Ethan Zuckerman: How to listen to global voices

Tłumaczenie: Joanna Szczerba Korekta: Marek Kasiak

I'm an American, which means, generally,

Jestem Amerykaninem, więc właściwie

I ignore football unless it involves

olewam futbol, chyba że są tam

guys my size or Bruno's size

faceci wielcy jak ja lub Bruno,

running into each other at extremely high speeds.

pędzący i wpadający na siebie.

That said, it's been really hard

Mimo to, przez ostatnie tygodnie

to ignore football

było bardzo ciężko

for the last couple of weeks.

olewać futbol.

I go onto Twitter, there are all these strange words that I've never heard before:

Wchodzę na Twittera i widzę różne dziwne słowa, których nigdy nie słyszałem:

FIFA, vuvuzela,

FIFA, wuwuzela,

weird jokes about octopi.

dziwne żarty o ośmiornicach.

But the one that's really been sort of stressing me out,

Ale wyrażeniem, które mnie denerwowało,

that I haven't been able to figure out,

którego nie mogłem rozgryźć:

is this phrase "Cala a boca, Galvao."

"Cala a boca, Galvao".

If you've gone onto Twitter in the last couple of weeks,

Jeśli wchodziliście w ostatnich tygodniach na Twittera,

you've probably seen this.

pewnie to widzieliście.

It's been a major trending topic.

To popularny temat.

Being a monolingual American, I obviously don't know what the phrase means.

Jako jednojęzyczny Amerykanin nie znam przecież znaczenia tego wyrażenia.

So I went onto Twitter,

Wszedłem więc na Twittera

and I asked some people if they could explain to me "Cala a boca, Galvao."

i spytałem parę osób, czy mogliby mi wyjaśnić to "Cala a boca, Galvao".

And fortunately, my Brazilian friends

Na szczęście moi brazylijscy

were more than ready to help.

przyjaciele chętnie mi pomogli.

They explained that the Galvao bird

Wyjaśnili, że ptak galvao to rzadka

is a rare and endangered parrot

i zagrożona wymarciem papuga,

that's in terrible, terrible danger.

która jest w wielkim niebezpieczeństwie.

In fact, I'll let them tell you a bit more about it.

A teraz opowiedzą wam o tym trochę więcej.

Narrator: A word about Galvao, a very rare kind of bird

Narrator: Parę słów o galvao, bardzo rzadkim ptaku

native to Brazil.

z Brazylii.

Every year, more than 300,000 Galvao birds

Każdego roku ponad 300,000 ptaków galvao

are killed during Carnival parades.

zabija się na karnawałowych paradach.

Ethan Zuckerman: Obviously, this is a tragic situation,

Ethan Zuckerman: Jasnym jest, że to tragiczna sytuacja

and it actually gets worse.

i że się pogarsza.

It turns out that, not only is the Galvao parrot

Okazuje się, że papuga galvao jest nie tylko

very attractive, useful for headdresses,

bardzo atrakcyjna i używana w nakryciach głowy;

it evidently has certain hallucinogenic properties,

ma też pewne właściwości halucynogenne,

which means that there's a terrible problem

co oznacza ogromny problem -

with Galvao abuse.

dręczenie galvao.

Some sick and twisted people have found themselves snorting Galvao.

Pewni chorzy, porąbani ludzie zaczęli wciągać galvao nosem.

And it's terribly endangered.

Jest bardzo zagrożona.

The good news about this is that the global community --

Dobra wiadomość brzmi: globalna społeczność -

again, my Brazilian friends tell me --

jak mówią moi brazylijscy przyjaciele -

is pitching in to help out.

aż pcha się z pomocą.

It turns out that Lady Gaga

Okazuje się, że Lady Gaga

has released a new single --

wydała nowy singiel,

actually five or six new singles, as near as I can tell --

właściwie 5 czy 6 nowych singli, o ile wiem,

titled "Cala a boca, Galvao."

nazwany "Cala a boca, Galvao".

And my Brazilian friends tell me that

Moi brazylijscy przyjaciele mówią, że

if I just tweet the phrase "Cala a boca, Galvao,"

jeśli wrzucę na Twittera "Cala a boca, Galvao",

10 cents will be given

10 centów pójdzie na

to a global campaign

globalną kampanię,

to save this rare and beautiful bird.

by uratować tego pięknego, rzadkiego ptaka.

Now, most of you have figured out that this was a prank,

Większość z was poznała już, że to ściema

and actually a very, very good one.

i to całkiem niezła.

"Cala a boca, Galvao" actually means something very different.

"Cala a boca, Galvao" naprawdę znaczy coś zupełnie innego.

In Portugese, it means "Shut your mouth, Galvao."

W portugalskim znaczy to: "Zamknij się, Galvao".

And it specifically refers to this guy, Galvao Bueno,

I odnosi się do tego faceta, Galvao Bueno,

who's the lead soccer commentator

czołowego komentatora futbolowego

for Rede Globo.

dla Rede Globo.

And what I understand from my Brazilian friends

Moi brazylijscy przyjaciele zdradzili mi, że

is that this guy is just a cliche machine.

ten facet to chodzący banał.

