Nicholas Negroponte: The vision behind One Laptop Per Child

Translator: Maung Maung Reviewer: Myo Aung

I've been at MIT for 44 years.

ကျွန်တော်က မက်ဆာချူးဆက် နည်းပညာတက္ကသိုလ် (MIT) မှာ ၄၄-နှစ်လုံးလုံး ရှိနေခဲ့တာ၊ ကျွန်တော် TED နံပါတ်-၁ ဟောပြောပွဲကို တက်ခဲ့သူပါ

I went to TED I.

There's only one other person here, I think, who did that.

အဲဒီလို တက်ခဲ့သူဆိုလို့ ဟောဒီမှာ နောက် တစ်ယောက်ပဲ ရှိတယ်လို့ ကျွန်တော်

All the other TEDs --

တခြား TED ဟောပြောပွဲတွေ အကုန်လုံးကို ကျွန်တော်သွားခဲ့တုန်းက၊ ရစ်ကီ လက်ထက်တုန်းကပေါ့

and I went to them all, under Ricky's regime --

I talked about what the Media Lab was doing,

မီဒီယာ စမ်းသပ်ခန်းက ဘာတွေ လုပ်နေတယ်ဆိုတာ ကျွန်တော် ပြောနေခဲ့တယ်

which today has almost 500 people in it.

ဒီကနေ့ဆိုရင် လူ-၅၀၀ နီးပါး အဲဒီ စမ်းသပ်ခန်းထဲမှာ ရှိနေပါပြီ

And if you read the press,

ခင်ဗျားတို့ သတင်းစာကို ဖတ်ခဲ့ကြရင်၊ တကယ်တော့ ပြီးခဲ့တဲ့အပတ်က ကျွန်တော် မီဒီယာ စမ်းသပ်ခန်းကနေ နှုတ်ထွက်လိုက်ပြီ ဆိုတာ သတင်းစာတွေ ရေးခဲ့ကြတယ်၊

last week it actually said I quit the Media Lab.

I didn't quit the Media Lab, I stepped down as chairman --

ကျွန်တော် မီဒီယာ စမ်းသပ်ခန်းကနေ မနှုတ်ထွက်ပါဘူး၊ ကျွန်တော် ဥက္ကဌ အဖြစ်ကနေ ဆင်းပေးလိုက်တာပါ

which was a kind of ridiculous title, but someone else has taken it on --

အဲဒါကြီးက ရယ်စရာကောင်းတဲ့ ရာထူးကြီးဗျာ၊ ဒါပေမယ့် တစ်ယောက်ယောက်ကတော့ အဲဒီရာထူးကို ဆက်ယူသွားပါပြီ

and one of the things you can do as a professor

ပါမောက္ခတစ်ယောက်အနေနဲ့ ခင်ဗျားလုပ်နိုင်တဲ့ အရာတစ်ခုကတော့

is you stay on as a professor.

ပါမောက္ခအနေနဲ့ ဆက်နေသွားဖို့ပါပဲ

And I will now do for the rest of my life the One Laptop Per Child,

အခုတော့ ကျွန်တော်ဟာ ကျနနေသေး်တဲ့ ကျွန်တော့် ဘဝတစ်လျှောက်လုံး ကလေးတစ်ယောက် လပ်တော့ပ်တစ်လုံး စီမံကိန်းကို လုပ်သွားမှာပါ

which I've sort of been doing for a year and a half, anyway.

အဲဒါကို ကျွန်တော်လုပ်နေတာ ဘာလိုလိုနဲ့ တနှစ်နှစ်ခွဲ တောင် ရှိသွားပါပြီ

So I'm going to tell you about this,

ဒီတော့ ကျွန်တော်က ခင်ဗျားတို့ကို အဲဒီအကြောင်းကို ပြောမယ်

use my 18 minutes to tell you why we're doing it,

ကျွန်တော့်ရဲ့ ၁၈-မိနစ် အချိန်ကိုသုံးပြီး ကျွန်တော် ဘာဖြစ်လို့ အဲဒါကို လုပ်နေရတာလဲ ဆိုတာရယ်

ကျွန်တော်တို့ ဘယ်လို လုပ်နေတယ် ဆိုတာရယ်၊ ပြီးတော့ ကျွန်တော်တို့ ဘာတွေ လုပ်နေလဲ ဆိုတာကို ပြောသွားပါမယ်

how we're doing it and then what we're doing.

And at some point I'll even pass around

တစ်ချိန်ချိန်မှာ ဒေါ်လာ ၁၀၀-တန် လပ်တော့ပ်က ဘာနဲ့တူမလဲဆိုတာကို

what the $100 laptop might be like.

ကျွန်တော် တဆင့်ကမ်းပြီး ပြပေးပါဦးမယ်

အခု ခရစ်စ်က ကျွန်တော့်ကို တောင်းဆိုတယ်၊ ပြဿနာကြီး တစ်ချိုု့ တွေကို ပြောပြပေးပါတဲ့

I was asked by Chris to talk about some of the big issues,

and so I figured I'd start with the three that at least drove me to do this.

အဲဒီတော့ ကျွန်တော် စဉ်းစားလိုက်တော့၊ အနည်းဆုံးတော့ ကျွန်တော်ဒါကို လုပ်ဖို့ တွန်းအားပေး မောင်းနှင်ခဲ့တဲ့ အချက် ၃-ချက် အကြောင်း စပြောမယ်ပေါ့

And the first is pretty obvious.

ပထမအချက်ကတော့ တော်တော်လေး သိသာထင်ရှားပါတယ်

It's amazing when you meet a head of state, and you say,

အံ့သြစရာ ကောင်းတာက၊ ခင်ဗျားတို့ နိုင်ငံတော် ခေါင်းဆောင်တစ်ယောက်နဲ့ တွေ့ရတဲ့ အခါမှာ

"What is your most precious natural resource?"

"ခင်ဗျားရဲ့ အဖိုးအတန်ဆုံး သဘာဝ သယံဇာတက ဘာလဲ" လို့ မေးကြည့်ရင်

They will not say "children" at first,

ကလေးတွေပါလို့ သူတို့ စပြီး ထောက်ပြကြမှာ မဟုတ်ဘူး

and then when you say, "children," they will pretty quickly agree with you.

အဲဒီနောကမှာ် ခင်ဗျားက ကလေးတွေပါ လို့ပြောလိုက်မှ သူတို့ကလည်း ခင်ဗျားပြောတာကို မြန်မြန်လေး လိုက်ထောက်ခံလာပါလိမ့်မယ်

And so that isn't very hard.

အဲဒီတော့ ဒါက သိပ်မခက်ပါဘူး (ရယ်သံများ)

(Laughter)

ပြဿနာကြီးတွေအတွက် အဖြေတွေက ဘယ်လိုပဲ ရှိနေရှိနေ လူတိုင်းက သဘောတူကြတာက

Everybody agrees that whatever the solutions are to the big problems,

အဖြေတွေထဲမှာ ပညာရေး ပါရမယ်၊ တခါတလေ ပညာရေး တစ်ခုထဲရင်လည်း ဖြစ်နိုင်တယ်

they include education, sometimes can be just education

and can never be without some element of education.

ပညာရေးဆိုင်ရာ အချက်တချို့ မပါဘဲနဲ့တော့ ဘယ်လိုမှ မဖြစ်နိုင်ဘူး ဆိုတာကိုပါ။

So that's certainly part of it.

အဲဒီတော့ ပညာရေးက ဒီစီမံကိန်းထဲ တစိတ်တဒေသ ဧကန်မုချပါရပါမယ်

And the third is a little bit less obvious.

တတိယ အချက်ဟာက အဲဒီလို မထင်ရှားပါဘူး

And that is that we all in this room learned how to walk, how to talk,

အဲဒါကတော့ ဒီအခန်းထဲ ရှိနေကြတဲ့ ကျွန်တော်တို့အားလုံး လမ်းဘယ်လိုလျှောက်ရတယ်၊ စကားဘယ်လိုပြောရတယ် ဆိုတာ သင်ယူခဲ့ကြရပါတယ်

not by being taught how to talk, or taught how to walk,

ဘယ်လိုလျှောက်ရမယ်၊ စကားဘယ်လိုပြောရမယ် ဆိုတာ မသင်ခဲ့ရဘဲနဲ့

but by interacting with the world,

ကမ္ဘာကြီးနဲ့ အပြန်အလှန် တုံ့ပြန်ဆက်ဆံရင်းနဲ့၊

by having certain results as a consequence of being able to ask for something,

တခုခုကို မေးမြန်းနိုင်ခဲ့လို့ ရလဒ်တွေ တဆင့်ပြီးတဆင့် ရရှိလာရင်းနဲ့ တတ်လာခဲ့ကြတာ ရှိသလို၊

or being able to stand up and reach it.

