Don't fear intelligent machines. Work with them | Garry Kasparov

Аудармашы: Жарас Джайлыбаев Редактор: Askhat Yerkimbay

This story begins in 1985,

Бұл оқиға 1985 жылы 22 жасымда

when at age 22,

I became the World Chess Champion

Анатолий Карповты жеңіп, әлем чемпионы болғаннан кейін басталды.

after beating Anatoly Karpov.

Earlier that year,

Сол жылдың басында бір сәтте әлемнің үздік 32 шахмат машинасына

I played what is called simultaneous exhibition

against 32 of the world's best chess-playing machines

Германияның Гамбург қаласында қарсы ойнадым.

in Hamburg, Germany.

I won all the games,

Мен барлығын жеңгеніммен, бір сәтте үздік 32 компьютерді жеңгенім

and then it was not considered much of a surprise

that I could beat 32 computers at the same time.

таңқалаларлық жаңалық болмады.

To me, that was the golden age.

Бұл менің алтын жылым еді.

(Laughter)

(Күлкі)

Machines were weak,

Машиналар әлсіз, шашым қайратты еді.

and my hair was strong.

(Laughter)

(Күлкі)

Just 12 years later,

Тек 12 жылдан соң менің өмірімдегі бір компьютерге қарсы ойыным

I was fighting for my life against just one computer

in a match

Newsweek мұқабасында «Мидың соңғы күресі» деп аталды.

called by the cover of "Newsweek"

"The Brain's Last Stand."

No pressure.

Әңгіме жоқ!

(Laughter)

(Күлкі)

From mythology to science fiction,

Мифологиядан ғылыми фантастикаға дейін

human versus machine

адам мен машина арасындағы күрес

has been often portrayed as a matter of life and death.

өмір мен өлімнің ісіндей бейнеленеді.

John Henry,

Жон Хенри атты тас бұрғылаушы 19-ғасырдағы

called the steel-driving man

in the 19th century African American folk legend,

Африка-Америка халқының аңызы тау жартасымен

was pitted in a race

туннельді жарып, бумен істейтін балғаға қарсы күресті.

against a steam-powered hammer

bashing a tunnel through mountain rock.

John Henry's legend is a part of a long historical narrative

Жон Хенридің аңызы тарихтағы адам мен

pitting humanity versus technology.

технология сайысының тек бір бөлігі ғана.

And this competitive rhetoric is standard now.

Қазір бұл бәсеке риторикасы қалыпты дүниеге айналды.

We are in a race against the machines,

Әуеде де, соғыста да машиналармен жарысып жатырмыз.

in a fight or even in a war.

Jobs are being killed off.

Жұмыс орындары жойылуда.

People are being replaced as if they had vanished from the Earth.

Адамдар жер бетінен жойылғандай өзгеруде.

It's enough to think that the movies like "The Terminator" or "The Matrix"

Бұл «Терминатор», «Матрица » фантастика еместігін аңғартады.

are nonfiction.

There are very few instances of an arena

Ол аренада адам денесі мен санасы

where the human body and mind can compete on equal terms

компьютер немесе роботқа қарсы бірдей қарсылық көрсетуі сирек.

with a computer or a robot.

Actually, I wish there were a few more.

Негізі, көп болғанын қалап едім.

Instead,

Бірақ бағым ба, сорым ба,

it was my blessing and my curse

to literally become the proverbial man

адамдар әлі күнге дейін айтып жүрген

in the man versus machine competition

машина мен адам арасындағы бәсекенің

that everybody is still talking about.

әйгілі тұлғасына айналдым.

In the most famous human-machine competition since John Henry,

Жон Хенриден соң ең әйгілі адам мен машина

I played two matches

бәсекесінде IBM-нің суперкомпьютері Deep Blue-ге қарсы екі матч ойнадым.

against the IBM supercomputer, Deep Blue.

Nobody remembers that I won the first match --

Бірінші матчты жеңгенім ешкімнің есінде жоқ.