He can ruin the most interesting match

Może zepsuć najciekawszy mecz,

by just spouting cliche again and again and again.

rzucając co chwila banał za banałem.

So Brazilians went to that first match

Brazylijczycy poszli na pierwszy mecz

against North Korea,

z Koreą Północną,

put up this banner, started a Twitter campaign

wzięli ten baner, zaczęli kampanię na Twitterze

and tried to convince the rest of us

i spróbowali przekonać innych,

to tweet the phrase: "Cala a boca, Galvao."

żeby wrzucić wyrażenie "Cala a boca, Galvao".

And in fact, were so successful at this

Prawdę mówiąc, poszło im tak dobrze,

that it topped Twitter for two weeks.

że na 2 tygodnie zmonopolizowali Twittera.

Now there's a couple --

Jest też parę...

there's a couple of lessons that you can take from this.

jest parę rzeczy, których można się od nich nauczyć.

And the first lesson, which I think is a worthwhile one,

Pierwsza lekcja, moim zdaniem ważna, brzmi:

is that you cannot go wrong

nie zawiedziecie się, prosząc

asking people to be active online,

ludzi, żeby byli aktywni online,

so long as activism just means retweeting a phrase.

o ile "aktywność" oznacza wrzucanie frazy na Twittera.

So as long as activism is that simple,

Jeśli bycie aktywnym będzie tak proste,

it's pretty easy to get away with.

łatwo będzie to załatwić.

The other thing you can take from this, by the way,

Można się też przy okazji dowiedzieć,

is that there are a lot of Brazilians on Twitter.

że na Twitterze jest mnóstwo Brazylijczyków.

There's more than five million of them.

Jest ich ponad pięć milionów.

As far as national representation,

Jeśli chodzi o narodowości,

11 percent of Brazilian internet users are on Twitter.

11 % brazylijskich użytkowników internetu jest na Twitterze.

That's a much higher number than in the U.S. or U.K.

To o wiele więcej, niż w USA czy Wielkiej Brytanii.

Next to Japan,

Po Japonii

it's the second most represented by population.

Brazylia jest druga pod względem liczby użytkowników.

Now if you're using Twitter or other social networks,

Jeśli używacie Twittera lub innych portali

and you didn't realize

i nie zdajecie sobie sprawy,

this was a space with a lot of Brazilians in it,

że jest tam sporo Brazylijczyków,

you're like most of us.

to witam w klubie.

Because what happens on a social network

Na portalach społecznościowych

is you interact with the people

kontaktujecie się z ludźmi,

that you have chosen to interact with.

z którymi chcecie mieć kontakt.

And if you are like me, a big, geeky, white, American guy,

A jeśli przypominacie mnie, dużego, białego geeka z Ameryki,

you tend to interact with a lot of other geeky, white, American guys.

zwykle kontaktujecie się z innymi białymi, amerykańskimi geekami.

And you don't necessarily have the sense

Niekoniecznie musicie zauważać,

that Twitter is in fact a very heavily Brazilian space.

że na Twitterze jest tak wielu Brazylijczyków.

It's also extremely surprising to many Americans,

Wielu Amerykanów zaskakuje, że jest tam też

a heavily African-American space.

mnóstwo Afroamerykanów.

Twitter recently did some research.

Twitter przeprowadził badania.

They looked at their local population.

Przyjrzeli się swoim użytkownikom.

They believe that 24 percent

Uważają, że 24 % amerykańskich

of American Twitter users are African-American.

użytkowników Twittera to Afroamerykanie.

That's about twice as high as African-Americans

To ok. dwa razy tyle, co procent

are represented in the population.

Afroamerykanów w populacji.

And again, that was very shocking to many Twitter users,

To też był duży szok dla wielu użytkowników Twittera,

but it shouldn't be.

a nie powinien być.

And the reason it shouldn't be is that on any day

A to dlatego, że każdego dnia można

you can go into Trending Topics.

wejść na Modne Tematy.

And you tend to find topics

I ludzie znajdują tematy

that are almost entirely African-American conversations.

będące prawie wyłącznie rozmowami Afroamerykanów.

This was a visualization done by Fernando Viegas

To wizualizacja zrobiona przez Fernanda Viegas

and Martin Wattenberg,

i Martina Wattenberga,

two amazing visualization designers,

2 niesamowitych designerów wizualizacji,

who looked at

badających

a weekend's worth of Twitter traffic

weekendową aktywność na Twitterze;

and essentially found that a lot of these trending topics

odkryli, że wiele z tych modnych tematów to

were basically segregated conversations --

rozmowy segregowane; segregowane

and in ways that you wouldn't expect.

w sposób, na który byście nie wpadli.

It turns out that oil spill is a mostly white conversation,

Okazuje się, że o wycieku ropy rozmawiają głównie biali,

that cookout

a o barbecue

is a mostly black conversation.

głównie czarni.

And what's crazy about this is that

To szaleństwo. Jeśli chcecie

if you wanted to mix up who you were seeing on Twitter,

pomieszać tych, których widujecie na Twitterze,

it's literally a quick click away.

starczy po prostu kliknąć.

You click on that cookout tag, there an entirely different conversation

Klikacie na tag "barbecue", zupełnie inna rozmowa, w której

with different people participating in it.

uczestniczą różni ludzie.

