Ethan Zuckerman: How to listen to global voices

Translator: Filip Stojanovski Reviewer: Zvezdana Moneva

I'm an American, which means, generally,

Јас сум Американец, што значи, во општ случај,

I ignore football unless it involves

го игнорирам зборот „фудбал“ доколку не вклучува

guys my size or Bruno's size

момци колку мене или Бруно

running into each other at extremely high speeds.

кои се залетуваат едни во други со страшно големи брзини.

That said, it's been really hard

Земајќи го тоа предвид, сепак беше многу тешко

to ignore football

да се игнорира фудбалот

for the last couple of weeks.

во текот на последниве неколку недели.

I go onto Twitter, there are all these strange words that I've never heard before:

Одам на Твитер и таму ги гледам сите тие чудни зборови што прв пат ги слушам

FIFA, vuvuzela,

ФИФА, вувузела,

weird jokes about octopi.

чудни вицови за октоподи.

But the one that's really been sort of stressing me out,

Но она што навистина ми причинуваше стрес,

that I haven't been able to figure out,

она што не можев да го разберам,

is this phrase "Cala a boca, Galvao."

беше фразата „Кала а бока, Галвао“.

If you've gone onto Twitter in the last couple of weeks,

Ако имате користено Твитер во последните неколку недели,

you've probably seen this.

веројатно сте ја сретнале.

It's been a major trending topic.

Беше една од главните трендирачки теми.

Being a monolingual American, I obviously don't know what the phrase means.

Како еднојазичен Американец, очигледно не знам што значи фразата.

So I went onto Twitter,

Па отидов на Твитер,

and I asked some people if they could explain to me "Cala a boca, Galvao."

и прашав неколку луѓе ако може да ми објаснат што е „Кала а бока, Галвао“.

And fortunately, my Brazilian friends

И за среќа, моите бразилски пријатели

were more than ready to help.

беа многу спремни да помогнат.

They explained that the Galvao bird

Ми објаснија дека птицата галвао

is a rare and endangered parrot

е еден редок и загрозен вид папагал

that's in terrible, terrible danger.

што е во страшна, страшна опасност.

In fact, I'll let them tell you a bit more about it.

Всушност, ќе им дозволам ним да ви кажат малку повеќе за тоа.

Narrator: A word about Galvao, a very rare kind of bird

Наратор: Неколку збора за галвао, една многу ретка птица

native to Brazil.

која потекнува од Бразил.

Every year, more than 300,000 Galvao birds

Секоја година, повеќе од 300 000 птици галвао

are killed during Carnival parades.

се убивани во текот на парадите на Карневалот.

Ethan Zuckerman: Obviously, this is a tragic situation,

Итан Зукерман: Очиггледно, ова е трагична ситуација,

and it actually gets worse.

која станува многу полоша.

It turns out that, not only is the Galvao parrot

Испаѓа дека галваото не е само папагал

very attractive, useful for headdresses,

што е многу убав и се користи за перјаници,

it evidently has certain hallucinogenic properties,

туку наводно има извесни халуциногени особини,

which means that there's a terrible problem

што значи дека постои страшен проблем

with Galvao abuse.

со злоупотреба на галвао.

Some sick and twisted people have found themselves snorting Galvao.

Некои болни и ишчашени луѓе се фатени како шмркаат галвао.

And it's terribly endangered.

Кој е страшно загрозен.

The good news about this is that the global community --

Добрата вест за ова е дека глобалната заедница --

again, my Brazilian friends tell me --

повторно, според моите бразилски пријатели --

is pitching in to help out.

се вклучува да помогне.

It turns out that Lady Gaga

Испаѓа дека Лејди Гага

has released a new single --

објавила нов сингл --

actually five or six new singles, as near as I can tell --

всушност пет или шест нови синглови, колку што гледам --

titled "Cala a boca, Galvao."

насловени „Кала а бока, Галвао“.

And my Brazilian friends tell me that

И моите бразилски пријатели ме убедуваат дека

if I just tweet the phrase "Cala a boca, Galvao,"

ако јас само ја твитувам фразата „Кала а бока, Галвао“,

10 cents will be given

10 центи ќе бидат дадени

to a global campaign

за глобалната кампања

to save this rare and beautiful bird.

да се спаси оваа ретка и прекрасна птица.

Now, most of you have figured out that this was a prank,

Сега, повеќето од вас веќе свативте дека ова беше шега...

and actually a very, very good one.

и тоа многу, многу добра.

"Cala a boca, Galvao" actually means something very different.

„Кала а бока, Галвао“ всушност значи нешто многу различно.

In Portugese, it means "Shut your mouth, Galvao."

На португалски тоа значи „Затни си ја устата, Галвао“.

And it specifically refers to this guy, Galvao Bueno,

И се однесува конкретно на овој тип, Галвао Буено,

who's the lead soccer commentator

кој е водечки фудбалски коментатор

for Rede Globo.

за Реде Глобо.

And what I understand from my Brazilian friends

И како што разбрав од моите бразилски пријатели

is that this guy is just a cliche machine.

човеков е една обична машина за клишеа.

He can ruin the most interesting match

Тој може да го уништи и најинтересниот натпревар

by just spouting cliche again and again and again.

