cities are still sinking and sea levels are still rising.

မြို့တွေဟာ နစ်မြုပ်နေပြီး ပင်လယ် ရေမျက်နှာပြင်တွေက မြင့်တက်နေဆဲပါ။

And high-tech solutions

အဆင့်မြင့် ဖြေရှင်းချက်တွေက

are definitely going to help us solve some of these problems,

ဒီပြဿနာတချို့ကို ဖြေရှင်းဖို့ ကျိန်းသေ ကူညီပေးမယ်ဆိုပေမဲ့

but in our rush towards the future,

ကျွန်မတို့ရဲ​့အနာဂတ်ဆီ လောဆော်မှုထဲမှာ

we tend to forget about the past.

အတိတ်ကို ကျွန်မတို့ မေ့နေတတ်ကြတယ်။

In other parts of the world, where rivers are contaminated with sewage,

မိလ္လာနဲ့ ညစ်ညမ်းနေတဲ့ မြစ်တွေရှိတဲ့ ကမ္ဘာ့ကြီးရဲ့ အခြားအစိတ်အပိုင်းတွေမှာ

a city of 15 million people cleans its waste water with its flood plains.

လူ ၁၅ သန်းရှိတဲ့မြို့တစ်မြို့ဟာ ရေဆိုးကို ရေလွှမ်း လွင်ပြင်တွေနဲ့သန့်ရှင်းတယ်။

On the edges of Calcutta,

မြို့အမှိုက်ရဲ့ မီးခိုးထွက်နေတဲ့

flanked by a smoking escarpment of the city's trash

ကမ်းပါးစောင်းတစ်ခုနဲ့ တစ်ဖက်စီ ရံကာ ၎င်းရဲ့ အဝေးပြေးလမ်းတွေနဲ့

and ribboned by its highways,

အမျှင်တန်းနေတဲ့ ကာလကတ္တားရဲ့ အစွန်အဖျားတွေမှာ

an Indigenous technology of 300 fish ponds

ငါးကန် ၃၀၀ ရှိတဲ့ တိုင်းရင် နည်းပညာတစ်ခုက

cleans its water while producing its food.

အစာထုတ်ပေးရင်း ၎င်းရဲ့ရေကို သန့်စင်ပေးတယ်။

And through a combination of sunshine and sewage

နေရောင်ခြည်၊ မိလ္လာနဲ့ ရေညှိနဲ့ ဘက်တီးရီးယားကြားက

and a symbiosis between algae and bacteria,

သဟဇီဝတစ်ခု ပေါင်းစပ်ခြင်းကနေ

the wastewater is broken down.

ရေးဆိုးဟာ ဓာတ်ပြယ်သွားတယ်။

Fish ponds continue this cleaning of the water

ငါးကန်တွေက ရက် ၃၀ ခန့် ကြာတဲ့ လုပ်ငန်းစဉ်တစ်ခုထဲနမှာ

in a process that takes around 30 days.

ရေသန့်ရှင်းရေးကို ဆက်လုပ်တယ်။

And this innovation,

ဒီတီထွင်ဆန်းသစ်မှုဟာ

it's not just a model for chemical and coal-power-free purification.

ဓာတုနဲ့ ကျောက်မီးသွေးစွမ်းအင် ကင်းမဲ့တဲ့ သန့်စင်ရေးအတွက် ပုံစံငယ်တစ်ခုပဲ မဟုတ်ဘူး။

Since Calcutta's core has no formal treatment,

ကာလကတ္တားရဲ့ ဗဟိုချက်မှာ တရားဝင် အရေးယူမှု မရှိတာကြောင့်

it's the city's only way of cleaning the water downstream

ဒါဟာ ဘင်္ဂလား ပင်လယ်အော်ထဲကို ရေမဝင်မီ ရေစုန်ကို သန့်စင်ရာမှာ

before it enters the Bay of Bengal.