But generally speaking, most of us don't.

Ale większość z nas tego nie robi.

We end up within these filter bubbles, as my friend Eli Pariser calls them,

Zostają nam okienka filtrujące, jak nazywa je mój przyjaciel Eli Pariser,

where we see the people we already know

gdzie widzimy ludzi, których już znamy

and the people who are similar to the people we already know.

i ludzi podobnych do ludzi, których już znamy.

And we tend not to see that wider picture.

Zwykle nie widzimy obrazu całości.

Now for me, I'm surprised by this,

Mnie samego to zaskakuje,

because this wasn't how the internet was supposed to be.

bo nie taki miał być internet.

If you go back into the early days of the internet,

W początkach istnienia internetu, gdy

when cyber-utopians like Nick Negroponte

twórcy cyberutopii, jak Nick Negroponte,

were writing big books like "Being Digital,"

pisali ważne książki, jak "Bycie cyfrowym",

the prediction was that the internet

założenie było takie, że internet

was going to be an incredibly powerful force

będzie niezwykle potężną siłą, mającą

to smooth out cultural differences,

niwelować różnice kulturowe,

to put us all on a common field of one fashion or another.

aby stworzyć taką czy inną płaszczyznę porozumienia.

Negroponte started his book with a story

Negroponte zaczął swoją książkę historią

about how hard it is to build connections

o tym, jak ciężko jest budować połączenia

in the world of atoms.

w świecie atomów.

He's at a technology conference in Florida.

Jest na konferencji technologicznej na Florydzie.

And he's looking at something really, truly absurd,

Patrzy na coś naprawdę absurdalnego, to jest

which is bottles of Evian water on the table.

na butelki wody Evian stojące na stole.

And Negroponte says this is crazy.

Negroponte mówi, że to szaleństwo.

This is the old economy.

Oto stara ekonomia.

It's the economy of moving these

To ekonomia przenoszenia tych

heavy, slow atoms over long distances that's very difficult to do.

ciężkich, powolnych atomów na duże odległości sprawia prawdziwe trudności.

We're heading to the future of bits,

Dążymy to przyszłości części,

where everything is speedy, it's weightless.

gdzie wszystko jest szybkie i nic nie waży.

It can be anywhere in the world at any time.

Może być gdziekolwiek na świecie, kiedykolwiek.

And it's going to change the world as we know it.

Zmieni to świat, który znamy.

Now, Negroponte has been right about a lot of things.

Negroponte miał rację co do wielu rzeczy.

He's totally wrong about this one.

Ale tutaj kompletnie się myli.

It turns out that in many cases

Okazuje się, że w wielu przypadkach

atoms are much more mobile than bits.

atomy są bardziej mobilne niż kawałki.

If I walk into a store in the United States,

Kiedy wchodzę do sklepu w Stanach,

it's very, very easy for me to buy water

bardzo łatwo jest mi kupić wodę

that's bottled in Fiji,

butelkowaną w Fidżi

shipped at great expense to the United States.

i wysłaną za ciężkie pieniądze do Stanów.

It's actually surprisingly hard

Za to zaskakująco trudno jest

for me to see a Fijian feature film.

znaleźć fidżyjski film fabularny.

It's really difficult for me to listen to Fijian music.

Naprawdę trudno jest znaleźć fidżyjską muzykę.

It's extremely difficult for me to get Fijian news,

Niesłychanie trudno jest znaleźć wiadomości z Fidżi,

which is strange, because actually there's an enormous amount going on in Fiji.

co mnie dziwi, bo w Fidżi naprawdę mnóstwo się dzieje. Mają rząd powstały

There's a coup government. There's a military government.

po zamachu stanu. Mają rząd złożony z wojskowych.

There's crackdowns on the press.

Prasa jest represjonowana.

It's actually a place that we probably should

Właściwie to miejsce, któremu powinniśmy

be paying attention to at the moment.

poświęcić teraz uwagę.

Here's what I think is going on.

Oto, co się według mnie dzieje.

I think that we tend to look a lot

Myślę, że dużo uwagi poświęcamy

at the infrastructure

infrastrukturze

of globalization.

globalizacji.

We look at the framework that makes it possible

Przyglądamy się strukturze umożliwiającej

to live in this connected world.

życie w tym połączonym świecie.

And that's a framework that includes things like airline routes.

Ta struktura obejmuje np. trasy lotu samolotów.

It includes things like the Internet cables.

Obejmuje kabel do internetu.

We look at a map like this one,

Patrzymy na mapę podobną do tej.

and it looks like the entire world is flat

Wygląda, jakby cały świat był płaski,

because everything is a hop or two away.

bo wszystko jest o rzut beretem.

You can get on a flight in London,

Można złapać samolot w Londynie

you can end up in Bangalore later today.

i tego samego dnia wylądować w Bangalore.

Two hops, you're in Suva, the capitol of Fiji.

Dwa skoki, jesteśmy w Suvie, stolicy Fidżi.

It's all right there.

Świat w zasięgu ręki.

When you start looking at what actually

Kiedy przyjrzymy się, co właściwie

flows on top of these networks,

przepływa przez te sieci,

you get a very different picture.

widzimy coś zupełnie innego.