(Laughter)

(Күлкі)

(Applause)

(Қол шапалақтау)

In Philadelphia, before losing the rematch the following year in New York.

Нью Йорктағы реванштағы жеңілісімнен бұрын матч Филадельфияда болды.

But I guess that's fair.

Меніңше, әділетті болды.

There is no day in history, special calendar entry

Әдмунд Хиллари мен Тәнжиң Нөргәй Эверестті

for all the people who failed to climb Mt. Everest

бағындырғанға дейін олардан бұрын сәтсіз

before Sir Edmund Hillary and Tenzing Norgay

жорық жасағандардың аты тарихта қалмаған.

made it to the top.

And in 1997, I was still the world champion

1997 жылы мен әлем чемпионы болып тұрғанда

when chess computers finally came of age.

шахмат компьютерлері әбден жетіліп еді.

I was Mt. Everest,

Мен — Эверест шыңы болдым,

and Deep Blue reached the summit.

Deep Blue өзінің шыңына шықты.

I should say of course, not that Deep Blue did it,

Мұны тек Deep Blue емес, адамдардың да жасағанын айтуым керек:

but its human creators --

Анантараман, Кәмпбәл, Хоан, Хсу. Мен оларға басымды иемін.

Anantharaman, Campbell, Hoane, Hsu.

Hats off to them.

As always, machine's triumph was a human triumph,

Әрқашан машинаның жетістігі — адамның жетістістігі болды,

something we tend to forget when humans are surpassed by our own creations.

адам өз жаратылысынан асып түскенде біз оны ұмытуға бейімбіз.

Deep Blue was victorious,

Deep Blue жеңімпаз болды, бірақ ақылды ма еді?

but was it intelligent?

No, no it wasn't,

Жоқ, ақылды емес еді.

at least not in the way Alan Turing and other founders of computer science

Алан Тюриң болмаса да, компьютер саласының кейбір өнертапқыштары солай үміттенсе де.

had hoped.

It turned out that chess could be crunched by brute force,

Қатты күшпен шахматты жеңуге болады,

once hardware got fast enough

егер техникалық жабдықтар жылдам,

and algorithms got smart enough.

алгоритмдер өте ақылды болса.

Although by the definition of the output,

Негізінде, нәтиже осылай болса да, Deep Blue гроссмейстер

grandmaster-level chess,

Deep Blue was intelligent.

әрі интеллигент еді.

But even at the incredible speed,

Бір секундта 200 миллион комбинацияны адам сенгісіз жылдамдықпен есептеген

200 million positions per second,

Deep Blue's method

Deep Blue —

provided little of the dreamed-of insight into the mysteries of human intelligence.

адамның құпия санасындағы арманы үшін әлі де аз еді.

Soon,

Жақында

machines will be taxi drivers

такси жүргізушілері, дәрігерлер, профессорлар – робот болады,

and doctors and professors,

but will they be "intelligent?"

бірақ олар «интеллигент» пе?

I would rather leave these definitions

Мен бұл түсінікті

to the philosophers and to the dictionary.

философтар мен сөздіктің еншісіне қалдырдым.

What really matters is how we humans

Маңыздысы, біз, адамдар

feel about living and working with these machines.

машиналармен қалай өмір сүріп, қалай жұмыс істейтінімізде.

When I first met Deep Blue in 1996 in February,

Мен 1996 жылы ақпанда Deep Blue-мен бірінші ойында

I had been the world champion for more than 10 years,

әлем чемпионы болғаныма 10 жылдан асып,

and I had played 182 world championship games

әлем біріншіліктерінде 182 ойын,

and hundreds of games against other top players in other competitions.

басқа да жарыстарда үздік ойыншыларға қарсы ойнадым.

I knew what to expect from my opponents

Ойында қарсыластарымның және өзімнің шамамды білетінмін.

and what to expect from myself.

I was used to measure their moves

Олардың жүрістерін есептеп,

and to gauge their emotional state

көзіне тура қарап, отырыс-тұрысынан

by watching their body language and looking into their eyes.

