Ethan Zuckerman: How to listen to global voices

Ethan Zuckerman: Küresel Fikirleri Dinleme

Çeviri: Tayfun Ozdemir Gözden geçirme: osman oguz ahsen

I'm an American, which means, generally,

Ben Amerikaliıyım, yani, genel olarak,

I ignore football unless it involves

gerekmediği sürece futbolu göz ardı eden biriyim

guys my size or Bruno's size

çocuklar benim veya Bruno' nun bedeni

running into each other at extremely high speeds.

her birinize son derece yüksek hızlarda denk gelir.

That said, it's been really hard

Söylenen bunun gerçekten zor olduğudur

to ignore football

futbolu önemsememek

for the last couple of weeks.

haftanın son birkaç günü için.

I go onto Twitter, there are all these strange words that I've never heard before:

Twitter'a girerim, daha önce hiç duymadığım bütün yabancı kelimeler vardır:

FIFA, vuvuzela,

FIFA, vuvuzela,

weird jokes about octopi.

ahtapotla ilgili garip espriler.

But the one that's really been sort of stressing me out,

Fakat bunlardan biri gerçekten beni oldukça strese sokuyor,

that I haven't been able to figure out,

anlayamadığım,

is this phrase "Cala a boca, Galvao."

ifade "Cala a boca, Galvao"

If you've gone onto Twitter in the last couple of weeks,

Eğer haftada birkaç kez Twitter'a girdiyseniz,

you've probably seen this.

muhtemelen sizde bunu görmüşsünüzdür.

It's been a major trending topic.

Başlıca moda konu budur.

Being a monolingual American, I obviously don't know what the phrase means.

Tek yabancı dile sahip olan Amerikali biri olarak, açıkcası bu ifadenin ne anlama geldiğini bilmiyorum.

So I went onto Twitter,

Bu yüzden Twitter' a girdim,

and I asked some people if they could explain to me "Cala a boca, Galvao."

ve bazı insanlara "Cala a boca, Galvao" ifadelerini açıklamalarını sordum.

And fortunately, my Brazilian friends

Neyse ki, Brazilyalı arkadaşlarım

were more than ready to help.

çoğu yardım etmek için hazırdı.

They explained that the Galvao bird

Onların yaptığı açıklamada Galvao kuşu

is a rare and endangered parrot

nadir bulunan ve nesli tükenmekte olan bir papağandır

that's in terrible, terrible danger.

oldukça ürkütücü ve tehlikeklidir.

In fact, I'll let them tell you a bit more about it.

Gerçekte, onunla ilgili daha fazlasını sizlerle söylemelerini isteyeceğim.

Narrator: A word about Galvao, a very rare kind of bird

Anlatan: Galvaso ile ilgili tek kelime, çok nadir bulunan bir kuştur

native to Brazil.

Brazilya' ya özgüdür.

Every year, more than 300,000 Galvao birds

Her sene, 300,000' den fazla Galvan kuşları

are killed during Carnival parades.

Brezilya'ya özgü olan karnaval boyunca öldürülür.

Ethan Zuckerman: Obviously, this is a tragic situation,

Ethan Zuckerman: Açıkcası, bu trajik bir durumdur,

and it actually gets worse.

ve gerçekten kötüye gitmektedir.

It turns out that, not only is the Galvao parrot

Meğerse, Galvon papağanı sadece

very attractive, useful for headdresses,

çok çekici, şapkalar için kullanılışlı olması değil

it evidently has certain hallucinogenic properties,

kuşkusuz sanrıya sebep olan özelliklere sahiptir,

which means that there's a terrible problem

yani berbat bir sorun teşkil ediyor

with Galvao abuse.

Galvao' yu kötüye kullanmayla.

Some sick and twisted people have found themselves snorting Galvao.

Bazı hasta ve problemli insanlar kendilerini Galvan gibi homurdanarak buldular.

And it's terribly endangered.

Ve berbat bir şekilde nesli tükenmektedir.

The good news about this is that the global community --

Bununla ilgili iyi haber ise evrensel topluluk--

again, my Brazilian friends tell me --

gene Brezilyalı arkadaşlarımın bana dediği--

is pitching in to help out.

yardımda bulunmak için beraber çalışıyorlar.

It turns out that Lady Gaga

Meğerse Lady Gaga

has released a new single --

yeni bir single çıkardı-

actually five or six new singles, as near as I can tell --

gerçekte 5 veya 6 yeni single, söyleyebileceğim--

titled "Cala a boca, Galvao."

"Cala a boca, Galvao" diye isimlendirilmiş.

And my Brazilian friends tell me that

Ve Brezilyalı arkadaşlarımın bana dediği

if I just tweet the phrase "Cala a boca, Galvao,"

"Cala a boca, Galvao," ifadelerini twitlersem

10 cents will be given

10 cent verilicek

to a global campaign

evrensel bir şirkete

to save this rare and beautiful bird.

bu nadir ve güzel kuşu kurtarmak için.

Now, most of you have figured out that this was a prank,

Şimdi, çoğunuz bunun bir eşek şakası olduğunu anladınız,

and actually a very, very good one.

ve gerçektende çok, çok iyi.

"Cala a boca, Galvao" actually means something very different.

gerçekten de "Cala a boca, Galvao" anlamı çok farklı birşey.

In Portugese, it means "Shut your mouth, Galvao."

Portekizce de onun anlamı "Çeneni kapa, Galvao"

And it specifically refers to this guy, Galvao Bueno,

Ve bilhassa bu gence kastettiği, Galvao Bueno,

who's the lead soccer commentator

örnek futbol yorumcusudur

for Rede Globo.

Rede Globo için

And what I understand from my Brazilian friends

Ve Brezilyalı arkadaşlarımdan anladığım kadarıyla

is that this guy is just a cliche machine.

basmakalıp konuşan bir adam olduğudur.