You start looking at how

Patrzycie na trasę

the global plane flights move,

globalnych lotów samolotem

and you suddenly discover that the world isn't even close to flat.

i nagle odkrywacie, że świat nie jest nawet płaski.

It's extremely lumpy.

Jest bardzo wyboisty.

There are parts of the world that are very, very well connected.

Niektóre części świata są niezwykle dobrze połączone.

There's basically a giant pathway in the sky

Praktycznie mamy ogromną ścieżkę na niebie

between London and New York.

między Londynem i Nowym Jorkiem.

but look at this map, and you can watch this

Ale spójrzcie na tę mapę, popatrzcie

for, you know, two or three minutes.

przez jakieś dwie czy trzy minuty.

You won't see very many planes

Niewiele samolotów lata

go from South America to Africa.

z Ameryki Południowej do Afryki.

And you'll discover that there are parts of the globe

Odkryjecie, że niektóre części świata

that are systematically cut off.

są systematycznie odcinane.

When we stop looking at the infrastructure that makes connection possible,

Kiedy odwracamy wzrok od infrastruktury umożliwiającej połączenie

and we look at what actually happens,

i patrzymy na to, co się naprawdę dzieje,

we start realizing that the world doesn't work quite the same way

zaczynamy zdawać sobie sprawę, że świat nie działa dokładnie tak,

that we think it does.

jak nam się zdaje.

So here's the problem that I've been interested in

Oto problem, który zajmował mnie przez

in the last decade or so.

ostatnią dekadę.

The world is, in fact, getting more global.

Świat staje się coraz bardziej globalny.

It's getting more connected.

Coraz bardziej połączony.

More of problems are global in scale.

Więcej problemów ma skalę globalną.

More of our economics is global in scale.

Nasza gospodarka zyskuje wymiar globalny.

And our media is less global by the day.

A media z dnia na dzień przestają być globalne.

If you watched a television broadcast in the United States in the 1970s,

Jeśli widzieliście transmisję telewizyjną w latach 70. w USA,

35 to 40 percent of it would have been international news

35 do 40% tej transmisji to wiadomości międzynarodowe

on a nightly new broadcast.

wyświetlane wieczorem.

That's down to about 12 to 15 percent.

Teraz ich liczba spadła do 12-15%.

And this tends to give us a very distorted view of the world.

A to pokazuje nam bardzo zaburzony obraz świata.

Here's a slide that Alisa Miller showed at a previous TED Talk.

Ten slajd Alisa Miller pokazała na wcześniejszej konferencji TED.

Alisa's the president of Public Radio International.

Alisa jest prezeską Public Radio International.

And she made a cartogram, which is basically a distorted map

Pokazała kartogram, będący właściwie zaburzoną mapą opartą

based on what American

na tym, co amerykańskie

television news casts

wiadomości telewizyjne

looked at for a month.

pokazywały przez miesiąc.

And you see that when you distort a map based on attention,

Widzicie, że kiedy zaburzy się mapę opartą na uwadze,

the world within American television news

świat w amerykańskich wiadomościach

is basically reduced to

jest zredukowany do

this giant bloated U.S.

wielkiego, rozdętego USA

and a couple of other countries which we've invaded.

i kilku innych krajów, na które dokonaliśmy inwazji.

And that's basically what our media is about.

To tyle, jeśli chodzi o nasze media.

And before you conclude that this is just a function of American TV news --

Zanim uznacie, że to po prostu funkcja amerykańskich wiadomości w TV,

which is dreadful, and I agree that it's dreadful --

straszna funkcja, zgadzam się --

I've been mapping elite media like the New York Times,

tworzyłem mapy dla elitarnych mediów, np. New York Times

and I get the same thing.

i efekt był ten sam.

When you look at the New York Times, you look at other elite media,

Patrząc na New York Timesa, patrząc na inne elitarne media,

what you largely get are pictures of very wealthy nations

zyskuje się głównie obraz bardzo bogatych narodów

and the nations we've invaded.

i narodów, na które najechaliśmy.

It turns out that new media

Okazuje się, że to nowe medium

isn't necessarily helping us all that much.

niekoniecznie aż tak nam pomaga.

Here's a map made by Mark Graham

To mapa zrobiona przez Marka Grahama,

who's down the street at the Oxford Internet Institute.

z Oxford Internet Institute przy tej samej ulicy.

A this is a map of articles in Wikipedia

To mapa artykułów na Wikipedii,

that have been geo-coded.

które zostały zgeokodowane.

And you'll notice that there's a very heavy bias

Zauważycie ogromną przewagę na rzecz

towards North America and Western Europe.

Ameryki Północnej i Europy Zachodniej.

Even within Wikipedias,

Nawet wśród Wikipedii,

where we're creating their own content online,

których treść tworzymy przez internet,

there's a heavy bias towards the place where

faworyzowane są miejsca, w których

a lot of the Wikipedia authors are based,

znajduje się większość autorów Wikipedii,

rather than to the rest of the world.

zapominając o reszcie świata.