မြို့တော်ရဲ့ တစ်ခုတည်းသော နည်းလမ်းပါ။

What I find so unbelievable about this infrastructure

ဒီအခြေခံ အဆောက်အအုံနဲ့ပတ်ပြီး မယုံရလောက်အောင် ထင်မိတာက

is that as cities across the world in Asia and in Europe

ဥရောပ၊ အာရှနဲ့ တစ်ကမ္ဘာလုံးမှာ ရှိတဲ့ မြို့တွေဟာ ဒီအလားတူစနစ်ကို

begin to replicate this exact system,

စတင် ပုံတူပွားခဲ့လို့ပါ။

Calcutta is now struggling to save it from being displaced by development.

အခု ကာလကတ္တားဟာ ဖွံ့ဖြိုးမှုရဲ့ ဖယ်ရှား ခံနေရတာကနေ ဒါကို ကယ်ဖို့ ရုန်းကန်နေတယ်။

And then to deal with flooding in a completely other way,

ဒီနောက်မှာ လုံးဝ အခြားနည်းလမ်းတစ်ခုနဲ့ ရေကြီးခြင်းကို ကိုင်တွယ်ဖို့

the Tofinu tribe has developed the largest lake city in Africa.

Tofinu လူမျိုးစုဟာ အာဖရိကက အကြီးဆုံး ရေကန် မြို့ကို ဖန်တီးခဲ့တယ်။

Ganvié, meaning "We survived,"

"ငါတို့ ရှင်ကျန်ခဲ့တယ်"လို့ အနက်ရတဲ့ Ganvié က

is built of stilted houses that are organized around a canal system

ကိုထွင်းလှေနဲ့ လှည့်ပတ်နိုင်တဲ့တူးမြောင်း စနစ်တစ်ခု နားမှာ စုစည်းထားတဲ့

that you can navigate by dugout canoe.

ခြေတံရှည် အိမ်တွေနဲ့ ဆောက်ထားတယ်။

And the royal square stands amongst 3,000 stilted buildings

တော်ဝင် ရင်ပြင်က အတွင်းမှာ စာတိုက်တစ်ခု၊ ဘဏ်တစ်ခု၊ ဗလီတစ်ခုနဲ့

that include a post office,

သီးခြား ငါးခြံ ၁၂၀၀၀ (သို့)

a bank, a mosque

လမုတောတွေက ဝန်းရံထားတဲ့

and even a couple of bars

ဘားအချို့တောင်ပါဝင်တဲ့

that are all surrounded by 12,000 individual fish paddocks,

ခြေတံရှည် အဆောက်အဦ ၃၀၀၀ ကြားမှာ

or mangrove acadjas.

တည်ရှိတယ်။

This chemical-free artificial reef covers almost half of the lagoon

ဒီဓာတု ကင်းတဲ့ ကျူပင်အတုက ထုံးအိုင်ရဲ့ ထက်ဝက်နီးပါးကို ဖုံးထားပြီး

and feeds one million people that are living around it.

ဒီတစ်ဝိုက်မှာ နေတဲ့ လူတစ်သန်းကို ကျွေးမွေးတယ်။

What amazes me

ကျွန်မကို အံ့ဩစေတာက

is that while an individual acadja is pretty insignificant,

သီးခြား လမုပင်တစ်ပင်ဟာ အတော်လေး မထင်ရှားတာပါ။

when it's multiplied by 12,000,

၁၂၀၀၀ နဲ့ ဆပွားလိုက်တဲ့အခါ

it creates an Indigenous technology the scale of industrial aquaculture,

တိုင်းရင်း နည်းပညာတစ်ခု လုပ်ငန်းဆိုင်ရာ ရေမွေးမြုရေးပမာဏကို ဖန်တီးပေးတယ်၊

which is the greatest threat to our mangrove ecosystems ...

လမုပင် ဂေဟစနစ်အတွက် အကြီးမားဆုံး ခြိမ်းခြောက်မှုပါ။

but this technology --

ဒါပေမဲ့ ဒီနည်းပညာက

it builds more biodiversity than before.