မတ်တပ်ရပ်နိုင်ကာ လက်လှမ်း ယူနိုင်ခဲ့လို့ တတ်မြောက်လာခဲ့ကြတာပါ။

Whereas at about the age six, we were told to stop learning that way,

၆-နှစ် အရွယ်လောက်ကျတော့ ကျွန်တော်တို့ရဲ့ အဲဒီလို ကိုယ့်ဖာသာ သင်ယူလေ့လာနေတဲ့ နည်းလမ်းကို ရပ်ပစ်ဖို့ အပြောခံလာရတယ်

and that all learning from then on would happen through teaching,

အဲဒီအရွယ်က စပြီး လေ့လာသင်ယူမှု မှန်သမျှဟာ သင်ကြားခြင်းမှသာ ဖြစ်လာရတော့တယ်

whether it's people standing up, like I'm doing now,

အခု ကျွန်တော် လုပ်နေသလို မတ်တတ်ရပ်နေသူ တဦးထံမှ ဖြစ်စေ၊ စာအုပ်တအုပ်ထံမှ ဖြစ်စေ၊ ဒါမှမဟုတ် အခြား တစုံတခုထံမှ ဖြစ်စေ သင်ယူလာရတယ်။

or a book, or something.

But it was really through teaching.

ဒါပေမယ့် အဲဒါတွေအားလုံးက တကယ့်ကိုပဲ တဆင့် သင်ကြားယူခြင်း ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်

And one of the things in general that computers have provided to learning

သင်ယူရေး အတွက် ကွန်ပျူတာတွေက လုပ်ပေးနိုင်တဲ့ အချက်တွေထဲမယ်

is that it now includes a kind of learning

ကျွန်တော်တို့ လမ်းလျှောက်သင်ခဲ့ရတာ၊ စကားပြောသင်ခဲ့ရတာနဲ့ နည်းနည်းဆင်တူတဲ့

which is a little bit more like walking and talking,

အချက်တွေ ပါလာပြီး

in the sense that a lot of it is driven by the learner himself or herself.

လေ့လာသင်ယူမှု တော်တော်များများက သင်ယူသူ ကိုယ်တိုင်ရဲ့ တွန်းအားနဲ့ မောင်းနှင်သွားရတဲ့ သဘောမျိုး ဖြစ်လာပါတယ်

So with those as the principles --

အဲဒီတော့ ဒါတွေကို အခြေခံမူတွေ အဖြစ် လက်ခံလိုက်မယ် ဆိုရင်

some of you may know Seymour Papert.

MIT က ပါမောက္ခ စီမော်ပါးပါ့တ်ကိို တချို့တော့ သိမယ်ထင်တယ်

This is back in 1982, when we were working in Senegal.

အဲဒါက ၁၉၈၂-ခုနှစ်တုန်းက ကျွန်တော်တို့ ဆီနီဂဲလ် မှာ အလုပ်လုပ်ခဲ့ကြတုန်းကပါ

Because some people think that the $100 laptop just happened a year ago,

ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုတော့ တစ်ချို့လူတွေက၊ ဒေါ်လာ-၁၀၀ တန် လပ်တော့ပ်စီမံကိန်းဟာ လွန်ခဲ့တဲ့ ၁-နှစ်ကမှ စတင်ခဲ့သလိုလို

or two years ago, or we were struck by lightning --

ဒါမှမဟုတ် လွန်ခဲ့တဲ့ ၂-နှစ်ကပေါ့၊ ဒါမှမဟုတ် ရင်လည်း ကျွန်တော်တို့ကို မိုးကြိုးပစ်ခံလိုက်ရသလိုလို

this actually has gone back a long time, and in fact, back to the '60s.

အမှန်တော့ ဒီစီမံကိန်းက စတင်ခဲ့တဲ့ဆီကို သွားချင်ရင် ဟိုးအဝေးကြီးကို ပြန်သွားရမှာပါ၊ ၁၉၆၀ ပြည့်နှစ် အလွန်ကာလတွေဆီ ပြန်သွားရမှာပါ

Here we're in the '80s.

အခု ကျွန်တော်တို့က ၈၀ ပြည့်နှစ်လွန်ကာလထဲ ရောက်နေပြီ

Steve Jobs had given us some laptops. We were in Senegal.

အဲဒီတုန်းက စတိဗ်ဂျော့ဘ်က၊ ကျွန်တော်တို့ ဆန်နီဂဲလ် မှာရှိနေတုန်း၊ ကျွန်တော်တို့ကို လပ်တော့ပ်တွေ ပေးခဲ့သေးတယ်

It didn't scale

အများကြီး မဟုတ်ခဲ့ပေမဲ့ အနည်းဆုံးတော့ ဖွံ့ဖြိုးဆဲနိုင်ငံတွေကို လပ်တော့ပ်တွေ ယူသွားပေးနိုင်ခဲ့ပါတယ်

but it at least was bringing computers to developing countries

and learning pretty quickly that these kids,

လေ့လာသင်ယူမှုဟာ တော်တော့်ကို မြန်လာတယ်၊ အဲဒီ ကလေးတွေအတွက်

even though English wasn't their language,

အင်္ဂလိပ်စကားက သူတို့ ဘာသာစကား မဟုတ်ခဲ့တာတောင်

the Latin alphabet barely was their language,

လက်တင် အက္ခရာတွေကလည်း သူတို့ သုံးနေကျ အက္ခရာတွေ မဟုတ်ခဲ့တာတောင်

but they could just swim like fish.

သူတို့က ငါးတွေ ရေထဲကူးသလိုပဲ ကူးနိုင်ကြတယ်

They could play these like pianos.

ဒါတွေကို စန္ဒရား တီးသလိုပဲ တီးနိုင်ကြတယ်

A little bit more recently, I got involved personally.

တလောလေးကတင်ပဲ ကျွန်တော်ကိုယ်တိုင်တောာင် ပါလိုက်သေးတယ်

And these are two anecdotes --

ရယ်စရာ ဖြစ်ရပ် နှစ်ခု ပြောရမယ်၊ တစ်ခုက ကမ်ဘောဒီးယား မှာ

one was in Cambodia,

ရွာကလေးတစ်ရွာမှာ လျှပ်စစ်မီးမရှိ၊ ရေမရှိ၊ တီဗွီမရှိ၊ ဖုန်းမရှိပေမဲ့

in a village that has no electricity, no water, no television, no telephone,

but has broadband Internet now.

အခု ဘရော့ဒ်ဘန် အင်တာနက်ကတော့ ရှိနေပြီဗျာ

And these kids, their first English word is "Google"

အဲဒီကလေးတွေ ပထမဆုံးသိလာတဲ့ အင်္ဂလိပ် စကားလုံးက "ဂူဂဲလ်" တဲ့ဗျာ

ပြီးတော့သူတို့ စကိုက်ပ် ဆိုတာပဲ သိတယ်၊ တယ်လီဖုန်းဆက်သွယ်မှု ဆိုတာကို သူတို့ လုံးဝ မကြားခဲ့ဖူးဘူး

and they only know Skype.

They've never heard of telephony.

They just use Skype.

သူတို့ စကိုက်ပ် ကိုပဲ သုံးကြတယ်

And they go home at night --

သူတို့ ညဘက် အိမ်ပြန်ရောက်ရင် သူတို့မှာ ဘရော့ဒ်ဘန် ချိတ်ဆက်မှု ရှိနေပြီ

they've got a broadband connection in a hut that doesn't have electricity.

လျှပ်စစ်မရှိတဲ့ တဲကလေးထဲမှာနော်

The parents love it, because when they open up the laptops,

မိဘတွေက အဲဒါကို သဘောကျတယ်၊ ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုတော့ လပ်တော့ပ် ဖွင့်လိုက်ရင်

it's the brightest light source in the house.

တစ်အိမ်လုံးမှာ အတောက်ပဆုံး လင်းနေတဲ့အရာ ဖြစ်နေတာကိုး

And talk about where metaphors and reality mix --

ပြောမယ်ဆိုရင် တင်စားပုံပြင်တွေနဲ့ ဘဝထဲက တကယ့် ဖြစ်ရပ်တွေ ရောနှောမိသလိုပါပဲ

this is the actual school.

ဒါပေမဲ့ အဲဒါက တကယ် လက်တွေ့ရှိနေတဲ့ ကျောင်းကလေးပါ

In parallel with this, Seymour Papert got the governor of Maine

ဒါနဲ့ တပြိုင်ထဲလိုလိုပဲ စီမော်ပါးပါ့တ်က မိန်း ပြည်နယ်အုပ်ချုပ်ရေးမှူးကို

to legislate one laptop per child in the year 2002.