со исфрлање клишеа едно по друго.

So Brazilians went to that first match

Така едни Бразилци отидоа на првиот натпревар

against North Korea,

против Северна Кореjа,

put up this banner, started a Twitter campaign

го подигнаа овој транспарент, почнаа кампања на Твитер

and tried to convince the rest of us

и се обидоа да нè убедат сите останати

to tweet the phrase: "Cala a boca, Galvao."

да ја твитуваме фразата: „Кала а бока, Галвао“.

And in fact, were so successful at this

Фактички, тие беа толку успешни во ова

that it topped Twitter for two weeks.

што тоа беше главна тема на Твитер цели две недели.

Now there's a couple --

Сега, има две --

there's a couple of lessons that you can take from this.

има две лекции што може да се научат од ова.

And the first lesson, which I think is a worthwhile one,

А првата лекција, која мислам е доста вредна,

is that you cannot go wrong

е дека не може да утнете

asking people to be active online,

кога барате од луѓето да бидат активни на Интернет,

so long as activism just means retweeting a phrase.

ако активизмот се состои само од ретвитување на една фраза.

So as long as activism is that simple,

Сè додека активизмот е толку едноставен,

it's pretty easy to get away with.

прилично е лесно да се заврши работата.

The other thing you can take from this, by the way,

Другата работа што може да ја научите од ова, попатно,

is that there are a lot of Brazilians on Twitter.

е дека има многу Бразилци на Твитер.

There's more than five million of them.

Ги има повеќе од пет милиони.

As far as national representation,

Што се однесува до претставување на национално ниво,

11 percent of Brazilian internet users are on Twitter.

11 насто од бразилските корисници на Интернет се на Твитер.

That's a much higher number than in the U.S. or U.K.

Тоа е многу повисок број во однос на САД и Велика Британија

Next to Japan,

По Јапонија

it's the second most represented by population.

тоа е втората најрепрезентативна земја според население.

Now if you're using Twitter or other social networks,

Сега ако вие го користите Твитер или други социјални мрежи,

and you didn't realize

и немате сфатено дека

this was a space with a lot of Brazilians in it,

ова е простор со многу Бразилци во него,

you're like most of us.

тогаш сте како повеќето од нас.

Because what happens on a social network

Бидејќи карактеристично за социјалните мрежи

is you interact with the people

е дека меѓусебно контактирате со луѓето

that you have chosen to interact with.

со кои сте одбрале взаемно да си дејствувате.

And if you are like me, a big, geeky, white, American guy,

И ако сте како мене, крупен, гиковски, бел, Американец,

you tend to interact with a lot of other geeky, white, American guys.

тогаш претежно комуницирате со многу други гиковски, бели Американци.

And you don't necessarily have the sense

И најверојатно не сте свесни

that Twitter is in fact a very heavily Brazilian space.

дека Твитер е фактички многу бразилски простор.

It's also extremely surprising to many Americans,

Исклучително изненадувачки за многу Американци е

a heavily African-American space.

дека тоа е исто така многу aфроамерикански простор.

Twitter recently did some research.

Неодамна Твитер истражи некои работи.

They looked at their local population.

Тие ја испитаа нивната локална популација.

They believe that 24 percent

Тие веруваат дека 24 проценти

of American Twitter users are African-American.

од американските корисници на Твитер се Афроамериканци.

That's about twice as high as African-Americans

Тоа е околу двојно повеќе од процентот на Афроамериканци

are represented in the population.

во севкупното население на САД.

And again, that was very shocking to many Twitter users,

И повторно, тоа делуваше шокантно за многу корисници на Твитер,

but it shouldn't be.

но не би требало да биде.

And the reason it shouldn't be is that on any day

А причината зошто не би требало да биде е дека на било кој ден

you can go into Trending Topics.

може да отидете на Трендирачки теми.

And you tend to find topics

И можете да најдете теми

that are almost entirely African-American conversations.

кои се скоро целосно афроамерикански разговори.

This was a visualization done by Fernando Viegas

Ова е визуализација направена од Фернандо Виехас

and Martin Wattenberg,

и Мартин Вотенберг,

two amazing visualization designers,

два одлични дизајнери на визуализации,

who looked at

кои испитаа

a weekend's worth of Twitter traffic

податоци за сообраќајот на Твитер во тек на еден викенд

and essentially found that a lot of these trending topics

и во суштина откирја дека многу од овие трендирачки теми

were basically segregated conversations --

се во основа сегрегирани разговори --

and in ways that you wouldn't expect.

и тоа на неочекувани начини.

It turns out that oil spill is a mostly white conversation,

Излегува дека излеаната нафта е претежно разговор меѓу белци,

that cookout

дека правење скара

is a mostly black conversation.

е претежно разговор меѓу црнци.

And what's crazy about this is that

А она што е лудо во врска со ова е

if you wanted to mix up who you were seeing on Twitter,

дека ако сакате да помешате кого гледате на Твитер,

it's literally a quick click away.

буквално се работи за растојание од еден клик.

You click on that cookout tag, there an entirely different conversation

Ако кликнете на тагот за скара, има сосем различен муабет

with different people participating in it.