He can ruin the most interesting match

O, en enteresan maçı bile mahvedebilir

by just spouting cliche again and again and again.

sadece basmakalıp sözleri tekrar tekrar sadece heyecanla okuyaraktan.

So Brazilians went to that first match

Bu yüzden Brezilyalılar ilk maça gittiler

against North Korea,

Kuzey Kore'ye karşı,

put up this banner, started a Twitter campaign

bu bayrağı havaya kaldırdı, bir Twitter kampanyası başladı

and tried to convince the rest of us

ve geri kalanımızı ikna etmeyi denedi

to tweet the phrase: "Cala a boca, Galvao."

"Cala a boca, Galvao." ifadesini twitlemek için.

And in fact, were so successful at this

Aslında bunda çok başarılıydık

that it topped Twitter for two weeks.

ki 2 hafta bu ifade Twitter' da en üstteydi

Now there's a couple --

Şimdi bir çift var--

there's a couple of lessons that you can take from this.

bundan ders alablilesin diye bir çift ders var.

And the first lesson, which I think is a worthwhile one,

Ve zahmete deyeceğini düşündüğüm ilk ders,

is that you cannot go wrong

aksatamayacak olduğun

asking people to be active online,

aktif kullanıcı olarak insanlara soracağın,

so long as activism just means retweeting a phrase.

böyle uzun aktif olmanın anlamı, ifadeyi tekrardan tweetlemekmiş.

So as long as activism is that simple,

Meğer aktif olmak bu kadar basitmiş,

it's pretty easy to get away with.

yani paçayı kurtarmak bu kadar kolaymış.

The other thing you can take from this, by the way,

Bundan öğrenebileceğin diğer şey, aklıma gelmişken

is that there are a lot of Brazilians on Twitter.

Twitter' da bir sürü Brezilyalı olduğudur.

There's more than five million of them.

5 milyondan daha fazla vardır.

As far as national representation,

Ulusal temsilciliklere göre,

11 percent of Brazilian internet users are on Twitter.

Brezilyalı internet kullanıcılarının %11' i Twitter' dadır.

That's a much higher number than in the U.S. or U.K.

Bu oran Amerika veya İngiltereye göre bir hayli fazladır.

Next to Japan,

Japonya' nın ardından,

it's the second most represented by population.

nüfus tarafından en çok kullanılan ikinci ülkedir.

Now if you're using Twitter or other social networks,

Eğer Twitter' ı veya diğer sosyal ağları kullanıyorsanız,

and you didn't realize

ve farkına varmadığınız

this was a space with a lot of Brazilians in it,

çoğu Brezilyalıyla aranızdaki boşluktur,

you're like most of us.

siz de bizim gibisiniz.

Because what happens on a social network

Çünkü sosyal ağlarda olan şey

is you interact with the people

insanlarla etkileşim içinde olmanız

that you have chosen to interact with.

yani etkileşim içinde olmak için seçildiğinizdir.

And if you are like me, a big, geeky, white, American guy,

Siz de benim gibi; iri, anti-sosyal, beyaz, Amerikalı gençseniz,

you tend to interact with a lot of other geeky, white, American guys.

siz de diğer iri, anti-sosyal, beyaz, Amerikalı gençlerle etkileşim içinde olmaya eğilimlisinizdir.

And you don't necessarily have the sense

İster istemez sizin de hissedemediğiniz şey

that Twitter is in fact a very heavily Brazilian space.

Twitter' ın gerçekte aşırı derecede Brezilyalı boşluğu olduğudur.

It's also extremely surprising to many Americans,

Bu çoğu Amerikalıya göre oldukça şaşırtıcıdır,

a heavily African-American space.

aşırı derecede zenci Amerikalı boşluğu olmasının.

Twitter recently did some research.

Twitter son zamanlarda biraz araştırma yaptı.

They looked at their local population.

Kendi yerel nüfuslarına baktılar.

They believe that 24 percent

İnandıkları şey, %24

of American Twitter users are African-American.

Amerikalı Twitter kullanıcısının zenci Amerikalı olduğudur.

That's about twice as high as African-Americans

Bu iki katı kadar zenci Amerikalı

are represented in the population.

nüfus içinde temsil edilir.

And again, that was very shocking to many Twitter users,

Ve gene, bu çoğu Twitter kullanıcısı için şok edicidir,

but it shouldn't be.

fakat olmamalıdır.

And the reason it shouldn't be is that on any day

Sonuçta herhangi bir günde bu olmamalıdır

you can go into Trending Topics.

moda olan konulara girebilirsiniz.

And you tend to find topics

Ve konuları bulmaya niyetlenirsiniz

that are almost entirely African-American conversations.

ki hemen hemen tümüyle zenci Amerikalı sohbetlerine.

This was a visualization done by Fernando Viegas

Bu görüntülemeyi yapan Fernando Viegaz

and Martin Wattenberg,

ve Martin Wattenbergdir,

two amazing visualization designers,

2 inanılmaz görselleştirme tararımcısının,

who looked at

baktığı

a weekend's worth of Twitter traffic

Twitter paylaşımının haftasonu değeridir

and essentially found that a lot of these trending topics

ve aslına bakarsanız buldukları bu moda konuların birçoğu

were basically segregated conversations --

basitçe sohbetlere ayrıldı --

and in ways that you wouldn't expect.

ummadığınız yönlerde.

It turns out that oil spill is a mostly white conversation,

Meğer, petrol sızıntısı genelde beyaz konuşmasıymış,

that cookout

parti ise

is a mostly black conversation.

çoğunlukla siyah konuşmasıdır.