In the U.K., you can get up,

W UK można wstać z łóżka,

you can pick up your computer when you get out of this session,

wziąć komputer po opuszczeniu tej sesji,

you could read a newspaper from India or from Australia,

można przeczytać gazetę z Indii lub z Australii, z Kanady,

from Canada, God forbid from the U.S.

tylko, Boże broń, nie z USA.

You probably won't.

Pewnie tego nie zrobicie.

If you look at online media consumption --

Spójrzcie na korzystanie z mediów internetowych --

in this case, in the top 10 users of the internet --

w przypadku 10 największych użytkowników internetu --

more than 95 percent of the news readership

ponad 95% czytających wiadomości

is on domestic news sites.

korzysta ze stron lokalnych.

It's one of these rare cases where the U.S. is actually slightly better than [the U.K.],

To jeden z tych rzadkich przypadków, kiedy USA jest nieco lepsze (od UK),

because we actually like reading your media,

bo my lubimy czytać wasze media, za to

rather than vice versa.

odwrotnie - nie bardzo.

So all of this starts leading me

Wszystko to sprawia, że zaczynam

to think that we're in a state that I refer to

myśleć, że jesteśmy w stanie, który nazywam

as imaginary cosmopolitanism.

wyimaginowanym kosmopolityzmem.

We look at the internet.

Patrzymy na internet.

We think we're getting this wide view of the globe.

Myślimy, że mamy rozbudowany obraz świata.

We occasionally stumble onto a page in Chinese,

Znajdujemy czasem jakąś stronę po chińsku

and we decide that we do in fact have the greatest technology ever built

i uznajemy, że naprawdę mamy do czynienia z najlepszą technologią w historii,

to connect us to the rest of the world.

która łączy nas z resztą świata.

And we forget that most of the time

Zapominamy, że przez większość czasu

we're checking Boston Red Sox scores.

sprawdzamy wyniki Boston Red Sox.

So this is a real problem --

To jest prawdziwy problem.

not just because the Red Sox are having a bad year --

Nie dlatego, że Red Sox mają kiepski rok,

but it's a real problem because,

ale dlatego, że kiedy rozmawiamy

as we're discussing here at TED,

tu na konferencjach TED,

the real problems in the world

prawdziwe problemy świata,

the interesting problems to solve

ciekawe problemy do rozwiązania

are global in scale and scope,

mają globalną skalę i zasięg,

they require global conversations

wymagają globalnych rozmów

to get to global solutions.

i globalnych rozwiązań.

This is a problem we have to solve.

Oto problem, który musimy rozwiązać.

So here's the good news.

A oto dobra wiadomość.

For six years, I've been hanging out with these guys.

Przez 6 lat zadawałem się z tymi facetami.

This is a group called Global Voices.

To grupa o nazwie Globalne Głosy.

This is a team of bloggers from around the world.

To ekipa blogerów z całego świata.

Our mission was to fix the world's media.

Naszą misją była naprawa światowych mediów.

We started in 2004.

Zaczęliśmy w 2004.

You might have noticed, we haven't done all that well so far.

Jak można zauważyć, nie osiągnęliśmy jeszcze aż tak wiele.

Nor do I think we are by ourselves,

Nie myślę też, że sami

actually going to solve the problem.

naprawdę rozwiążemy ten problem.

But the more that I think about it, the more that I think

Ale im więcej o tym myślę, tym więcej przychodzi mi

that a few things that we have learned along the way

na myśl rzeczy, których się już nauczyliśmy

are interesting lessons for how we would rewire

i które uczą nas, jak zmienilibyśmy okablowanie,

if we we wanted to use the web to have a wider world.

jeśli chcielibyśmy użyć sieci do poszerzenia świata.

The first thing you have to consider

Pierwszym, co trzeba wziąć pod uwagę,

is that there are parts of the world

są części świata, które, jeśli chodzi

that are dark spots in terms of attention.

o poświęcanie uwagi, są ciemnymi plamami.

In this case -- the map of the world at night by NASA --

Tutaj -- nocna mapa świata sporządzona przez NASA --

they're dark literally because of lack of electricity.

są dosłownie ciemne z powodu braku elektryczności.

And I used to think that a dark spot on this map

Myślałem kiedyś, że ciemna plama na tej mapie

basically meant you're not going to get media from there

oznacza, że nie znajdzie się żadnych wiadomości

because there are more basic needs.

stamtąd, bo są pilniejsze potrzeby.

What I'm starting to realize is that

Teraz zaczynam rozumieć,

you can get media, it's just an enormous amount of work,

że można mieć media, tylko wymaga to ogromu pracy

and you need an enormous amount of encouragement.

oraz ogromnej zachęty.

One of those dark spots is Madagascar,

Jedną z tych ciemnych plam jest Madagaskar,

a country which is generally better known for the Dreamworks film

kraj który lepiej znamy z filmu wytwórni Dreamworks,

than it is actually known for

niż z przemiłych

the lovely people who live there.

ludzi, którzy tam mieszkają.

And so the people who founded

Ludzie, którzy utworzyli

Foko Club in Madagascar

Klub Foko w Madagaskarze,

weren't actually concerned with trying to change the image of their country.

właściwie nie zrobili tego po to, żeby zmienić obraz swojego kraju.

They were doing something much simpler.

Robili coś o wiele prostszego.