со различни учесници.

But generally speaking, most of us don't.

Но општо земено, повеќето од нас не го прават тоа.

We end up within these filter bubbles, as my friend Eli Pariser calls them,

Ние завршуваме во оние филтрирани меурчиња, како што ги нарекува мојот пријате Илај Парисер,

where we see the people we already know

каде ги гледаме луѓето кои веќе ги познаваме

and the people who are similar to the people we already know.

и луѓето кои се слични на оние кои веќе ги познаваме.

And we tend not to see that wider picture.

И излегува дека најчесто не ја гледаме пошироката слика.

Now for me, I'm surprised by this,

Сега, што се однесува до мене, ова ме изненади,

because this wasn't how the internet was supposed to be.

бидејќи ова не е она што Интернетот требаше да биде.

If you go back into the early days of the internet,

Ако се вратите на раните денови на Интернетот,

when cyber-utopians like Nick Negroponte

кога сајбер-утопистите како Ник Негропонте

were writing big books like "Being Digital,"

пишуваа големи книги како „Да се биде дигитален“,

the prediction was that the internet

се предвидуваше дека Интернетот

was going to be an incredibly powerful force

ќе биде една неверојатно моќна сила

to smooth out cultural differences,

за израмнување на културните разлики,

to put us all on a common field of one fashion or another.

што сите ќе нè стави на заедничко поле за една или друга мода.

Negroponte started his book with a story

Негропонте ја започна неговата книга со приказна

about how hard it is to build connections

за тоа колку е тешко да се изградат врски

in the world of atoms.

во светот на атомите.

He's at a technology conference in Florida.

Тој раскажува за тоа како на конференција за технологија на Флорида.

And he's looking at something really, truly absurd,

И гледа нешто навистина, целосно апсурдно,

which is bottles of Evian water on the table.

т.е. шишиња од минерална вода Евиан на масата.

And Negroponte says this is crazy.

И Негропонте вели ова е лудо.

This is the old economy.

Ова е старата економија.

It's the economy of moving these

Тоа е економијата на поместување на овие

heavy, slow atoms over long distances that's very difficult to do.

тешки, бавни атоми преку големи далечини што е многу тешко за остварување.

We're heading to the future of bits,

Ние одиме кон иднината на битови,

where everything is speedy, it's weightless.

каде сè е брзо, бестежинско.

It can be anywhere in the world at any time.

Тоа може да биде било каде во светот во било кое време.

And it's going to change the world as we know it.

И тоа целосно ќе го промени светот.

Now, Negroponte has been right about a lot of things.

Сега, Негропонте беше во право за многу работи.

He's totally wrong about this one.

Но за ова целосно утна.

It turns out that in many cases

Излегува дека во многу случаи

atoms are much more mobile than bits.

атомите се многу помобилни од битовите.

If I walk into a store in the United States,

Ако влезам во продавница во САД,

it's very, very easy for me to buy water

за мене е многу, многу лесно да купам вода

that's bottled in Fiji,

која е произведена на Фиџи,

shipped at great expense to the United States.

и со голем трошок пренесена во САД.

It's actually surprisingly hard

Истовремено е изненадувачки тешко

for me to see a Fijian feature film.

за мене да погледнам игран филм од Фиџи.

It's really difficult for me to listen to Fijian music.

Многу ми е тешко за да најдам музика од Фиџи за слушање.

It's extremely difficult for me to get Fijian news,

Екстремно тешко ми е да најдам вести од Фиџи,

which is strange, because actually there's an enormous amount going on in Fiji.

што е чудно, бидејќи таму, на Фиџи, се случуваат огромен број нешта.

There's a coup government. There's a military government.

Имаше државен удар. Владата е воен режим.

There's crackdowns on the press.

Имаше остри мерки за гушење на слободата на печатот.

It's actually a place that we probably should

Тоа всушност е место на кое веројатно би требало

be paying attention to at the moment.

да обрнеме внимание во овој момент.

Here's what I think is going on.

Еве што мислам дека се случува.

I think that we tend to look a lot

Мислам дека ние обично ја гледаме многу

at the infrastructure

повеќе инфраструктурата

of globalization.

на глобализацијата.

We look at the framework that makes it possible

Ги гледаме рамките кои овозможуваат

to live in this connected world.

да се живее во овој поврзан свет.

And that's a framework that includes things like airline routes.

А тие рамки вклучуваат нешта како авионските линии.

It includes things like the Internet cables.

Вклучуваат нешта како кабли за Интернет.

We look at a map like this one,

Кога ќе погледнеме една мапа како оваа,

and it looks like the entire world is flat

ни изгледа дека целиот свет е рамен

because everything is a hop or two away.

бидејќи сè е на растојание од еден или два скока.

You can get on a flight in London,

Може да полетате од Лондон,

you can end up in Bangalore later today.

да завршите во Бангалор нешто подоцна истиот ден.

Two hops, you're in Suva, the capitol of Fiji.

По два скока, веќе сте во Сува, престолнината на Фиџи.

It's all right there.

Сè е тука.

When you start looking at what actually

Кога почнувате да гледате што всушност

flows on top of these networks,

тече низ овие мрежи,

you get a very different picture.

