A personal air-quality tracker that lets you know what you're breathing | Romain Lacombe

Translator: Mimi Vojnovska Reviewer: Julia Kalaputi

So for the past 12 years,

Во последните 12 години,

I've been obsessed with this idea

опседнат сум со оваа идеја

that climate change is an information issue

дека климатските промени се проблем во врска со информации

кој ќе го решиме со помош на компјутерите.

that computers will help us fight.

Тргнав од науката за податоци до начинот на истражување на климата,

I went from data science to climate policy research,

from tech to public service,

од технологијата до јавниот сервис,

in pursuit of better data

во потрага по подобри податоци

to avoid the wasted energy, resources, opportunities

за да избегнеме трошење на енергија, ресурси, можности

that lead to runaway carbon emissions.

кои водат до прекумерни јаглеродни емисии.

Until one day, running in the streets with a friend, it hit me:

До пред некој ден, додека трчав надвор со другар,ми текна:

the same cars, factories, power plants

истите автомобили, фабрики, централи за енергија

whose emissions are wrecking our climate over time

чии емисии ја нарушуваат климата со тек време,

also release harmful, local pollutants

исто така испуштаат штетни, локални загадувачи

that threaten our health right here and right now.

кои се закануваат на нашето здравје токму тука и токму сега.

All this time I'd focused on the long-term environmental risk

Цело време бев фокусиран на долгорочниот ризик за животната средина

when I should have been up in arms

кога требаше да бидам загрижен

about the immediate health impact of pollutants in the air.

за непосредното влијание врз здравјето на полутанти во воздухот.

Air pollution is a burning public health crisis.

Загадувањето на воздухот е криза на јавното здравје.

It kills seven million people every year,

Убива 7 милиони луѓе секоја година,

it costs five trillion dollars to the world economy

чини 5 трилиони долари за светската економија

and, worst, it robs us of our most precious gift,

и најлошо, ни го краде најскапоцениот подарок,

the years in our lives:

годините во нашиот живот:

six months of life expectancy in my hometown of Paris

6 месеци од животниот век во мојот роден град Париз

and up to three, four, five years in parts of India and China.

и до 3, 4, 5 години во делови на Индија и Кина.

And in the US, more people die from car exhaust than from car accidents.

И во САД; повеќе луѓе умираат од издувни гасови од колите отколку во сообраќајки.

So how do we protect ourselves from pollution?

Па како да се заштитиме од загадувањето?

The reason it's difficult is an information gap.

Не е едноставно поради јазот во информирањето.

We simply lack the data to understand our exposure.

Ние едноставно ги немаме податоците за да ја разбереме нашата изложеност.

And that's because the way we monitor air quality today

И бидејќи начинот на кој го следиме квалитетот на воздухот денес

is designed not to help people breathe but to help governments govern.

не е креиран за да помогне на луѓето да дишат, туку на владите да владеат.

Most major cities operate networks of air-quality monitoring stations

Повеќето големи градови оперираат мрежи на станици кои го следат квалитетот

на воздухот како оваа во Лондон,

like this one in London,

to decide when to cut traffic or when to shut down factories.

за да одлучат кога да го намалат сообраќајот или кога да затворат фабрики.

And these machines are like the computers from the '60s

И овие машини се како компјутери од 60-тите

that filled entire rooms.

кои зафаќале цели соби.

They're incredibly precise but incredibly large,

Тие се неверојатно прецизни, но неверојатно големи,

heavy, costly --

тешки, скапи --

so much that you can only deploy just a few of them,

толку многу што можат да се распоредат само неколку

and they cannot move.

и не можат да се движат.

So to governments, air pollution looks like this.

За владите вака изгледа загадувањето на воздухот.

But for the rest of us,

Но за нас останатите,

air quality looks like this.

квалитетот на воздухот изгледа вака.

It changes all the time:

Се менува цело време:

hour by hour, street by street,

час за час, улица до улица,

up to eight times within a single city block.

до 8 пати во една градска населба.

And even more from indoor to outdoor.

И уште повеќе од внатре кон надвор.

So unless you happen to be walking right next to one of those stations,

Ако не одите веднаш до една од тие станици,

they just cannot tell you what you breathe.

тие едноставно не можат да ви кажат што дишете.

So what would environmental protection look like

Па како би изгледала заштитата на животна средина

if it was designed for the age of the smartphone?

ако беше дизајнирана за векот на паметните телефони?

So for the past three years,

Во последните 3 години,

my team and I have been building a technology

заедно со мојот тим градиме технологија

that helps you know what you breathe

која ви помага да знаете што дишете

and fits in your hand.

и може да се собере во една рака.

Flow is a personal air-quality tracker that you can wear with you

"Flow" е личен мерач на квалитетот на воздухот кој може да го носите со вас

on a backpack, a bike, a stroller.

на ранец, велосипед, количка за бебе.

