How to build a resilient future using ancient wisdom | Julia Watson

Çeviri: Baykal Kokudal Gözden geçirme: Cihan Ekmekçi

When you imagine the architectural wonders of the world,

Dünyanın mimari harikalarını düşününce

what do you see?

neler görürsünüz?

The greatness of the Pyramids of Giza

Gize piramitlerinin büyüklüğünü

or maybe the amazing aqueducts of Ancient Rome?

ya da Eski Roma'nın müthiş su kemerlerini?

Both of these are amazing feats of human innovation.

her ikisi de harikulade insan icatları.

As an architect,

Bir mimar olarak

I've often wondered why do we monumentalize the ancient wonders

uzun yıllar önce yok olmuş uygarlıkların eski harikalarını

of civilizations that collapsed such a long time ago?

neden anıtlaştırdığımızı merak ediyorum.

I've traveled the world studying ancient innovation,

Tarihi buluşları incelemek için dünyayı dolaştım,

and what I've found are Indigenous technologies from living cultures

bulduğum şey ise, yaşayan kültürlerin hala kullanılan

that are still in use.

ata mirası özgün teknolojileri.

And some of these cultures you may have never heard of.

Eminim bu kültürlerin bazılarını hiç duymamışsınızdır.

They live in the most remote places on earth,

Nesiller boyu pek bilinmeyen bölgelerde

facing environmental extremes like desert drought and frequent flooding

kuraklık ya da sürekli sel gibi aşırı şartlarla

for generations.

yüzleşerek yaşıyorlar.

A couple of years ago, I traveled to northern India

İki yıl önce Kuzey Hindistan'a seyahat ettim,

to a place overlooking the plains of Bangladesh

Bangladeş ovalarını gören bir yere,

where the Khasi people live

Khasi halkının yaşadığı,

in a forest that receives more rainfall than anywhere else on earth.

dünyanın diğer her yerinden daha fazla yağmur alan bir ormana.

And during the monsoon season,

Muson mevsimi boyunca

travel between villages is cut off by these floods,

kasabalar arası seyahat bu seller yüzünden kesiliyor,

which transform this entire landscape

bu da tüm alanın

from a forested canopy into isolated islands.

ağaçlı bir kanopiden izole adacıklara dönüşmesine sebep oluyor.

This hill tribe has evolved living root bridges

Bu tepe kabilesi,

that are created by guiding and growing tree roots

ancak kollarımız kadar olan ağaç köklerini eğip bükerek

that you can barely wrap your arms around

özenli bir iskele yöntemiyle

through a carefully woven scaffolding.

yaşayan kökten bir köprü geliştirdi.

Multiple generations of the Khasi men and the women and the children,

Khasi erkek, kadın ve çocukları kuşaklar boyunca

they'll take care of these roots

bu köklere bakmayı sürdürecek,

as they grow to the other side of that bank,

kökler de yakanın diğer kısmına büyüyecek,

where they're then planted to make a structure

yıllar geçtikçe güçlenen

that will get stronger with age.

bir yapıya dönüşecekler.

This 1,500-year-old tradition of growing living root bridges

1500 yıllık bu canlı kök köprü yetiştirme geleneği

has produced 75 of these incredible structures.

bu inanılmaz yapılardan 75'ini üretti.

And while they take 50 years to grow,

Bitkilerin büyümesi 50 yıl sürüyor

in this landscape they actually last for centuries.

ancak bu doğada bu köprüler yüzyıllarca kalıyor.

All across the globe,

Dünyanın her yerinde

I've seen cultures who have been living with floods for thousands of years

antik teknolojiyi kullanarak suyu alt eden

by evolving these ancient technologies that allow them to work with the water.

ve binlerce yıldır taşkınlarla yaşayan kültürler gördüm.

In the southern wetlands of Iraq,

Irak'ın güneyindeki bataklık bölgede

which are formed by the confluence of the Tigris and the Euphrates rivers,

Fırat ve Dicle'nin birleştiği yerde

a unique, water-based civilization lives.

suyun üstünde eşsiz bir medeniyet yaşıyor.

For 6,000 years, the Maʿdān have floated villages

Ma'dan Arapları, 6000 yıl boyunca

on man-made islands that are constructed from a single species of reed

bölgede yetişen tek bir cins kamıştan yapılan insan eseri adaların üzerinde

that grows around them.

yüzen kasabalarda yaşadı.

And the Qasab reed is integral to every aspect of life.

Qasab kamışı hayatın her yönünün ayrılmaz bir parçası.

It is food for water buffalo,

Mandalar için yem,

flour for humans

insanlar için un

and building material for these biodegradable, buoyant islands

ve bu geri dönüşümlü yüzen adalar ve katedral benzeri evler için

and their cathedral-like houses

üç gün gibi kısa bir sürede yaptıkları inşaat malzemeleri.

that they construct in as little as three days.