добивате многу различна слика.

You start looking at how

Почнувате да гледате како

the global plane flights move,

се движат авионските летови на светско ниво,

and you suddenly discover that the world isn't even close to flat.

па одеднаш откривате дека светот ни малку не е рамен.

It's extremely lumpy.

Тој е исклучително рапав.

There are parts of the world that are very, very well connected.

Има делови на светот што се многу, многу добро поврзани.

There's basically a giant pathway in the sky

Има еден џиновски мост на небото

between London and New York.

помеѓу Лондон и Њујорк.

but look at this map, and you can watch this

Но погледнете ја мапава и може да го следите

for, you know, two or three minutes.

ова, знаете, две или три минути.

You won't see very many planes

Нема да видите многу авиони

go from South America to Africa.

што летаат од Јужна Америка кон Африка.

And you'll discover that there are parts of the globe

И ќе откриете дека има делови од светот

that are systematically cut off.

што се систематски отсечени.

When we stop looking at the infrastructure that makes connection possible,

Кога престануваме да ја гледаме инфраструктурата што го овозможува поврзувањето,

and we look at what actually happens,

и погледнуваме што навистина се случува,

we start realizing that the world doesn't work quite the same way

почнуваме да сфаќаме дека светот не функционира на истиот начин

that we think it does.

на којшто мислиме дека функционира.

So here's the problem that I've been interested in

Па, еве го проблемот во којшто сум заинтересиран

in the last decade or so.

во последнава деценија.

The world is, in fact, getting more global.

Светот, фактички, станува поглобален.

It's getting more connected.

Станува поповрзан.

More of problems are global in scale.

Повеќе проблеми се со глобален размер.

More of our economics is global in scale.

Поголем дел од нашата економија е со глобален размер.

And our media is less global by the day.

Додека нашите медиуми секој ден стануваат сè понеглобални.

If you watched a television broadcast in the United States in the 1970s,

Ако сте ге гледале телевизиска програма во САД во седумдесеттите,

35 to 40 percent of it would have been international news

35 до 40 процент од вестите ќе беа од странство

on a nightly new broadcast.

во текот на вечерните емисии.

That's down to about 12 to 15 percent.

Тоа денес е паднато на 12 до 15 проценти.

And this tends to give us a very distorted view of the world.

И од ова како гледачи добиваме многу искривена слика за светот.

Here's a slide that Alisa Miller showed at a previous TED Talk.

Еве слајд што Алиса Милер го покажа при говор на еден претходен ТЕД разговор.

Alisa's the president of Public Radio International.

Алиса е претседателка на Паблик редио интернешнал (Јавно радио инт.).

And she made a cartogram, which is basically a distorted map

Таа направи картограм, што е во основа искривена мапа

based on what American

врз основа на она што американските

television news casts

телевизиски вести

looked at for a month.

покриваа во текот на еден месец.

And you see that when you distort a map based on attention,

И гледате дека кога ќе ја искривите мапата врз основа на внимание,

the world within American television news

светот во американските ТВ вести

is basically reduced to

е во основа упростен на

this giant bloated U.S.

овие џиновски надуени САД

and a couple of other countries which we've invaded.

и неколку други земји што сме ги нападнале.

And that's basically what our media is about.

И тоа во основа се темите со кои се исполнети нашите медиуми.

And before you conclude that this is just a function of American TV news --

И пред да заклучите дека ова се однесува само на американските ТВ вести --

which is dreadful, and I agree that it's dreadful --

кои се морничави, а и јас се согласувам дека се такви --

I've been mapping elite media like the New York Times,

мапирав и елитни медиуми како Њујорк тајмс,

and I get the same thing.

и ја добив истата работа.

When you look at the New York Times, you look at other elite media,

Кога ќе го погледнеме Њујорк Тајмс, или други елитни медиуми,

what you largely get are pictures of very wealthy nations

добивате слики на најбогатите нации

and the nations we've invaded.

и на нации врз кои се врши агресија.

It turns out that new media

Излегува дека новите медиуми

isn't necessarily helping us all that much.

исто така не се многу поразлични.

Here's a map made by Mark Graham

Еве една мапа направена од Марк Греем

who's down the street at the Oxford Internet Institute.

кој работи во близина на Оксфордскиот институт за Интернет.

A this is a map of articles in Wikipedia

А ова е мапа на написи на Википедија

that have been geo-coded.

што се гео-кодирани.

And you'll notice that there's a very heavy bias

И ќе забележите дека има голема пристрасност

towards North America and Western Europe.

кон Северна Америка и Западна Европа.

Even within Wikipedias,

Дури и кај Википедиите,

where we're creating their own content online,

каде што ние си создаваме наши сопствени содржини на Интернет,

there's a heavy bias towards the place where

има голема пристрасност кон местата каде што

a lot of the Wikipedia authors are based,

живеат многу од авторите на Википедија,

rather than to the rest of the world.

наспроти остатокот на светот.

In the U.K., you can get up,

Во Велика Британија, може да си станете,

you can pick up your computer when you get out of this session,

да си го соберете компјутерот кога ќе излезете од оваа сесија,

you could read a newspaper from India or from Australia,

може да прочитате весник од Индија или од Австралија,

from Canada, God forbid from the U.S.