It was a club to learn English

To był klub nauki angielskiego,

and to learn computers and the internet.

korzystania z komputera i internetu;

but what happened was that Madagascar

ale okazało się, że w Madagaskarze

went through a violent coup.

dokonano zamachu stanu.

Most independent media was shut down.

Zamknięto najbardziej niezależne media.

And the high school students

A uczniowie liceów, którzy

who were learning to blog through Foko Club

uczyli się blogować poprzez Klub Foko,

suddenly found themselves talking to an international audience

nagle odkryli, że rozmawiają z międzynarodową publicznością

about the demonstrations, the violence,

o demonstracjach, o przemocy,

everything that was going on within this country.

o wszystkim, co działo się w tym kraju.

So a very, very small program

Tak więc bardzo mały program

designed to get people in front of computers,

opracowany, aby ludzie przed komputerami

publishing their own thoughts, publishing independent media,

mogli publikować swoje myśli, publikować niezależne media,

ended up having a huge impact

zaczął mieć wielki wpływ na to,

on what we know about this country.

co wiemy o tym kraju.

Now the trick with this is that I'm guessing

Problem w tym, że, jak sądzę, większość

most people here don't speak Malagasy.

ludzi tutaj nie zna języka malagaskiego.

I'm also guessing that most of you don't even speak Chinese --

Zgaduję też, że większość z was nie mówi nawet po chińsku --

which is sort of sad if you think about it,

co jest dość smutne, jeśli się zastanowić,

as it's now the most represented language on the internet.

bo jest to obecnie najpopularniejszy język w internecie.

Fortunately people are trying to figure out how to fix this.

Na szczęście, ludzie próbują wymyślić, co z tym zrobić.

If you're using Google Chrome and you go to a Chinese language site,

Jeśli używacie Google Chrome i wejdziecie na stronę po chińsku,

you notice this really cute box at the top,

zauważycie to śliczne okienko na górze,

which automatically detects that the page is in Chinese

które automatycznie wykrywa, że strona jest po chińsku

and very quickly at a mouse click

i migiem, po jednym kliknięciu,

will give you a translation of the page.

pokaże wam tłumaczenie tej strony.

Unfortunately, it's a machine translation of the page.

Niestety, jest to tłumaczenie mechaniczne.

And while Google is very, very good with some languages,

Choć Google radzi sobie świetnie z pewnymi językami,

it's actually pretty dreadful with Chinese.

to jest beznadziejny, jeśli chodzi o chiński.

And the results can be pretty funny.

Rezultaty mogą być zabawne.

What you really want -- what I really want,

Tym, czego naprawdę chcecie, czego ja chcę,

is eventually the ability to push a button

jest możliwość naciśnięcia guzika

and have this queued

i poczekania, aż

so a human being can translate this.

jakiś człowiek to przetłumaczy.

And if you think this is absurd, it's not.

Myślicie, że to absurd? Nieprawda.

There's a group right now in China called Yeeyan.

W Chinach jest obecnie grupa zwana Yeeyan.

And Yeeyan is a group

Yeeyan liczy

of 150,000 volunteers

150.000 ochotników,

who get online every day.

którzy co dzień są online.

They look for the most interesting content in the English language.

Szukają najciekawszych treści w języku angielskim.

They translate roughly 100 articles a day

Tłumaczą około 100 artykułów dziennie:

from major newspapers, major websites.

większe gazety, popularne strony.

They put it online for free.

Umieszczają to w sieci za darmo.

It's the project of a guy named Zhang Lei,

To projekt faceta zwanego Zhang Lei,

who was living in the United States during the Lhasa riots

który w czasie zamieszek w Lhasie mieszkał w Stanach

and who couldn't believe how biased

i nie mógł uwierzyć, jak stronnicze

American media coverage was.

były amerykańskie media.

And he said, "If there's one thing I can do, I can start translating,

Powiedział: "Jeśli mogę coś zrobić, to właśnie zacząć tłumaczyć,

so that people between these countries

żeby ludzie między tymi krajami

start understanding each other a little bit better."

zaczęli się trochę lepiej rozumieć".

And my question to you is:

Moje pytanie brzmi:

if Yeeyan can line up 150,000 people

jeśli Yeeyan może znaleźć 150.000 ludzi

to translate the English internet into Chinese,

do tłumaczenia angielskich stron na chiński,

where's the English language Yeeyan?

gdzie jest angielski Yeeyan?

Who's going after Chinese,

Kto zajmie się chińskim,

which now has 400 million internet users out there?

którego obecnie używa 400 milionów internautów?

My guess is at least one of them has something interesting to say.

Myślę, że choć jeden z nich ma coś ciekawego do powiedzenia.

So even if we can find a way to translate from Chinese,

Jeśli nawet znajdziemy sposób tłumaczenia z chińskiego,

there's no guarantee that we're going to find it.

nie ma gwarancji, że go znajdziemy.

When we look for information online,

Szukając informacji online,

we basically have two strategies.

mamy właściwie dwie strategie.

We use a lot of search.

Bardzo dużo wyszukujemy.

And search is terrific if you know what you're looking for.

Szukanie jest świetne, jeśli się wie, czego szukać.