эмоцияларын бағамдайтын едім.

And then I sat across the chessboard from Deep Blue.

Мен шахмат тақтасында Deep Blue-ге қарсы келдім.

I immediately sensed something new,

Мазасызданып, бұрын болмаған жаңа нәрсені сездім.

something unsettling.

You might experience a similar feeling

Жүргізушісі жоқ көлікке алғаш отыруың сияқты немесе

the first time you ride in a driverless car

or the first time your new computer manager issues an order at work.

компьютер бастығың алғаш рет бұйрық бергендей сезім.

But when I sat at that first game,

Бірінші ойынды ойнап отырғанда

I couldn't be sure

what is this thing capable of.

қарсыласымның қабілетін бағамдай алмадым.

Technology can advance in leaps, and IBM had invested heavily.

Технологиялар тез дамып жатқанда, IBM де бар күшін салды.

I lost that game.

Мен сол ойында ұтылдым.

And I couldn't help wondering,

Мұны жеңуге бола ма өзі деген сауал менде болмады.

might it be invincible?

Was my beloved game of chess over?

Менің сүйікті ойыным шахмат осымен тәмам ба?

These were human doubts, human fears,

Бұл адамның күмәні мен қорқынышы еді,

and the only thing I knew for sure

бір нәрсені жақсы білдім,

was that my opponent Deep Blue had no such worries at all.

қарсыласым Deep Blue-де мұндай уайым болған жоқ.

(Laughter)

(Күлкі)

I fought back

Осы жойқын соққыдан кейін бірінші матчты жеңу үшін қарсыласып бақтым,

after this devastating blow

to win the first match,

but the writing was on the wall.

бірақ маңдайға жазылғаны болды.

I eventually lost to the machine

Түптің түбінде компьютерден жеңілдім,

but I didn't suffer the fate of John Henry

бірақ жеңсе де қолындағы балғасымен өлген Жон Хенридің тағдыр азабын тартпадым.

who won but died with his hammer in his hand.

[John Henry Died with a Hammer in His Hand Palmer C. Hayden]

[Қолындағы балғасымен өлген Жон Хенри. Пәлмер С. Хайден].

[The Museum of African American Art, Los Angeles]

[Африка Америка өнер музейі, Лос Анджелес].

It turned out that the world of chess

Шахмат әлеміне адамзаттың чемпион болғаны керек еді.

still wanted to have a human chess champion.

And even today,

Ал бүгін

when a free chess app on the latest mobile phone

соңғы үлгідегі ұялы телефондағы тегін шахмат қосымшасы

is stronger than Deep Blue,

Deep Blue-ден анағұрлым күшті болса да,

people are still playing chess,

адамдар шахматты бұрынғыдан да көбірек ойнап жүр.

even more than ever before.

Doomsayers predicted that nobody would touch the game

«Көріпкелдер» машинаға қарсы ойынға ешкім жоламайды деп болжады,

that could be conquered by the machine,

and they were wrong, proven wrong,

олар қателесті, қателігі дәлелденді,

but doomsaying has always been a popular pastime

бірақ мұндай болжамдар технологияға келгенде құр дақпырт күйінде қалды.

when it comes to technology.

What I learned from my own experience

Өз тәжірибемнен түйгенім,

is that we must face our fears

егер технологияның мүмкіндіктерін

if we want to get the most out of our technology,

барынша пайдаланғымыз келсе, ештеңеден қорықпауымыз керек,

and we must conquer those fears

адамзаттың қолынан келетін барлық жақсылықты

if we want to get the best out of our humanity.

сақтап қалғымыз келсе, қорқынышты жеңуіміз керек.

While licking my wounds,

Мен қатемді түсініп,

I got a lot of inspiration

Deep Blue-ге қарсы ойындарымнан шабыт алдым.

from my battles against Deep Blue.

As the old Russian saying goes, if you can't beat them, join them.