од Канада, или Господ да чува, од САД.

You probably won't.

Но веројатно нема да го сторите тоа.

If you look at online media consumption --

Ако го испитате конзумирањето на онлајн медиумите --

in this case, in the top 10 users of the internet --

во овој случај, кај 10 земји кои се најголеми корисници на Интернет --

more than 95 percent of the news readership

повеќе од 95 насто на читањето вести

is on domestic news sites.

е на домашни веб-сајтови за вести.

It's one of these rare cases where the U.S. is actually slightly better than [the U.K.],

Ова е еден од ретките случаи во кои САД е всушност подобра од [Велика Британија],

because we actually like reading your media,

бидејќи ние всушност сакаме да ги читаме вашите медиуми,

rather than vice versa.

наспроти обратно.

So all of this starts leading me

Така што ова почнува да ме наведува

to think that we're in a state that I refer to

да размислувам дека ние сме во состојба која ја нарекувам

as imaginary cosmopolitanism.

замислен космополитанизам.

We look at the internet.

Го гледаме Интернетот.

We think we're getting this wide view of the globe.

Си мислиме дка добиваме широк поглед на целиот свет.

We occasionally stumble onto a page in Chinese,

Понекогаш налетуваме на страница на кинески,

and we decide that we do in fact have the greatest technology ever built

и решаваме дека ние фактички ја имаме најголемата технологија направена било кога

to connect us to the rest of the world.

која нè поврзува со остатокот на светот.

And we forget that most of the time

И забораваме дека поголем дел од времето

we're checking Boston Red Sox scores.

го трошиме да си провериме резултати на Ред сокс од Бостон.

So this is a real problem --

А ова е реален проблем --

not just because the Red Sox are having a bad year --

не само затоа што Ред сокс имаат лоша година --

but it's a real problem because,

туку ова е реален проблем бидејќи,

as we're discussing here at TED,

како што дискутираме тука на ТЕД,

the real problems in the world

вистинските проблеми во светот

the interesting problems to solve

интересните проблеми што треба да се решат

are global in scale and scope,

се глобални во размер и опсег,

they require global conversations

бараат глобален разговор

to get to global solutions.

за да се добијат глобални решенија.

This is a problem we have to solve.

Овае проблем што треба да го решиме.

So here's the good news.

Следат добрите вести.

For six years, I've been hanging out with these guys.

Последните години, се дружам со овие луѓе.

This is a group called Global Voices.

Ова е група наречена Глобал војсис [Глобални гласови].

This is a team of bloggers from around the world.

Ова е тим блогери од целиот свет.

Our mission was to fix the world's media.

Нашата мисија беше да ги оправиме светските медиуми.

We started in 2004.

Почнавме во 2004 година.

You might have noticed, we haven't done all that well so far.

Можеби имате забележано, досега тоа баш и не ни успеа.

Nor do I think we are by ourselves,

Ниту пак јас мислам дека ние сами,

actually going to solve the problem.

реално може да го решиме проблемот.

But the more that I think about it, the more that I think

Но колку повеќе размислувам на темата, повеќе си мислам

that a few things that we have learned along the way

дека неколку работи што ги научивме по пат

are interesting lessons for how we would rewire

се интересни лекции за како може да ја преповрземе

if we we wanted to use the web to have a wider world.

ако сакаме да ја користиме Мрежата за да добиеме поширок свет.

The first thing you have to consider

Првата работа што треба да се земе предвид

is that there are parts of the world

е дека има делови на светот

that are dark spots in terms of attention.

што се темни точки во однос на вниманието.

In this case -- the map of the world at night by NASA --

Во овој случај -- мапата на светот ноќе на НАСА --

they're dark literally because of lack of electricity.

тие буквално се во мрак поради недостаток на електрицитет.

And I used to think that a dark spot on this map

На времето и јас мислев дека темна точка на оваа мапа

basically meant you're not going to get media from there

во основа значи дека нема да добиете медиуми од таму

because there are more basic needs.

бидејќи има поосновни потреби.

What I'm starting to realize is that

Она што почнувам да го сфаќам е дека

you can get media, it's just an enormous amount of work,

може да добиете медиуми, само треба ептен многу работа

and you need an enormous amount of encouragement.

и ви треба огромно количество охрабрувања.

One of those dark spots is Madagascar,

Една од овие темни точки е Мадагаскар,

a country which is generally better known for the Dreamworks film

земја која е општо попозната по филмот од Дримворкс

than it is actually known for

наспроти тоа по што се знае

the lovely people who live there.

за прекрасните луѓе што живеат таму.

And so the people who founded

И така луѓето што го основаа

Foko Club in Madagascar

Фоко клубот на Мадагаскар

weren't actually concerned with trying to change the image of their country.

всушност не се грижеа за промена на имиџот на нивната земја.

They were doing something much simpler.

Тие правеа нешто многу поедноставно.

It was a club to learn English

Тоа беше клуб за учење англиски

and to learn computers and the internet.

и за учење работа со компјутери и Интернет.

but what happened was that Madagascar

Но она што се случи е дека Мадагаскар

went through a violent coup.

