Why you should shop at your local farmers market | Mohammad Modarres

Translator: Rawsa Nazm Reviewer: Daban Q Jaff

It's been about a decade since the last financial crisis,

دە ساڵ دەبێت بەسەر کۆتا قەیرانی دارایی تێپەڕیوە،

yet this industry has never been bigger.

ئەم پیشەسازیە هێشتا گەورەترینە.

Legislation that was meant to better regulate its largest players

یاسادانان کە مەبەستی باشتر کردن و ڕێکخستنی یاریزانە گەورەکان دانرابوون

has hurt its smaller ones,

ئازاری یاریزانە بچووکەکانی دا،،

resulting in most of the industry's assets to be controlled by the top one percent.

لە ئەنجامدا زۆربەی سەرمایەی پیشەسازی لە لایەن لە سەدا یەک خەڵک کۆنتڕۆڵ دەکرێت.

They've become too big to fail.

زۆر گەورە بوونە تا بکەون.

I'm not referring to big banks,

ئاماژە بۆ بانکە گەورەکان ناکەم،

but the world of Big Agriculture.

بەڵکو جیهانی کشتوکاڵە گەورەکان.

As a public health practitioner

وەک پسپۆڕێکی تەندروستی کۆمەڵ

who has worked with small-scale farmers in Rwanda

کە کارم لەگەڵ هەندێک لە جوتیاران له رواندا کردووە

and now as a small food business owner

و ئێستا وەک خاوەن بزنسێکی خۆراکی بچوک

who sits at the intersection between our consumers and producers,

کە کار دەکەن لە بەیەکگەیشتن لە نێوان کڕیار و بەرهەمهێنەکانمان،

I've been exposed to one of the most

بەریەکەوتنم لەگەڵ یەکێک لە باشترین

ecologically and economically intensive industries in the world,

پیشەسازی ئابوری و ژینگەیی لە جیهاندا،

and throughout my work,

و بەدرێژایی کارەکەمدا،

I've witnessed a chilling irony.

شایەدى قسە خۆشەکانیانم،

Our farmers, who feed our communities, cannot afford the very foods they grow.

جوتیارەکانمان، کە خۆراک بە کۆمەڵگە دەدەن، ناتوانن ئەو خۆراک بکڕن کە بەرهەمى دەهێنن.

Today, a handful of corporations continue to consolidate

ئەمڕۆ، ژمارەیەکی کەم لە دامەزراوەکان بەردەوام دەبن لە پشتگیری کردن

the entire food supply chain,

لە دابین کردنی خۆراکی تەواو،

from the intellectual property of seeds to produce and livestock

لە لایەن خاوەن زەویەکی ڕۆشنبیرەوە تۆ و بۆ مەڕوماڵات بەرهەم دێت

all the way to the financial institutions who lend to these farmers.

بە درێژایی ڕێگەکە بێت دامەزراوە دارایەکان قەرز دەدەن بەم جوتیارانە.

And the recent results have been rising bankruptcies for family farms

و ئەنجامەکانی ئەم دوایانە زیاد بوونی مایەپوچ بوونی خاوەن کێڵگەکان رادەگەیەنێن

and little control for those who are just trying to survive in the industry.

بەشێکی کەم دەتوانن لە ناو ئەم پیشەسازیە بەردەوام بن.

Left unchecked, we will head into another economic collapse,

گەر هیچ نەکرێت، ئێمە بەرەو داڕمانێکی ئابوری تر هەنگاو دەنێن،

one very similar to the farm crisis of the 1980s,

یەکێک کە زۆر لە قەیرانی کێڵگەکانی۱۹۸۰ دەچێت،

when commodity market prices crashed,

کاتێک کاڵاکان نرخەکانیان لە دەستدا،

interest rates doubled,

ڕێژەی سوو بوو بە دوو هێندە،

and many farmers lost everything.

هەندێک لە جوتیارەکان هەموو شتێکیان لە دەستدا.

Fortunately, there's a very simple, three-part solution

خۆشبەختانە، سێ چارەسەری زۆر، ئاسانمان لەبەر دەستە

you can be part of right now

دەتوانیت ببیتە بە بەشێک لەم چارەسەرانە

to help us transform our food industry from the bottom up.

بۆ ئەوەی یارمەتیمان بدەی لە گۆڕینی پیشەسازی خۆراک لە دەستپێک بۆ لوتکە.

Step one: shop at your local farmers markets.

هەنگاوی یەکەم: لە دوکانە خۆماڵیەکانی بەروبومە کشتوکاڵیەکان پێداویستیەکان بکڕە.