၂၀၀၂-ခုနှစ်မှာ ကလေးတစ်ယောက် လပ်တော့ပ်တစ်လုံး စီမံကိန်းကို ဥပဒေ အဖြစ် ပြဌာန်းပေးဖို့ ပြောလို့ရသွားတယ်

Now at the time, I think it's fair to say that 80 percent of the teachers were --

အဲဒီတုန်းက၊ ကျောင်းဆရာ ၈၀ ရာနှုန်းလောက်က ပူပန်စိုးရိမ်နေခဲ့ကြတယ်လို့

let me say, apprehensive.

ပြောလိုက်ရင် အမှန်တရားနဲ့ နီးစပ်တယ်လို့ ထင်ပါတယ်

Really, they were actually against it.

တကယ့်အမှန်မှာတော့၊ သူတို့က အဲဒါကို ဆန့်ကျင ်နေခဲ့ကြတယ်

And they really preferred that the money would be used

သူတို့က အဲဒီ ပိုက်ဆံတွေကို

for higher salaries, more schools, whatever.

လစာ တိုးပေးရေးအတွက့်၊ ကျောင်းများများဆောက်တာတို့၊ စသဖြင့် သုံးစေကြချင်တယ်

And now, three and a half years later, guess what?

အခု၊ ၃-နှစ်ခွဲအကြာမှာ ဘာဖြစ်လာတယ် ထင်လဲ

They're reporting five things: drop of truancy to almost zero,

သူတို့ကအချက် ၅-ချက်ကို အစီရင်ခံနေကြပြီ

ကျောင်းပြေးနှုန်းဟာ သုညနီးပါးအထိ ကျဆင်းသွားတယ်၊ မိဘ-ဆရာ အစည်းအဝေး တက်တဲ့နှုန်းကျတော့

attending parent-teacher meetings --

which nobody did and now almost everybody does --

ဘယ်သူမှ မတက်ခဲ့ကြတာကနေ အခုဆို အားလုံးနီးပါး တက်လာကြတယ်

drop in discipline problems, increase in student participation.

စည်းကမ်းပိုင် းပြဿနာတွေ ကျဆင်းသွားတယ်၊ ကျောင်းသား ပူးပေါင်းပါ၀င်မှု တိုးတက်လာတယ်

Teachers are now saying it's kind of fun to teach.

ဆရာတွေက အခုဆို စာသင်ပေးရတာ ပျော်စရာတောင် ကောင်းလာတယ်လို့ ပြောလာကြတယ်

Kids are engaged -- they have laptops! --

ကလေးတွေက စိ်တ်ဝင်တစားရှိလာကြတယ်၊ သူတို့မှာ လပ်တော့ပ်တွေ ရှိနေကြတာကိုး

and then the fifth, which interests me the most,

ကျွန်တော့်ကို စိတ်အဝင်စားဆုံးဖြစ်စေတဲ့ နံပါတ် ၅-ခုမြောက အချက်ကတော့

is that the servers have to be turned off at certain times at night

ညဘက်ပိုင်းမှာ အီးမေးလ်ဆာဗာ တွေကို ပိတ်တောင်ထားရခြင်းပါပဲ

because the teachers are getting too much email

ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုတော့ ဆရာတွေဆီ အီးမေးလ်တွေ အများကြီး ၀င်လာနေလို့တဲ့

from the kids asking them for help.

ကလေးတွေဆီကနေ အကူအညီတောင်းနေတဲ့ အီးမေးလ်တွေပေါ့

So when you see that kind of thing --

အဲဒါမျိုးကိစ္စတွေ တွေ့နေရပြီဆိုမှတော့ ဒါဟာ စမ်းသပ်နေရမယ့် ကိစ္စ မဟုတ်တော့ဘူး

this is not something that you have to test.

The days of pilot projects are over, when people say,

စမ်းသပ်စီမံကိန်းတွေ လုပ်ခဲ့ကြတဲ့ ခေတ်က ကုန်သွားပြီ၊ တချိုု့ လူတွေက ပြောကြတယ်

"We'd like to do three or four thousand in our country to see how it works."

"အင်း ကောင်းပါပြီ၊ ကျွန်တော်တို့ နိုင်ငံမှာ လပ်တော့ပ် အလုံး ၃-ထောင် ၄-ထောင်လောက်နဲ့ပဲ စလုပ်ချင်တယ်၊ အလုပ်ဖြစ်ရဲ့လားဆိုတာ ကြည့်ချင်သေးတယ်" တဲ့

Screw you. Go to the back of the line and someone else will do it,

ဖြစ်နိုင်ပါလိမ့်မယ်၊ နောက်ဆုံးမှာသွားတန်းစီလိုက်၊ တစ်ယောက်ယောက်က အဲဒါကို လုပ်ပေးပါလိမ့်မယ်

and then when you figure out that this works, you can join as well.

အဲဒါက အလုပ်ဖြစ်တယ်ဆိုတာ သလာရချိန်ကျမှ ခင်ဗျားလည်း သွားပေါင်းချင ်ပေါင်းပေါ့

And this is what we're doing.

ကျွန်တော်တို့ လုပ်နေတာက အဲဒါပါပဲ

(Laughter) (Applause)

(ရယ်မောသံများ) (လက်ခုပ်သံများ)

So, One Laptop Per Child was formed about a year and a half ago.

အဲလိုနဲ့ ကလေးတစ်ယောက် လပ်တော့ပ် တစ်လုံး စီမံကိန်း ပေါ်လာခဲ့တာ လွန်ခဲ့တဲ့ ၁-နှစ်ခွဲလောက်ကပါ

အကျိုးအမြတ်မရှာတဲ့ အဖွဲ့အစည်းပါ၊ ဒေါ်လာ သန်း-၂၀ လောက် ရန်ပုံငွေ ကောက်ခံနိုင်ခဲ့တယ်

It's a nonprofit association.

It raised about 20 million dollars

to do the engineering to just get this built,

အဲဒါကို လက်တွေ့ လုပ်ကိုင်နိုင်ဖို့ အတွက် အင်ဂျင်နီယာ နည်းပညာတွေကို ရှာကြံဖို့ရယ်၊ နောက်ပိုင်းကျရင် အဲဒါတွေကို ထုတ်လုပ်ဖို့ရယ်ပေါ့

and then have it produced afterwards.

Scale is truly important.

ပမာဏ အတိုင်းအတာဟာ အမှန်ကို အရေးကြီးပါတယ်

And it's not important because you can buy components at a lower price, OK?

အစိတ်အပိုင်းတွေကို သက်သာတဲ့ စျေးနဲ့ ၀ယ်ရနိုင်လို့ အရေးကြီးတာ မဟုတ်ပါဘူး၊

It's because you can go to a manufacturer --

ထုတ်လုပ်သူ တစ်ယောက်ဆီကို သွားနိုင်ဖို့က အရေးကြီးတာပါ

and I will leave the name out --

ဒီနေရာမှာတော့ နာမည်ကို ကျွန်တော် ဖေါ်ပြမနေဘဲ ချန်ထားခဲ့မယ်

but we wanted a small display,

ကျွန်တော်တို့ လိုချင်ခဲ့ကြတာက လက်တွေ့ ကြည့်လို့ရမယ့် ပုံစံကလေးပါ၊ အရောင်တွေ ပြည့်စုံညီညာမှု မရှိလည်း ဖြစ်တယ်ပေါ့

doesn't have to have perfect color uniformity.

It can even have a pixel or two missing.

ပစ်ဇယ်လ် ၁-ခု ၂-ခု ပျောက်နေကာ သိပ်မလင်းလည်း ဖြစ်တယ်ပေါ့

It doesn't have to be that bright.

And this particular manufacturer said,

ခုနက အဲဒီ ထုတ်လုပ်သူ ပြောလာတာက "အင်း၊ ခင်ဗျားလဲ သိပါတယ်၊

"We're not interested in that. We're interested in the living room.

ကျွန်တော်တို့က ဒါကို စိတ်မဝင်စားဘူး၊ ကျွန်တော်တို့က ဧည့်ခန်းကိုပဲ စိတ်ဝင်စားတယ်၊

We're interested in perfect color uniformity.

အရောင်တွေ ပြည့်စုံ စိုပြေမှာကိုပဲ ကျွန်တော်တို့ စိတ်ဝင်စားတယ်၊

ကျွန်တော်တို့က ကြီးမားပြီး လင်းထိန်နေမယ့် မျက်နှာပြင်တွေကိုပဲ စိတ်ဝင်စားတယ်၊

We're interested in big displays, bright displays.