Орыстың көне мәтелінде айтқандай: Жеңе алмасаң, оларға қосыл.

Then I thought,

Егер компьютермен бірге ойнап, бір жақ болып, күшімізді,

what if I could play with a computer --

together with a computer at my side, combining our strengths,

адам интуициясы мен компьютердің есебін,

human intuition plus machine's calculation,

адам стратегиясы мен компьютердің тактикасын,

human strategy, machine tactics,

адам тәжірибесі мен компьютердің жадын

human experience, machine's memory.

біріктірсек деп ойладым.

Could it be the perfect game ever played?

Бұрын-соңды болмаған тамаша ойын болар ма еді?

1998 жылы «Күрделі Шахмат» деген адам мен компьютердің үздік ойыншыларға

My idea came to life

in 1998 under the name of Advanced Chess

when I played this human-plus-machine competition against another elite player.

қарсы ойнаған жарысында маған бір ой келді.

But in this first experiment,

Біздің алғашқы тәжірибемізде

we both failed to combine human and machine skills effectively.

адам мен машинаның қабілетін тиімді біріктіре алмадық.

Advanced Chess found its home on the internet,

Күрделі Шахмат интернеттен орнын тапты,

and in 2005, a so-called freestyle chess tournament

ал 2005 жылғы фристайл-шахмат бәсекесі нағыз жаңалық болды.

produced a revelation.

A team of grandmasters and top machines participated,

Бұған гроссмейстерлер мен үздік компьютерлер қатысты,

but the winners were not grandmasters,

бірақ гроссмейстерлер де, суперкомпьютерлер де жеңімпаз болмады.

not a supercomputer.

The winners were a pair of amateur American chess players

Бір сәтте қарапайым үш компьютерді басқарған

operating three ordinary PCs at the same time.

америкалық екі әуесқой шахматшы жеңімпаз атанды.

Their skill of coaching their machines

Олар компьютерлерін тиімді басқару арқылы

effectively counteracted the superior chess knowledge

шахмат ғылымын терең меңгерген

of their grandmaster opponents

қарсылас гроссмейстерлерге,

мықты есептейтін компьютерлерге қарсылас болды.

and much greater computational power of others.

And I reached this formulation.

Әрі мына тұжырымға көзім жетті.

A weak human player plus a machine

Әлсіз ойыншы компьютерді шебер басқара білсе,

plus a better process is superior

to a very powerful machine alone,

өте күшті компьютерден де,

but more remarkably, is superior to a strong human player

қызығы, күшті компьютерді дұрыс басқармаған мықты ойыншыдан да

plus machine

and an inferior process.

әлдеқайда мықты болады.

This convinced me that we would need

Мен мынаны түсіндім,

компьютердің ақылын жетілдіру үшін онымен байланысымыз жақсы болуы керек.

better interfaces to help us coach our machines

towards more useful intelligence.

Human plus machine isn't the future,

Адам мен машина болашақта емес,

it's the present.

қазір бірікті.

Everybody that's used online translation

Барлық адам онлайн аударманың

to get the gist of a news article from a foreign newspaper,

мінсіз еместігін білсе де, шетел газеттеріндегі жаңа мақалалардың өзекті

knowing its far from perfect.

тұстарын оқу үшін қолданады.

Then we use our human experience

Мұны түсіну үшін біз адам тәжірибесін қолданамыз,

to make sense out of that,

and then the machine learns from our corrections.

содан соң компьютер біздің түзетулерімізді көріп үйренеді.

This model is spreading and investing in medical diagnosis, security analysis.

Бұл медициналық диагностика, қауіпсіздік саласында кеңінен қолданылуда.

The machine crunches data,

Машина деректерді сұрыптайды,

calculates probabilities,

ықтималдылықты есептейді,

gets 80 percent of the way, 90 percent,

адамдардың оңай талдап,

making it easier for analysis

шешім қабылдауы үшін дәлдікті 80-90 пайызға жеткізеді.

and decision-making of the human party.