کڕینی پێداویستیەکان لە فرۆشگە خۆماڵیەکان

Buying from your local market

and subscribing to a community-supported agricultural produce box,

و پشتگیری کردنی کۆمەڵگە بۆ کشتوکاڵ و بەرهەمی خۆماڵی،

better known as a CSA,

ناسراوه بە CSA،

may be the single greatest purchasing decision you can make

ڕەنگە گەورەترین بڕیاری کڕینە کە بیدەیت

as a consumer today.

وەک بەکارهێنەرێک.

Last year, American farmers made the least they have

ساڵی پار، جوتیارە ئەمریکیەکان کەمتریقازانجیان بەدەست هێنا‌

in almost three decades,

لەم سی ساڵەدا،

because they now own fewer parts of the supply chain

چونکە ئێستا خاوەنی بەشێکی بچوکن لە دابین کردنی ئەم زنجیرەیە

than ever before.

زیاتر لە جاران.

Under exclusive contracts with Big Ag and big box stores,

لەژێر ڕێکەوتننامەیەکی تایبەت لەگەڵ و فرۆشگە گەورەکانی قوتو Big Ag،

farmers are not offered a fair price for their goods.

جوتیارەکان نرخێکی گونجاویان پێ نادرێت لە بەرامبەر کاڵاکانیاندا.

In fact, the average farmer in America

لە ڕاستیدا، بەشی زۆری جوتیارانی ئەمریکا

makes less than 15 cents of every dollar on a product that you purchase at a store.

کە متر لە١٥ سەنت لە دۆلارێک بەدەست دەهێنن لە بەرهەمانەی تۆ لە بازاڕ دەیکڕیت.

On the other hand, farmers who sell their goods at a farmers market

لەلایەکی تریشەوە، جوتیارەکان کاڵاکانیان دەفرۆشن لە فرۆشگە خۆماڵیەکانی

take home closer to 90 cents of every dollar.

نزیک ماڵت بە نزیکەی ۹۰ سەنت لە هەر دۆلارێک.

But beyond taking home a larger share,

بەڵام لە دوای بردنی گەورەترین بەش بۆ ماڵەوە،

farmers use markets as an opportunity

جوتیارەکان فرۆشگاکان بەکار دەهێنن وەک هەلێک

to cultivate the next generation of agriculturalists

بۆ گەشە سەندنی نەوەی داهاتووی جوتیارەکان

who shepherd our farmlands and our pastures.

کە زەوییەکان بەڕێوەدەبەن و لەوەڕگاکانمان ڕێک دەخەن.

In our fight against climate change, we need them now more than ever

لەو جەنگەمان لەگەڵ گۆڕانی کەشوهەوا، لە هەر کاتێکی تر زیاتر پێویستمان بەوانە

to promote and preserve diverse land use.

بۆ برەوپێدان و پاراستنی بەکارهێنانی هەمەجۆری خاک.

When multigenerational farms are lost to Big Ag consolidation,

کاتێک کە خێزانى جوتیارەکان چەسپاندنى لە دەست دەدەن Big Ag،

our communities suffer in countless ways.

کۆمەڵگەکەمان بە چەندەها شێوە ئازار دەکێشێت.

Rural America has now jumped above the national average in violent crime.

تاوانی توندوتیژی لە لادێیەکانی ئەمریکا لە سەروی تێکڕای نەتەوەیەوەیە.

Three out four farmworkers surveyed have been directly impacted

لە ڕاپرسیەکدا سێ لەسەر چواری کرێکارانی کێڵگەکان ڕاستەوخۆ زەرەمەند بووین

by our opioid epidemic.

بەهۆی پەتای ئاڵودەبوون بە ئەفیون.

Now oftentimes disguised as accidents,

زۆربەی جار خۆی دەگۆڕی وەک ڕووداو،

farmer suicide is now on the rise.

خۆ کوشتنی جوتیاران ئێستا لە زیاد بوون دایە.

Step two: shop at your local farmers markets.

هەنگاوی دووەم، بازاڕی کردن لە دوکانی جوتیارە ناوخۆیەکان.

(Laughter)

(پێکەنین)

Produce from a large retail store is harvested before it's ripe

ئەو بەروبوومانەی کە لە کۆگا گەورەکان بەردەستە پێش ئەوەی پێ بگات دروێنە کراوە

to travel more than a thousand miles before it ultimately sits on your shelf

بۆ ئەوەی بتوانێت هەزاران مایڵ گەشت بکات بگاتە سەر مێزی خۆراکت

roughly two weeks later.

نزیکەی دوای دوو هەفتە.