And what's crazy about this is that

Ve düşkünü oldukları bu şey ise

if you wanted to mix up who you were seeing on Twitter,

Twitter da gördüğünüzün kafasını karıştırmak istediyseniz,

it's literally a quick click away.

bu bir tıklama uzağınızdadır.

You click on that cookout tag, there an entirely different conversation

Parti etiketini tıklarsınız ,orada tamamen farklı bir sohbet vardır

with different people participating in it.

farklı insanlarla paylaşabilirsiniz.

But generally speaking, most of us don't.

Fakat genellikle konuşma, çoğumuzda yoktur.

We end up within these filter bubbles, as my friend Eli Pariser calls them,

Arkadaşım Eli Pariser' in bahsettigi gibi kendimizi bu filtre baloncuklarinin icinde buluruz,

where we see the people we already know

gördüğümüz yerde ki insanları zaten tanıyoruz

and the people who are similar to the people we already know.

ve tanıdığımız kişilere benzeyen insanları.

And we tend not to see that wider picture.

Ve bu geniş resimi görmeye eğilimli değiliz.

Now for me, I'm surprised by this,

Şimdi benim için, bundan şaşırıyorum,

because this wasn't how the internet was supposed to be.

çünkü internetin olması gerektiği gibi olmamasından.

If you go back into the early days of the internet,

İnternetin ilk günlerine dönersek,

when cyber-utopians like Nick Negroponte

Nick Negroponte gibi siber hayali

were writing big books like "Being Digital,"

"Dijital Olma" gibi büyük kitapları yazdığı

the prediction was that the internet

kehanetin internet olduğu

was going to be an incredibly powerful force

inanılmaz kuvvetli bir güç olacağı

to smooth out cultural differences,

kültürel değişiklikleri düzelteceği,

to put us all on a common field of one fashion or another.

bir moda veya diğer ortak bir alan üzerine bizi koyacağıydı.

Negroponte started his book with a story

Negroponte kitabına başladığı hikaye

about how hard it is to build connections

bağlantıların nasıl zor bir şekilde kurulacağıyla ilgiliydi

in the world of atoms.

atomların dünyasında.

He's at a technology conference in Florida.

O Florida da ki bir teknoloji konferansındaydı.

And he's looking at something really, truly absurd,

ve gerçekten saçma bir şeye bakıyordu,

which is bottles of Evian water on the table.

masada duran Evian su şişelerine.

And Negroponte says this is crazy.

Negroponte bunun çılgınca olduğunu söyler.

This is the old economy.

Bu eski ekonomidir.

It's the economy of moving these

Hareket halinde ki bu ekonominin

heavy, slow atoms over long distances that's very difficult to do.

ağır, yavaş atomları çok çok uzun mesafelerde yapmanın zor olduğudur.

We're heading to the future of bits,

Bitlerin geleceğine yöneliyoruz,

where everything is speedy, it's weightless.

herşeyin acil, önemsiz olduğu yere.

It can be anywhere in the world at any time.

Bu herhangibir zamanda dünyanın herhangibir yerinde olabilir.

And it's going to change the world as we know it.

Ve bu da dünyayi bildiğimiz gibi değiştirecek.

Now, Negroponte has been right about a lot of things.

Şimdi, Negroponte çoğu şey hakkında haklıydı.

He's totally wrong about this one.

O bütünüyle bunda hatalıydı.

It turns out that in many cases

Meğerse birçok konuda

atoms are much more mobile than bits.

atomlar bitlerden daha hareketliymiş.

If I walk into a store in the United States,

Amerika da bir dükkana girsem,

it's very, very easy for me to buy water

benim için su almak oldukça kolay

that's bottled in Fiji,

şişelerin dolumu Fiji de yapılır,

shipped at great expense to the United States.

büyük paralar karşılığında gemiyle Amerikaya gönderilir.

It's actually surprisingly hard

Gerçekten de şaşırtıcı derecede zor olan

for me to see a Fijian feature film.

benim için bir Fiji filmini görmektir.

It's really difficult for me to listen to Fijian music.

Fiji müziğini dinlemek benim için gerçekten zor.

It's extremely difficult for me to get Fijian news,

Fiji haberlerini anlamam da benim için bir hayli zor,

which is strange, because actually there's an enormous amount going on in Fiji.

garip olan, Fiji' de devam etmekte olan muazzam bir bedelin olması.

There's a coup government. There's a military government.

Bir darbe hükümeti var. Askeri hükümet.

There's crackdowns on the press.

Basında sıkı önlemler var.

It's actually a place that we probably should

Gerçekte bir yer var ki muhtemelen biz

be paying attention to at the moment.

şu an için dikkat ediyor olmalıyız.

Here's what I think is going on.

İşte sandığım şey devam ediyor.

I think that we tend to look a lot

Galiba çok fazla bakmaya eğilim gösteriyoruz

at the infrastructure

altyapısına

of globalization.

evrenin.

We look at the framework that makes it possible

Mümkün olan iskelete bakarız

to live in this connected world.

bu birleşmiş dünyada yaşamak için.

And that's a framework that includes things like airline routes.

Ve bu iskelet havayolu rotası gibi şeyleri dahil eder.

It includes things like the Internet cables.

İnternet kablosu gibi şeyleri dahil eder.

We look at a map like this one,

Bunun gibi bir haritaya bakarız.

and it looks like the entire world is flat

ve tüm dünya tek düze gözükür

because everything is a hop or two away.

çünkü herşey bir veya iki sekme uzaklıktadır.

You can get on a flight in London,

Londra da bir uçuş yapabilirsiniz,

you can end up in Bangalore later today.

daha sonra Bangalore de uçuşu bugün bitirebilirsiniz.

Two hops, you're in Suva, the capitol of Fiji.

2 sekme, Fiji' nin başkenti Suvadasınız.

It's all right there.

Orada olmak sorun değil.