You're not part of our strategic plan."

ခင်ဗျားလုပ်ချင်တာဟာ ကျွန်တော်တို့ မဟာဗျူဟာ စီမံကိန်းရဲ့ အစိတ်အပိုင်း တခု မဖြစ်နိုင်ဘူး"

And I said, "That's kind of too bad, because we need 100 million units a year."

ဒါနဲ့ ကျွန်တော်က "အင်း..ဒါဆိုရင်တော့အရမ်းကို ဆိုးလွန်းတယ်ဗျာ၊

ကျွန်တော်တို့က ၁-နှစ်ကို အလုံးရေ သန်း-၁၀၀ လောက် လိုတာဗျ" လဲဆိုရော

(Laughter)

သူတို့ကပြောတယ်၊ "ဟုတ်လား၊ ဒါဆိုရင်တော့ ကျွန်တော်တို့က ခင်ဗျားရဲ့ ဗျူဟာ စီမံကိန်း အစိတ်အပိုင်း ဖြစ်နိုင်တယ်ဗျ" တဲ့

And they said, "Oh, well, maybe we could become part of your strategic plan."

And that's why scale counts.

ဒါကြောင့် ပမာဏက အရေးပါတယ်ဆိုတာ ပြောရတာပါ

And that's why we will not launch this

ဒါကြောင့်လည်း ကျွန်တော်တို့က ပထမဆုံးအကြိမ်ဖြန့်ရင် အလုံးရေ ၅-သန်းကနေ ၁၀-သန်းထက်နည်းပြီး ဒီစီမံကိန်းကို စလုပ်မှာ မဟုတ်ပါဘူး

without five to 10 million units in the first run.

And the idea is to launch with enough scale

အကြံက လုံလောက်တဲ့ ပမာဏနဲ့မှ စတင်လုပ်ရမယ်

that the scale itself helps bring the price down,

မမာဏကြီးတော့ စျေးနှုန်းးကို လျှော့ချရေးကို ကူညီပေးတာပေါ့

and that's why I said seven to 10 million there.

ဒါကြောင့် ကျွန်တော်က ရ-သန်းကနေ ၁၀-သန်းအထိလို့ ဟိုမှာ ပြောခဲ့တာ

And we're doing it without a sales-and-marketing team.

ပြီးတော့ ကျွန်တော်တို့က အရောင်းနဲ့ စျေးကွက်မြှင့်တင်ရေး အဖွဲ့ မပါဘဲနဲ့ ဒါကို လုပ်မှာ

I mean, you're looking at the sales-and-marketing team.

ဆိုလိုတာက၊ ခင်ဗျားတို့ အခု မြင်နေရတာပဲ အရောင်းနဲ့ စျေးကွက်မြှင့်တင်ရေးအဖွဲ့ လို့ပဲမှတ်လိုုက်တော့

We will do it by going to seven large countries

ကျွန်တော်တို့လုပ်မှာက နိုင်ငံကြီး ရ-နိုင်ငံကို သွားမယ်၊ သူတို့ ဒါကို သဘောလာအောင် နားချလျက် ဒီစီမံကိန်းကို စတင်မှာ

and getting them to agree and launch it,

and then the others can follow.

ပြီးတာနဲ့ တခြားနိုင်ငံတွေ နောက်က လိုက်လာနိုင်ကြမယ်

We have partners.

ကျွန်တော်တို့နဲ့ လက်တွဲလုပ်မယ့် အဖွဲ့တွေရှိတယ်၊ ဂူဂဲလ်လည်း တစ်ခုဖြစ်မယ် ဆိုတာ ခန့်မှန်းဖို့ မခက်လှပါဘူး

It's not hard to guess Google would be one.

The others are all playing to pending.

ကျန်တဲ့ ကုမ္ပဏီတွေကတော့ စောင့်ကြည့်ချင် နေကြတယ်

ပြီးတော့ ဒီအကြောင်းဟာ သတင်းစာထဲမှာ အကြီးအကျယ်ရေးစရာ ဖြစ်လာတယ်

And this has been in the press a great deal.

It's the so-called Green Machine that we introduced with Kofi Annan

ကိုဖီအန်နန် နဲ့ ပေါင်းပြီး ကျွန်တော်တို့က တူနီးရှားမှာ နိုဝင်ဘာတုန်းက ကျင်းပခဲ့တဲ့ ကမ္ဘာ့ထိပ်သီးညီလာခံမှာ

မိတ်ဆက်ပေးခဲဲ့တဲ့ အစိမ်းရောင်စက်ကလေး လို့ ခေါ်နေကြတဲ့ဟာပေါ့

in November at the World Summit that was held in Tunisia.

Now once people start looking at this, they say, "Ah, this is a laptop project."

အခု လူတွေက ဒါလေးကို ကြည့်ပြီးတော့ ဟင် ဒါက လပ်တော့ပ် စီမံကိန်းကြီးပဲပေါ့ လိုဆိုကြပါတယ်

Well, no, it's not a laptop project. It's an education project.

မဟုတ်ပါဘူး၊ ဒါဟာ လပ်တော့ပ် စီမံကိန်း မဟုတ်ပါဘူး၊ ဒါဟာ ပညာရေး စီမံကိန်းပါ

And the fun part -- and I'm quite focused on it --

ရယ်စရာကောင်းတဲ့ အပိုင်းက၊ ... ကျွန်တော်က အဲဒါကို တော်တော်လေး အာရုံစိုက်ထားတယ်...

I tell people I used to be a light bulb, but now I'm a laser --

ကျွန်တော်ဟာ အလင်းရောင်ကို ပေးတဲ့ မီးလုံးပါလို့ ကျွန်တော် လူတွေကို ပြောလဲ့ရာ အခုတော့ ကျွန်တော်က လေဆာ ရောင်ခြည် ဖြစ်လာပြီ

I'm just going to get that thing built, and it turns out it's not so hard.

ကျွန်တော်ဟာ အဲဒါကို တည်ဆောက် ဖြစ်ဖို့ အားထုတ်သွားမှာ

တကယ်တမ်းကျတော့ အဲဒါ သိပ်မခက်လှပါဘူးဗျ

Because laptop economics are the following:

ဘာကြောင့်လဲဆိုတော့ လပ်တော့ပ် စီးပွားရေးကို ချပြရမယ်ဆိုရင် ဒီလို ရှိပါတယ်

ကျွန်တော်က ၅၀ ရာနှုန်းလို့ပြောလေ့ ရှိပေမဲ့ ၆၀ ရာနှုန်း လောက်ဖြစ်ဖို့များတယ်

I say 50 percent here -- it's more like 60,

60 percent of the cost of your laptop

လပ်တော့ပ်ရဲ့ ကုန်ကျစရိတ် ၆၀ ရာနှုန်းက ရောင်းချရေး၊ စျေးကွက်တင်ရေး၊ ဖြန့်ဖြူးရေး နဲ့ အမြတ်တွေ ဖြစ်နေတာဗျာ

is sales, marketing, distribution and profit.

Now we have none of those, OK?

အခု ကျွန်တော်တို့ ကျတော့ အဲဒီလို ကုန်ကျစရိတ်တွေ တစ်ခုမှ မရှိတော့ဘူးနော်

None of those figure into our cost,

ကျွန်တော်တို့ရဲ့ ကုန်ကျစရိတ်ထဲမှာ အဲဒါ တခုမှ မပါဘူး

because first of all, we sell it at cost, and the governments distribute it.

ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုတော့၊ ပထမဆုံးအချက်က ကျွန်တော်တို့က စျေးရင်းအတိုင်း ရောင်းပေးခြင်း ဖြစ်ပြီး အစိုးရတွေက အဲဒါကိုဖြန့်ပေးမှာ

It gets distributed to the school system like a textbook.

အဲဒါကို ဖတ်စာအုပ် တစ်အုပ် ပို့သလိုလိုပဲ ကျောင်းတွေဆီကို ု ဖြန့်ပေးသွားမှာ

So that piece disappears.

အဲဒီတော့ ဖတ်စာအုပ်ဆိုတာ ပျောက်သွားပြီး၊ ခင်ဗျားတို့မှာ ဖန်သားပြင်နဲ့ လိုတာ အားလုံး ရှိလာမယ်

Then you have display and everything else.

Now the display on your laptop costs,

ဆက်ပြီး ပြောရရင် ဒီလပ်တော့ပ်ထဲက ဖန်သားပြင်ဟာ အကျမ်းဖျင်း ကိန်းဂဏန်းအရဆိုရင်

in rough numbers, 10 dollars a diagonal inch.