But if what you're looking for is serendipity,

Ale jeśli szukacie szczęśliwego trafu,

if you want to stumble onto something

jeśli chcecie trafić na coś, o czym nie

that you didn't know you needed,

wiedzieliście, że tego potrzebujecie,

our main philosophy is to look to our social networks,

główną strategią jest zerknięcie na sieci społecznościowe,

to look for our friends.

poszukanie przyjaciół.

What are they looking at? Maybe we should be looking at it.

Czym się interesują? Może powinniśmy się tym zainteresować?

The problem with this is that essentially

Problem w tym, że po jakimś czasie

what you end up getting after a while is the wisdom of the flock.

trafiamy na owczy pęd.

You end up flocking with a lot of people

Podążamy za mnóstwem ludzi,

who are probably similar to you,

prawdopodobnie podobnych do nas,

who have similar interests.

o podobnych zainteresowaniach.

And it's very, very hard to get information

Jest ogromnie trudno dostać informacje

from the other flocks, from the other parts of the world

od innych "owiec", z innych części świata, w których

where people getting together and talking about their own interests.

ludzie kontaktują się ze sobą i rozmawiają o swoich zainteresowaniach.

To do this, at a certain point,

Żeby tak się stało, potrzebny

you need someone to bump you out of your flock and into another flock.

wam ktoś, kto wypchnie was z waszego "stada" i wepchnie do innego.

You need a guide.

Przewodnika.

So this is Amira Al Hussaini. She is the Middle East editor for Global Voices.

To jest Amira Al Hussaini, edytorka Globalnych Głosów na Bliskim Wschodzie.

She has one of the hardest jobs in the world.

Ma jedną z najtrudniejszych prac na świecie.

Not only does she have to keep our Israeli and Palestinian contributors

Musi nie tylko powstrzymać izraelskich i palestyńskich współpracowników

from killing each other,

przed zabijaniem się;

she has to figure out

musi zgadnąć,

what is going to interest you

co was zainteresuje

about the Middle East.

na Bliskim Wschodzie.

And in that sense of trying to get you

Aby wyrwać was z waszej

out of your normal orbit,

zwykłej orbity,

and to try to get you to pay attention

i zwrócić waszą uwagę

to a story about someone who's

na historię o kimś, kto

given up smoking for the month of Ramadan,

rzucił palenie na miesiąc Ramadan,

she has to know something about a global audience.

musi wiedzieć coś o globalnej publiczności.

She has to know something about what stories are available.

Musi wiedzieć, jakie historie są dostępne.

Basically, she's a deejay.

Właściwie, jest didżejem.

She's a skilled human curator

Uzdolnionym opiekunem,

who knows what material is available to her,

który wie, jakie materiały są dostępne,

who's able to listen to the audience,

który umie słuchać publiczności,

and who's able to make a selection

który potrafi dokonać selekcji

and push people forward in one fashion or another.

i pchnąć ludzi naprzód w taki czy inny sposób.

I don't think this is necessarily an algorithmic process.

Nie sądzę, żeby był to proces algorytmiczny.

I think what's great about the internet

Myślę, że w internecie świetne jest to,

is that it actually makes it much easier

że bardzo ułatwia didżejom

for deejays to reach a wider audience.

dotarcie do szerszej publiczności.

I know Amira.

Znam Amirę.

I can ask her what to read.

Mogę ją spytać, co przeczytać.

But with the internet, she's in a position where she can

Ale internet stawia ją w pozycji, w której może

tell a lot of people what to read.

powiedzieć wielu ludziom, co czytać.

And you can listen to her as well,

Wy też możecie jej posłuchać,

if this is a way that you're interested in having your web widened.

jeśli chcecie w ten sposób poszerzyć swoją sieć.

So once you start widening like this,

Kiedy zaczniecie już poszerzać,

once you start lighting up voices in the dark spots,

zaczniecie zapalać głosy w ciemnych miejscach,

once you start translating, once you start curating,

zaczniecie tłumaczyć, brać sprawy w swoje ręce,

you end up in some really weird places.

wylądujecie w bardzo dziwnych miejscach.

This is an image from pretty much my favorite blog,

To obrazek z mojego ulubionego bloga,

which is AfriGadget.

czyli AfriGadget.

And AfriGadget is a blog that looks

AfriGadget to blog opisujący

at technology in an Africa context.

technologię w kontekście Afryki.

And specifically, it's looking at a blacksmith

Koncentruje się na pewnym kowalu

in Kibera in Nairobi,

w Kiberze w Nairobi,

who is turning the shaft of a Landrover

który zmienia oś Landrovera

into a cold chisel.

w przecinak ślusarski.

And when you look at this image, you might find yourself going,

Kiedy się na to spojrzy, człowiek zadaje sobie pytanie:

"Why would I conceivably care about this?"

"A właściwie, to co mnie to obchodzi?"

And the truth is, this guy can probably explain this to you.

Prawda jest taka, że ten facet pewnie może wam to wyjaśnić.

This is Erik Hersman. You guys may have seen him around the conference.

To Erik Hersman. Mogliście go widzieć na konferencji.

He goes by the moniker White African.

Ma ksywkę Biały Afrykanin.