And this dried Qasab reed,

Bu kurutulmuş Qasab kamışı,

it can be bundled into columns,

tomarlar haline getirilir,

it can be woven into floors or roofs or walls,

çatı, duvar ve zemin bunlarla örülür,

and it can also be twisted into a rope

ve ayrıca bir halatın içine işlenerek

that's used to bind these buildings without the use of any nails.

hiç çivi kullanmadan bu yapıları birbirine bağlamak için de kulanılır.

The Maʿdān villages are constructed in the marsh,

Ma'dan köyleri, nesillerdir olduğu gibi

as they have been for generations,

bataklıkta 25 yıldan uzun süredir

on islands that stay afloat for over 25 years.

ayakta kalan adalarda inşa ediliyor.

Although global attention is focused on the pandemic,

Küresel ilgi pandemiye odaklanmış olsa da

cities are still sinking and sea levels are still rising.

deniz seviyesi hala yükseliyor ve şehirler hala batıyor.

And high-tech solutions

İleri teknolojik çözümler

are definitely going to help us solve some of these problems,

bu sorunların bir kısmını çözmemize kesinlikle yardım etse de

but in our rush towards the future,

geleceğe doğru koşarken

we tend to forget about the past.

geçmişi unutuyoruz.

In other parts of the world, where rivers are contaminated with sewage,

Nehirlerin lağımla kirlendiği dünyanın diğer bölgelerinde

a city of 15 million people cleans its waste water with its flood plains.

15 milyon nüfuslu bir şehir sel yataklarında atık sularını temizliyor.

On the edges of Calcutta,

Kalküta sınırlarında,

flanked by a smoking escarpment of the city's trash

şehir çöplüğünün ağır kokusu altında

and ribboned by its highways,

ve otoyollarla çevrili hâlde

an Indigenous technology of 300 fish ponds

300 balık havuzundan oluşan yerel bir teknoloji

cleans its water while producing its food.

yiyeceğini üretirken suyunu da temizliyor.

And through a combination of sunshine and sewage

Güneş ışığı ve kanalizasyonun birleşimi

and a symbiosis between algae and bacteria,

yosun ile bakteri arasındaki ortak yaşam sayesinde

the wastewater is broken down.

atık su parçalanır.

Fish ponds continue this cleaning of the water

Balık havuzları suyun temizliğine

in a process that takes around 30 days.

yaklaşık 30 gün süren bir süreçte devam eder.

And this innovation,

Bu inovasyon,

it's not just a model for chemical and coal-power-free purification.

sadece kimyasal ve kömürsüz arıtma için bir model değil.

Since Calcutta's core has no formal treatment,

Kalküta'nın merkezinde resmi arıtma olmadığı için

it's the city's only way of cleaning the water downstream

Bengal Körfezi'ne dökülmeden önce

before it enters the Bay of Bengal.

suyun temizlenmesinin tek yolu bu.

What I find so unbelievable about this infrastructure

Bu alt yapı hakkında daha ilginç olan şey

is that as cities across the world in Asia and in Europe

Asya ve Avrupa'daki dünya şehirlerinin

begin to replicate this exact system,

bu sistemi aynen kopyalamaya başlaması.

Calcutta is now struggling to save it from being displaced by development.

Kalküta, gelişimin onu yerinden etmesini önlemek için mücadele ediyor.

And then to deal with flooding in a completely other way,

Selle tamamen farklı bir şekilde başa çıkmak için

the Tofinu tribe has developed the largest lake city in Africa.

Tofinu kabilesi, Afrika'daki en büyük göl şehrini geliştirdi.

Ganvié, meaning "We survived,"

"Hayatta kaldık" anlamına gelen Ganvie

is built of stilted houses that are organized around a canal system

Oyma kanoyla gezebileceğiniz bir kanal sistemi etrafında inşa edilmiş

that you can navigate by dugout canoe.

kazıklar üzerine dikili evlerden oluşur.

And the royal square stands amongst 3,000 stilted buildings

Şehir merkezi, üç bin ayaklı bina arasında bulunuyor,

that include a post office,

bunların içinde bir postane,

a bank, a mosque

bir banka, bir cami

and even a couple of bars

ve hatta iki bar var.

that are all surrounded by 12,000 individual fish paddocks,

Bunların hepsi 12 bin tekli balık otlağı ile çevrili,

or mangrove acadjas.

diğer adıyla mangrove acadja ağaçları.

This chemical-free artificial reef covers almost half of the lagoon

Kimyasal içermeyen yapay resif, göletin neredeyse yarısını kaplıyor

and feeds one million people that are living around it.

ve çevrede yaşayan bir milyon insanı besliyor.