When you start looking at what actually

Özellikle ne olduğunu aramaya başladığın zaman

flows on top of these networks,

bu ağların en başında dolaşır,

you get a very different picture.

çok farklı bir resim elde edersiniz.

You start looking at how

Bakmaya başlarsınız

the global plane flights move,

evrende uçuşların hareketini nasıl olduğuna,

and you suddenly discover that the world isn't even close to flat.

ve aniden dünyanın düzeliğe o kadar da yakın olmadığını keşfediyorsunuz.

It's extremely lumpy.

Bu son derede topaklıdır.

There are parts of the world that are very, very well connected.

Dünyanın çok iyi derecede bağlanmış olan bölgeleri var.

There's basically a giant pathway in the sky

Kısaca gökyüzünde koskocaman bir yol var

between London and New York.

Londra ve New York arasında.

but look at this map, and you can watch this

fakat bu haritaya bakın ve bunu izleyebilirsiniz

for, you know, two or three minutes.

bilirsiniz 2 veya 3 dakika için.

You won't see very many planes

Çoğu uçağı göremeyeceksiniz

go from South America to Africa.

Güney Amerika' dan Afrika' ya giden.

And you'll discover that there are parts of the globe

Ve evrenin bölümlerinin olduğunu keşfediceksiniz

that are systematically cut off.

ki sistemli şekilde mahrum bırakılıyorsunuz.

When we stop looking at the infrastructure that makes connection possible,

Bağlantıyı mümkün kılan altyapıya bakmayı durdurunca,

and we look at what actually happens,

ve gerçekte ne olduğuna bakınca,,

we start realizing that the world doesn't work quite the same way

dünya' nın tamamen aynı şekilde çalışmadığının farkına varmaya başlıyoruz

that we think it does.

ki öyle olduğunu anlıyoruz.

So here's the problem that I've been interested in

İşte beni ilgilendiren problem budur

in the last decade or so.

son on yıl veya civarında.

The world is, in fact, getting more global.

Gerçekte dünya gittikçe küreselleşiyor.

It's getting more connected.

Daha fazla bağlanılıyor.

More of problems are global in scale.

Problemlerin çoğu ölçekte evrenseldir.

More of our economics is global in scale.

Ekonomimiz de ölçekte evrenseldir.

And our media is less global by the day.

Güne göre medyamız da biraz küreseldir.

If you watched a television broadcast in the United States in the 1970s,

Amerika da 1970' lerdeki televizyon yayınını seyrettiyseniz,

35 to 40 percent of it would have been international news

uluslararası haberlerin olduğu oranın %35 ile 40' ı

on a nightly new broadcast.

geceleyin yayınındadır.

That's down to about 12 to 15 percent.

Bu oran %12 ile 15 arasında düşer.

And this tends to give us a very distorted view of the world.

Ve bu eğilim bize dünya'nın çok bozulmuş olduğu fikrini verir.

Here's a slide that Alisa Miller showed at a previous TED Talk.

İşte Alisa Miller' ın bir önceki TED konuşmasında gösterdiği slayt.

Alisa's the president of Public Radio International.

Alisa Uluslararası Kamu Radyosunun başkanıdır.

And she made a cartogram, which is basically a distorted map

Ve esasında o bozuk bir harita olan kartogram yaptı

based on what American

Amerikalıların

television news casts

televizyon haber atamalarına

looked at for a month.

bir ay için baktı.

And you see that when you distort a map based on attention,

Ve dikkate dayalı bir haritayı çarpıttığını görürsünüz,

the world within American television news

Amerikalı televizyon haberlerinin içindeki dünya

is basically reduced to

temel olarak düşürülür

this giant bloated U.S.

bu muazzam derecede şişirilmiş olan Birleşik Devletlere

and a couple of other countries which we've invaded.

ve istila ettiğimiz diğer ülkelerin çiftine.

And that's basically what our media is about.

Ve bu da medyamızın temelde ne olduğu hakkında fikir verir.

And before you conclude that this is just a function of American TV news --

Bunun sadece bir Amerikan tv haberlerinin işlevi olduğu sonucuna varmadan önce --

which is dreadful, and I agree that it's dreadful --

korkunç olduğu ve korkunç olduğuna katılıyorum --

I've been mapping elite media like the New York Times,

New York Times gibi seçkin basının haritasını yapmaktayım,

and I get the same thing.

ve aynı şeyi elde ederim.

When you look at the New York Times, you look at other elite media,

New York Times' a , diğer seçkin basına baktığınızda,

what you largely get are pictures of very wealthy nations

çok zengin ulusların resimlerini fazlasıyla alırsınız

and the nations we've invaded.

ve istila ettiğimiz ulusları.

It turns out that new media

Meğerse bu yeni medya

isn't necessarily helping us all that much.

bize çok fazla yardım etmiyor.

Here's a map made by Mark Graham

İşte haritayı yapan Mark Graham

who's down the street at the Oxford Internet Institute.

Oksford İnternet Enstitüsünün alt sokağındadır.

A this is a map of articles in Wikipedia

Bu Vikipedya da yer alan makalelerin bir haritasının

that have been geo-coded.

coğrafi kodlaması yapılmıştır.

And you'll notice that there's a very heavy bias

Ve çok fazla bir şekilde önyargılarının olduğunu fark ediceksiniz

towards North America and Western Europe.

Kuzay Amerika ve Batı Avrupa' ya karşı.

Even within Wikipedias,

Vikipedyaların içinde bile,

where we're creating their own content online,

Kendi online içeriklerini yarattığımızda,

there's a heavy bias towards the place where

çok fazla önyargının olduğu yerde

a lot of the Wikipedia authors are based,

bir çok Vikipedya yazarına aittir,

rather than to the rest of the world.

dünya' nın geri kalan kısmına rağmen.