အရင်ထက် ပိုများတဲ့ ဇီဝစုံလင်မှုကို တည်ဆောက်ပေးတယ်။

Just earlier this year, when I was back home in Australia,

ဒီနှစ်အစောပိုင်းကပဲ ဩစတေးလျက အိမ်ကို ပြန်ရောက်တော့

the craziest thing happened.

အထူးဆန်းဆုံးအရာ ဖြစ်ပေါ်ခဲ့တယ်။

The burned ash from the bushfires surrounding Sydney rained down on us

Sydney ကို ဝန်းရံနေတဲ့ တောမီးတွေကနေ ကျွမ်းနေတဲ့ ပြာတွေက Bondi Beach က

on Bondi Beach.

ကျွန်မတို့အပေါ် ရွာချတယ်။

And worried about carbon emissions --

ကာဗွန် ထုတ်လွှင့်မှုအတွက် စိတ်ပူမိတယ်၊

not viral transmissions --

ဗိုင်းရပ် ကူးစက်မှုတွေ မဟုတ်ပါ

we were already wearing masks.

ကျွန်မတို့ဟာ နှာခေါင်းစည်းတွေ တပ်ထားပြီးသားပါ။

The air was so choked by a plume of smoke

မီးခိုးလုံးတစ်ခုကြောင့် လေက မွန်းသွားတယ်၊

that was so big that it reached as far away as New Zealand.

ဒါက နယူဇီလန်အထိ ရောက်သွားတဲ့အထိ ကြီးမားတယ်။

Then in the midst of these wildfires,

ဒီနောက်တော့ မှတ်တမ်းမှာ မြင်ဖူးသမျှတော့

which were the worst we'd ever seen on record,

အဆိုးဆုံးတွေဖြစ်တဲ့ ဒီတောမီးတွေ အလယ်မှာ

something unexpected happened,

မထင်မှတ်တာတစ်ခု ဖြစ်ခဲ့တယ်။

but incredibly amazing.

ဒါပေမဲ့ မယုံနိုင်စရာ အံ့ဩဖွယ်ပါ။

The ancestral lands in Australia,

တိုင်းရင်း မီးတုတ် စိုက်ပျိုးရေး

where Indigenous fire-stick farming was practiced,

အလေ့အထရှိခဲ့တဲ့ ဩစတေးလျက ဘိုးဘေးပိုင် မြေတွေဟာ

were saved as these fires raged around them.

၎င်းတို့ ဝန်းကျင်မှာ ဒီ မီးတွေ အလျှံထနေစဉ် ကယ်တင်ခံရတယ်။

And these ancient forests --

ဒီရှေးဟောင်း သစ်တောတွေက

they survived because of seasonal, generational burning,

ရာသီအလိုက် မျိုးဆက်အလိုက် မီးလောင်ခြင်းကြောင့် ကျန်ရစ်ခဲ့တာပါ။

which is an Aboriginal practice of lighting small, slow and cool fires.

ဒါက သေးငယ်ပြီး မီးအေးအေး ရှို့ခြင်းရဲ့ ရှေးတိုင်းရင်း အလေ့အထတစ်ခုပါ။

So though wildfires are a natural disaster,

ဒီတော့ တောမီးတွေဟာ သဘာဝ ဘေးဆိုပေမဲ့

as a consequence of climate change,

ရာသီဥတု ပြောင်းလဲမှု အကျိုးဆက်ကြောင့်

they're also man-made.

ဒါတွေဟာ လူလုပ်တာတွလေည်း ဖြစ်တယ်။

And what's so amazing about this is we have the ancient technology

ဒါနဲ့ပတ်သက်ပြီး သိပ်အံ့ဩစရာက ဒါတွေကို တားဆီးဖို့ ကူညီပေးတယ်လို့ ကျွန်မတို့သိတဲ့

that we know can help prevent them,

ရှေးဟောင်းနည်းပညာ ကျွန်မတို့မှာ ရှိကာ

and we've used it for thousands of years.