ထောင့်ဖြတ် ၁-လက္မကို ၁၀-ဒေါ်လာ ရှိပါတယ်

That can drop to eight; it can drop to seven

အခုတော့ အဲဒါက ၈-ဒေါ်လာထိ၊ ရ-ဒေါ်လာ အထိ စျေးကျလာနိုင်တယ်

but it's not going to drop to two, or to one and a half,

ဒါပေမယ့် ၂-ဒေါ်လာ၊ ဒါမှမဟုတ် ၁-ဒေါ်လာခွဲ အထိတော့ ကျမသွားနိုင်ဘူးပေါ့

unless we do some pretty clever things.

ကျွန်တော်တို့က နည်းပညာကောင်းတွေကို မလုပ်နိုင်သေးတဲ့ အထိပေါ့

ကျန်နေတဲ့ အဲဒီ အညိုရောင် သေတ္တာလေးကမှ တကယ့်ကို စိတ်ဝင်စားစရာ ကောင်းတာ

It's the rest -- that little brown box -- that is pretty fascinating,

because the rest of your laptop is devoted to itself.

ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုတော့ လပ်တော့ပ်ရဲ့ ကျန်တဲ့ အပိုင်းတွေက လပ်တော့ပ် အတွက်ပဲ ဖြစ်နေတာ

It's a little bit like an obese person

အဲဒါက ၀တဲ့လူတွေနဲ့ နည်းနည်း ဆင်သလိုပါပဲ

having to use most of their energy to move their obesity.

သူ့တို့ဟာ ၀နေတဲ့ သူတို့ခန္ဓာကြီးကို ရွှေ့ဖို့အတွက် သူတို့ရဲ့ စွမ်းအင် တော်တော်များများကို သုံးနေရတာနဲ့ တူပါတယ်။ အိုကေပဲလား။

(Laughter)

And we have a situation today which is incredible.

ကျွန်တော်တို့မှာ ဒီကနေ့ မယုံနို်င်လောက်စရာကောင်းတဲ့ အခြေအနေတစ်ခု ရှိနေတယ်

ကျွန်တော်က လပ်တော့ပ်တွေကို စ,ပေါ်ကတည်းက သုံးနေတာ

I've been using laptops since their inception.

And my laptop runs slower, less reliably and less pleasantly

ကျွန်တော့် လပ်တော့ပ်က နဂိုတုန်းကထက် အလုပ်လုပ်တာ နှေးလာတယ်၊ စိတ်ချရမှု နည်းလာတယ်၊ အရင်လို သုံးမပျော်တော့ဘူး

than it ever has before.

And this year is worse.

ဒီနှစ်မှာဆို အဆိုးဆုံးပဲဗျာ

(Applause)

အခုတော့ လူတွေက လက်ခုပ်တီး အားပေးကြတယ်၊ တခါတလေ ခင်ဗျားတို့ မတ်တတ်ရပ်ပြီးတောင် လက်ခုပ်သြဘာပေးကြတယ်

People clap, sometimes you even get standing ovations,

and I say, "What the hell's wrong with you? Why are we all sitting there?"

ကျွန်တော်ကတော့ "ခင်ဗျားတို့ ဘယ်လို ဖြစ်နေကြတာလဲ၊ ကျွန်တော်တို့ ဘာဖြစ်လို့ အဲဒီမှာ ထိုင်နေကြမှာလဲ လို့ မေးချင်တယ်

And somebody -- to remain nameless -- called our laptop a "gadget" recently.

နာမည်မဖော်လိုတဲ့ လူတစ်ယောက်က တလောကပဲ ကျွန်တော်တို့ လပ်တော့ပ်ကို "ဂဲဂျက်" တစ်ခုလို့ တောင် ခေါ်လိုက်ပါသေးတယ်

အဲဒါနဲ့ ကျွန်တော်က ဘုရားရေ၊ ကျွန်တော်တို့ လပ်တော့ပ်ကတော့ တဟုန်ထိုး ရောင်းရတော့မှာပါလားလို့ ပြောမိတယ်

And I said, "God, our laptop's going to go like a bat out of hell.

When you open it up, it's going to go 'bing.'"

လပ်တော့ပ်ကို ဖွင့်လိုက်ရင်၊ တီးလုံးကလေးမြည်ပြီး ပွင့်လာမယ်၊ ပြီးရင် သုံးလို့ရပြီ

It'll be on.

It'll be just like it was in 1985,

၁၉၈၅-ခုနှစ်မှာ ခင်ဗျားတို့ အပ်ပဲလ် မက်ကင်းတော့ရှ် ၅၁၂ ကို ၀ယ်စဉ်တုန်းက အတိုင်းဖြစ်ဖြစ်မှာပါ

when you bought an Apple Macintosh 512.

It worked really well.

အဲဒါဟာ တကယ့်ကို ကောင်းကောင်း အလုပ်လုပ်နိုင်ခဲ့တယ်

And we've been going steadily downhill.

ကျွန်တော်တို့က အခုတော့ မှန်မှန်လေးနဲ့ အရှိန်ရလာနေပြီ

Now, people ask all the time what it is.

အဲဒီလို လူတွေက အဲဒါဘယ်လိုများလဲလို့ တစ်ချိန်လုံးမေးနေကြတယ်

That's what it is.

ဒီတော့ အခု ဒီမှာ ပြထားပါပြီ

The two pieces that are probably notable: it'll be a mesh network,

အထင်အရှား မြင်နေရတဲ့ အပိုင်း ၂ ပိုင်းက ကွန်ယက် ဆန်ခါပါ

so when the kids open up their laptops, they all become a network,

ကလေးတွေ သူတို့ လပ်တော့ပ်တွေကို ဖွင့်လိုက်တာနဲ့ သူတို့အားလုံး ကွန်ယက် ဖြစ်လာကြပါတယ်

and then just need one or two points of backhaul.

အချက်အလက် ဖြန့်ဝေပေးတဲ့ နေရာ ၁-ခု ၂-ခု လောက်ပဲ လိုမယ်

You can serve a couple of thousand kids with two megabits.

ကလေး ၂-ထောင် လောက်ကို ၂-မီဂါဘစ်လောက်နဲ့ ၀န်ဆောင်မှုပေးနိုင်မယ်

So you really can bring into a village,

ဒီတော့ ကျေးရွာတွေကို ယူလာပြီး သုံးလို့ရတယ််

and then the villages can connect themselves,

ရွာတွေ အချင်းချင်းလဲ ပြန်ချိတ်ဆက် နိုင်ကြမယ်

and you really can do it quite well.

အဲဒီလို ကွန်ယက်ချိတ်တာကို ကောင်းကောင်း လုပ်လို့ရတယ်

The dual mode display --

နောက်တခုက ၂-မျိုး သုံးလို့ရမယ့် မြင်ကွင်းရဲ့ အကြံကတော့ အဆောက်အဦ အတွင်းရော အပြင်မှာပါ ပြပေးနိုင်ပါတယ်

the idea is to have a display that both works outdoors --

isn't it fun using your cell phone outdoors in the sunlight?

ခင်ဗျားတို့ ဆဲလ်ဖုန်းကို အိမ်ပြင်ဘက် နေရောင်ထဲမှာ သုံးရတာ ရယ်စရာ ကောင်းတယ် မဟုတ်လား

Well, you can't see it.

အဲဒီမှာ ခင်ဗျားတို့ ဘာမှ မမြင်ရဘူး မဟုတ်လား

And one of the reasons you can't see it

မမြင်ရခြင်းရဲ့ အကြောင်းရင်း တစ်ခုက တချိန်လုံး နောက်ကနေပြီး လင်းပေးထားလို့ပါ

is because it's backlighting most of the time, most cell phones.

ဖုန်းအားလုံးလိုလို အဲဒီလိုပါပဲ

Now, what we're doing is, we're doing one that will be both frontlit and backlit.

အခု ကျွန်တော်တို့လုပ်ထားတာက ရှေ့ခံအလင်း နဲ့ နောက်ခံအလင်း နှစ်မျိုးလုံးပါလာမယ်

And whether you manually switch it or you do it in the software

အဲဒိလို ပြောင်းဖို့ကိုတော့ လက်နဲ့ပဲပြောင်းမလား၊ ဆော့ဖ်ဝဲနဲ့ ပြောင်းမလားကိုတော့ ကြည့်ရဦးမယ်

is to be seen.

ဒါပေမယ့် နောက်ခံအလင်း သုံးထားရင်တော့ ရောင်စုံဖြစ်မယ်

But when it's backlit, it's color.