In the U.K., you can get up,

İngiltere de uyanabilirsiniz,

you can pick up your computer when you get out of this session,

Bu toplantıdan kurtulunca bilgisayarınızı açabilirsiniz,

you could read a newspaper from India or from Australia,

Hindistandan veya Avustralyadan haberleri okuyabilirsiniz,

from Canada, God forbid from the U.S.

Kanadadan, Allah göstermesin Birleşik Devletlerden

You probably won't.

Muhtemelen yapamayacaksınız.

If you look at online media consumption --

Online medya tüketimine bakarsanız --

in this case, in the top 10 users of the internet --

bu durumda, en iyi 10 internet kullanıcısının --

more than 95 percent of the news readership

haber okur sayısının %95' den fazlası

is on domestic news sites.

yerli haber sitelerindedir.

It's one of these rare cases where the U.S. is actually slightly better than [the U.K.],

Birleşik Devletlerin İngiltereden çok az iyi olduğu nadir durumlardan biridir,

because we actually like reading your media,

çünkü sizin medyanızı okumayı gerçekten seviyoruz,

rather than vice versa.

tam tersine rağmen.

So all of this starts leading me

Böylece bunun hepsi beni yönlendirmeye başlar

to think that we're in a state that I refer to

bahsettiğim durumda olduğumuzu düşünmek için

as imaginary cosmopolitanism.

hayali kozmopolitlik gibi.

We look at the internet.

İnternete bakarız.

We think we're getting this wide view of the globe.

Evrenin geniş görüntüsüne baktığımızı düşünüyoruz.

We occasionally stumble onto a page in Chinese,

Ara sıra Çindeki bir sayfada tökezleriz,

and we decide that we do in fact have the greatest technology ever built

ve şimdiye kadar yapılmış en büyük teknolojiye sahip olduğumuza karar veririz ki

to connect us to the rest of the world.

bizleri dünyanın geri kalanına bağlar.

And we forget that most of the time

Ve unuttuğumuz şu ki vaktimizi

we're checking Boston Red Sox scores.

Boston Red Sox' un skoruna bakmakla geçiriyoruz.

So this is a real problem --

bu gerçek bir problem --

not just because the Red Sox are having a bad year --

sadece Red Sox kötü bir sezon geçirdiği için değil --

but it's a real problem because,

fakat bu gerçek bir problem çünkü,

as we're discussing here at TED,

burda TED' de tartıştığımız gibi,

the real problems in the world

dünyada ki gerçek problemleri

the interesting problems to solve

ilginç problemleri çözmek için

are global in scale and scope,

ölçekte ve faaliyette evrenseldir,

they require global conversations

onlar evrensel konuşmalara ihtiyaç duyarlar

to get to global solutions.

evrensel sonuçlara ulaşmak için.

This is a problem we have to solve.

Bu çözmemiz gereken bir problemdir.

So here's the good news.

İşte iyi haberler.

For six years, I've been hanging out with these guys.

6 yıldır, bu çocuklarla takılmaktayım.

This is a group called Global Voices.

Bu grup Evrensel Düşünceler olarak adlandırılır.

This is a team of bloggers from around the world.

Bu dünya etrafındaki blogçu bir takımıdır.

Our mission was to fix the world's media.

Görevimiz dünya medyasını düzeltmekti.

We started in 2004.

2004' te başladık.

You might have noticed, we haven't done all that well so far.

Şu ana kadar başarılı olmadığımızın farkına varmış olmanız lazım.

Nor do I think we are by ourselves,

Ne de kendimizle olduğumu düşünmüyorum,

actually going to solve the problem.

aslında problemi çözeceğiz.

But the more that I think about it, the more that I think

Fakat düşündüğümden daha fazlası, sandığımızdan daha fazlası

that a few things that we have learned along the way

ki gidişat boyunca öğrendiğimiz birkaç şey

are interesting lessons for how we would rewire

elektrik tesisatı döşeyeceğimiz ilginç derslerdir

if we we wanted to use the web to have a wider world.

eğer daha geniş bir dünyada ki web' i kullanmak istediysek.

The first thing you have to consider

Göz önünde bulundurmanız gereken ilk şeyin

is that there are parts of the world

dünyanın bölümleri olduğudur

that are dark spots in terms of attention.

ki dikkat açısından karanlık noktaları olduğudur.

In this case -- the map of the world at night by NASA --

Bu durumda -- NASA tarafından geceleyin çekilmiş dünya haritası--

they're dark literally because of lack of electricity.

elektrik olmadığı için tam anlamıyla karanlıktır.

And I used to think that a dark spot on this map

Ve bu haritadaki karanlık noktaları düşünürdüm

basically meant you're not going to get media from there

esasen oradan medyaya ulaşamayacağınız anlamında

because there are more basic needs.

çünkü çok daha fazla temel ihtiyaçlar vardır.

What I'm starting to realize is that

Farkına varmaya başladığım şey ise

you can get media, it's just an enormous amount of work,

medyaya ulaşabilirsin, bu sadece işin büyük kısmıdır,

and you need an enormous amount of encouragement.

ve büyük miktarda yüreklendirmeye ihtiyaç duyarsınız.

One of those dark spots is Madagascar,

Bu karanlık noktalardan birisi Madagaskardır,

a country which is generally better known for the Dreamworks film

Dreamworks film için genellikle iyi bilinen bir ülkedir

than it is actually known for

gerçekten bilinen şey ise

the lovely people who live there.

güzel insanların yaşadığı bir yer olmasıdır.

And so the people who founded

Ve bu yüzden insanların kurduğu

Foko Club in Madagascar

Madagaskardaki Foko Club

weren't actually concerned with trying to change the image of their country.

ülkelerinin imajını değiştirmekten endişe duymuyordu.

They were doing something much simpler.