Alternatively, because most farmers markets

لەلایەکی ترەوە، بەهۆی نزیکی فۆرشگا خۆماڵیەکان

have proximity and production requirements,

بەروبوومەکان بە پێگەیشتووی دروێنە دەکرێن،

farmers travel less than 50 miles to offer you local produce

جوتیارەکان کەمتر لە ٥۰ میل دەبرن بۆ پێشکەش کردنی بەرهەمی خۆماڵی

with minimal packaging waste.

بە کەمترین تێچوو.

With the advent of online grocers and trending meal kits,

لەگەڵ هێنانی بە ئۆنڵاین و بەخواستی خۆت دابین کردنی ژەمی خۆراک،

consumers are increasingly disconnected

بەکارهێنەرەکان بەشێوەیەکی زۆر پەیوەندیان نامێنێت

with their farmers and the economics of food production.

لەگەڵ جوتیارەکان و بەرهەمهێنانی ئابوری خۆراک.

Since the rise of the smartphone revolution,

لەو کاتەی کە شۆرشی تەلەفۆنی زیرەک زیادی کردوە،

direct-to-consumer goods have stagnated.

پەیوەندی راستەوخۆی نێوان بەکاربەر و بەرهەمهێنەر نەماوە.

While local and sustainable foods have been trending for almost a decade,

لەو کاتەوەی بەردەوام خۆراکە خۆماڵیەکان خواستیان لە سەر دەبێت تا نزیکی دە ساڵ،

terms like "healthy" and "natural"

"زاراوەکانی وەک "تەندروست" و "سروشت

have no legal framework in the United States.

هیچ بناغەیەکی یاساییان لە ئەمریکا نییە.

Your best bet for fresh, nutrient-rich foods

دڵنیا بوون لە تازەیی و، دەوڵەمەندی بە مادەی خۆراکی

without the marketing jargon?

خستنە بازاڕ بەبێ زمانێکی تایبەت؟

Go to your farmers market.

بڕۆ بۆ دوکانی جوتیارەکان.

Buying local is not a new idea,

کڕینی شتی خۆماڵی بیرۆکەیەکی نوێ نییە،

but turning it into a habit in today's world still is.

بەڵام بۆ ئەوەی ببێتە خوێک لە جیهانی ئەمڕۆدا بیرۆکەیکی تازەیە.

If we want to avoid the high costs of cheap food,

ئەگەر خۆمان بەدور بگرین لە کڕینی خواردنێکی هەرزان بە تێچویەکی بەرز،

protect our environment,

ژینگەمان بپارێزین،

rebuild our communities

کۆمەڵگەکەمان بنیاد بنێینەوە

and save our farmers -- literally --

لەڕاستیدا-- جوتیارەکانمان بپارێزین--

we're going to need to vote with our food purchases.

پێویستە دەنگ بدەین بە کڕینی ئەو خۆراکەی کە دەیکڕین.

The success of our food systems is directly attached to us.

سەرکەوتنی سیستەمی خۆراکیمان ڕاستەوخۆ پەیوەستە بە ئێمەوە.

If we want to break up Big Ag's hold on our food supply chain,

ئەگەر بمانەوێت دابین کردنی زنجیرەی Big Ag خۆراکیمان بپچڕێنین لەگەڵ

then we're going to need to connect with our farmers.

ئەوا پێویستە پەیوەندی بە جوتیارەکانمان بکەین.

We're going to need to rebuild relationships

پێویستە دوبارە پەیوەندیەکان دروست بکەینەوە

with the hands that feed us three times a day.

لەگەڵ ئەو دەستانەی کە سێ جار لە ڕۆژێک دا خۆراکمان پێ دەدەن.

Plus, two more for snacks.

و، زیاتر لە دوو ژەمی سوک.

Come on.

بەردەوام بە.

With a government online database of more than 8,600 farmers markets

لەگەڵ داتابەیسێکی ئۆنڵاینی حکومی زیاتر لە ۸٦۰۰ جوتیار دەخاتە بازارەوە

across the country,

بە درێژایی وڵات،

you can easily find the nearest one to you.

دەتوانی بە ئاسانی نزیکترین شوێن لە خۆت بدۆزیەوە.

Just think of yourself as an investor in food,

تەنها بیر لە خۆت بکەوە وەکو بەرهەمهێنێکی خۆراک،

where your purchasing power helps create a more equitable society for everyone.

کە توانای کڕینت یارمەتیدەدا لە دروست کردنی کۆمەڵگەیەکی دادپەروەر بۆ هەمووان.

Oh!

ئۆه!

Almost forgot step three,

خەریکە هەنگاوى سێیەم لە یاد بکەم،

which may surprise you:

لەوانەیە سەرسامت بکە:

shop at your local farmers markets.

لە دوکانە خۆماڵیەکان بازاڕی بکە.

(Laughter)

(پێکەنین)

Thank you.

سوپایس.

(Applause)

(چەپڵە)