But you are not going to send your kids

Бірақ балаларыңызды 90 пайыз дәлдікпен

өзімен-өзі жүретін көлікпен мектепке жібермейсіз,

to school in a self-driving car with 90 percent accuracy,

even with 99 percent.

тіпті 99 пайыз болса да.

So we need a leap forward

Сондықтан бұл әдісті жаңа салаларда қолдану үшін

to add a few more crucial decimal places.

алға қарай жылжуымыз керек.

Twenty years after my match with Deep Blue,

Deep Blue-мен екінші матчтан кейін арада жиырма жыл өткенде

second match,

this sensational "The Brain's Last Stand" headline

«Мидың ақырғы күресі» деген сенсациялық тақырып

has become commonplace

қазір бүкіл салада ақылды машиналар қызмет ететіндіктен

as intelligent machines

move

in every sector, seemingly every day.

қарабайыр болып қалды.

But unlike in the past,

Бұрынғымен салыстырғанда,

when machines replaced

машиналар қорадағы малдың орнын басып, қара жұмыс істеді,

farm animals, manual labor,

now they are coming after people with college degrees

қазір олар жоғары білімі мен саяси ықпалы бар адамдардың ізін қуалап келеді.

and political influence.

And as someone who fought machines and lost,

Машинамен күресіп, жеңілген адам ретінде айтайын, бұл керемет жаңалық.

I am here to tell you this is excellent, excellent news.

Ақырында, барлық мамандық бұл қысымды бастан кешіреді,

Eventually, every profession

will have to feel these pressures

or else it will mean humanity has ceased to make progress.

әйтпесе, адамзат алға жылжуын тоқтатады.

We don't

Бізде

get to choose

технологияның дамуын тоқтататын ешқандай мүмкіндік жоқ.

when and where technological progress stops.

We cannot

Бізге баяулауға болмайды.

slow down.

In fact,

Шынында, бізге жылдамдықты үдету керек.

we have to speed up.

Our technology excels at removing

Біздің технологиямыз өміріміздегі

difficulties and uncertainties from our lives,

қиындықтар мен күмәнді жоюда,

сондықтан біз мүмкіндігінше

and so we must seek out

ever more difficult,

бұрынғыдан да қиын,

ever more uncertain challenges.

әлі де белгісіз сынақтарды іздеуіміз керек.

Machines have

Машина есептей алады.

calculations.

We have understanding.

Біз түсіне аламыз.

Machines have instructions.

Машинада нұсқау бар.

We have purpose.

Бізде мақсат бар.

Machines have

Машина объективті.

objectivity.

We have passion.

Бізде құмарлық бар.

We should not worry about what our machines can do today.

Машиналарымыз бүгін не істей алады деп уайымдамауымыз керек.

Instead, we should worry about what they still cannot do today,

Одан да, олар әлі не істей алмады деп уайымдауымыз керек,

because we will need the help of the new, intelligent machines

өйткені арманымызды шындыққа айналдыратын

to turn our grandest dreams into reality.

жаңа, күшті машинаға көмектесуіміз керек.

Сәтсіздікке тап болсақ,

And if we fail,

if we fail, it's not because our machines are too intelligent,

бұл машиналарымыздың өте ақылды немесе ақылы жетпегенінен емес.

or not intelligent enough.

If we fail, it's because we grew complacent

Ісіміз сәтсіз болса, бұл біздің еркінсіп, амбициямызды шектегеннен.

and limited our ambitions.

Our humanity is not defined by any skill,

Адамзаттың мүмкіндігі шеге қағу,

like swinging a hammer or even playing chess.

шахмат ойнау сияқты дағдылардан айқындалмайды.

There's one thing only a human can do.

Адамның қолынан келетін жалғыз нәрсе – армандау.

That's dream.

Бұл – арман!

So let us dream big.

Үлкен армандарға қол созайық!

Thank you.

Рақмет!

(Applause)

(Қол шапалақтау)