And when it's frontlit, it's black and white

ရှေ့ခံ အလင်းသုံးရင်တော့ ပုံပြတ်သားမှု ၃-ဆ ပိုကောင်းတဲ့ အဖြူအမည်း ဖြစ်မယ်

at three times the resolution.

အဲဒါတွေ အားလုံး အလုပ်လုပ်နေပြီလားဆိုတော့၊ မလုပ်နိုင်သေးပါဘူး

Is it all worked out? No.

That's why a lot of our people are more or less living in Taiwan right now.

ဒါကြောင့်လဲ ကျွန်တော်တို့လူတွေ တော်တော်များများက အခု ထိုင်ဝမ်မှာ သွားနေကြရတာ

And in about 30 days, we'll know for sure whether this works.

နောက် ရက် -၃၀ လောက်ဆိုရင် အဲဒါ အလုပ်ဖြစ်မဖြစ် ကျွန်တော်တို့ အသေအချာ သိလာရမှာပါ

Probably the most important piece there

ဒီထဲမှာ အရေးအကြီးဆုံး အချက်တချက်ကတော့

is that the kids really can do the maintenance.

ကလေးတွေ ကိုယ်တိုင် ပြုပြင်ထိန်းနိုင်မယ် ဆိုတာပါပဲ

And this is again something that people don't believe,

အဲဒါကိုလည်း လူတွေ သိပ်မယုံချင်ကြပါဘူး

but I really think it's quite true.

ဒါပေမယ့် အဲဒါဟာ မှန်တယ်လို့ ကျွန်တော် ထင်တယ်

That's the machine we showed in Tunis.

ဒါကတော့ ကျွန်တော်တို့ ကျူးနစ်မှာ ပြခဲ့တဲ့ စက်ကလေးပါ

This is more the direction that we're going to go.

ဒါလေးက ကျွန်တော်တို့ သွားရမယ့် လမ်းကြောင်းကို ရှေ့ဆက် ပြနေပါတယ်

And it's something that we didn't think was possible.

အဲဒါက ဖြစ်နိုင်တယ်လို့ ကျွန်တော်တို့ ထင်မထားခဲ့တဲ့ အရာပါ

Now, I'm going to pass this around.

အခု ကျွန်တော် ဒါလေးကို တဆင့် တဆင့် ကြည့်ကြဖို့ ကမ်းပေးလိုက်မယ်

This isn't a design, OK?

ဒါဟာ ထုတ်လုပ်မယ့် ဒီဇိုင်းတော့ မဟုတ်သေးဘူးနော်

So this is just a mechanical engineering sort of embodiment of it

ဒါက ခင်ဗျားတို့ စမ်းကစားကြည့်ဖို့ အရာအားလုံး ထည့်သွင်းထားတဲ့ စက်ပစ္စည်း သက်သက်ပါ

for you to play with.

And it's clearly just a model.

မိုဒယ်တစ်ခု မျှသာ ဖြစ်တာလည်း ထင်ရှားပါတယ်

The working one is at MIT.

တကယ် အလုပ်လုပ်နိုင်တဲ့ စက်က မက်ဆာချူးဆက်နည်းပညာ တက္ကသိုလ်မှာပါ

ကျွန်တော် ဒါလေးကို ဒီက လူခန့်ချောကြီးကို ကမ်းပေးလိုက်မယ်နော်

I'm going to pass it to this handsome gentleman.

At least you can decide whether it goes left or --

ပြီးရင် သူက ဒါလေးကို ဘယ်ဘက်ကို ကမ်းပေးမလား၊ ညာဘက်ကို ပေးမလား ဆုံးဖြတ်သွားမှာပါ

Chris Anderson: Before you do it, for the people down in simulcast --

သြော်... တိုက်ရိုက်ပြဖို့ ကိစ္စ၊ ဆောရီး၊ ကျွန်တော် မေ့သွားတယ်၊ ဟုတ်ပြီ၊ ကင်မရာက ဘယ်မှာလဲ..

Nicholas Negroponte: Sorry! I forgot. CA: Just show it off a bit.

So wherever the camera is -- OK, good point. Thank you, Chris.

ဟုတ်ပြီ၊ ခင်ဗျား သတိပေးလိုက်တာ ကောင်းတယ်၊ ကျေးဇူးပဲ ခရစ်စ်

The idea was that it would be not only a laptop,

အကြံကတော့ ဒါဟာ လပ်တော့ပ်အနေနဲ့တင် မကဘူး

but that it could transform into an electronic book.

ဒါလေးကို အီလက်ထရောနစ် စာအုပ်အဖြစ် အသွင်ပြောင်းလို့ရတယ်

So it's sort of an electronic book.

ဒီတော့ အီလက်ထရောနစ် စာအုပ်ပုုံစံမျိုးပေါ့

This is where when you go outside, it's in black and white.

အပြင်ကို သွားရင် ဒီအတိုင်း သုံးလို့ရမယ်၊ အဖြူအမည်းနဲ့ပေါ့

The games buttons are missing,

ဂိမ်းခလုတ်တွေတော့ ဒီမှာ မပါဘူး၊ ဒါပေမယ့် ဒါလေးက ဂိမ်းစက်လည်း ဖြစ်မယ်၊ စာအုပ်ဖတ်လို့ရတဲ့စက်လည်းဖြစ်မယ်

but it'll also be a games machine,

book machine.

Set it up this way, and it's a television set.

ဒီလိုလေး ထောင်ပြီး ထားလိုက်ရင် တယ်လီဗစ်ရှင်း ပုံစံပေါ့

Etc., etc. -- is that enough for simulcast? OK, sorry.

စသည်၊ စသည်ဖြင့်ပေါ့ဗျာ၊ ဒါဆိုရင် တိုက်ရိုက်ထုတ်လွှင့်ပြဖို့ လုံလောက်ပြီလား၊ ဟုတ်ပြီ၊ ဆောရီးပဲ

ပြီးရင် ဘယ်ဘက်ကို ပို့ပေးမလဲဆိုတာ ဂျင့်ကို ဆုံးဖြတ်ခွင့်ပေးလိုက်မယ်၊ ဟုတ်လား

I'll let Jim decide which way to send it afterwards.

OK. Seven countries.

နိုင်ငံပေါင်း ရ-နိုင်ငံနော် (ရယ်မောသံများ)

(Laughter)

I say "maybe" for Massachusetts, because they actually have to do a bid.

မန်ဆာချူးဆက် အတွက် ဖြစ်နိုင်တယ်လို့ ကျွန်တော်ပြောရတာက သူတို့တတွေလည်း တကယ်တမ်းဆို လေလံထဲ ၀င်ပါရမှာမို့လို့ပါ

ဥပဒေအရ လေလံဆွဲရမယ် ရှေ့ဆက် လုပ်စရာတွေကို လုပ်ရမှာပဲ

By law you've got to bid, and so on and so forth.

ဒါကြောင့် ကျွန်တော်က နာမည်တွေကို ဖေါ်မပြောနိုင်သေးဘူး

So I can't quite name them.

In the other cases, they don't have to do bids.

တစ်ချိုု့ကိစ္စတွေမှာတော့ လေလံဆွဲစရာမလိုပါဘူး၊ သူတို့ ဆုံးဖြတ်နိုင်ကြတယ်

They can decide --

it's the federal government in each case.

ကိစ္စ တစ်ခုချင်းစီအတွက် အရေးကြီးတာက ဗဟိုအစိုးရရဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက်ပဲ

It's kind of agonizing,

စိတ်ဒုက္ခတော့ ရောက်ရတာပေါ့၊ ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုတော့ လူတော်တော်များများက ပြောကြတယ်

because a lot of people say, "Let's do it at the state level,"

"ပြည်နယ်အဆင့်နဲ့ပဲ လုပ်ကြရအောင်လား" ပေါ့

ပြည်နယ်တွေက ဗဟိုအစိုးရထက် ပိုပြီး မြန်မြန်ဆန်ဆန်နဲ့ ပြီးတာကိုး၊ အရွယ်အစားကြောင့်ပေါ့

because states are more nimble than the feds, just because of size.

ဒါပေမယ့် ကျွန်တော်တို့ အနေနဲ့ ထည့်တွက်ဖို့ လိုပါတယ်

And yet we count.

We're really dealing with the federal government.

ကျွန်တော်တို့က ဗဟိုအစိုးရနဲ့ပဲ တကယ် ဆက်ဆံနေကြပါတယ်

We're really dealing with ministries of education.