It's packed with miniature sensors

Пакуван е со минијатурни сензори

that monitor the most important pollutants in the air around you,

кои ги следат најважните загадувачи во воздухот околу вас,

like nitrogen oxides,

како азотни оксиди,

the exhaust gas from cars,

издувните гасови од автомобилите

or particulate matter that gets into your bloodstream

или особени честички кои ви влегуваат во крвотокот

and creates strokes and heart issues.

и создаваат мозочни удари и проблеми со срцето.

Or volatile organic compounds,

Или испарливи органски соединенија,

the thousands of chemicals in everyday products

илијадниците хемикалии во секојдневни производи

that we end up breathing.

кои на крајот ги вдишуваме.

And that makes this data actionable

На тој начин овие податоци се издржани

and helps you understand what you're breathing

и ви помагаат да разберете што дишете

by telling you where and when you've been exposed to poor air quality,

со тоа што ви кажуват каде и кога сте биле изложени на лош квалитет на воздухот,

и како да донесувате одлуки засновани на информации,

and that way you can make informed decisions

to take action against pollution.

да дејствувате против загадувањето.

You can change the products you use at home,

Може да смените производи кои користите дома,

you can find the best route to cycle to work,

да најдете најсоодветен пат до работа со велосипед,

you can run when pollution is not peaking

можете да трчате кога загадувањето не е највисоко

and you can find the best park to bring your children out.

и може да го најдете најдобриот парк за да ги изнесете вашите деца.

Over time you build better habits to decrease your exposure to pollution,

Со време градите подобри навики за да го намалите вашето изложување на загадување

and by tracking air quality around them,

и со следење на квалитетот на воздухот наоколу,

cyclists, commuters, parents

велосипедистите, патниците родителите

will also contribute to mapping air quality in their city.

исто така ќе придонесат за мапирање на квалитетот на воздухот во нивниот град.

So we're building more than a device,

Ние создаваме повеќе од уред,

but a community.

создаваме заедница.

And last summer,

Минатото лето,

we sent early prototypes of our technology to 100 volunteers in London,

испративме првични прототипи на нашата технологија на 100 волонтери во Лондон

and together they mapped air quality

и тие заедно го мапираа квалитетот на воздухот

across 1,000 miles of sidewalk

долж 1000 милји тротоар

and 20 percent of all of central London.

и 20 проценти од цел централен Лондон.

So our goal now is to scale this work around the world,

Нашата цел сега е да го прошириме ова низ светот,

to crowdsource data so we can map air quality on every street,

со помош на учесниците да го мапираме квалитетот на воздухот на секоја улица,

to build an unprecedented database

да изградиме база на податоци

so scientists can research pollution,

за да можат научниците да го истражат загадувањето

and to empower citizens, civic leaders, policy makers

и да ги оспособиме жителите, граѓанските лидери, законодавците,

to support clean-air policies for change.

да поддржат политики за чист воздух за промена.

Because this can and must change.

Бидејќи ова може и мора да се промени.

Remember cigarettes in bars?

Се сеќавате ли на цигари во барови?

It took decades of lung cancer research and second-hand smoking studies,

Со децении се истражувааше рак на белите дробови и пасивно пушење

but eventually, we reached a tipping point and we passed smoking-ban laws.

но на крај стигнавме до пресвртна точка и спроведовме закон за забрана.

We must reach the same tipping point for air quality and I believe we will.

Мора да ја достигнеме истата пресвртна точка за квалитет на воздухот

и верувам дека ќе биде. Само во последните години,

In the past couple years alone,

governments have fined carmakers record amounts

властите казниле бројни произведувачи на автомобили

for cheating on emission standards.

за фалсификување на стандардите за емисии.

Cities have passed congestion charges or built bike lanes --

Во градовите се казнува сообраќајниот метеж и се градат велосипедски патеки,

like Paris that turned this highway,

како што Париз го пренамени овој автопат

right next to my home, in the middle of the city,

во воден парк во централниот дел на градот

into a waterfront park.

близу мојот дом.

And now mayors around the world are thinking of banning diesel outright

И сега градоначалници во светот размислуваат да забранат дизел

by 2025, 2030, 2035.

до 2025, 2030, 2035.

But how much faster could we go, how many lives could we save?

Но колку побрзо можеме да одиме, колку животи може да спасиме?

Technology alone will not solve climate change,

Технологијата сама нема да ја реши промената на климата,

nor will it make air pollution disappear overnight.

ниту пак ќе направи загадувањето на воздухот да исчезне преку ноќ.

But it can make the quality of our air much more transparent,

Но може да го направи квалитететот на воздухот многу потранспарентен

and if we can empower people

и ако може да ги оспособиме луѓето

to take action to improve their own health,

да дејствуваат за да го подобрат здравјето,

then together we can act to bring an end to our pollution.

тогаш заедно може да дејствуваме да ставиме крај на загадувањето.

Thank you very much.

Ви благодарам многу.

(Applause)