What amazes me

Hayret ettiğim şey

is that while an individual acadja is pretty insignificant,

acadja tek başına önemsiz olsa da

when it's multiplied by 12,000,

12.000 tane olunca

it creates an Indigenous technology the scale of industrial aquaculture,

endüstriyel kültür balıkçılığı ölçeğinde yerel bir teknoloji yaratıyor,

which is the greatest threat to our mangrove ecosystems ...

bu da mangrove ekosistemlerimiz için büyük tehdit oluyor.

but this technology --

Yine de bu teknoloji

it builds more biodiversity than before.

hiç olmadığı kadar biyo çeşitlilik yaratıyor.

Just earlier this year, when I was back home in Australia,

Bu yılın başlarında Avustralya'ya geri döndüğümde

the craziest thing happened.

çok tuhaf bir şey oldu.

The burned ash from the bushfires surrounding Sydney rained down on us

Sidney'i çevreleyen orman yangınının külleri

Bondi Sahili'nde üzerimize yağdı.

on Bondi Beach.

And worried about carbon emissions --

Karbon emisyonları endişesi yüzünden

not viral transmissions --

-virüslerden değil-

we were already wearing masks.

zaten maske takıyorduk.

The air was so choked by a plume of smoke

Hava, bir duman bulutuyla kaplanmıştı,

that was so big that it reached as far away as New Zealand.

öylesine büyüktü ki Yeni Zelanda'ya kadar ulaşıyordu.

Then in the midst of these wildfires,

Sonra, bu gelmiş geçmiş en kötü orman yangınının ortasında

which were the worst we'd ever seen on record,

something unexpected happened,

hiç beklenmedik bir şey oldu

but incredibly amazing.

ama inanılmaz harika bir şey.

The ancestral lands in Australia,

Avustralya'nın ata mirası toprakları,

where Indigenous fire-stick farming was practiced,

yerel halkın kontrollü yakma uygulaması yaptığı alanlar,

were saved as these fires raged around them.

bu yangınlarda zarar görmedi.

And these ancient forests --

Bu kadim ormanlar --

they survived because of seasonal, generational burning,

mevsimsel, nesillerdir yapılan yakma uygulaması sayesinde kurtuldu;

which is an Aboriginal practice of lighting small, slow and cool fires.

Aborjinlerin küçük, yavaş ve fazla ısı vermeyen kontrollü uygulamaları.

So though wildfires are a natural disaster,

Orman yangınları iklim değişikliğinin

as a consequence of climate change,

bir sonucu olan doğal felaketler olsa da

they're also man-made.

insan eliyle de çıkarılıyor.

And what's so amazing about this is we have the ancient technology

İlginç olan şu ki, yangınları önlemeye yarayan kadim teknolojiye sahibiz

that we know can help prevent them,

and we've used it for thousands of years.

ve bunu binlerce yıldır kullanıyoruz.

And what I find so fascinating about these technologies

Bu teknolojilerde etkileyici bulduğum şey

is how complex they are

çok karmaşık olsalar da

and how attuned they are to nature.

doğayla büyük uyum içindeler.

And then, how resilient we could all become

Biz de zamanla dayanıklı olmayı

by learning from them.

onlardan öğreneceğiz.

Too often when we are faced with a crisis, we build walls in defense.

Krizlerle her karşılaşmamızda, savunmak için duvarlar öreriz.

I'm an architect,

Ben mimarım,

and I've been trained to seek solutions in permanence --

kalıcı çözümler üretmek için eğitim aldım --

concrete, steel, glass --

beton, çelik, cam --

these are all used to build a fortress against nature.

bu tür malzemelerle doğaya direnmek için kaleler yapılıyor.

But my search for ancient systems and Indigenous technologies

Fakat eski sistemler ve yerel teknolojileri arayışım farklı oldu.

has been different.

It's been inspired by an idea that we can seed creativity in crisis.

Krizlerde yaratacılığımızı kullanma fikrinden ilham alarak yola çıktım.

We have thousands of years of ancient knowledge

Binlerce yıllık antik bilgi birikimimiz var,

that we just need to listen to

yapmamız gereken

and allow it to expand our thinking about designing symbiotically with nature.

doğayla uyum içinde tasarım için düşüncelerimize izin vermek.

And by listening,

Ve dinleyerek

we'll only become wiser

21. yüzyılda gezegenimizin

and ready for those 21st-century challenges

ve insanlığın karşılaşabileceği

that we know will endanger our people and our planet.

tehditlere karşı hazır olacağız.

And I've seen it.

Artık anlıyorum.

I know that it's possible.

Mümkün olduğunu biliyorum.