Onlar çok basitçe şeyler yapıyorlardı.

It was a club to learn English

İngilizce öğrenmek için bir kulüptü

and to learn computers and the internet.

ve internetle bilgisayar öğrenmek içindi.

but what happened was that Madagascar

fakat Madagaskara olan şey

went through a violent coup.

çok sert askeri darbeler geçirdiğiydi.

Most independent media was shut down.

Çoğu bağımsız medya kapandı.

And the high school students

Ve lise öğrencileri

who were learning to blog through Foko Club

Foko Kulüp sayesinde bloglamayı öğreniyordu

suddenly found themselves talking to an international audience

birden kendilerini uluslararası dinleyicilerle konuşurken buldular

about the demonstrations, the violence,

gösterilerle, zorbalıklar hakkında,

everything that was going on within this country.

bu ülkede devam eden herşeyle.

So a very, very small program

Bu yüzden çok, çok küçük bir program

designed to get people in front of computers,

tasarlandı bilgisayar kullanan insanları elde etmek için,

publishing their own thoughts, publishing independent media,

kendi düşüncelerini yayınlama, bağımsız basını yayınlama,

ended up having a huge impact

büyük bir etkiyi sonlandırdı

on what we know about this country.

bu ülkeyle ilgili ne biliyorsak.

Now the trick with this is that I'm guessing

Şimdi sandığım aldatmaca

most people here don't speak Malagasy.

çoğu insanın Madagaskar dilini konuşmadığıdır.

I'm also guessing that most of you don't even speak Chinese --

Sanırım çoğunuz da Çince konuşmuyorsunuz--

which is sort of sad if you think about it,

eğer bunun ne kadar acı olduğunu düşünüyorsanız,

as it's now the most represented language on the internet.

şu anda internette en çok kullanılan dildir.

Fortunately people are trying to figure out how to fix this.

Neyse ki insanlar bunu nasıl düzeltebileceğini anlamaya çaba gösteriyorlar.

If you're using Google Chrome and you go to a Chinese language site,

Google Kromu kullanıyorsanız ve Çince bir siteye giriyorsanız,

you notice this really cute box at the top,

en üstte ki sevimli kutucuğun farkına varırsınız,

which automatically detects that the page is in Chinese

bu kutucuk Çinde ki sayfaları otomatik olarak belirler

and very quickly at a mouse click

ve bir tıklamayla

will give you a translation of the page.

sayfanın tercümesini size verir.

Unfortunately, it's a machine translation of the page.

Ne yazık ki, bu bir sayfa çeviri makinasıdır.

And while Google is very, very good with some languages,

Ve Google çoğu dillerde çok çok iyidir,

it's actually pretty dreadful with Chinese.

Çince de ise oldukça kötüdür.

And the results can be pretty funny.

Ve sonuçlar oldukça eğlenceli olabiliyor.

What you really want -- what I really want,

Gerçekten de öğrenmek istediğiniz-- öğrenmek istediğim,

is eventually the ability to push a button

sonuçta düğmeye basma kabiliyetidir

and have this queued

ve sıradakini bilmektir

so a human being can translate this.

böylece insanoğlu bunu tercüme edebilir.

And if you think this is absurd, it's not.

Ve bunun saçma olduğunu düşünüyorsan, değil.

There's a group right now in China called Yeeyan.

Şu anda Çin de Yeeyan adında bir grup vardır.

And Yeeyan is a group

Ve Yeeyan grubunda

of 150,000 volunteers

150,000 gönüllü

who get online every day.

hergün online olur.

They look for the most interesting content in the English language.

Onlar İngilizcedeki en ilginç içerikleri araştırırlar.

They translate roughly 100 articles a day

Günde aşağı yukarı 100 makale tercüme ederler

from major newspapers, major websites.

önemli gazetelerden, web sitelerinden.

They put it online for free.

Ve bunu ücretsiz online olarak koyarlar.

It's the project of a guy named Zhang Lei,

Bu Zhang Lei adındaki bir gencin projesidir,

who was living in the United States during the Lhasa riots

Lhasa isyanı boyunca Amerika da yaşamıştır

and who couldn't believe how biased

inanmadığı ise önyargının

American media coverage was.

Amerikan basın yayınında olduğuydu.

And he said, "If there's one thing I can do, I can start translating,

Ve dedi ki " yapabileceğim birşey varsa, tercüme etmeye başlayabilirim,

so that people between these countries

çünkü bu şehirler arasındaki insanlar

start understanding each other a little bit better."

birbirlerini bir parça daha iyi anlamaya başlarlar".

And my question to you is:

Ve benim sorum size şu ki:

if Yeeyan can line up 150,000 people

Yeeyan da 150,000 insan sıraya girebilirler

to translate the English internet into Chinese,

İngilizce interneti Çinceye tercüme etmek için,

where's the English language Yeeyan?

İngilizce de Yeeyan nerededir?

Who's going after Chinese,

Çinceyi takip eden,

which now has 400 million internet users out there?

400 milyon internet kullanıcısına sahip olan dil hangisi?

My guess is at least one of them has something interesting to say.

Tahminimce onlardan bir tanesinin en sonunda söyleyeceği ilginç şeyler var.

So even if we can find a way to translate from Chinese,

Bu yüzden Çinceden tercüme edebilecek bir yol olsa bile,

there's no guarantee that we're going to find it.

bulabileceğimiz bir garanti olmadığıdır.

When we look for information online,

Online bilgi aradığımızda,

we basically have two strategies.

basitçe 2 stratejimiz var.

We use a lot of search.

Birçok arama kullanırız.

And search is terrific if you know what you're looking for.

Ve ne aradığınızı biliyorsanız araştırma müthiştir.