доживеа насилен воен удар.

Most independent media was shut down.

Повеќето независни медиуми беа затворени.

And the high school students

И средношколците

who were learning to blog through Foko Club

кои учеа да блогираат преку Фоко клубот

suddenly found themselves talking to an international audience

одненадеж открија дека зборуваат пред меѓународна публика

about the demonstrations, the violence,

за демонстрациите, насилството,

everything that was going on within this country.

за сè што се случуваше во земјата.

So a very, very small program

Така една многу, многу мала програма

designed to get people in front of computers,

основана за да ги донесе луѓето пред компјутерите,

publishing their own thoughts, publishing independent media,

кои ги објавуваа своите мисли и независни медиумски продукти,

ended up having a huge impact

испадна дека има големо влијание

on what we know about this country.

на тоа што ние го знаеме за оваа земја.

Now the trick with this is that I'm guessing

Сега финтата со ова е дека претпоставувам

most people here don't speak Malagasy.

дека повеќето присутни тука не зборуваат малагашки.

I'm also guessing that most of you don't even speak Chinese --

Исто така претпоставувам дека повеќето од вас дури не знаат кинески --

which is sort of sad if you think about it,

што е на некој начин тажно ако поразмислите за тоа,

as it's now the most represented language on the internet.

бидејќи тоа сега е најприсутниот јазик на Интернет.

Fortunately people are trying to figure out how to fix this.

За среќа некои луѓе се обидуваат да најдат начини како да го поправат ова.

If you're using Google Chrome and you go to a Chinese language site,

Ако користите Гугл Хроум и отидете на веб-сајт на кинески јазик,

you notice this really cute box at the top,

ќе забележите дека има една многу слатко кутивче од горе,

which automatically detects that the page is in Chinese

кое автоматски детектира дека страницата е на кинески

and very quickly at a mouse click

и многу брзо со едно кликнување на глувчето

will give you a translation of the page.

ќе ви даде превод на страницата.

Unfortunately, it's a machine translation of the page.

За жал, тоа е машински превод на страницата.

And while Google is very, very good with some languages,

И додека Гугл е многу, многу добар за некои јазици,

it's actually pretty dreadful with Chinese.

преводот од кинески е всушност прилично ужасен.

And the results can be pretty funny.

И резултатите може да бидат прилично смешни.

What you really want -- what I really want,

Она што навистина го сакате -- она што јас навистина го сакам,

is eventually the ability to push a button

е еден ден да имаме можност да стиснеме копче

and have this queued

и да го испратите ова

so a human being can translate this.

на човечко суштество да го преведе.

And if you think this is absurd, it's not.

А ако мислите дека ова е апсурдно, се лажете.

There's a group right now in China called Yeeyan.

Во Кина постои група наречена Јеејан.

And Yeeyan is a group

А Јеејан е група

of 150,000 volunteers

од 150.000 доброволци

who get online every day.

кои го користат Интернет секој ден.

They look for the most interesting content in the English language.

Тие бараат најинтересни содржини на англиски.

They translate roughly 100 articles a day

Тие преведуваат околу 100 написи дневно

from major newspapers, major websites.

од големи весници, големи веб-сајтови.

They put it online for free.

И ги објавуваат на Интернет, бесплатно.

It's the project of a guy named Zhang Lei,

Ова е проект на еден тип по име Жанг Леи,

who was living in the United States during the Lhasa riots

кој живееше во САД во текот на немирите во Ласа

and who couldn't believe how biased

и кој не можеше да поверува колку пристрасни

American media coverage was.

беа американските медиуми во известувањето за тоа.

And he said, "If there's one thing I can do, I can start translating,

Така си рече, „ако има едно нешто што може да го правам, тоа е да почнам да преведувам,

so that people between these countries

така што луѓето од овие земји

start understanding each other a little bit better."

ќе почнат да се разбираат меѓу себе малку подобро“.

And my question to you is:

А моето прашање до вас е:

if Yeeyan can line up 150,000 people

ако Јејан може да собере 150.000 луѓе

to translate the English internet into Chinese,

да го преведуваат англискиот Интернет на кинески,

where's the English language Yeeyan?

каде е Јејанот на англиски јазик?

Who's going after Chinese,

Кој се обидува да допре до Кинезите,

which now has 400 million internet users out there?

кои сега имаат 400 милиони корисници на Интернет?

My guess is at least one of them has something interesting to say.

Претпоставувам дека барем еден од нив има нешто интересно да каже.

So even if we can find a way to translate from Chinese,

Така дури и ако може да најдеме начин да преведуваме од кинески,

there's no guarantee that we're going to find it.

нема гаранции дека ќе може да го најдеме.

When we look for information online,

Кога ние бараме информации на Интернет,

we basically have two strategies.

во основа имаме две стратегии.

We use a lot of search.

Користиме многу пребарување.

And search is terrific if you know what you're looking for.

А пребарувањето е одлично ако точно знаете што барате.

But if what you're looking for is serendipity,

Но ако барате среќни случајности,

if you want to stumble onto something

ако сакате да налетате на нешто

that you didn't know you needed,

што не сте знаеле дека ви треба,

our main philosophy is to look to our social networks,

нашата основна филозофија е да побараме преку нашите социјални мрежи,

to look for our friends.