ကျွန်တော်တို့က ပညာရေးဝန်ကြီး ဌာနတွေနဲ့ တကယ်ဆက်ဆံလုပ်နေကြပါတယ်

And if you look at governments around the world,

ခင်ဗျားတို့ ကမ္ဘာတလွှားမှာရှိတဲ့ အစိုးရတွေကို လိုက်ကြည့်မယ်ဆိုရင်

ministries of education tend to be the most conservative,

ပညာရေးဝန်ကြီး ဌာနတွေဟာ ရှေးရိုးအစွဲဆုံး ဌာနတွေပါ

and also the ones that have huge payrolls.

ပြီးတော့ ၄င်းတို့ထဲမှာ ထုတ်ပေးတဲ့ လစာငွေတွေဟာလည်း ဧရာမ များပြားလှပါတယ်

Everybody thinks they know about education,

လူတိုင်းက သူတို့ဟာ ပညာရေးအကြောင်းကို သိတယ်လို့ ထင်ကြတယ်

တကယ်တော့လည်း အစဉ်အလာတွေ အများကြီး ပညာရေးထဲမှာ ရောယှက်ပါ၀င်နေကြပါတယ်

a lot of culture is built into it as well.

It's really hard. And so it's certainly the hard road.

အဲဒီကိစ္စဟာ တကယ်ကို ခက်ခဲလှပါတယ်၊ ဒီကိစ္စက ကျိန်းသေပေါက် ခက်ခဲတဲ့ လမ်းခရီးပါ

If you look at the countries, they're pretty geoculturally distributed.

ဒီမှာပြထားတဲ့ နိုင်ငံတွေကို ကြည့်ရင် ၄င်းတို့ဟာ ယဉ်ကျေးမှု အရ ပထဝီဝင်အရ ပြန့်ကြဲလျက် ရှိနေပါတယ်

Have they all agreed? No, not completely.

ဒီနိုင်ငံတွေ အကုန်လုံး သဘောတူပြီလားဆိုတော့၊ အားလုံး မဟုတ်သေးပါဘူး

Probably Thailand, Brazil and Nigeria

ထိုင်လန်၊ ဘရာဇီးလ် နဲ့ နိုင်ဂျီးရီးယား ၃-နိုင်ငံကတော့ အတက်ကြွဆုံး ဖြစ်ကြပြီး

are the three that are the most active and most agreed.

သဘောတူပြီးနီးနီး ပါပဲ

We're purposely not signing anything with anybody

ကျွန်တော်တို့ကတော့ ကျွန်တော်တို့ လက်ထဲမှာ လက်တွေ့ အလုပ်လုပ်နိုင်မယ့် စက်တွေ မရှိသေးလို့

until we actually have the working ones.

တမင်တကာကို ဘယ်သူနဲ့မှ ဘာလက်မှတ်မှ မထိုးကြသေးပါဘူး

And since I visit each one of those countries

ကျွန်တော်ဟာ အနည်းဆုံး ၃-လခြားတစ်ခါ အဲဒီနိုင်ငံတိုင်းစီကို သွားလည်ရတယ်ဆိုတော့

within at least every three months,

I'm just going around the world every three weeks.

ကျွန်တောဟာ ၃-ပတ်တစ်ခါ ကမ္ဘာကြီးကို လည်ပတ်နေသလို ဖြစ်နေတာပေါ့

Here's sort of the schedule

ဒါကတော့ ကျွန်တော်တို့ရဲ့ အချိန်ဇယားလိုဟာမျိုးပါ

and I put at the bottom we might give some away free in two years at this meeting.

လပ်တော့ပ် တစ်ချို့ကို ၂-နှစ်လောက်တွင် ဒီစည်းဝေးပွဲမှာ အလကားပေးချင် ပေးနိုင်မယ်လို့ ကျွန်တော် ခန့်မှန်းလျက် ထည့်သွင်းထားတယ်

Everybody says it's a $100 laptop --

ဒါ ဒေါ်လာ-၁၀၀ တန် လပ်တော့ပ်ဆိုတော့ ခင်ဗျားတို့ အလကား ဘယ်ပေးနိုင်မှာ မဟုတ်ဘူးလို့ လူတိုင်းကပြောကြတယ်

you can't do it.

Well, guess what, we're not.

ဟုတ်ပြီ၊ သူတို့ ခန့်မှန်းသလိုပဲ၊ ကျွန်တော်တို့ အဲဒီလို ဝေပေးမှာ မဟုတ်ပါဘူး

We're coming in probably at 135, to start, then drift down.

ကျွန်တော်တို့က ၁၃၅-ဒေါ်လာလောက်နဲ့ စ,၀င်လာမှာ၊ နောက်တော့ စျေးကို အောက်ကို ဆွဲချသွားမှာ

And that's very important,

အဲဒီအချက်ဟာ အရမ်းကို အရေးကြီးပါတယ်

because so many things hit the market at a price and then drift up.

ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုတော့ ပစ္စည်းတော်တော်များများက စျေးကွက်ကို စျေးနှုန်းတစ်ခုနဲ့ စ,ကြတယ်၊ နောက်တော့ စျေးနှုန်းကို အပေါ်ကို မြှင့်တင်သွားတတ်တယ်

အဲဒါက အရှူံးခံရမယ့်ဆီကို ရှေ့ရှုမှုပါ၊ နောက်ပိင်းမယ် ပစ္စည်းက စိတ်ဝင်စားစရာ ကောင်းပြီလဲဆိုရော

It's kind of the loss leader,

and then as soon as it looks interesting,

၀ယ်မသုံးနိုင်ကြတော့ဘူး၊ ဒါမှမဟုတ်ရင်လဲ အများကြီးမထုတ်နိုင်တော့ဘူး

it can't be afforded, or it can't be scaled out.

So we're targeting 50 dollars in 2010.

ဒါကြောင့် ကျွန်တော်တို့ကတော့ ၂၀၁၀-ခုနှစ်မှာ ဒေါ်လာ-၅၀ ဖြစ်သွားအောင်လုပ်မယ်လို့ မှန်းထားတယ်

The gray market's a big issue.

တရားမဝင် စျေးကွက်ကလည်း တကယ့် ပြဿနာကြီးတစ်ခုပဲ၊ နည်းလမ်းတွေ တစ်ခမက ရှိုပေမဲ့၊ တစ်ခုတည်းကိုပဲ ပြောချင်တယ်

And one of the ways -- just one --

but one of the ways to help in the case of the gray market

အဲဒီလို တရားမဝင်စျေးကွက် ပြဿနာထဲ ကူညီနိုင်မယ့် နည်းလမ်းတစ်ခုကတော့

is to make something that is so utterly unique --

ပစ္စည်းတွေကို လုံးဝ ထူးထူးခြားခြားဖြစ်အောင် လုပ်ဖို့ပဲ

It's a little bit like the fact that automobiles --

အဲဒါကို ကားတွေအကြောင်းကို ယူပြီးနည်းနည်းလေး ရှင်းပြပါရစေ

အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုမှာ နေ့စဉ်ကို ကားတွေ ထောင်နဲ့ချီပြီး အခိုးခံနေရတယ်

thousands of automobiles are stolen every day in the United States.

Not one single post-office truck is stolen.

ဒါပေမဲ့ စာပို့ထရက်ကားတွေကျတော့ တစ်စီးတစ်လေမှကို အခိုးမခံရဘူး၊ ဟုတ်တယ် မဟုတ်လား၊ ဘာကြောင့်များလဲ

(Laughter)

And why?

Because there's no market for post-office trucks.

ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုတော့ စာပို့ထရက်ကားတွေ အတွက် စျေးကွက်မှ မရှိတာ

It looks like a post-office truck.

ကျွန်တော်တို့ လပ်တော့ပ်ကလည်း စာပို့ထရက်ကားနဲ့ တူဖို့လိုတယ်

You can spray paint it. You can do anything you want.

အရောင်တွေမှုတ်ပြီး ချယ်လို့ရတယ်၊ ခင်ဗျားတို့ လုပ်ချင်တာမှန်သမျှ လုပ်လို့ရတယ်

I just learned recently: in South Africa, no white Volvos are stolen.

တလောကပဲ ကျွန်တော် သိလိုက်ရသေးတယ်၊ တောင်အာဖရိကမှာ အဖြူရောင် ဗော်လ်ဗိုကား တစီးမှာမှ အခိုးမခံခဲ့ရဘူးတဲ့

Period. None. Zero.

အဲလို အခိုးခံရတဲ့ ကာလဆိုလို့ လုံးဝမရှိဘူး၊ သုညပဲ

So we want to make it very much like a white Volvo.

ဒါကြောင့် ကျွန်တော်တို့က လပ်တော့ပ်ကို အဖြူရောင် ဗော်လ်ဗိုကားလိုမျိုး ဖြစ်အောင် လုပ်ချင်တယ်

Each government has a task force.