But if what you're looking for is serendipity,

Fakat aradığınız tesadüfse,

if you want to stumble onto something

bazı şeylerde tökezlemek istiyorsanız

that you didn't know you needed,

ihtiyaç duyduğunuz şeyi bilmiyorsundur,

our main philosophy is to look to our social networks,

ana felsefemiz sosyal ağlarımıza bakmaktır,

to look for our friends.

arkadaşlarımızı aramaktır.

What are they looking at? Maybe we should be looking at it.

Onlar neye bakıyorlar? Belki bizde bakmalıyız.

The problem with this is that essentially

Bununla ilgili olan problem aslında

what you end up getting after a while is the wisdom of the flock.

bilgelik yığınını bir süre sonra elde etmeyi sonlandırmaktır.

You end up flocking with a lot of people

Sonuçlandıracağınız çoğu insan yığını

who are probably similar to you,

muhtemelen size benzer,

who have similar interests.

ortak yönleriniz vardır.

And it's very, very hard to get information

Ve bilgi edinmek çok çok zordur

from the other flocks, from the other parts of the world

diğer yığından, dünyanın diğer bölgelerinden

where people getting together and talking about their own interests.

insanların biraraya toplandığı ve kendi isteklerinden konuştuğu şeylerden.

To do this, at a certain point,

Bunu yapmak için, belli bir noktada

you need someone to bump you out of your flock and into another flock.

kendi yığınınızın dışında ve diğer yığınla çarpışıcak birilerine ihtiyaç duyarsınız.

You need a guide.

Rehbere ihtiyaç duyarsınız.

So this is Amira Al Hussaini. She is the Middle East editor for Global Voices.

Bu da Amira Al Hussainidir. Evrensel Fikirlerin Orta Batı editörüdür.

She has one of the hardest jobs in the world.

Dünyanın en zor işine sahiptir.

Not only does she have to keep our Israeli and Palestinian contributors

Sadece İsrailli ve Filistinli katılımcıları korumuyor

from killing each other,

birbirlerini öldürmekten,

she has to figure out

anlaması gereken

what is going to interest you

neyin ilginizi çekeceğini

about the Middle East.

Orta Batı hakkında.

And in that sense of trying to get you

Ve bu yorucu duyguda sizi elde etmek için

out of your normal orbit,

normal etkinizin dışında,

and to try to get you to pay attention

ve sizi elde etmeyi denemek için dikkat etmesi gereken

to a story about someone who's

herhangibiriyle ilgili bir hikaye

given up smoking for the month of Ramadan,

Ramazan ayı için sigara içmekten vazgeçmiş birini,

she has to know something about a global audience.

evrensel dinleyicilerle ilgili bazı şeyleri bilmeli.

She has to know something about what stories are available.

Mevcut hikayelerle ilgili bazı şeyleri bilmeli.

Basically, she's a deejay.

Esasında o bir dj.

She's a skilled human curator

O yetenekli bir insan sorumlusudur

who knows what material is available to her,

onun için hangi malzemelerin mevcut olduğunu bilir,

who's able to listen to the audience,

dinleyicileri dinleyebilen,

and who's able to make a selection

ve seçim yapabilen

and push people forward in one fashion or another.

hatta insanları bir modadan diğerine gitmeye zorlayan biridir.

I don't think this is necessarily an algorithmic process.

Arap rakamlarının şart olduğunu sanmıyorum.

I think what's great about the internet

Galiba internetle ilgili büyük şey

is that it actually makes it much easier

oldukça fazla kolaylaştırması

for deejays to reach a wider audience.

dj' lerin daha geniş dinleyiciye ulaşmaları için.

I know Amira.

Amirayı tanıyorum.

I can ask her what to read.

Ona ne okuyacağımı sorabilirim.

But with the internet, she's in a position where she can

Fakat internetle, bulunduğu pozisyonda

tell a lot of people what to read.

çoğu insana ne okuyacağını söyleyebilir.

And you can listen to her as well,

Ve olabildiğince onu dinleyebilirsiniz,

if this is a way that you're interested in having your web widened.

geliştirdiğiniz var olan web ile ilgililendiğiniz yol bu ise.

So once you start widening like this,

Bu yüzden önce bunun gibi genişletmeye başlarsınız,

once you start lighting up voices in the dark spots,

önce karanlık noktalardaki fikirleri aydınlatmaya başlarsınız,

once you start translating, once you start curating,

önce tercüme etmeye başlarsınız, önce vaiz vermeye başlarsınız,

you end up in some really weird places.

gerçekten de bazı garip yerlerde sonuçlandırırsınız.

This is an image from pretty much my favorite blog,

Bu görüntü hemen hemen en sevdiğim blogdan,

which is AfriGadget.

AfriGadgetten.

And AfriGadget is a blog that looks

Afrigadget bir blogdur ve incelediği şey

at technology in an Africa context.

Afrika içeriğindeki teknolojidir.

And specifically, it's looking at a blacksmith

Özellikle, incelediği bir demirci

in Kibera in Nairobi,

Kibera Nairobidedir,

who is turning the shaft of a Landrover

Landrover' ın milini

into a cold chisel.

demirci keskisine dönüştürüyor.

And when you look at this image, you might find yourself going,

Bu resme baktığınızda da, kendinizde bulduğunuz durum,

"Why would I conceivably care about this?"

"Makul olarak bunla niçin ilgileneceğim?"

And the truth is, this guy can probably explain this to you.

Ve gerçek şu ki, bu çocuk size bunu muhtemelen açıklayabilecek olmasıdır.

This is Erik Hersman. You guys may have seen him around the conference.

Bu Erik Hersman. Siz gençler onu konferanslardan tanıyor olmalısınız.

He goes by the moniker White African.

Söylenenlere göre lakabı Beyaz Afrikalıdır.