да ги побараме нашите пријатели.

What are they looking at? Maybe we should be looking at it.

Што гледаат тие? Можеби и ние би требало да го погледнеме истото.

The problem with this is that essentially

Проблемот со ова е дека всушност

what you end up getting after a while is the wisdom of the flock.

она што на крај го добивате после некое време е мудроста на стадото.

You end up flocking with a lot of people

Испаѓа дека се здружувате во стада со многу луѓе

who are probably similar to you,

кои веројатно се слични на вас,

who have similar interests.

кои имаат слични интереси.

And it's very, very hard to get information

И станува многу, многу тешко да добиете информации

from the other flocks, from the other parts of the world

од другите стада, од другите делови на светот

where people getting together and talking about their own interests.

каде луѓето се здружуваат и зборуваат за нивните интереси.

To do this, at a certain point,

Да се направи ова, во одреден момент,

you need someone to bump you out of your flock and into another flock.

ви треба некој кој ќе ве бутне надвор од вашето стадо и турне во друго.

You need a guide.

Ви треба водич.

So this is Amira Al Hussaini. She is the Middle East editor for Global Voices.

Така, ова е Амира Ал Хусани. Таа е уредник за Блискиот Исток за Глобал војсис.

She has one of the hardest jobs in the world.

Таа има една од најтешките работи на светот.

Not only does she have to keep our Israeli and Palestinian contributors

Покрај тоа што треба да ги спречува нашите израелски и палестински соработници

from killing each other,

да се убијат меѓу себе,

she has to figure out

таа мора да открива

what is going to interest you

што ќе ве интересира вас

about the Middle East.

за Блискиот Исток.

And in that sense of trying to get you

И во таа смисла на обидување да ве измести

out of your normal orbit,

надвор од вашата нормална орбита,

and to try to get you to pay attention

да се обиде да ве натера да обрнете внимание

to a story about someone who's

кон приказна за некој кој

given up smoking for the month of Ramadan,

се откажал од пушење во текот на месецот Рамадан,

she has to know something about a global audience.

таа мора да знае по нешто за глобалната публика.

She has to know something about what stories are available.

Таа мора да знае нешто за тоа кои приказни се достапни.

Basically, she's a deejay.

Во основа, таа е диџеј.

She's a skilled human curator

Таа е вешт човечки кустос

who knows what material is available to her,

кој знае кој материјал ѝ е достапен,

who's able to listen to the audience,

кој знае да ја слуша публиката,

and who's able to make a selection

како и кој е способен да избере

and push people forward in one fashion or another.

и да ги подбутне луѓето напред на еден или друг начин.

I don't think this is necessarily an algorithmic process.

Не мислам дека ова е задолжително алгоритамски процес.

I think what's great about the internet

Мислам дека она што е прекрасно во врска со Интернетот

is that it actually makes it much easier

е дека прави да е многу полесно

for deejays to reach a wider audience.

ваквите диџеи да допрат до поширока публика.

I know Amira.

Јас ја познавам Амира.

I can ask her what to read.

И јас можам да ја прашам што да читам.

But with the internet, she's in a position where she can

Но со Интернет, таа е во позиција да може

tell a lot of people what to read.

да им каже на многу луѓе што да читаат.

And you can listen to her as well,

И вие може да ја слушате исто така,

if this is a way that you're interested in having your web widened.

ако ова е начин на кој би сакале да добиете поширока мрежа.

So once you start widening like this,

Кога еднаш ќе почнете да се ширите на овој начин,

once you start lighting up voices in the dark spots,

штом еднаш почнете да ги осветлувате гласовите во темните точки,

once you start translating, once you start curating,

штом ќе почнете да преведувате, да се однесувате како кустос,

you end up in some really weird places.

може да завршите на некои прилично чудни места.

This is an image from pretty much my favorite blog,

Ова е слика од мојот веројатно најомилен блог,

which is AfriGadget.

наречен АфриГеџет.

And AfriGadget is a blog that looks

И АфриГеџет е блог што ја разгледува

at technology in an Africa context.

технологијата во африкански контекст.

And specifically, it's looking at a blacksmith

И специфично, нуди поглед на ковач

in Kibera in Nairobi,

во Кибера во Најроби,

who is turning the shaft of a Landrover

кој ја претвора осовината на Ландровер

into a cold chisel.

во длето (наменето за длабење незагреан метал).

And when you look at this image, you might find yourself going,

И додека ја гледате оваа слика, може да се фатите како се прашувате

"Why would I conceivably care about this?"

„Зошто воопшто би ми било гајле за ова?“

And the truth is, this guy can probably explain this to you.

А вистината е дека ова момче веројатно може да ви го објасни тоа.

This is Erik Hersman. You guys may have seen him around the conference.

Ова е Ерик Хршман. Можеби сте го виделе на конференцијава.

He goes by the moniker White African.

Тој го користи прекарот Бел Африканец.

He's both a very well known American geek,

Тој е истовремено многу познат американски гик,

but he's also Kenyan; he was born in Sudan, grew up in Kenya.