ဒါကို နှစ်ထောင်ချီကာ ကွန်မတို့ အသုံးပြုခဲ့ကြတာပါ။

And what I find so fascinating about these technologies

ဒီနည်းပညာတွေနဲ့ပတ်သက်ပြီး စိတ်ဝင်စားစရာ ကောင်းလွန်းတယ်လို့ ထင်မိတာက

is how complex they are

၎င်းတို့ ခက်ခဲရှုပ်ထွေးပုံနဲ့

and how attuned they are to nature.

၎င်းတို့ သဘာဝနဲ့ သဟဇာတဖြစ်ပုံပါ။

And then, how resilient we could all become

ဒီနောက်မှာ ဒါတွေကနေ သင်ယူခြင်းအားဖြင့်

by learning from them.

အားလုံး ကြံ့ကြံ့ခံလာနိုင်ပုံပါ။

Too often when we are faced with a crisis, we build walls in defense.

ကပ်ကာလတစ်ခုနဲ့ ရင်ဆိုင်ရတာ များလွန်းတဲ့အခါ ကျွန်မတို့ ကာကွယ်ရေး တံတိုင်းတွေ ဆောက်တယ်။

I'm an architect,

ကျွန်မက ဗိသုကာတစ်ယောက်ပါ။

and I've been trained to seek solutions in permanence --

ခိုင်ခံမှုမှာ ဖြေရှင်းချက်တွေ ရှာဖို့ လေ့ကျင့်သင်ယူထားပါတယ်။

concrete, steel, glass --

ကွန်ကရစ်၊ သံမဏိ၊ ဖန်သား

these are all used to build a fortress against nature.

ဒါတွေအားလုံးကို သဘာဝနဲ့ ဆန့်ကျင်တဲ့ ခံတပ်တစ်ခု ဆောက်ဖို့ အသုံးပြုကြတယ်။

But my search for ancient systems and Indigenous technologies

ဒါပေမဲ့ ရှေးဟောင်း စနစ်တွေနဲ့ တိုင်းရင်း နည်းပညာတွေအတွက် ကျွန်မရဲ့ ရှာဖွေမှုက

has been different.

ခြားနားပါတယ်။

It's been inspired by an idea that we can seed creativity in crisis.

ကပ်ဆိုက်တဲ့ကာလမှာ ဖန်တီးမှု ပျိုးနိုင် တယ်ဆိုတဲ့ စိတ်ကူးတစ်ခုက စေ့ဆော်ပေးတာပါ။

We have thousands of years of ancient knowledge

ကျွန်မတို့မှာ နှစ်ထောင်ချီရှိနေတဲ့ ရှေးဟောင်း အသိပညာရှိပါတယ်။

that we just need to listen to

ဒါကို နားထောင်ဖို့နဲ့ သဘာဝနဲ့ သဟဇီဝကျကျ

and allow it to expand our thinking about designing symbiotically with nature.

ပုံစံထုတ်ခြင်းအကြောင်း တွေးခေါ်ခြင်းကို ပြန့်ကျယ်ခွင့်ပေးဖို့ပဲ လိုတာပါ။

And by listening,

နားထောင်ခြင်းအားဖြင့်

we'll only become wiser

ကျွန်မတို့ ပိုပြီးအမြော်အမြင် ရှိလာကာ

and ready for those 21st-century challenges

လူတွေနဲ့ ကမ္ဘာဂြိုဟ်ကို ဘေးသင့်စေမယ်လို့ ကျွန်မတို့ သိတဲ့

that we know will endanger our people and our planet.

ဒီ ၂၁ ရာစု စိန်ခေါ်မှုတွေအတွက် အဆင်သင့်ဖြစ်လာစေရုံပါ။

And I've seen it.

ဒါကို ကျွန်မ မြင်နေပါပြီ။

I know that it's possible.

ဖြစ်နိုင်တာကို ကျွန်မသိတယ်။ .