He's both a very well known American geek,

Jest bardzo znanym amerykańskim geekiem,

but he's also Kenyan; he was born in Sudan, grew up in Kenya.

jest też Kenijczykiem, urodził się w Sudanie, a dorastał w Kenii.

He is a bridge figure.

Łączy dwie kultury.

He is someone who literally has feet in both worlds --

On dosłownie żyje w dwóch światach --

one in the world of the African technology community,

w świecie afrykańskiej społeczności technologicznej

one in the world of the American technology community.

oraz w świecie amerykańskiej społeczności technologicznej.

And so he's able to tell a story

Może więc opowiedzieć historię

about this blacksmith in Kibera

tego kowala w Kiberze

and turn it into a story about repurposing technology,

i zmienić ją w opowieść o zmienianiu sensu technologii,

about innovating from constraint,

o wprowadzaniu innowacji pomimo ograniczeń,

about looking for inspiration based on reusing materials.

o szukaniu inspiracji opartym na ponownym wykorzystaniu materiałów.

He knows one world,

Zna jeden ze światów

and he's finding a way to communicate it to another world,

i znajduje sposób opowiedzenia go drugiemu światu;

both of which he has deep connections to.

jest głęboko zakorzeniony w nich obu.

These bridge figures, I'm pretty well convinced,

Jestem przekonany, że ludzie łączący kultury

are the future of how we try to make the world wider

są przyszłością naszych prób poszerzenia świata

through using the web.

poprzez użycie sieci.

But the trick with bridges is, ultimately,

Ale problem z mostami polega na tym,

you need someone to cross them.

że ktoś musi po nich przejść.

And that's where we start talking about xenophiles.

Tu przychodzą nam z pomocą ksenofile.

So if I found myself in the NFL,

Gdybym znalazł się w NFL,

I suspect I would spend my off-season

pewnie spędzałbym czas po sezonie

nursing my wounds, enjoying my house, so on and so forth --

lecząc rany, rozkoszując się spokojem w domu i tak dalej...

possibly recording a hip-hop album.

może nagrywając album hip-hopowy.

Dhani Jones,

Dhani Jones,

who is the middle linebacker for the Cincinnati Bengals,

środkowy obrońca drużyny Cincinnati Bengals,

has a slightly different approach to the off-season.

ma trochę inne podejście do okresu posezonowego.

Dhani has a television show.

Dhani ma telewizyjny show.

It's called "Dhani Tackles the Globe."

Nazywa się "Dhani zmaga się z globem".

And every week on this television show,

Co tydzień w tym show Dhani

Dhani travels to a different nation of the world.

podróżuje do różnych narodów świata.

He finds a local sporting team.

Znajduje lokalną drużynę sportową.

He trains with them for a week, and he plays a match with them.

Trenuje z nimi przez tydzień i gra z nimi mecz.

And his reason for this

Nie robi tego tylko dlatego,

is not just that he wants to master Muay Thai boxing.

że chce opanować dziedzinę boksu Muay Thai.

It's because, for him,

Robi to, bo dla niego

sport is the language

sport jest językiem,

that allows him to encounter

który pozwala mu doświadczyć

the full width and wonder of the world.

pełnej rozmaitości i wspaniałości świata.

For some of us it might be music. For some of us it might be food.

Dla niektórych z nas to może być muzyka. Dla innych jedzenie.

For a lot of us it might be literature or writing.

Dla wielu z nas - literatura lub pisanie.

But there are all these different techniques

Jest tak wiele sposobów pozwalających

that allow you to go out and look at the world

wyjść na zewnątrz i spojrzeć na świat,

and find your place within it.

i znaleźć w nim swoje miejsce.

The goal of my Talk here

Celem mojej Mowy

is not to persuade the people in this room

nie jest przekonanie tu obecnych

to embrace your xenophilia.

do przejścia na ksenofilię.

My guess -- given that you're at a conference called TEDGlobal --

Zgaduję, że, skoro jesteście na konferencji o nazwie TEDGlobal,

is that most of you are xenophiles,

to większość z was jest ksenofilami,

whether or not you use that term.

nawet jeśli nie używacie tego słowa.

My challenge instead is this.

Oto moje zadanie.

It's not enough to make the personal decision

Nie wystarczy podjąć osobistą decyzję,

that you want a wider world.

że chcecie szerszego świata.

We have to figure out how to rewire

Musimy odkryć, jak zmienić okablowanie

the systems that we have.

systemów, które mamy.

We have to fix our media.

Musimy naprawić nasze media.

We have to fix the internet. We have to fix our education.

Naprawić internet. Musimy naprawić naszą edukację.

We have to fix our immigration policy.

Naprawić naszą politykę imigracyjną.

We need to look at ways

Musimy poszukać sposobów

of creating serendipity,

tworzenia szczęśliwych trafów,

of making translation pervasive,

czynienia tłumaczeń wszechobecnymi;

and we need to find ways to embrace

musimy znaleźć sposoby przyjmowania

and celebrate these bridge figures.

i honorowania ludzi łączących kultury.

And we need to figure out how to cultivate xenophiles.

Musimy też odkryć, jak się hoduje ksenofili.

That's what I'm trying to do. I need your help.

To właśnie próbuję zrobić. I potrzebuję pomocy.

(Applause)

(oklaski)