но исто така тој е Кениец, роден во Судан, пораснат во Кенија.

He is a bridge figure.

Тој е премостувачка фигура.

He is someone who literally has feet in both worlds --

Тој е некој кој буквално стои со по една нога во двата света --

one in the world of the African technology community,

едната во светот на африканската технолошка заедница,

one in the world of the American technology community.

другата во светот на американската технолошка заедница.

And so he's able to tell a story

Така тој е способен да раскаже приказна

about this blacksmith in Kibera

за овој ковач во Кибера

and turn it into a story about repurposing technology,

и да ја претори во приказна за наоѓање нови намени на технологијата,

about innovating from constraint,

за иновации поттикнати од ограничувањата,

about looking for inspiration based on reusing materials.

за барање инспирација врз основа на повторна употреба на материјалите.

He knows one world,

Тој познава еден свет

and he's finding a way to communicate it to another world,

и наоѓа начин да го сподели тоа со друг свет,

both of which he has deep connections to.

при што е длабоко поврзан со двата.

These bridge figures, I'm pretty well convinced,

Ваквите премостувачки фигури, прилично сум убеден,

are the future of how we try to make the world wider

се иднината на напорите за правење поширок свет

through using the web.

преку користење на вебот.

But the trick with bridges is, ultimately,

Но трикот со мостовите е дека, на крајот на краиштата,

you need someone to cross them.

ви треба некој кој ќе ги помине.

And that's where we start talking about xenophiles.

И тука почнуваме да зборуваме за ксенофили.

So if I found myself in the NFL,

Така ако би се нашол во НФЛ (Национална лига за американски фудбал)

I suspect I would spend my off-season

Верувам дека би го минувал времето вон сезона

nursing my wounds, enjoying my house, so on and so forth --

лекувајќи ги моите рани, уживајќи во мојата куќа и така натаму --

possibly recording a hip-hop album.

можеби би снимил и хип-хоп албум.

Dhani Jones,

Дахани Џонс,

who is the middle linebacker for the Cincinnati Bengals,

кој е среден бек за Синсинати Бенгалс,

has a slightly different approach to the off-season.

има малку поинаков пристап за овој период.

Dhani has a television show.

Дахани има телевизиска емисија.

It's called "Dhani Tackles the Globe."

Наречена е „Дахани го соборува светот“.

And every week on this television show,

И секоја недела во оваа телевизиска емисија,

Dhani travels to a different nation of the world.

Дахани патува во различна земја.

He finds a local sporting team.

Тој наоѓа по еден локален спортски тим.

He trains with them for a week, and he plays a match with them.

Тренира со нив една недела и изигрува еден натпревар со нив.

And his reason for this

А неговата причина за ова

is not just that he wants to master Muay Thai boxing.

не е само дека тој сака да стане мајстор во тајландски кикбокс.

It's because, for him,

Тоа е затоа што, за него,

sport is the language

спортот е јазикот

that allows him to encounter

што му овозможува да ги искуси

the full width and wonder of the world.

целата ширина и чуда на светот.

For some of us it might be music. For some of us it might be food.

За некои од нас тоа може да биде музиката. За некои од нас тоа може да биде храната.

For a lot of us it might be literature or writing.

За многумина од нас тоа може да биде литературата или пишувањето.

But there are all these different techniques

И сите тие дел од многуте различни техники

that allow you to go out and look at the world

што ни дозволуваат да излеземе и да го погледнеме светот

and find your place within it.

и да си го најдеме нашето место во него.

The goal of my Talk here

Целта на мојов говор тука

is not to persuade the people in this room

не е да ги убедам луѓето во просторијава

to embrace your xenophilia.

радосно да ја прифатите вашата ксенофилија.

My guess -- given that you're at a conference called TEDGlobal --

Претпоставувам -- со оглед на тоа што сте на конференција наречена ТЕДГлобал --

is that most of you are xenophiles,

дека повеќето од вас се ксенофили,

whether or not you use that term.

без разлика дали го користите тој термин или не.

My challenge instead is this.

Наместо тоа, мојот предизвик е следниот.

It's not enough to make the personal decision

Не е доволно да се донесе лична одлука

that you want a wider world.

дека сакате поширок свет.

We have to figure out how to rewire

Мора да најдеме начини како да ги преспоиме

the systems that we have.

системите што ги имаме.

We have to fix our media.

Мораме да ги поправиме нашите медиуми.

We have to fix the internet. We have to fix our education.

Мораме да го поправиме Интернетот. Мораме да го поправиме нашето образование.

We have to fix our immigration policy.

Мораме да ја поправиме нашата политика за имиграција.

We need to look at ways

Мораме да ги разгледаме начините

of creating serendipity,

за креирање среќни случајности,

of making translation pervasive,

за правење сеприсутно преведување,

and we need to find ways to embrace

како и да најдеме начини да ги прегрнеме

and celebrate these bridge figures.

и славиме овие премостувачки фигури.

And we need to figure out how to cultivate xenophiles.

И мораме да откриеме како да култивираме ксенофили.

That's what I'm trying to do. I need your help.

Тоа е она што јас се обидувам да го направам. Ми треба вашата помош.

(Applause)

(Аплауз)