အစိုးရတိုင်းမှာ အထူးလုပ်ငန်းအဖွဲ့ရှိတယ်၊ ဒီတရားမဝင်စျေးကွက် ထိန်းချုပ်ဖို့ကိစ္စက သူတို့အတွက် စိတ်ဝင်စားစရာ မကောင်းတာ ဖြစ်ချင်ဖြစ်မယ်

This perhaps is less interesting,

but we're trying to get the governments to all work together

ဒါပေမယ့် ကျွန်တော်တို့ကတော့ အစိုးရတွေ အားလုံး လက်တွဲ အလုပ်လုပ်လာအောင်် ကြိုးစားနေတယ်၊ လွယ်တော့ မလွယ်လှပါဘူး

and it's not easy.

ဒီစီမံကိန်းရဲ့ စီးပွားရေးက ဗဟိုအစိုးရတွေနဲ့ စလုပ်ရမှာ

The economics of this is to start with the federal governments

and then later, to subsequently go to other --

နောက်မှ တခြားအဆင့်တွေဆီကို ဆက်သွားပေါ့

ကလေး-ကလေးချင်း ထောက်ပံ့တာမျိူးပဲ ဖြစ်ဖြစ်ပေါ့

whether it's child-to-child funding,

so a child in this country buys one for a child in the developing world,

ဒီနိုင်ငံက ကလေး တစ်ယောက်က ဖွံ့ဖြိုးဆဲနိုင်ငံက ကလေး တစ်ယောက်အတွက် လပ််တော့ပ်တစ်လုံး ၀ယ်ပေးလို့ရတယ်

လိင်တူချင်တူတဲ့ ကလေးတွေ၊ အသက်ချင်းတူတဲ့ ကလေးတွေ ဖြစ်နိုင်တယ်

maybe of the same gender, maybe of the same age.

An uncle gives a niece or a nephew that as a birthday present.

ဦးလေးတစ်ယောက်က သူ့ တူ၊ တူမ အတွက် မွေးနေ့လက်ဆောင်အနေနဲ့ ပေးတယ်ပေါ့

I mean, there are all sorts of things that will happen,

ဆိုလိုတာက၊ ဖြစ်လာနိုင်မယ့် အခြေအနေတွေဟာ မျိုးစုံ ရှိနေတယ်

and they'll be very, very exciting.

အဲဒီအဖြစ်အပျက်တွေကလည်း အရမ်းကို စိတ်လှုပ်ရှားစရာကောင်းမှာ

And everybody says -- I say -- it's an education project.

ကျွန်တော်က ဒါဟာ ပညာရေး စီမံကိန်းပါလို့ ပြောထားတော့ လူတိုင်းက မေးကြမယ်

Are we providing the software?

ကျွန်တော်တို့ ဆော့ဖ်ဝဲကိုရော ပေးမှာလားဆိုတာ

The answer is:

အဖြေကတော့၊ ဒီထဲက စနစ်ထဲမှာ ဆော့ဖ်ဝဲ သေချာပေါက် ရှိပါတယ်

The system certainly has software,

but no, we're not providing the education content.

ဒါပေမယ့် ကျွန်တော်တို့က ပညာရေးဆိုင်ရာ အကြောင်းအရာတွေကို ထည့်မပေးပါဘူး

That is really done in the countries.

ဒါတွေကို တကယ်တော့ သက်ဆိုင်ရာနိုင်ငံတွေကပဲ လုပ်ပေးကြပါမယ်

But we are certainly constructionists.

ကျွန်တော်တို့ကတော့ တကယ့် အပြုသဘော ရှေ့ဆောင် လုပ်ကြသူတွေပေါ့ဗျာ

And we certainly believe in learning by doing

ပြီးတော့ ကျွန်တော်တို့က လုပ်သွားရင်းနဲ့ ပညာတွေကို သင်ယူနိုင်တယ် ဆိုတာကို လုံးဝ ယုံကြည်တယ်

and everything from Logo, which was started in 1968,

၁၉၆၈-ခုနှစ်မှာ စပေါ်ပေါက်လာခဲ့တဲ့ လိုဂို ကအစ

to more modern things, like Scratch, if you've ever even heard of it,

ခေတ်မီတဲ့ စခရချ် လို့ခေါ်တဲ့ ကစားနည်း အဆုံး ခင်ဗျားတို့ ကြားဘူးချင်မှ ကြားဘူးကြမယ် အရာတွေ အားလုံးတို့ဟာ

are very, very much part of it.

အခုပြောနေတဲ့ ပညာရေးဆိုင်ရာ သိပ်ကို အရေးပါတဲ့ အစိတ်အပိုင်းပေါ့ဗျာ

And that's the rollout.

ဒါကတော့ ကျွန်တော်တို့ လပ်တော့ပ်ကို မိတ်ဆက်ပေးလိုက်တာပါပဲ

Are we dreaming? Is this real?

အဲံဒီတော့ ကျွန်တော်တို့က အိပ်မက်များ မက်နေကြတာလား၊ ဒါ တကယ်ဖြစ်နိုင်ရဲ့လား၊ ဟုတ်ကဲ့ ဒါဟာ တကယ်ဖြစ်လာမှာပါ

It actually is real.

The only criticism, and people really don't want to criticize this,

ဒီစီမံကိန်းကို လူတွေဟာ တကယ်ပဲ မဝေဖန်လိုကြပါ

because it is a humanitarian effort, a nonprofit effort

ဘာကြောင့်လဲ ဆိုတော့ ဒီစီမံကိန်းက လူသားချင်းစာနာတဲ့ ကြိုးပမ်းအားထုတ်မှု၊ အကျိုးအမြတ်မရှာတဲ့ ကြိုးပမ်းအားထုတ်မှုဆိုတော့

and to criticize it is a little bit stupid, actually.

တကယ်ဆို ဝေဖန်ရမှာ နည်းနည်းတော့ မိုက်မဲရာကျတာကိုး (ရယ်မောသံများ)

(Laughter)

But the one thing that people could criticize was,

ဒါပေမယ့် လူတွေ ဝေဖန်လို့ရနိုင်တာ တစ်ခုကတော့

"Great idea, but these guys can't do it."

အကြံဉာဏ်ကတော့ ကြီးကျယ်ပါတယ်ပေါ့၊ ဒါပေမယ့် ဒီလူတွေ မလုပ်နိုင်ကြဘူး ပေါ့

And that could either mean these guys, professors and so on couldn't do it,

ဆိုလိုရင်းက ဒီလူတွေ၊ ဒီ ပါမောက္ခတွေ၊ ဘယ်သူဘယ်ဝါတွေက ဒီစီမံကိန်းကို လုပ်နိုင်မှာ မဟုတ်ဘူးပေါ့

or that it's not possible.

ဒါမှမဟုတ်ရင်လဲ ဒီစီမံကိန်းက လုပ်လို့ မဖြစ်နိုင်ဘူးပေါ့

Well, on December 12, a company called Quanta agreed to build it,

ဒီဇင်ဘာ ၁၂-ရက်နေ့မှာ ကွမ်တာ လို့ခေါ်တဲ့ ကုမ္ပဏီတစ်ခုက ဒီလပ်တော့ပ်ကို ထုတ်လုပ်ဖို့ သဘောတူလိုက်တယ်

and since they make about one-third of all the laptops on the planet today,

သူတို့က ကမ္ဘာပေါ်မှာ ဒီနေ့ရှိနေတဲ့ လပ်တော့ပ် တွေရဲ့ ၃ ပုံ ၁ ပုံက ထုတ်လုပ်ထားတာ ဆိုတော့

that question disappeared.

အဲဒီမေးခွန်းလည်း ပျောက်သွားပါပြီ

So it's not a matter of whether it's going to happen.

ဒီတော့ ဒီစီမံကိန်းကဖြစ်မှာလား၊ မဖြစ်ဘူးလား ဆိုတဲ့ မေးခွန်း မရှိ်တော့ပါဘူး၊ ဖြစ်လာတော့မှာပါ

It is going to happen.

And if it comes out at 138 dollars, so what?

တကယ်လို့ တစ်လုံး ၁၃၈ ဒေါ်လာနဲ့ ထွက်လာတော့ရော ဘာဖြစ်လဲ

If it comes out six months late, so what?

တကယ်လို့ ၆-လ နောက်ကျပြီး ထွက်လာတော့ရော ဘာဖြစ်လဲ

That's a pretty soft landing.

ဒါဟာ အတော့်ကို ညင်သာတဲ့ စတင်မှုလို့တောင် ပြောနိုင်ပါတယ်၊ ကျေးဇူးတင်ပါတယ်

Thank you.

(လက်ခုပ်သံများ)

(Applause)