He's both a very well known American geek,

Her ikiside Amerikalı moron olarak tanınır,

but he's also Kenyan; he was born in Sudan, grew up in Kenya.

aslında Kenyalıdır, Sudan da doğup Kenya da büyümüştür.

He is a bridge figure.

O bir köprü figürüdür.

He is someone who literally has feet in both worlds --

Her iki dünyada da ayağı olan birisidir --

one in the world of the African technology community,

Afrika teknoloji topluluğunun dünyada ki tek kişisi,

one in the world of the American technology community.

Amerikan teknoloji topluluğunun dünyada ki tek kişisidir.

And so he's able to tell a story

Ve dahası bir hikaye söyleyebilir

about this blacksmith in Kibera

Kiberadaki bu demirciyle ilgili

and turn it into a story about repurposing technology,

ve yeniden tasarlanan teknolojiyle ilgili bir hikaye dönüştürebilir,

about innovating from constraint,

baskıdan yenilik yapma hakkında,

about looking for inspiration based on reusing materials.

yeniden kullanılmış malzemeleri temel alan fikri araştırır.

He knows one world,

O tek dünya bilir,

and he's finding a way to communicate it to another world,

ve diğer dünya ile iletişim kurmak için bulduğu yol

both of which he has deep connections to.

her iki derin bağlantılara sahip olduğudur.

These bridge figures, I'm pretty well convinced,

Bu köprü figürleri, oldukça iyi ikna olmamın sebebi,

are the future of how we try to make the world wider

dünyayı nasıl daha geniş bir hale getireceğimizin geleceğidir

through using the web.

web' i kullanma vasıtasıyla.

But the trick with bridges is, ultimately,

Fakat köprülerle ilgili aldatmaca, en sonunda,

you need someone to cross them.

onları kesiştireceğin birilerine ihtiyaç duymaktır.

And that's where we start talking about xenophiles.

Ve bu da xenophile ile ilgili konuşmaya başladığımız şeydir.

So if I found myself in the NFL,

Mesela kendimi NFL' de bulsaydım

I suspect I would spend my off-season

Ölü sezonu geçireceğimden şüpheliyim

nursing my wounds, enjoying my house, so on and so forth --

yaralılara bakıcılık yapma, evimin tadını çıkarmak, ve benzerleri--

possibly recording a hip-hop album.

muhtemelen hip-hop albümü yapardım.

Dhani Jones,

Dhani Jones,

who is the middle linebacker for the Cincinnati Bengals,

Cincinati Bengallerinin orta defans oyuncusudur,

has a slightly different approach to the off-season.

ve ölü sezon da çok farklı yaklaşımları vardır.

Dhani has a television show.

Dhani bir televizyon şovudur.

It's called "Dhani Tackles the Globe."

"Dhani Evrenin Hakkından Gelir" olarak adlandırılır.

And every week on this television show,

Ve her hafta bu televizyon şovunda

Dhani travels to a different nation of the world.

Dhani dünyanın farklı uluslarını dolaşır.

He finds a local sporting team.

Yerel bir spor takımı bulur.

He trains with them for a week, and he plays a match with them.

1 hafta boyunca onları eğitir ve onlarla maç yapar.

And his reason for this

Ve bunun sonucunda

is not just that he wants to master Muay Thai boxing.

Muay Tai boks efendisi olmak istemesi değildir.

It's because, for him,

Çünkü onun için,

sport is the language

spor dil aracıdır

that allows him to encounter

ki ona imkan tanıdığı karşılaşma

the full width and wonder of the world.

dünyanın mucizesi ve dolu genişliğidir.

For some of us it might be music. For some of us it might be food.

Çoğumuz için bu müzik olabilir. Çoğumuz için bu yiyecek olabilir.

For a lot of us it might be literature or writing.

Birçoğumuz için de bu edebiyat veya yazmak olabilir.

But there are all these different techniques

Fakat hepsinin farklı teknikleri vardır

that allow you to go out and look at the world

bu da size dışarı çıkmanıza ve dünyaya bakmanıza sağlar.

and find your place within it.

ve sizde burada yerinizi bulursunuz.

The goal of my Talk here

Burdaki konuşmamın amacı

is not to persuade the people in this room

buradaki insanları ikna etmek değildir

to embrace your xenophilia.

xenophilianızı benimsetmektir.

My guess -- given that you're at a conference called TEDGlobal --

Bence -- TEDGLOBAL konferansında size verilen--

is that most of you are xenophiles,

çoğunuzun xenophile olduğudur,

whether or not you use that term.

bu terimi kullanırsınız veya kullanmazsınız.

My challenge instead is this.

Benim meydan okumamın yeri budur.

It's not enough to make the personal decision

Kişisel kararlar vermek yeterli değildir

that you want a wider world.

istediğiniz geniş dünyada

We have to figure out how to rewire

Yeniden tel döşeyeceğimizi anlayacağımız

the systems that we have.

sisteme sahibiz.

We have to fix our media.

Basınımızı düzeltmeliyiz.

We have to fix the internet. We have to fix our education.

İnterneti düzeltmeliyiz. Eğitimimizi düzeltmeliyiz.

We have to fix our immigration policy.

Göçmenlik politikamızı düzeltmeliyiz.

We need to look at ways

Farklı yönleri bulmalıyız ki

of creating serendipity,

tesadüfü yaratmayı,

of making translation pervasive,

tercüme istilası yapmayı,

and we need to find ways to embrace

ve benimsemek için yolları bulmak zorundayız

and celebrate these bridge figures.

ve köprü figürlerini kutlamak için.

And we need to figure out how to cultivate xenophiles.

Ve xenophile nasıl işleyeceğimizi anlamak zorundayız.

That's what I'm trying to do. I need your help.

İşte yapmaya çalıştığım şey bu. Yardımınıza ihtiyacım var.

(Applause)

(Alkışlar)